1)Podstawowe dokumenty:
-ustawa z dn. 17 maja 1989 – Prawo Geodezyjne i Kartograficzne
-rozporządzenie Min. Spr. Wew. i Adm. oraz Rolnictwa i Gosp. Żywnościowej z dn. 14 kwietnia 1999r. ws rozgraniczenia nieruchomości.
2)Rozgraniczenie nieruchomości
w sensie formalno-prawnym to:
Zbiór przepisów administracyjnych prawa formalnego, który służy do urzędowego wyznaczania granicy pomiędzy sąsiadującymi ze sobą nieruchomościami.
w sensie faktycznym
Czynności faktyczne geodety uprawnionego, które mają na *celu ustalenie przebiegu granic nieruchomości, przez określenie położenia punktów i linii granicznych, utrwalenie tych punktów znakami granicznymi na gruncie oraz sporządzenie odpowiednich dokumentów.
3)Rozgraniczenie ma na celu (*).
4) Rozgraniczenia nieruchomości dokonują wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) oraz, w wypadkach określonych w ustawie, sądy.
5) Wszczęcie postępowania następuje:
1. Wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) przeprowadzają rozgraniczenie nieruchomości
z urzędu lub na wniosek strony.
2. Postępowanie o rozgraniczenie nieruchomości przeprowadza się z urzędu przy scaleniu gruntów, a także jeżeli jest brak wniosku strony, a potrzeby gospodarki
narodowej lub interes społeczny uzasadniają przeprowadzenie rozgraniczenia.
3. Na postanowienie o wszczęciu postępowania o rozgraniczenie nieruchomości
nie służy zażalenie.
Art. 31.
1. Czynności ustalania przebiegu granic wykonuje geodeta upoważniony przez
wójta (burmistrza, prezydenta miasta).
2. Przy ustalaniu przebiegu granic bierze się pod uwagę znaki i ślady graniczne, mapy i inne dokumenty oraz punkty osnowy geodezyjnej.
3. Jeżeli jest brak danych, o których mowa w ust. 2, lub są one niewystarczające albo sprzeczne, ustala się przebieg granicy na podstawie zgodnego oświadczenia stron lub jednej strony, gdy druga strona w toku postępowania oświadczenia nie składa i nie kwestionuje przebiegu granicy.
4. W razie sporu co do przebiegu linii granicznych, geodeta nakłania strony do zawarcia ugody. Ugoda zawarta przed geodetą posiada moc ugody sądowej.
Art. 32.
1. Wezwanie do stawienia się na gruncie doręcza się stronom za zwrotnym poświadczeniem
odbioru, nie później niż 7 dni przed wyznaczonym terminem.
2. W wezwaniu należy poinformować strony o skutkach niestawiennictwa.
3. Nieusprawiedliwione niestawiennictwo stron nie wstrzymuje czynności geodety.
4. W razie usprawiedliwionego niestawiennictwa strony, geodeta wstrzymuje
czynności do czasu ustania przeszkody lub wyznaczenia pełnomocnika – nie
dłużej jednak niż na okres jednego miesiąca.
5. Z czynności ustalenia przebiegu granic sporządza się protokół graniczny lub akt
ugody.
(KPA) W wezwaniu należy podać:
-adres i nazwę organu wzywającego
-imię i nazwisko, adres, nr uprawnień zawodowych geodety uprawnionego przez właściwy organ oraz datę i nr upoważnienia,
-imię i nazwisko wzywającego
-oznaczenie w jakiej sprawie i w jakim charakterze zostaje wezwany oraz czy wezwany jest do osobistego stawiennictwa(czy może być pełnomocnik)
-dokładny termin spotkania oraz skutki niestawiennictwa.
Wniosek o rozgraniczenie będzie uwzględniany jeżeli wynika jedna z sytuacji:
1.powstał spór co do przebiegu linii granicznej między właścicielami sąsiednich nieruchomości
2.nastąpiło zatarcie granic powodujące wątpliwości co do jej przebiegu
3.istnieje rozbieżność między stanem prawnym i faktycznym granicy.
