Przestrzeń publiczna w mieście
Przestrzeń publiczna - wszelkie miejsca dostępne powszechnie i nieodpłatnie, fizyczna przestrzeń w której może znaleźć się każda jednostka społeczna. Zgodnie z definicja prawną (ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym) przestrzeń publiczna to obszar o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców, poprawy jakości ich życia i sprzyjający nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na jego położenie oraz cechy funkcjonalno - przestrzenne.
Przestrzeń publiczna- miejsce spotkań, pracy, rekreacji, to przestrzeń w której ludzie przemieszczają się- plac, rynek, skwer, bulwar, ulica itp. to obszar, gdzie występują interakcje, działania sprzyjające integracji lokalnej społeczności. Przestrzeń ta jest sercem miasta, powinna tętnić życiem, jednoczyć mieszkańców, tworzyć pole do inicjatyw, pobudzania wyobraźni i rozwoju. Przestrzeń , która będzie przyjazna wszystkim, czyli dostępna dla każdego, bez względu na płeć, wiek, status społeczny czy sprawność ruchową. Przestrzeń publiczna wymaga zaspokojenia potrzeb kulturowych i społecznych jej użytkowników.
Przestrzeń publiczna powinna być: - demokratyczna – spontaniczna – reagująca - znacząca
Ulica jest najprostszą formą przestrzeni publicznej (jako ciąg spacerowy)
Struktura miasta wg Kevina Lincha
Zdaniem amerykańskiego architekta i urbanisty Kevina Lyncha orientacja w przestrzeni jest jednym z podstawowych wymogów przetrwania człowieka w środowisku. Aby się w nim nie pogubić umysł ludzki wytworzył skomplikowane narzędzie percepcyjne, określane przez Lyncha jako mapa mentalna. Jest ona indywidualnym i subiektywnym obrazem otoczenia w ludzkim umyśle dzięki któremu możliwe są: lokalizacja obiektów, orientacja i poruszanie się w przestrzeni.
• Po pierwsze mapy mentalne różnią się od „obiektywnych” planów, są na nich białe plamy, zaburzone proporcje, uproszczenia, a nawet błędy. Obraz miasta ma być praktycznym narzędziem, a nie drobiazgową inwentaryzacją terenu – pewne obszary nie są ważne, więc można ich obraz uprościć lub nawet pominąć – inne, np. stanowiące najbliższe otoczenie domu lub fragmenty drogi do pracy, zajmują nieproporcjonalnie dużo miejsca.
• Po drugie, obraz przestrzeni silnie zależy od społeczno-kulturowych charakterystyk jednostek. Manager patrzy na miejskie city inaczej niż mieszkaniec getta. Mimo to jednak obaj ulegają temu samemu złudzeniu: na rysowanych przez nich mapach dzielnice biedy zajmują mniejszą niż w rzeczywistości powierzchnię, podczas gdy centrum i bogate dzielnice – większą.
• Po trzecie, to samo otoczenie zdaje się wpływać na charakter i „czytelność” obrazów miasta. Pewne (miejskie, bo autor „Image of the City” zajmował się wielkimi metropoliami) przestrzenie dają czytelny obraz mentalny, podczas gdy inne, przez brak charakteru, nijakość są, jak określał to Lynch, w małym stopniu „obrazowalne”.
• Po czwarte, Lynch wierzył, że jego badania będą przydatne przy projektowaniu miejskich przestrzeni, byśmy się w nich po prostu nie gubili.
Przestrzeń, w jakiej funkcjonuje jednostka ma także inny, (znacznie istotniejszy niż fizyczny) wymiar symboliczny. Składają się na niego stale odczytywane przez użytkowników przestrzeni sensy i znaczenia, jakie nadawane są pewnym obiektom.
Nadawanie sensu, znaczeń i funkcji pewnym obiektom sprawia, że użytkownicy odczytują pewne kody i szyfry semiotyczne . Codzienne i stałe odczytywanie przez mieszkańców ich miasta prowadzi do powstania w ich umysłach trwałych przekonań, stereotypów, co prowadzi do konstytuowania map mentalnych uwzględniających miejsca i przestrzenie. Tak więc, mapy mentalne można zdefiniować jako wspólną dla danej grupy reprezentację poszczególnych elementów środowiska miejskiego i relacji pomiędzy nimi.
