AUTOMATYZACJA PROCESÓW PRZEMYSŁOWYCH

Rozwój przemysłu obserwowany w ciągu ostatnich lat spowodował wzrost złożoności procesów technologicznych oraz zaostrzenie wymagań w stosunku do jakości i wydajności produkcji. Duża konkurencja, obecna na światowym rynku wśród największych potentatów przemysłowych wymusza stosowanie coraz nowocześniejszych, bezpieczniejszych i bardziej niezawodnych systemów sterowania i zarzadzania produkcja. Powszechnie dąży się do tzw. automatyzacji przedsiębiorstw

przemysłowych, polegającej na zastąpieniu lub ograniczeniu ludzkiej pracy fizycznej i umysłowej przez maszyny, wykonujące pewne powtarzalne czynności automatycznie. Realizacja tej strategii możliwa jest tylko przy zastosowaniu nowoczesnych rozwiązań z szeroko pojętej dziedziny automatyki przemysłowej, która nieustannie się rozwija. Obecnie zauważyć można wprowadzanie sztucznej inteligencji na poziomie samego procesu technologicznego (nowoczesne elementy i układy automatyki), zwiększenie ilości informacji rozsyłanych po całym przedsiębiorstwie (nowoczesne standardy komunikacji) oraz polepszenie wglądu w stan procesu (systemy SCADA). Powstanie sieci transmisji danych zredukowało okablowanie oraz umożliwiło umieszczenie regulatorów w pobliżu procesu zamiast w centralnej sterowni. Zostało to określone, jako wprowadzenie systemów regulacji z rozproszona inteligencja. Komunikacja sieciowa umożliwiła również większą dostępność do istotnych danych w obrębie całego przedsiębiorstwa. Z kolei odpowiednio usytuowane oprogramowanie SCADA oraz panele operatorskie diagnozują prace systemu automatyki umożliwiając kompleksowa kontrole nad całym procesem, jego odcinkiem lub nad poszczególnymi urządzeniami. Te wszystkie elementy składowe, połączone w jeden spójny system tworzą zintegrowane systemy sterowania, nazywane również systemami rozproszonymi DCS (Distributed Control Systems).

Szybki wzrost produkcji, który charakteryzuje rozwój współczesnego przemysłu wymaga systematycznego podnoszenia poziomu organizacji i automatyzacji procesów wytwórczych. Dotyczy to równie rozwoju układów i środków transportu wewnątrzzakładowego, który musi zapewniać ciągły obieg surowców, półwyrobów i gotowych wyrobów przez wszystkie stanowiska produkcyjne, kontrolne i magazynowe. Tak, wiec transport wewnątrzzakładowy musi być ściśle powiązany z organizacja produkcji istniejąca w zakładzie i dostosowany do istniejących procesów technologicznych. Na całym świecie coraz częściej poddaje się analizie sprawność, prędkość przebiegu i ekonomiczność transportu materiałów w cyklu produkcyjnym.

Wiążą się z tym konkretne posunięcia organizacyjne, zmierzające do ograniczenia pracy ręcznej i zastopowania jej automatyczna praca mechanicznych środków transportu, które umożliwiają przemieszczanie większych ilości materiałów transportowanych luzem z większą prędkością. Przykładem tego może być przemysł wydobywczy, w którym coraz częściej stosuje się rozproszone systemy sterowania, obejmujące również urządzenia transportowe, takie jak przenośniki taśmowe.

Automatyzacja umożliwia firmom produkowanie w krótszym czasie większej liczby wyrobów, produkcje z mniejsza ilością odpadów, optymalne od strony ekonomicznej zarzadzanie procesem oraz monitoring na każdym stopniu procesu. Szybsza i bardziej wydajna produkcja przynosi duże korzyści finansowe dla wytwórcy oraz zadowolenie klienta. Monitoring i diagnostyka w znacznym stopniu redukują liczbę awarii, a optymalne zarzadzanie procesem produkcji znacznie obniża koszty. Aby uzyskać takie efekty, dla każdego procesu technologicznego, musi zostać właściwie zaprojektowany i zrealizowany system sterowania. W tym celu niezbędne jest wykorzystanie doświadczenia i fachowej wiedzy inżynierów-automatyków, specjalizujących się w danej dziedzinie.

Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej spowodowało znaczące rozszerzenie rynku pracy, na którym odnotowano wyraźne zapotrzebowanie na inżynierów elektryków, specjalizujących się w zakresie automatyki przemysłowej. Powszechny brak wykwalifikowanej kadry technicznej powoduje konieczność odpowiedniego kierunkowego kształcenia na wyższych uczelniach technicznych, których absolwenci oprócz ugruntowanej wiedzy teoretycznej powinni posiadać również przygotowanie

Praktyczne, naukowych i dydaktycznych, w których powinien znajdować się nowoczesny sprzęt,

podobny do tego, który jest obecnie stosowany w przemyśle. Oprócz nowoczesnych urządzeń pomiarowych i sterujących laboratoria powinny być wyposażone w różnego rodzaju modele fizyczne, stanowiące w miarę możliwości wierne odpowiedniki rzeczywistych urządzeń i procesów technologicznych spotykanych w przemyśle.