W toku prac przygotowawczych geodeta wykonuje (czynności przygotowawcze):
1.Zgłoszenie pracy dla ODGiK, prośba o dokumenty.
2.Analiza informacji zawartych w dokumentacji uzyskanych z ODGiK, oraz z ksiąg wieczystych i dokumentacji uzyskanej od strony.
3.Sporządzenie w razie potrzeby szkicu zawierającego informacje o przebiegu granic, uzyskanych w wyniku wcześniej wykonywanych pomiarów.
Dokumenty stanowiące podstawę do ustalenia przebiegu granicy:
1)Dok. stwierdzające stan prawny nieruchomości:
- odpisy z KW lub odpisy dokumentów w ZD.
-wypisy aktów notarialnych
-prawomocne orzeczenia sądu i ugody sądowe
-ostateczne decyzje administracyjne
2)Dok. określające położenie punktów granicznych i przebiegu granic nieruchomości.
- dokumenty geodezyjne zawierające dane liczbowe do ustalenia przebiegu granic (szkice graniczne, protokoły gr., akty ugody, zarysy pomiarowe, szkice wyznaczenia granic działek)
Kryteria rozgraniczenia nieruchomości:
1.Ustalenie przebiegu granic wg stanu prawnego opartego na zebranych dokumentach prawnych i technicznych
2.Jezeli stanu prawnego nie można stwierdzić, ustala się granice wg ostatniego spokojnego stanu posiadania (widoczne na gruncie znaki i ślady graniczne) oraz biorąc pod uwagę mapy i inne dokumenty dot. ich przebiegu.
3.Ustalenie granicy na podstawie zgodnego oświadczenia stron
4.W razie sporu co do przebiegu linii granicznych, geodeta nakłania strony do zawarcia ugody, z uwzględnieniem wszelkich okoliczności tj. dokumentów, które posiada, znaków granicznych.
Ustalenie granic na gruncie – czynności geodety
- sprawdzenie obecności i ustalenie tożsamości stron
-przyjęcie pełnomocnictwa udzielonego przez strony
-wywiad terenowy
Jeżeli przebieg granicy został ustalony na podstawie obwodów geodeta:
wskazuje stronom przebieg granicy
stabilizuje punkty graniczne
sporządza protokół graniczny
wykonuje pomiar granic a także trwałych elementów zagospodarowania.
Treść protokołu granicznego:
1.Nazwisko i imię geodety oraz nr uprawnień
2.Nr i data postanowienia
3.Oznaczenie nieruch. oraz określenie ich położenia.
4.Inf. dotyczące stron.
5.Wykaz i ocena dok. stanowiących podstawę ustalenia granicy.
6.Oświadczenia stron.
7.Wyniki wywiadu terenowego.
8.Szkic graniczny
9.Opis przebiegu granic
10.Opis utrwalenia punktów granicznych
11.Pouczenie stron o możliwości przekazania sprawy do sądu.
12. Omówienie skreśleń i poprawek,
13.Data sporządzenia dokumentu.
Treść szkicu granicznego:
1.Rozmieszczenie linii i punktów granicznych oznaczonych zgodnie z opisem w protokole granicznym
2.Rysunek rzutu poziomego trwałych elementów zagospodarowania terenu.
3.Podstawowe miary określające położenie punktów granicznych względem siebie oraz elementów zagospodarowania terenu.
4.Numer działek
5.Nazwisko i imię właścicieli rozgraniczonych nieruchomości
6.Oznaczenie KW lub ZD.
7.Kierunek północy.
Dokumentacja rozgraniczenia nieruchomości
1.Postanowienie o wszczęciu postępowania rozgraniczeniowego.
2.Upoważnienie geodety.
3.Zgłoszenie pracy geodezyjnej.
