Ćwiczenia III - Merystemy wtórne. Budowa wtórna pędu i korzenia.
Merystemy wtórne - kambium i fellogen.
Budowa wtórna łodygi.
Budowa wtórna korzenia.
Porównanie planu budowy korzenia i pędu o budowie pierwotnej i wtórnej - różnice w rozmieszczeniu tkanek w pędzie i w korzeniu.
Zagadnienia o przygotowania:
Merystemy wtórne: zakładanie kambium w pędzie i w korzeniu,
typy komórek kambium - inicjały wrzecionowate i inicjały promieniowe oraz ich pochodne –
tworzenie systemu podłużnego i poprzecznego w budowie wtórnej łodygi,
drewno i łyko wtórne - porównanie roślin nagozalążkowych i okrytozalążkowych: typy komórek, przyrosty roczne,
układ tkanek w korzeniu o budowie wtórnej, zakładanie fellogenu w pędzie i w korzeniu, pochodne komórek fellogenu: fellem i felloderma; peryderma, przetchlinki, martwica korkowa.
Ćwiczenia IV - Organy roślinne. Budowa liścia i kwiatu.
Ogólna morfologia i anatomia liścia - rozmieszczenie tkanek w typowej blaszce liściowej.
Ogólna budowa kwiatu.
Mikro- i makrosporogeneza: pręciki - powstawanie ziaren pyłku, słupki - powstawanie zalążków.
Zagadnienia do przygotowania:
Ogólna morfologia i anatomia liścia: morfologia liścia (ogonek liściowy, blaszka liściowa, przylistki),
układ tkanek w typowym liściu fotosyntetyzującym,
cechy liścia związane z przystosowaniem do kseromorficznych warunków środowiska.
Ogólna budowa kwiatu: elementy kwiatu (działki kielicha, płatki korony, pręciki, słupki, dno kwiatowe),
anatomia części generatywnych kwiatu,
powstawanie tkanki sporogennej, powstawanie ziaren pyłku i zalążków
Budowa i typy owoców: owoce suche, pękające i niepękające, owoce mięsiste, owoce złożone i zbiorowe.
Typy kwiatostanów
TKANKA NABŁONKOWA
TYPY:
Nabłonek wielowarstwowy przejściowy. Nazwa jego pochodzi stąd, Że moŻe on zmieniać swój wygląd, a przede wszystkim ilość warstw. Nabłonek ten wyściela drogi wyprowadzające mocz (miedniczki nerkowe, moczowody, pęcherz moczowy). Bezpośrednia styczność z moczem warunkuje swoiste właściwości strukturalne i czynnościowe nabłonka, zapobiegające przenikaniu wody z tkanek do moczu i ograniczające do minimum moŻliwość jego wchłaniania.
Drogi wyprowadzające mocz, szczególnie zaś pęcherz moczowy, zmieniają swoją objętość w zaleŻności od stopnia wypełnienia moczem, w związku z czym ulega zmianom nabłonek. Szczególnie w pęcherzu moczowym wypełnionym moczem, tj. rozszerzonym, nabłonek jest zbudowany z dwóch warstw komórek: podstawowej oraz powierzchownej. Warstwa podstawowa składa się z małych komórek izopryzmatycznych lub wielobocznych, o zasadochłonnej cytoplazmie, dzielących się mitotycznie. Warstwę powierzchowną tworzą duŻe, nieco spłaszczone komórki, noszące nazwę komórek baldaszkowatych, które pokrywają kilka komórek głębiej leŻących. Komórki te dzielą się amitotycznie i dlatego mogą mieć dwa, a nawet kilka jąder. Na wolnej powierzchni komórek baldaszkowatych często występuje zagęszczenie cytoplazmy, przypominające rąbek oskórkowy.
Za pomocą metod histochemicznych wykazano, Że cytoplazma komórek zawiera fosfatazę zasadową oraz ziarenka substancji śluzowatej. W miarę opróŻniania się z moczu, pęcherz moczowy kurczy się, ściana jego fałduje się, a komórki warstwy podstawowej ulegają spiętrzeniu, wytwarzając jedną (u młodych i małych zwierząt) lub kilka warstw (u osobników dojrzałych). Komórki te są znacznie większe od komórek warstwy podstawowej, mają kształt wieloboczny lub gruszko waty i wciskają się między komórki niŻej leŻące. Cytoplazma barwi się jaśniej niŻ w komórkach warstwy podstawowej i wykazuje strukturę piankowatą. Warstwa ta jest szczególnie dobrze rozwinięta w nabłonku przejściowym konia i bydła, przy czym w odróŻnieniu od nabłonka wielowarstwowego płaskiego nie obserwuje się obecności przestrzeni międzykomórkowych. Warstwę leŻącą najbardziej powierzchownie stanowią nadal komórki baldaszkowate. Powierzchowne warstwy nabłonka stale złuszczają się i moŻna je spotkać w moczu. Zmiana ilości warstw komórek jest moŻliwa dlatego, Że nabłonek przejściowy nie ma błony podstawowej i spoczywa bezpośrednio na tkance łącznej. W związku z tym, przy kurczeniu się ściany pęcherza, tkanka łączna wraz z naczyniami moŻe wnikać pomiędzy poszczególne komórki. Dlatego teŻ nabłonek ten nosi nazwę nabłonka pozornie unaczynionego.
Proces wytwarzania śluzu w komórkach nabłonka przejściowego zaznacza się specjalnie wyraźnie u zwierząt roślinoŻernych. Kropelki substancji śluzowatej pojawiają się w powierzchownych warstwach nabłonka, a szczególnie w komórkach baldaszkowatych, przy czym u owiec mogą występować nawet typowe komórki śluzowe. Wytwarzany śluz chroni nabłonek przed szkodliwym działaniem moczu. U pozostałych zwierząt i u człowieka wytwarzanie śluzu przez nabłonek przejściowy ma miejsce w przewlekłych stanach zapalnych.