Elementy fizjonomii miasta K. Lynch
Rejony i obszary
-śródmieścia
-tereny zieleni
-osiedla, okiennice przemysłowe, zabud. Jednorodzy. Zabudowa rozproszona
Granice i krawędzie
Rzeka, skarpa, linie kolejowe, arteria komunikacyjne
Drogi i przejścia
ulice miejskie, ciągi piesze, ciągi rowerowe, arterie komunik. , cieki wodne
Węzły i punkty centralne
-funkcjonalne, symboliczne
Charak. Punkty i dominanty
Zabytki, wysokościowce, gmachy publiczne, symbol miasta, miejsca pamięci
Partycypacja społeczna
Partycypacja społeczna- idea włączania nieprofesjonalistów w proces tworzenia, realizacji przedsięwzięć przestrzennych
To aktywny udział mieszkańców gminy w istotnych dla niej, jej mieszkańców lub określonych grup społecznych sprawach to włączanie w proces powstawania dokumentów planistycznych, podejmowania kluczowych decyzji i rozwiązywania problemów lokalnych. Partycypacja społeczna to inaczej proces, w którym dwie lub więcej stron współdziałają w przygotowaniu planów, realizacji określonej polityki i podejmowaniu decyzji. Cechą charakterystyczną partycypacji jest aktywny udział wszystkich partnerów biorących udział w procesie współdziałania. Partycypacja społeczna polega na komunikowaniu się mieszkańców z władzami gminy oraz ich obustronnej współpracy.
Fazy partycypacji:
Informowanie interesariuszy o przedsięwzięciu
Przedprojektowe badania społeczna
Prezentacje i wystąpienia publiczne
Dyskusja publiczna
Negocjacje i mediacje
Partycypacja to szansa na:
1. Skorzystanie z praktycznej wiedzy partnerów społecznych ( mieszkańców, użytkowników)
2. Skorzystanie z inspiracji i pomysłów uczestników partycypacji
3. Skuteczne wyjaśnienie partnerom społecznym zamierzeń władz publicznych, inwestorów i projektantów
4. Zidentyfikowanie sprzecznych interesów i przeciwdziałanie konfliktom przed ich zaostrzeniom
5. Pozyskanie sojuszników w grze z przeciwnikami
6. Poznanie reakcji partnerów społecznych na proponowane rozwiązania
7. Zdobycie statystycznych dowodów na poparcie opinii i koncepcji
8. Wypracowanie lepszych, dojrzalszych rozwiązań
9. Weryfikacja eksperckich opinii o potrzebach społecznych, zwłaszcza, jeśli są to opinie sprzeczne
10. Pozyskanie akceptacji użytkowników dla projektu poprzez przekonanie o współautorstwie rozwiązań
11. Edukację mieszkańców w zakresie ochrony dziedzictwa i gospodarowania przestrzenią
12. Ograniczenie korupcji, nepotyzmu, kumoterstwa i manipulacji
13. Zdobycie zaufania społeczności potrzebnego w tej i następnych sprawach.
14. Rozwój społeczeństwa obywatelskiego.
Nowy urbanizm
Zasady nowej urbanistyki -nowa miejskość -nowy sposób projektowania
Urban. Pewien nurt, trendy, idea
-powrót do tradycyjnej kompoz. Miast (ulica, plac) ale uzupełniony współczesnymi przestrzeniami
-propaguje ekologiczny sposób życia z poszanowaniem środowiska
-reakcja na modernizm
-popularność od lat 70 XX w. w USA
New urbanizm-
Nowa urbanistyka
Nowa miejskość
Nowy sposób projektowania urbanistycznego, pewien nurt, trend, idea
Powrót do tradycyjnej kompozycji miast (ulicy, placu) ale uzupełniony współczesnymi przemyśleniami. Propaguje ekologiczny sposób życia z poszanowaniem środowiska. Reakcja na modernizm. Popularność od lat 70 XX w USA
„Karta Nowej urbanistyki” podpisana na IV Kongresie Nowej urbanistyki w Cherlston w 1996 r
Karta określa zasady planowania w skali regionu, miast, dzielnic, aż do pojedynczych budynków
Przekrojowe planowanie- Strefowanie krajobrazu od ścisłego centrum po krajobraz otwarty
Komunikacja
Segregacja ruchu
Podnoszenie rangi ruchy pieszego
Dobrze rozwinięty transport miejski- kolei
Chodniki wolne od samochodów
Ruch pieszy powinien odbywać się na jednym poziomie
Wysoka jakość chodników
Ulice obsadzane drzewami
Wąskie ulice z małą prędkością- miasto dla pieszego
Samochody zaparkowane z tyłu (niewidoczne dla oka)
Mozaika różnorodnych funkcji
Integracja funkcji mieszkaniowej, miejsca pracy i usług
Przenikanie się funkcji mieszkalnej, miejsc pracy i usług
- powrót do tradycyjnej dzielnicy
Zróżnicowane budownictwo mieszkaniowe (w bliskim sąsiedztwie)
Różne typy domów
Wielkość (małe, duże)
Cena (w różnej cenie)
- aby nie powstały osiedla bogatych apartamentowców albo odwrotnie domy biednych- brak segregacji
Zróżnicowana struktura mieszkańców
Wiek
Rasa
Poziom dochodów
Przywiązanie znaczenia do jakości architektury
Podkreślenie piękna, estetyki
„ludzka skala”
Piękne otoczenie
Tworzenie przestrzeni o charakterze publicznym
Przestrzenie które będą sprzyjały integracji, człowiekowi
Przestrzeń posiadająca cechy zachęcające do przebywania w tej przestrzeni
Stworzenie przyjaznych technologii
Wszystkie te warunki powinny:
Polepszać warunki zamieszkania
Wpływać przyjaźnie na środowisko
Stara i Nowa Karta Ateńska
Karta Ateńska
I wytyczne ogólne
II Krytyczny stan w dzisiejszych czasach : - mieszkalnictwo –wypoczynek –praca -ruch miejski -dziedzictwo kulturowe
III wnioski Wypoczynek-uwagi
30.wolne przestrzenie są zazwyczaj niewystarczające
31 tam gdzie są dostateczne mają nieodpowiednie przeznaczenie i dlatego są źle wykorzystywane
32 ich położenie odśrodkowe nie pozwala na polepszenie warunków mieszkaniowych w niezdrowych dzielnicach centrum
33 tymczasowe tereny sportowe zajmują zazwyczaj powierzchnie przeznaczoną dla przyszłych budowli trzeba je wiecznie przesuwać
34 tereny które mogłyby być przeznaczone na cotygodniowy odpoczynek są często źle połączone z miastem
Karta Ateńska (franc. Charte d'Athènes) — uchwalony na IV. Kongresie CIAM w 1933 w Atenach dokument zawierający postulowane zasady nowoczesnego projektowania urbanistycznego.