4.Dowody doręczenia stronom wezwań.
5.Pisemne pełnomocnictwa udzielone stronom.
6.Dok. dot. przebiegu granic (z ośrodka i innych źródeł)
7.Protokół graniczny lub akt ugody.
8.Opinia geodety jeżeli nie ustalono granicy w postępowaniu administracyjnym.
9.Ostateczne decyzje.
Dokumentacja techniczna
1.Szkice osnowy i wykazy współrzędnych.
2.Opisy topograficzne punktów
3.Szkice i dane uzyskane w wyniku bezpośrednich pomiarów
4.Obliczenia i wykaz współrzędnych
5.Obliczenie powierzchni.
6.Wykaz zmian gruntowych.
Dokumentacja powstała w wyniku wykonywania prac geodezyjnych i kart. dzieli się na:
1)akta postępowania przeznaczone dla wykonawcy
2)dok. techniczną przeznaczoną dla zamawiającego
3)dok. techniczną przeznaczoną dla ODGiK
4)dok. przeznaczoną dla organu prowadzącego operat ewidencyjny gruntów i budynków.
Wydanie decyzji poprzedza:
1) dokonanie przez wójta, burmistrza (prezydenta miasta) oceny prawidłowości wykonania czynności ustalenia przebiegu granic nieruchomości przez
upoważnionego geodetę oraz zgodności sporządzonych dokumentów z przepisami; w wypadku stwierdzenia wadliwego wykonania czynności
upoważnionemu geodecie zwraca się dokumentację do poprawy i uzupełnienia;
2) włączenie dokumentacji technicznej do państwowego zasobu geod. i kartograficznego.
3) Strona niezadowolona z ustalenia przebiegu granicy może żądać, w terminie 14 dni od dnia doręczenia jej decyzji w tej sprawie, przekazania sprawy sądowi.
Decyzje podjęte w sprawie rozgraniczenia nieruch.:
1/ o rozgraniczeniu nieruchomości
2/ o umorzeniu postępowania admin. w przedmiocie rozgraniczenia nieruchomości w zw. z zawarciem przez strony ugody przez upoważnionym geodetą.
Stan prawny
to stan ujawniony w KW w zakresie praw przypisanych do tej nieruchomości.
Granica prawna – powstaje w wyniku jednego z procesów geod. – prawnych takich jak:
-rozgraniczenie, podział, scalenie i wymiana gruntów, wywłaszczenie.
Warunek konieczny to: wydana decyzja admin. lub orzeczenie sądowe które legalizuje jej przebieg.
Ugoda graniczna :
- może do niej dojść przed geodetą tylko gdy zebrane ws dowody nie są wystarczające do ustalenia jednoznacznego przebiegu granicy
-gwarantem prawidłowości podpisywanego na gruncie aktu ugody jest geodeta.
-geodeta ma obowiązek odmówić spisania ugody granicznej, jeżeli jej treść byłaby sprzeczna ze zgromadzonym ws wiarygodnym materiałem dowodowym.
-rodzaj umowy wedle której przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego miedzy nimi stosunku prawnego.
-do zawarcia ugody przed geodetą zastrzeżona jest forma szczególna pod rygorem nieważności
-ugoda ustalająca przebieg linii granicznej zawarta bez udziału wszystkich współwłaścicieli jest dotknięta nieważnością bezwzględną
-ugoda bez podpisu geodety jest nieważna
-umowa graniczna przed geodetą kończy spór graniczny
-ma moc ugody sądowej
- w wyniku zakończenia sporu granicznego ugodę organ administracyjny winien umorzyć postępowanie jako bezpodstawne
-złożenie organowi admin. oświadczenia przez którąkolwiek ze stron o wycofaniu podpisu z aktu ugody nie wywołuje żadnych skutków dla podlegającego umorzeniu administracyjnego.
Akt ugody:
1.Opis przedmiotu sporu z podaniem granic wskazanych przez strony oraz wynikających z dokumentacji.
