Rogowa osłona końcowych członów palca ssaków kopytnych (nieparzystokopytnych i parzystokopytnych), o kształcie opuszki z masywną ścianą boczną i podeszwą.
Składa się z trzech głównych części: odżywam tworzywa i opuszki rogowej kopyta.
Ma budowę podobną do budowy paznokcia i pazura, jest do nich homologiczne.
W budowie kopyta wyróżnia się te same elementy: blaszka grzbietowa, blaszka podeszwowa, która przylega do opuszki palcowej.
W kopycie opuszka palcowa przekształcona jest w tak zwaną strzałkę i zagłębiona w puszkę kopyta.
Kopyto konia składa się z trzeciej kości palca (kości kopytnej), trzeszczki kopytowej, chrząstek, stawu kopytowego oraz obejmującej całość puszki kopytowej.
Kość kopytowa jest otoczona silnie ukrwionym i złożonym z wielu warstw tworzywem kopytowym.
Narastanie rogu kopytowego następuje od góry ku dołowi:
Ściana przednia puszki kopytowej narasta 10-12 mm/miesiąc.
Ściana boczna narasta 7-8 mm/miesiąc.
Ściana przekątna narasta 5-6 mm/miesiąc.
Są to wartości orientacyjne i zależą od bardzo wielu czynników:
Rasy.
Żywienia.
Warunków bytowania.
Klimatu.
Rodzaju wykonywanej pracy itp.
Pielęgnacja codzienna:
Prawidłowe warunki zoohigieniczne w stajni i na wybiegu – odpowiednia wilgotność, sucha ściółka – oraz czyszczenie i mycie końskich kopyt.
Kopyta czyści się za pomocą kopystki i powinno się to robić codziennie.
Brak higieny powoduje najczęściej gnicie strzałki gąbczastej kopyta.
Zaleca się także smarowanie (uprzednio oczyszczonych) kopyt specjalnym tłuszczem, by nie stały się kruche.
Pielęgnacja okresowa:
Regularne rozczyszczenie (tzw. Struganie lub tarnikowanie) końskich kopyt przez wykwalifikowanego kowala-podkuwacza.
U koni bez podków powinno się je powtarzać co około 4 tygodnie.
U koni w podkowach – co około 6 tygodni.
Strugania może mieć także charakter stopniowo korygujący budowę kopyta, podobnie jak podkuwanie.
Tym niemniej, konie powinno się podkuwać tylko w uzasadnionych przypadkach, po konsultacji z podkuwaczem, gdyż zbędne podkuwanie zdrowych kopyt może je osłabić.
Prawidłowo ukształtowane przednie kopyto powinno być zaokrąglone w części palcowej (przedniej) i szersze przy piętce (części tylnej).
Najgrubsza jest ściana przednia kopyta.
Ściana boczna (tzw. Ściana przekątna) jest grubsza przy piętce.
Ponad ścianą kopyta widoczna jest wstęga koronki rogotwórczej, której uszkodzenie powoduje niepełny wzrost ściany.
Podeszwa kopyta przedniego powinna być umiarkowanie wklęsła, a idealny kąt nachylenia czoła ściany przedniej do podeszwy wynosi 45-50 stopni.
Kopyto tylne charakteryzuje się bardziej spiczastą częścią palcową i bardziej wklęsłą podeszwą.
Niektórzy znawcy twierdzą, że kąt między ścianą przednią, a podeszwą tylnego kopyta powinien wynosić 50-55 stopni, inni uważają¸ że powinien wynosić 55-60 stopni.
Od strony podeszwy we wszystkich czterech kopytach widoczna jest tak zwana strzałka.
Mieści się w tylnej połowie podeszwy i dzieli ją na dwie mniej więcej równe części.
Strzałka jest zbudowana z tworzywa kopytowego o konsystencji gumy i pod obciążeniem ciężaru ciała konia dotyka podłoża.
W miejscu łączenie podeszwy ze ścianą kopyta widoczna jest linia biała.
Bardzo niebezpieczna choroba kopyt.
Ochwat może być ostry lub przewlekły.
Podczas ochwatu w kopycie rozwija się stan zapalny, powodując oddzielenie się puszki kopytowej od warstwy twórczej kopyta.
Powodowany jest między innymi podawaniem zbyt dużej ilości wysokobiałkowego pożywienia w połączeniu z brakiem regularnego ruchu.
Ochwat jest bardzo bolesny dla konie.
Najczęściej koń przyjmuje pozycję podobną do siedzącego psa, aby odciążyć przednie kopyta lub ciągle przestępuje z nogi na nogę (gdy choroba dotyka wszystkich kopyt).
Koń nie je, poci się, drży i porusza z trudem. Chore kopyto jest wyczuwalnie gorące.