Karta ateńska została przygotowana pod przewodnictwem Le Corbusiera i omawia rozdzielenie obszarów funkcjonalnych miasta oraz stworzenie racjonalnej i zdrowej przestrzeni życia.
Treść Karty
W początku XX wieku w większości dużych miast warunki mieszkalne stawały się coraz gorsze. Na skutek uprzemysłowienia wzrosło zanieczyszczenie środowiska, robotnicy pracowali w niezdrowych warunkach. Ubogie warstwy społeczne zamieszkiwały ciasne śródmiejskie dzielnice, silnie przeludnione i zdaniem autorów Karty stanowiące nieludzkie warunki życia. Karta analizowała środowisko mieszkaniowe mieszkańców wielkich miast i proponowała radykalne rozwiązania w celu polepszenia sytuacji.
Analiza
W części analitycznej, opisującej aktualny w momencie powstania stan Karta zawierała następujące stwierdzenia:
Współczesny rozwój miast ma przyczyny ekonomiczne. Uprzemysłowienie zniszczyło dawną harmonię tkanki miejskiej, a środowisko pracy człowieka jest ukierunkowane na maszyny, tak samo jak rozmieszczenie miejsc pracy.
Mieszkania są obiektami spekulacji, są niesprawiedliwie rozdzielone między społeczeństwo i mają zły dostęp do przestrzeni otwartej.
Rozwój gospodarczy ma charakter doraźny i zależy od spekulacji jednostek. Koordynacja typów, wielkości i położenia zakładów przemysłowych biur i mieszkań podlega jedynie zasadom ekonomii.
Chaotyczne wędrówki robotników ze względu na rozdzielnie funkcji: wymuszone pokonywanie drogi ze względu na rozdzielenie przestrzenne mieszkania, miejsca pracy i przestrzeni rekreacyjnej, co powoduje wzrost ruchu i niebezpieczeństwo dla pieszych.
Interesy ekonomiczne mają priorytet nad kontrolą administracyjną i solidarnością społeczną, co prowadzi do dominacji struktur miejskich przez prywatne interesy na szkodę mieszkańców miast.
Postulaty
Na podstawie wymienionych stwierdzeń delegaci CIAM sformułowali następujące postulaty:
Miasto musi, respektując wolność jednostki, umożliwiać działanie na rzecz zbiorowości
Miasto jako jednostka funkcjonalna posiada następujące funkcje urbanistyczne: mieszkanie, praca, wypoczynek, ruch
Mieszkanie musi być najważniejszym zagadnieniem w projektowaniu urbanistycznym
Miejsce pracy musi być możliwie najmniej oddalone od miejsca zamieszkania
Przestrzenie otwarte muszą przylegać do obszarów mieszkaniowych oraz jako przestrzeń rekreacyjna należeć do całego miasta
Komunikacja jako łącznik między kluczowymi funkcjami miasta ma znaczenie podrzędne
Strefowanie funkcjonalne planów miast stanowiło jedną z głównych idei Karty. Poszczególne funkcje mieszkania, pracy i wypoczynku powinny być rozdzielone pasami zieleni i połączone osiami komunikacyjnymi.
Dla miast proponowano następujące strefowanie:
Śródmieście: administracja, handel, banki, kultura
Pas wokół śródmieścia: rozdzielone od siebie przemysł, rzemiosło, mieszkanie
Peryferie: Wpisane w pas zieleni osiedla satelickie z czystą funkcja mieszkalną
Duża gęstość zaludnienia miała być osiągnięta poprzez wznoszenie mieszkalnych wysokościowców.
Wpływ Karty
Karta została opublikowana w 1943 wobec oczekiwanego końca II wojny światowej jako propozycja zaleceń dla odbudowujących zniszczone miasta architektów. Po wojnie silnie wpłynęła na rozwój mieszkalnictwa jako manifest urbanistyki modernistycznej. Mimo silnego nasycenia treściami ideologicznymi jej działanie trwało aż do lat 80.