2.Opis wzajemnych ustępstw.
3.Szczegółowy opis granicy uznanej za obowiązującą po podpisaniu aktu ugody.
4.Informacje ze zawarta ugoda posiada moc ugody sądowej.
Art. 34.
1. Jeżeli w razie sporu co do przebiegu linii granicznych nie dojdzie do zawarcia ugody lub nie ma podstaw do wydania decyzji, upoważniony geodeta tymczasowo utrwala punkty graniczne według ostatniego stanu spokojnego posiadania, dokumentów i wskazań stron, oznacza je na szkicu granicznym, sporządza opinię i całość dokumentacji przekazuje właściwemu wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta).
2. Organ umarza postępowanie administracyjne i przekazuje sprawę z urzędu do rozpatrzenia sądowi.
3. Sąd rozpatruje sprawy o rozgraniczenie nieruchomości w trybie postępowania nieprocesowego.
4. Przepisów ust. 1–3 i art. 31 ust. 4 nie stosuje się do sporów wynikłych przy wyznaczaniu granic nowo tworzonych nieruchomości na podstawie odrębnych przepisów.
Decyzja o umorzeniu i przekazaniu z urzędu sprawy sądowi:
Organ administracji może umorzyć postępowanie jedynie wówczas gdy:
- dokumenty, znaki, ślady graniczne zebrane w toku czynności przez geodetę nie są wystarczające do jednoznacznego ustalenia linii granicznej.
-strony nie złożyły zgodnych oświadczeń o przebiegu linii granicznych.
-geodeta nie zdołał nakłonić stron do zawarcia ugody.
Decyzja o umorzeniu postępowania definitywnie zamyka etap postępowania administracyjnego , kolejną czynnością po wydaniu decyzji jest samo techniczne przekazanie jej wraz z aktami sprawy właściwemu sądowi powszechnemu.
Art.153 KC - Jeżeli granice gruntów stały się sporne, a stanu prawnego nie można stwierdzić, ustala się granice według ostatniego spokojnego stanu posiadania. Gdyby również takiego stanu nie można było stwierdzić, a postępowanie rozgraniczeniowe nie doprowadziło do ugody między interesowanymi, sąd ustali granice z uwzględnieniem wszelkich okoliczności; może przy tym przyznać jednemu z właścicieli odpowiednią dopłatę pieniężną.
Rozgraniczenie nieruchomości przed sądem
Hierarchia postępowania o rozgraniczenie , sąd bierze pod uwagę:
- aktualny (w chwili orzekania) stan prawny nieruchomości
-ostatni spokojny stan posiadania
-wszelkie okoliczności,
każde z tych kryteriów ma pierwszeństwo przez rozstrzygnięciem następnym – wyłączają się one wzajemnie.
Stan prawny nier. ustala się w oparciu o wszelkie posiadane (KPC) środki dowodowe.
Ostatni spokojny stan posiadania
chodzi o ustabilizowanie stron posiadania przedmiotu rozgraniczenia, który nie pozwala wprowadzić na stwierdzenie nabycia własności w drodze zasiedzenia, jednak trwa zbyt długo by pozbawienie dotychczasowego posiadania pasa zieleni przez ustalenie granicy „ z uwzględnieniem wszelkich okoliczności” dało się pogodzić z zasadami współżycia społecznego.
W razie ustalenia granicy wg ostatniego stanu posiadania do stwierdzenia stanu nie wystarcza ustalenie ze granica istnieje przez okres dłuższy niż 1 rok. Gdy nie można ustalić ostatniego stanu prawnego są namawia strony do zawarcia ugody a gdy zawarcie ugody nie jest możliwe, przebieg granicy sąd ustala w oparciu o wszelkie okoliczności biorąc pod uwagę społeczno-gospodarcze przeznaczenie nieruchomości , kierując się zasadami współżycia społecznego.