GLEBOZNASTWO 02.20.2013r. ĆWICZENIA

Profil glebowy – układ morfologicznie zróżnicowanych poziomów genetycznych lub warstw występujących w pionowym przekroju glebowym do głębokości 150-200 cm.

Kryteria wyboru miejsca odrywki:

• Reprezentatywność miejsca

• Oddalenie od dróg, rowów, budynków

• Odpowiednia głębokość gwarantująca odsłonięcie wszystkich poziomów genetycznych 150-200 cm

Jednostki fizjograficzne:

• Równiny dennomorenowe (gliny lub piaski nieprzemyte)

• Strefa moreny czołowej (pagórki)

• Strefa sandru (teren płaski, piaski)

• Doliny i pradoliny

Rzeźba terenu (deniwelacja na odcinku 2 km):

• Równina (płaska) – do 10 m

• Niskofalista (niskopagórkowata) – 10-25m

• Falista (pagórkowata) -25-75 m

• Wysoko falista (wysokopagórkowata) – 75-150 m

• Wzgórzowa – powyżej 150m

Stosunki wodne:

• Gleby o właściwym uwilgotnieniu

• Gleby okresowo nadmiernie wilgotne

  • niepodmokłe

  • okresowo podmokłe

• Gleby trwale podmokłe

• Gleby okresowo nadmiernie suche

• Gleby trwale za suche

Stopnie zagrożenia gleby erozją:

• Słaby – częściowe zmywanie poziomu A (próchniczego)

• Umiarkowany – zmywanie poziomu A, głównie na lessach

• Intensywny – silne zmywanie poziomu A, głównie na lessach

• Silny – niszczenie całego profilu

• Bardzo silny – niszczenie całego profilu i rozczłonkowanie reliefu

Optymalne warunki do określenia barwy:

• naturalne światło

• jasny, słoneczny dzień,

• środek dnia (południe)

• światło padające pod kątem z lewej strony

• gleba powinna być świeża

• nie używać okularów przeciwsłonecznych

Grupy granulometryczne	Wrażenie przy rozcieraniu w dłoni i zachowaniu w stanie
	SUCHY
Utwory szkieletowe KAMIENIE, ŻWIRY	Przewaga kamieni i żwiru, cząstki są luźne, rozpadają się bardzo łatwo, brak cementacji
Utwory piaszczyste PIASKI	Szorstkie w dotyku, wyczuwalny głównie piasek, z reguły nie trwałe, rozsypują się przy dotyku
Utwory gliniaste GLINY	Rozetrzeć niezbyt trudno, różnoziarniste, szorstkie w dotyku
Utwory pyłowe PYŁY	Łatwo się rozcierają, w dotyku sypkie (jak mąka), części głównych nie wyczuwa się, łatwo przywierają do rąk, łatwe rozpylanie
Utwory ilaste IŁY	Trudno rozetrzeć, nie czuje się piasku, tłuste w dotyku, przywierają do ręki, tworzą twarde i zbite grudki, dają błyszczącą rysę

Struktura (stopień zagregatowania) gleby:

Proste:

1. Rozdzielno ziarnista – piach

2. Spójna – ił

Agregatowa:

1. Sferyczna – kształty kuliste

2. Wydłużone

Stan uwilgotnienia:

• Suchy - kurzy się i kruszy

• Świeży – w dotyku gleba chłodna, ani sucha ani wilgotna

• Wilgotny – po ściśnięciu gleby woda z niej nie wycieka, ale zwilża palce

• Mokry – woda wycieka bez nacisku, rozmazuje się w palcach

Formy oglejenia :

1. Plamiste – sporadyczne plamy na tle zasadniczej barwy gleby

2. Zaciekowe – pionowe smugi i zacieki wzdłuż kanałów pokorzeniowych

3. Marmurkowe – plamy i zacieki łączą się ze sobą, tworząc „mozaikę glebową” na tle właściwej barwy gleby

4. Całkowite – obejmuje cały poziom glebowy

Przejście poziomów (szerokość granicy między poziomami) :

• Ostre – zmiana zabarwienia w strefie o szerokości < 2 cm

• Wyraźne - zmiana zabarwienia w strefie o szerokości 2-5 cm

• Stopniowe - zmiana zabarwienia w strefie o szerokości 5-10 cm

• Niewyraźne - zmiana zabarwienia w strefie o szerokości > 10 cm

Jednostki w systematyce gleb:

Rząd – obejmuje gleby o podobnym kierunku rozwoju – charakteryzuje typ siedliska

Typ – podstawowa jednostka w systematyce gleb. Obejmuje gleby o takim samym układzie głównych poziomów genetycznych, o zbliżonych właściwościach chemicznych, fizycznych, itd

Podtyp – wyróżnia się wówczas, gdy na cechy głównego procesu glebotwórczego nakładają się cechy innego procesu, modyfikacje

Rodzaj – geneza i właściwości skały macierzystej

Gatunek – uziarnienie utworu glebowego

Główne poziomy glebotwórcze:

A – próchniczny

E – poziom wymycia (eluwialny)

B – poziom wzbogacania (wmycia)

C – poziom skały macierzystej

Przyrostki (określają czym charakteryzuje się poziom):

p – poziom

br - wzbogacanie in situ (rezydualne)

es – eluwialne wymycie tlenków żelaza i glinu

Ees - eluwialne wymycie tlenków żelaza i glinu na glebach bielicowych

et - eluwialne wymycie frakcji ilastej – Eet (gleby płowe)

fe – iluwialna akumulacja żelaza – Bfe (gleby bielicowe)

Kompleksy przydatności rolniczej:

1. Pszenny bardzo dobry

2. Pszenny dobry

3. Pszenny wadliwy – okresowy niedobór wody

4. Żytni bardzo dobry

5. Żytni dobry

6. Żytni słaby

7. Żytni bardzo słaby

8. Zbożowo – pastewny mocny

9. Zbożowo – pastewny słaby

Klasy bonitacyjne:

1. Dla gruntów ornych: I, II, III a, III b, IV a, IV b, V, VI, VI Rz

2. Dla łąk i pastwisk : I, II, III, IV, V, VI, VI z