„K A R T A A T E Ń S K A”
Żywiołowy i niekontrolowany rozwój miast w XIX wieku i w początkach XX wieku skłonił urbanistów, architektów do określenia pewnych zasad projektowania i rozwoju miast. W 1933 r. (13 sierpnia 1933 r.) w Atenach uchwalono tzw. KARTĘ ATEŃSKĄ. Dokument ten zawierał postulowane zasady nowoczesnego projektowania urbanistycznego. Karta Ateńska została przygotowana pod przewodnictwem Le Corbusiera i omawia rozdzielenie obszarów funkcjonalnych miasta oraz stworzenie racjonalnej i zdrowej przestrzeni życia.
Najważniejsze z tych postulatów mają charakter niezmienny i nadal aktualny:
1.Dzielnice mieszkaniowe powinny zajmować w układzie miasta tereny uprzywilejowane pod względem topografii, klimatu, ilości zieleni i nasłonecznienia.
2.Rozmieszczenie dzielnic mieszkaniowych w planie miasta powinno być uzależnione od warunków zdrowotnych w danej strefie miejskiej.
3.Każda dzielnica mieszkaniowa powinna mieć przestrzeń zieloną odpowiedniej wielkości, urządzoną w sposób racjonalny, z przeznaczeniem na miejsce zabaw oraz sportu dla dzieci i dorosłych, ogrody dziecięce, tereny przedszkoli szkół i innych budynków użyteczności publicznej.
4.Należy zredukować do minimum odległość pomiędzy miejscem zamieszkania a miejscem pracy. Dzielnice przemysłowe powinny być oddzielone od dzielnic mieszkaniowych strefami neutralnymi (zieleń, sport).
5.Drobne zakłady związane integralnie z życiem miasta (rzemiosło, zaopatrzenie, warsztaty naprawcze) powinny być lokalizowane na terenie dzielnic mieszkaniowych, dla których będą świadczyć usługi.
6.Dzielnice mieszkaniowe powinny być izolowane zielenią od wielkich arterii komunikacyjnych.
Strefowanie funkcjonalne planów miast stanowiło jedną z głównych idei Karty. Poszczególne funkcje mieszkania, pracy i wypoczynku powinny być rozdzielone pasami zieleni i połączone osiami komunikacyjnymi.
Dla miast proponowano następujące strefowanie:
Śródmieście: administracja, handel, banki, kultura
Pas wokół śródmieścia: rozdzielone od siebie przemysł, rzemiosło, mieszkanie
Peryferie: Wpisane w pas zieleni osiedla satelickie z czystą funkcją mieszkalną
Duża gęstość zabudowy miała być osiągnięta poprzez wznoszenie mieszkalnych wysokościowców.
Karta została opublikowana w 1943 wobec oczekiwanego końca II wojny światowej jako propozycja zaleceń dla odbudowujących zniszczone miasta architektów. Po wojnie silnie wpłynęła na rozwój mieszkalnictwa jako manifest urbanistyki modernistycznej. Mimo silnego nasycenia treściami ideologicznymi jej działanie trwało aż do lat 80.
1998r. nowa Karta Ateńska (Europ. Rada. Urb.) karta miasta europejskiego w XIX w.zasady planowania miast
Zestw 10 zaleceń:
Miasto jest dla wszystkich
Prawdziwe współuczestnictwo
Kontakty międzyludzkie
Utrzymanie specyfiki lokalnej np. skrzynki pocztowe
Korzystanie z nowej technologii
Zagadnienia środowiska miejskiego
Zagadnienia gospodarcze
Przemieszanie się i dostępność
Zróżnicowania i rozmaitość wyborów
Zdrowie i bezpieczeństwo
2003r powtórne wydanie nowej K. Ateńskiej z wizją miasta.
NOWA KARTA ATEŃSKA 2003
Wizja miast XXI wieku
Lizbona, 20 listopada 2003 r.
Wstęp
CZĘŚĆ A. WIZJA
1. Spójne miasto
2. Spójność społeczna
3. Spójność ekonomiczna
4. Spójność środowiska
5. Synteza przestrzenna
CZĘŚĆ B 1. PROBLEMY I WYZWANIA
1. Zmiany społeczne i polityczne
2. Zmiany ekonomiczne i technologiczne
3. Zmiany środowiska naturalnego
4. Zmiany środowiska miejskiego
CZĘŚĆ B 2. ZAANGAŹOWANIE URBANISTÓW
N O W A K A R T A A T EŃ S K A
(1998)
Karta była odpowiedzią na próby zabudowy otwartych przestrzeni miejskich (parków miejskich i terenów zieleni osiedlowej), dążące do idei miasta zwartego (leseferyzm w planowaniu przestrzennym).
W 1998 r. ogłoszono NOWĄ KARTĘ ATEŃSKĄ. Główne założenie to: Projektowanie całego centrum historycznego jako jednego organizmu podlegającego ochronie i kompleksowemu restaurowaniu (należy zachować takie same, rygorystycznie przestrzegane metody konserwacji w stosunku do zwykłych budynków, co do zabytkowych budowli.
