Techniki komunikacji
Komunikowanie – to nawiązywanie relacji z otoczeniem ;
Komunikacja – to w szerszym pojęciu proces transmisji informacji ; w wąskim pojęciu to zjawiska porozumiewania się ludzi , środek transportu uczuć, myśli, miejsca położenia;
Komunikacja odbywa się na różnych poziomach przy użyciu różnych środków, jednak zawsze język nadania musi być dostosowany do języka odbiorcy
Komunikowanie społeczne interakcja społeczna, w której dokonuje się wymiana wiadomości , dzięki gestom, mimice, ruchom
Charles Cooley – jeden z prekursorów badań nad komunikowaniem się, jako pierwszy wprowadził do literatury pojęcie „komunikowanie się” i dostrzegł, że obojem uje ono także wyraz mimikę, gesty, ton głosu, słowa itd.
J.Dewey – uważał, że społeczeństwo istnieje nie tylko dzięki komunikowaniu się, ale że jego istnienie polega na procesach przekazu i komunikowania się
W.Schramm nazwał komunikowanie się narzędziem, które pozwala społeczeństwu egzystować i wyróżnia ludzi od innych istot żywych
2 główne szkoły komunikacji:
Nauki społeczne – komunikowanie to przekaz wiadomości, proces w którym jedna osoba wpływa na zachowanie i stan umysłu drugiej osoby
Lingwistyka – komunikacja to produkcja i wymiana znaczeń , rola tekstu w kulturze
Cechy komunikowania :
- proces społeczny, kreatywny (można się dopasować), dynamiczny, symboliczny, interakcyjny, celowy i świadomy, nieuchronny (nie można się nie komunikować), złożony , nieodwracalny (zawsze jest odebrany, nie można go cofnąć)
Elementy procesu komunikowania:
Kontekst – warunki w jakich odbywa się komunikacja (aspekt fizyczny, historyczny, psychologiczny, kulturowy)
Uczestnicy – nadawcy i odbiorcy ; komunikowanie sformalizowane ( ustalone jednoznaczne role) , komunikowanie niesformalizowane (role wymienialne)
Komunikat – centralne miejsce między nadawcą i odbiorcą, nazywane przekazem komunikacyjnym
Kanał komunikacyjny – droga przekazu, środki transportu komunikatu od nadawcy do odbiorcy
Klasyczne sposoby komunikowania się:
pośrednie (masowe) – zredukowane do kanału wzroku i słuchu
bezpośrednie (interpersonalne) – używanie wszystkich kanałów sensor.
Nowoczesny sposób komunikowania się:
interpersonalne - medialne
Szumy komunikacyjne – źródło zakłóceń komunikacyjnych ; wewnętrzne (uczucia, emocje, percepcje), zewnętrzne (zła temperatura, niewygodne siedzenie, zepsuty telefon), semantyczne (zamierzone lub niezamierzone złe użycie komunikatu przed nadawcę, co blokuje odkodowanie informacji)
Sprzężenie zwrotne – reakcja odbiorcy na komunikat po jego odkodowaniu , mówi ono czy komunikat został usłyszany, zobaczony, zrozumiany
bezpośrednie, natychmiastowe – reakcja od razu
bezpośrednie, opóźnione – przeszkadzają szumy
pośrednie – np. masowe
Poziomy procesu komunikowania:
- kom. Intrapersonalne
- kom. Interpersonalne - między jednostkami
- kom. Grupowe – bezpośrednie reakcje i interakcje w grupie
- kom. Międzygrupowe – nie wszyscy mają bezpośrednie kontakty ze sobą
- kom. Instytucjonalne – sformalizowane
- kom. Masowe – najszerszy sposób komunikowania ludzi, zabiera najwięcej czasu
Formy komunikowania:
werbalne (język jako podstawowy środek komunikacji, wyraża uczucia i idee, można dzięki niemu udzielić informacji lub ich poszukać, pozwala być jednoznacznym lub dwuznacznym)
niewerbalne (sygnały, są uzupełnieniem i wzmocnieniem kom. werbalnego)
Rodzaje sygnałów niewerbalnych :
- kinezjetyka (mowa ciała, mimika, gesty)
- paralistyka (język, głos, dźwięk)
- samoprezentacja (wygląd)
- dotyk
- proksemika (dystans i relacje między osobami)
- chronemika (czas jako sygnał komunikacyjny)
- otoczenie (temper, światło, kolor)
Różnice między kom werbalnym a niewerbalnym : kom. niewerbalne jest bardziej dwuznaczne, ciągłe, odbywa się za pomocą wielu kanałów, angażuje wszystkie zmysły, nie ma struktury, ma charakter pozalingwistyczny, daje wgląd w stany emocjonalne, jego znaczenie zależy od kultury
