KLASYFIKACJA GLEB
Klasyfikacja – każdy podział zbioru gleb na grupy
Klasyfikacja sztuczna – podział gleb na grupy według zasady największego podobieństwa pod względem jakiejś jednej, dowolnie wybranej cechy
Klasyfikacja naturalna – podział całego zbioru gleb na grupy według zasady największego podobieństwa pod względem możliwie największej liczby cech istotnych wszechstronnie charakteryzujących naturę grupowanych gleb
Systematyka gleb – łączenie i porządkowanie gleb w zespoły (grupy) o określonej strukturze według systemu zasac poprawnych metodologicznie i uzasadnionych teoretycznie. Każda systematyka gleb jest klasyfikacją, lecz nie każda klasyfikacja jest systematyką. Jedynie doskonała klasyfikacja naturalna jest systematyką.
WYKRES FOTA
Amerykańska klasyfikacja gleb
1960 – 7th Approximation
1975 – Soil Taxonomy
1999 – druga edycja Soil Taxynomy
Taksony
Rząd (12)
Podrząd (63)
Wielka grupa (250)
Podgrupa (1400)
Rodzina
Seria
Gleboznawcy amerykańscy, jako pierwsi w świecie, wytypowali i ściśle zdefuniowali powierzchniowe i podpowierzchniowe poziomy diagnostyczne (epipedony i endopedony), ustalając dla każdego z nich nowe nazwy oraz umowne przedziały wskaźników... ...
W celu uniknięcia nieporozumień terminologicznych stworzono nową, sztuczną terminologię wykorzystując elementy greckie i łacińskie.
Nazwy rzędów są 3-4 sylabowe, ostatnia sylaba zawsze brzmi „sol”.
Jedna z poprzedzających sylab ma znaczenie rozpoznawcze dla rzędu.
Sylaba rozpoznawcza połączona jest z ostatnią sylabą „sol” samogłoską „o”... ...
ENTISOLS (16%) Nazwa zmyślona; świeży, nowy Gleby inicjalne i słabo ukształtowane |
VERTISOLS (2%) łac. vertere – odwracać Gleby wytworzone z pęczniejących iłów; vertisole, smolnice, regury, tirsy, gilgai |
---|---|
INCEPTISOLS (17%) łac. inceptum – początek Gleby z poziomem cambic; brunatne |
ARIDISOLS (12%) łac. aridus – suchy Gleby regionów suchych; sołonczaki, sołońce, buroziemy |
MOLLISOLS (7%) łac. mollic – miękki Gleby z poziomem mollic; czarnoziemy, czarne ziemie, gleby kasztanowe |
SPODOSOLS (4%) gr. spodos – popiół drzewny Gleby z poziomem spodic; bielice, gleby bielicowe, glejobielice |
ALFISOLS (10%) Nazwa zmyślona Gleby z poziomem argillic lub kandic w klimacie umiarkowanym; V > 35%; Gleby płowe, szare, darniowo-bielicowe |
ULTSOLS (8%) łac. ultimus – końcowy Gleby z poziomem argillic lub kandic w klimacie ciepłym i gorącym; V< 35%; Czarnoziemy, żółtoziemy, rubroziemy |
OXISOLS (8%) łac. oxygenium – tlen Gleby bardzo silnie zwietrzałe z poziomem oxic, pozbawione minerałów pierwotnych Czerwonożółte gleby ferralitowe, czerwone gleby ferralitowe |
HISTOSOLS (1%) gr. histos – tkanka Gleby organiczne, torfowe |
ANDISOLS (1%) jap. an – ciemny, do – gleba Gleby wytworzone z pyłów i popiołów wulkanicznych; Andosole |
GELISOLS (9%) łac. gelare – zamarzać Gleby zawierające wieloletnią zmarzlinę w obrębie 100 cm od powierzchni |
KLASYFIKACJA GLEB wg WRB
World Reference Base for Soil Resources
1998, 2006, aktualizacja 2007
FAO – Organizacja do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa Narodów Zjednoczonych
IUSS – Międzynarodowa Unia gleboznawcza
ISRIC – Międzynarodowe Centrum Informacji o Glebie
ARCISOLS (łac. acer – bardzo kwaśny); żółtoziemny (1 000 mln ha); uprawa herbaty, ananasów, nerkowców i drzew kauczukowych
AL
...
...
ANDOSOLS
ANTHROSOLS
ARENOSOLS
CALCISOLS
CAMBISOLS (łac. cambiare
CHERNOZEMS (ros.
CRYOSOLS (gr. cryos – zimny, lód)
DURISOLS (łac. durus – twardy) – gleby ze stwardniałą
FERRALSOLS (łac. ferrum – żelazo, alumi
FLUVISOLS (łac. fluvius
GLEYSOLS (ros. Glej –
GYPSISOLS (łac. gypsum – gips
HISTOSOLS (gr. histos – tkanka
KASTANOZEMS (łac. castanea
LEPTOSOLS (gr. leptos – cienki) skaliste lub silnie węglanowe gleby inicjalne i słabo ukształtowane
LIXISOLS (łac. lixus – wymyty) gleby cynamonowoczerwone, czerwonobure
LUVISOLS
NITISOLS
PHAEOZEMS (gr. phaios – ciemny, ros. zemla – ziemia)
PLANOSOLS (łac. planus – równy, gładki) gleby pseudoglejowe (opadowo-glejowe)
PLINTHOSOLS (gr.
PODZOLS (ros. pod – pod, zoła –
REGOSOLS (gr. rhegos – przykryty) glebvy inicjalne
SOLONCHAKS
SOLONETZ
STAGNOSOLS
TECHNOSOLS (gr. technikos
UMBRISOLS (łac. umbra – cień) gleby z poziomem umbric (100 mln ha)
VERTISOS (łac. vertere – odwracać) gleby ilaste silnie pęczniejące (335 mln ha)
SYSTEMATYKA GLEB POLSKI 2011
Autorzy: Jerzy Marcinek, Jolanta Komisarek, Renata Bednarek, Andrzej Mocek,
JEDNOSTKI TAKSONOMICZNE
Rząd
Typ
Podtyp
Rodzaj
Gatunek
Rząd – wyróżnia się na podstawie obecności lub braku poziomów diagnostycznych.
Typ gleby – jest podstawową jednostką systematyki gleb, która grupuje gleby podobne do siebie pod względem układu głównych poziomów genetycznych i zbliżonych właściwości chemicznych, fizycznych i biologicznych, jednakowego rodzaju wietrzenia, przemieszczania się i depozycji produktów wietrzenia oraz o podobnym typie próchnicy i stopnia troficzności. W warunkach naturalnych każdemu typowi gleby odpowiada charakterystyczne zbiorowisko roślinne.
Podtyp gleby – wyróżnia się wówczas, gdy na cechy głównego procesu glebotwórczego nakładają się dodatkowo cechy innego procesu glebotwórczego, modyfikujące istotnie właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne danej gleby.
Rodzaj gleby – określa się na podstawie genezy materiału macierzystego, z którego wytworzyła się gleba.
Gatunek gleby – określa się na podstawie uziarnienia materiału budującego glebę.
Przykład
Rząd – gleby rdzawoziemne
Typ – gleba rdzawa
Podtyp – gleba rdzawa z cechami bielicowania
Rodzaj – piasek sandrowy przemodelowany eolicznie
Gatunek – piasek luźny
TABELA Z RZĘDAMI