Ogólne zasady urbanistyki XXI wieku:
1.Centra miast muszą dysponować przestrzenią publiczną dostępną dla wszystkich, o funkcji, która nie podlega ograniczonemu użytkowaniu. Rewaloryzacja centrum musi przebiegać kompleksowo jako organizmu powiązanego synergicznie.
2.Wartość przestrzeni na terenach zurbanizowanych jest wartością samą w sobie (podlega ochronie ponieważ jest zagrożona).
3.Wartość terenów otwartych (zieleni) jest wartością najwyższą i powinna być chroniona przede wszystkim.
4.Ochrona założeń urbanistycznych nadających miastom zindywidualizowany charakter (autorskie rozwiązania urbanistyczne).
N O W A K A R T A A T EŃ S K A
(2003)
Wizja miast XXI wieku
1.SPÓJNE MIASTO
- spójność w czasie - historyczna ciągłość (utrzymanie charakteru środowiska miejskiego, ciągłość tożsamości miasta).
2. SPÓJNOŚĆ SPOŁECZNA
- równowaga społeczna (dostrzeganie człowieka oraz jego praw dokonywania swobodnych wyborów, różnorodność wspólnot wchodzących w skład społeczeństwa).
- zaangażowanie społeczne (systemy reprezentacji i partycypacji wykorzystujące łatwiejszy dostęp do informacji, większe zaangażowanie sieci aktywnych obywateli, zapewniających głos w sprawach przyszłości ich środowiska miejskiego).
- wielokulturowe bogactwo (równowaga i wzajemne przystosowania)
- związki międzypokoleniowe (przywrócenie spójności i więzi pomiędzy różnymi generacjami ludności miast).
- tożsamość społeczna
3. SPÓJNOŚĆ EKONOMICZNA
- globalizacja i regionalizacja (lokalna i regionalna gospodarka będzie coraz bardziej powiązana z gospodarką innych miast i regionów, zarówno w układzie krajowym, jak i międzynarodowym).
- przewagi konkurencyjne (sukces gospodarczy odniosą te miasta, które potrafią wykorzystać przewagi konkurencyjne. Aby przewagę utrzymać miasto musi ciągle się uczyć i przystosowywać do zmieniających się usług).
- powiązania sieciowe miasta (dla zwiększenia konkurencyjności miasta będą się musiały łączyć w różne sieci, funkcjonujące jako mniej lub bardziej zintegrowane systemy).
Różnorodność rozwoju gospodarczego (powiązania gospodarcze będą sprzyjać różnorodności)
4. SPÓJNOŚĆ ŚRODOWISKA
- bilans ekologiczny (dotyczy wielu problemów: ochrona terenów zieleni, roztropne korzystanie z zasobów, ochrona miasta przed zanieczyszczeniem i degradacją ..),
- zdrowe miasto , przyroda krajobraz i tereny otwarte
5. SYNTEZA PRZESTRZENNA
- powiązania przestrzenne (staranne planowanie wzmocni sieci powiązań funkcjonalnych w miastach i ich otoczeniu).
- spójny charakter oraz ciągłość historyczna miasta oraz jakość życia (projektowanie urbanistyczne jako kluczowy czynnik w procesie odnowy miast: odrodzenie projektowania urbanistycznego).
Koncepcje urbanistyczne przełomu XVIII i XIXw
-uprzemysłowienie
-wzrost zanieczyszczenie środowiska
-złe warunki pracy robotników
-pogorszenie warunków życia mieszk. Miasta
-przeludnienie i ciasne śródmiejskie dzielnice
-CIAM- Międzynarodowy Kongres Arch. Nowoczesnej, organizacja utworzona w 1928r w Szwajcarii
- założyciele: Alvaro Alto, Le Corbusier, Walter Gropius
-założ Pol. Helena i Szymon Syrku
-Kongres CIAM – poświęcone najważniejszym problemom arch. Współczesnej : I Kong. 1928r Szwajcaria II K. 1929 r Frankfurt
III K. 1930r Bruksela
IV K. 1933 Ateny uchwalenie k. Ateńskiej, główne założenia nowoczesnej Urban.
-CIAM wznosi działalność po II w.ś
-V K. 1947r odbudowa miast po zniszczeniach wojennych
-ostatni XK. 1956
Miasto –ogród – (miasto, wieś, miasto-wieś=najlepsze cechy miasta i wsi połączone)Ebenezer Howard
-miasto centrum(58tys. Mieszk.)otoczony linia kolejową połączony z miastem i grodem
-miasto głównie otoczone przez wieś
-poszczególnie miasta-ogrody połączone autostradą
-centrum m.-park
-wokół niego ogrody i domy, wokół nich główne aleje podłączone do głównej linii kolejowej
- Miasto zaprojekowane z myślą o zdrowych warunkach mieszkaniowych i prowadzeniu działalności przemysłowej: o rozmiarach nie większych niż te, które czynią możliwym życie społeczne we wszystkich jego przejawach, otoczone wiejską strefą otwartej przestrzeni: o gruntach będących w całości własnością publiczną lub oddanych w pieczę miejscowej społeczności.