Bariery komunikacyjne – to wszystkie czynniki, które utrudniają zrozumienie przekazu zawartego w wypowiedzi; mogą być fizyczne lub psychiczne
Różnice kulturowe
Brak umiejętności decentracji (ktoś nie umie przyjąć innego niż własny punkt widzenia)
Utrudnienia percepcyjne (np. jąkanie się, niewyraźna mowa)
Stereotypy
Wybiórczość uwagi (koncentrujemy się na poszczególnych faktach zamiast na całokształcie)
Samopoczucie
Techniki aktywnego słuchania:
+ odzwierciedlanie – informujemy rozmówcę jak zrozumieliśmy jego uczucia i intencje
+ parafrazowanie – ujmujemy komunikat w inne słowa, aby dowiedzieć się czy dobrze go zrozumieliśmy
+ klaryfikacja – prosimy rozmówcę o bardziej precyzyjne wyjaśnienie sprawy
+ potwierdzenie – dopowiadamy pewne słowa, ale potwierdzić, że uważnie słuchamy
Autoprezentacja – celowe działanie zmierzające do wytworzenia w audytorium pożądanego wizerunku własnej osoby ; kontrolowanie sposobu w jakim jest się postrzeganym przez otoczenie, tzw. „manipulowanie wywieranym wrażeniem”
Strategie autoprezentacji:
- integracja – sprawienie na audytorium wrażenia osoby sympatycznej i atrakcyjnej
- zastraszenie – dążenie do tego, by wzbudzić strach
- promowanie siebie – prezentowanie wysokiego poziomu uzdolnień ogólnych i specyficznych (łączy w sobie 2 pierwsze cechy)
- świecenie własnym przykładem – dążenie do tego, by inni postrzegali nas jako prawych i moralnych
- wizerunek człowieka bezradnego – podkreślenie braku zdolności , zależności od innych
- strategia edynburska – sprawianie wrażenia, że nie robi się nic innego poza pracą
- strategia harwardzka – panikowanie, że się nic nie umie, a potem dostaje się dobre oceny
- pławienie się w cudzej chwale – poprawienie własnego wizerunku przez wiązanie się z osobami, które są sławne lub odniosły sukces
- kierowanie usprawiedliwień dla możliwej porażki – wymyślanie uspraw. gdyby się coś nie udało
Samo utrudnianie – forma autoprezentacji, zachowanie mające na celu ochronę przed ewentualną porażką, wskazuje na jej możliwą przyczynę oprócz braku zdolności
behawioralne – swoim działaniem utrudniam sobie osiągnięcie sukcesu
demonstracyjne – okazywanie swoich słabości
symboliczne – postrzeganie warunków jako mniej korzystnych niż naprawdę są
5 części wystąpienia publicznego:
Inwencja – wybór celu, przedmiotu, argumentów
Kompozycja – uporządkowanie materiału
Elokucja – dobór właściwych słów
Wygłoszenie – dopasowanie wzajemne głosu i gestów
Pamięć – opanowanie i przećwiczenie mowy
Funkcje retoryki : informacyjna, emocjonalna, estetyczna
Typy argumentacji retoryki :
- jednostronna – pokazuje zalety punktu widzenia mówcy
- dwustronna – pokazuje wady i zalety j.w
- zwężająca – przechodzi od ogółu do szczegółu
- rozszerzająca – przechodzi od szczegółów do ogółu
Efekty podczas autoprezentacji publicznej :
Ef. „pierwszego wrażenia” – pierwsze 10 sek, 10 cech wyglądu, 10 słów
Ef. „aureoli” – wpływ ogólnego wrażenia na specjalne wrażenia
Ef. Kontrastowania – kształtowanie opinii na podstawie generalizacji
Ef. Pierwszeństwa i świeżości – najlepsze wrażenie robi osoba pierwsza i ostatnia
Gesty dzielimy na:
- emblematory niewerbalne substytuty słów np. znak słuchawki
- afektatory niewerbalne zachowania pokazujące intensywność emocji np. skrzyżowanie rąk
- ilustratory niewerbalne zachowania, które służą uplastycznieniu wypowiedzi
- regulatory niewerbalne zachowania synchronizujące przebieg rozmowy
- adaptatory niewerbalne zachowania służące zaspokojeniu potrzeb emocjonalnych lub fizycznych np. obgryzanie paznokci
Sfery zachowań przestrzennych:
- sfera intymna 0-45 cm
- sfera osobista 45-120 cm
- sfera społeczna 1,2 – 3,6 metra
- sfera publiczna 3,6 – 6 metrów