Złożenia miast Howarda:
1.Każde miasto ma ograniczoną liczbę mieszkańców 32 tys.
2. Grunty orne są wspólną własnością –grunty dzierżawione
3. Zysk z dzierżawy nieruchomości przeznacza się na rozwój miasta
4.Ludność może korzystać z opieki socjalnej oraz dóbr kultury
5. Przemysł zapewnia utrzymanie mieszkańców
6. Miasto-ogród jest samowystarczalne dzięki okalającym je terenom rolniczym
7. Zielony pierścień ogranicza niekontrolowany rozwój aglomeracji
8. Dalszy rozwój jest możliwy dzięki budowie kolejnego miasta- satelity.
Miasto modelowe Letchworth
1890- stworzenie miasta ogrodu o powierzchni 150 ha 35 tys. mieszkańców, w 1903 roku rozpoczęto prace
-podkowa leśna:
Ząbki, Młociny, Komorów, Utrata
Miasto liniowe- Arturo Soria
- hiszpański działacz społeczny i polityczny
-twórca 1 konnego tramwaju
-schemat rozplanowania Madrytu ‘miasta liniowego’
- układ miasta dobrze rozplanowany na dobrze rozpl. Układzie komunikacji
-ciągi kom.- głównie tramwaje
- pas ter. Parkowo-Leś (100m)
-ul. Główne 40m
-ul. poprzeczne 20m
-ul na zapleczu 10m, 9m gospodarcze)
-gł. Aleja 7 pasów
-brak zróżnicowania funkcji terenu
-działka –kształt prostok. 1/5 zabudowana, reszta ogród.
- nowa droga rozwoju miast
-struktura miasta prosta i prymitywna
Miasto przemysłowe- Tony Garnier
- francuski architekt i urbanista
- dominującym elementem krajobrazu jest zespół budynków przemysłowych
- podzielił miasto na strefy funkcjonalne- oddzielone pasmami zieleni (przemysł lekki, ciężki, zabudowa mieszkalna)
-dworzec główny w centrum miasta z wysoką wieżą i zegarem
- ok. 35tys mieszkańców
- głównym ośrodkiem w mieście miał być ośrodek usługowy z podcieniami, gdzie można by się spotkać; budynki o konstrukcji słupowej- mało ścian, wnętrza jednoprzestrzenne
- zabudowa mieszkaniowa usytuowana w parku, budynki 2-kondygnacyjne, bez ogrodzonych działek, bez ozdób, gzymsów, duża prostota, płaskie dachy
- każda sypialnia musi mieć co najmniej jedno okno wychodzące na południe, każde pomieszczenie ma mieć dopływ światła
- między domami ścieżki, trawniki, przedogródki, wysokie drzewa
- miasto park, całość ogólnodostępna
- nie ma policji, sądów, więzienia, kościoła, bo nie ma takiej potrzeby
- dla człowieka najważniejsza jest praca
Miasto promienne- Le Corbusier
1922- wizja wielkiego miasta
1925- projekt przebudowy fragmentu Śródmieścia Paryża
- ogromne budynki biurowe, budynki mieszkalne o zarysie zębatym, 24 wieżowce, po 60 kondygnacji, każdy zaprojektowany na rzucie krzyża
- do 40 tys. Pracowników miało tam pracować- pow. między wieżowcami- parkingi, garaże, parki
- niższe budynki to sklepy, restauracje, obiekty służące kulturze
Definicje
Urbanizacja- proces społeczny i kulturowy wyrażający się w rozwoju miast, wzroście ich liczby, powiększaniu się obszarów miejskich i udziału mieszkańców miast w ogólnej liczbie ludności
Suburbanizacja- charakteryzuje się wzrostem liczby ludności na zewnętrznych obszarach miasta przy jednoczesnym spadku jego liczby w rejonach centralnych. Główne miasto zaczyna tracić na znaczeniu
Dezurbanizacja- zjawisko zanikania miejskich form osadnictwa, kierunek idealny w urbanistyce, powstały na początku XX w, jako protest przeciw niefunkcjonalnym i zbyt zagęszczonych formom zabudowy miejskiej
Reurbanizacja- następuje gdy rośnie liczba ludności obszaru centralnego, jest to proces odradzania się miasta
Rururbanizacja- próba tworzenia ośrodków na obrzeżach miasta posiadających cechy miejskie
Miasto- jednostka osadnicza o przewadze zwartej zabudowy i funkcjach nierolniczych posiadająca prawa miejskie bądź status miasta nadany w trybie określnym odrębnymi przepisami. Wyróżnia się intensywną zabudową, z wyposażeniem m.in. w sieć transportu, urządzenia gospodarki wodnej i do zaopatrywania w energię, produkcją dóbr i usługami
Rewitalizacja (łac. re+vita – dosłownie: przywrócenie do życia, ożywienie) – działanie skupione na ożywieniu zdegradowanych obszarów miast, np. poprzemysłowych, którego celem jest znalezienie dla nich nowego zastosowania i doprowadzenie do stanu, w którym obszary zmieniają swoją funkcję.
Rewitalizacji nie można mylić z rekultywacją, rewaloryzacją. Są to elementy, które składają się na rewitalizację.
Rewitalizacja jest pojęciem stosowanym najczęściej w odniesieniu do części miasta lub zespołu obiektów budowlanych, które w wyniku przemian gospodarczych, społecznych, ekonomicznych i innych, utraciły częściowo swoją pierwotną funkcję i przeznaczenie. Rewitalizacja jest w tym znaczeniu zespołem działań z zakresu budownictwa, planowania przestrzennego, ekonomii i polityki społecznej, których celem jest doprowadzenie do ożywienia, poprawy funkcjonalności, estetyki, wygody użytkowania i jakości życia w rewitalizowanym zespole.
Istnieje kilka grup problemów, na których skupia się rewitalizacja miast we współczesnej Polsce (2004):
Ożywienie opustoszałych śródmieść, które utraciły swoją rolę jako centra handlowe miast.
Poprawa jakości życia i odtworzenie więzi społecznych w wielkich osiedlach – "blokowiskach".
Zagospodarowanie terenów poprzemysłowych lub opuszczonych przez wojsko.
Rozwiązania tych problemów opracowane zostają kompleksowo w tzw. "lokalnych programach rewitalizacji", przygotowywanych przez władze lokalne w oparciu o wytyczne "Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2001-2006". Do miast, które opracowały już Lokalny Program Rewitalizacji należą: Poznań, Gdańsk, Wrocław, Żyrardów, Warszawa, Radom. Nad opracowaniem Programu pracuje także Kraków.
Przykładami miast w Polsce, które prowadzą na swoim terenie działania rewitalizacyjne, są m.in.: Bydgoszcz, Poznań, Gdańsk, Łódź, Kraków, Żyrardów, Bielsko-Biała, Elbląg, Głogów, Słupsk, Kołobrzeg, Radom, warszawska Praga Północ, Węgrów, Szczecin, Wolin i Zamość. Rewitalizacja w Polsce prowadzona jest głównie w ramach Urzędów Miejskich, powstają jednak pierwsze wyspecjalizowane spółki zajmujące się prowadzeniem procesu rewitalizacji.
Architekci
Piet Oudolf, urodzony 27 Pażdziernika 1944, w Haarlem) znany holenderski projektant ogrodów, tworzy przede wszystkim projekty na wielką skalę. On właśnie jest projektantem ogrodów Pamięci Ofiar World Trade Center w Battery Park w Nowym Jorku. Zaprojektował ogrody w wielu miejscach na świecie, m.in. w Chicago, Sztokholmie, Toronto oraz wiele ogrodów w Anglii. Jest autorem kilku książek. W październiku odwiedziliśmy jego prywatny ogród przy domu z 1850 roku, w Hummelo w Holandii i poznaliśmy jego żonę Anję, która prowadzi szkółkę roślin. Piet Oudolf wie, co lubi w ogrodach. Jego sposobem na dobry projekt jest przede wszystkim zastosowanie ozdobnych traw i dzikich roślin łąkowych np. Sanquisorba. Jego ogród nie jest ogromny, chociaż dom otacza kilka hektarów, to jednak większość zajmują szkółki. W październiku ogród zdobiły ostro przycięte żywopłoty z cisa, niektóre z nich przypominają fale na morzu. Stanowią one kontrapunkt dla masywu wysokich traw, powiewających na wietrze. Piet ogromną wagę przykłada do odpowiedniego doboru gatunków, aby ogród nie wymagał wiele pracy. Rośliny powinny być na tyle mocne, aby konkurowały z chwastami i powinny być dobrane pod względem wymagań co do gleby i stanowiska, aby mogły rosnąć obok siebie. Zaleca sadzenie masywów, wielu roślin tego samego gatunku oraz odgradzanie się od sąsiadów przy pomocy ogrodzenia lub żywopłotów. Szczególnie upodobał sobie cis, a z liściastych buk, który utrzymuje miedziane liście zimą. Poza tym klony, dęby, Cornus mas, Amelanchier. Lubi też metalowe, kute ogrodzenia, które mogą być podporą dla pnączy takich jak Clematis. W swoim ogrodzie projektant stworzył kolistą, podniesioną rabatę, otoczoną ceglanym murem na przemian z kostkami z cisa. Rabata została obsadzona wysokimi miskantami. Piet uważa, że w ogrodzie bardzo ważne jest miejsce, które zachęca ludzi do odpoczynku. Powinno się ono znaleźć koniecznie. Równie ważna jest komunikacja, czyli drogi i ścieżki, które prowadzą widza przez ogród. Kiedy ogrodnicy wybierają się zwiedzać ogrody Holandii, jak zwykle Hummelo jest jednym z głównych powodów. Biorąc pod uwagę fakt, że Piet Oudolf jest jednym z najwybitniejszych projektantów na świecie, to nic dziwnego, że mnóstwo ludzi z branży chce zobaczyć, co stworzył na własnym podwórku. Oczywiście nasz zespół nie był inny, z ciekawością oczekiwaliśmy pierwszych widoków. Nie zawiedliśmy się. Każdy robił własne zdjęcia tego ogrodu inspirowanego naturą, z wykorzystaniem traw i wysokich bylin. Wcześniej wiedzieliśmy, że w filozofii sadzenia Pieta, kolor odgrywa drugorzędną rolę, a bardziej opowiada się on za kształtem, formą i fakturą. A tu niespodzianka! Właśnie kolor nas zachwycił jako jeden z najpiękniejszych elementów w ogrodzie. Były to delikatnie różowe, lekkie jak mgiełka trawy (Sporolobus heterolepis), które tworzyły cudowny efekt. Pojawiały się w całym ogrodzie, zamkniętym w ramach żywopłotów. Zabieram Was teraz na spacer po tym jesiennym, dobrze skomponowanym ogrodzie, który pięknie wygląda niezależnie od pory roku. Do ogrodu weszliśmy od strony domu. Pod domem, w żwirowych nawierzchniach, gwiazdą rabaty była Stipa tenuissima. Pod wielkim drzewem stały ławki, ale my poszliśmy skośną ścieżką do okrągłej rabaty z cegły, o której wspomniałam wcześniej. Można było wejść na murek i zrobić zdjęcia z góry. Ogród ujęty jest w ramy, a w całym nasadzeniu pojawiają się tradycyjne elementy, takie jak: figury z cisa, jednak zniekształcone w mądry sposób, specjalnie krzywe: fale i cylindry, co czyni je wspaniałymi rzeźbami. Rabaty pomiędzy ścieżkami w kształcie okręgów, wypełnione były bylinami i trawami, które są efektowne cały rok, nawet gdy już zamierają i wydają nasiona. Piet powiedział kiedyś: "Szkielety rośliny są dla mnie równie ważne, jak kwiaty". Właśnie teraz dają niesamowity spektakl, spowite w szron i zjawiskowo wybarwione. Powiedział także: "Nie chodzi o życie lub śmierć, chodzi o to, by dobrze wyglądać." Bardzo chciałam zobaczyć ten ogród późną jesienią i udało się. Oprócz subtelnych rabat, ciekawy jest też tunel o schodkowym sklepieniu. Można przez niego przejść na skróty, dochodząc do drogi wjazdowej. W tunelu wycięte są okienka. Można tam robić ciekawe zdjęcia, pomyślałam więc czyżby w tym celu zostały pomyślane? W tym dniu nie świeciło słońce, więc trawy wydały się nieco blade, ale wdzięcznie poruszały się na wietrze, jakby falując, uzupełniały ostre linie cisów. Jeszcze jeden cytat Pieta Oudolfa nasuwa mi się teraz na myśl: "Jeśli masz piękne rośliny, to nie oznacza, że ogród jest piękny, ogród jest skończony, gdy wszystko działa".
Jan Gehl – ( ur 1936) Duński architekt i urbanista, konsultant pracujący w Kopenhadze. W swojej pracy koncentruje się na jakości przestrzeni miejskich. Szczególnie podkreśla znaczenie pieszych i rowerzystów dla życia miasta. Praktykował architekturę od 1960 do 1966. w 1966 dostał grant na badania form przestrzeni publicznej. Od tego czasu pozostał wykładowcą i profesorem w Kopenhadze i był gościnnym profesorem w USA, Meksyku, Australii, Belgii Niemczech. W 1971 wydał książkę Life Between Buildings, która w systematyczny sposób analizowała przestrzeni publiczne. Jan Gehl jest założycielem Gehl Architects, przyczynił się walnie do przetransformowania przestrzeni publicznej Kopenhagi i Melbourne. Jest konsultantem urbanistycznym w Nowym Yorku, Sydney i Londynie. W swoich pracach systematycznie analizował zmiany w Kopenhadze pod wypływem pedestrianizacji. Te zmiany systematycznie bada jego instytut regularnie co 10 lat. Jest on wielkim propagatorem rowerów i upieszowienia przestrzeni miejskiej. Stał się autorem pojęcia – Miasta Odzyskanego – czyli fazy rozwoju miasta która po zdominowaniu przez komunikację samochodową odzyskuje kolejne miejsca dla pieszych i rowerów Życie między budynkami” to pozycja, po którą powinni sięgnąć wszyscy ci, którzy chcą poznać mechanizmy powstawania wartościowych przestrzeni publicznych. Jak zaprojektować miasto, aby było miastem dla ludzi, a nie dla samochodów? W jaki sposób zachęcić mieszkańców do wychodzenia z domów i zacieśniania więzi sąsiedzkich? Co zrobić, aby przestrzeń publiczna była atrakcyjna dla jej użytkowników? Na te pytania, a także na wiele innych odpowiada w swej książce prof. Jan Gehl – wykładowca kilkunastu prestiżowych uczelni i laureat licznych nagród za wkład w planowanie miast.