Leki wpływające na czynność macicy

Leki rozkurczające macicę

1. Izoksupryna i klenbuterol

- wykazują powinowactwo z receptorami beta-adrenergicznymi mięśnia macicy i hamują jego skurcze
- działanie izoksupryny jest szybkie i utrzymuje się przez 1-2 godziny, działanie klenbuterolu utrzymuje się do 20-24 h

- izoksurynę zaleca się w przypadku zbyt silnych skurczów porodowych macicy, konieczności poprawy położenia płodu, przy fetotomii, cięciu cesarskim oraz repozycji wypadniętej macicy

- klenbuterol stosuje się jako tokolityk u bydła i owiec w celu utrzymania ciąży, opóźnienia terminu porodu, rozszerzenia dróg rodnych, osłabienia parć porodowych w trakcie korygowania ułożenia płodu

1. Bufenina i bametan

- słabsze działanie hamujące skurcze macicy

Hamująco na skurcze macicy mogą też działać leki ośrodkowe, ustalenie odpowiedniego dawkowania jest trudne.

Zwiotczenie macicy mogą też spowodować :

-NLPZ,

- środki do narkozy chirurgicznej (barbiturany, halotan),

- opioidowe leki przeciwbólowe (morfina, petydyna),

- papaweryna,

- leki psychotropowe (neureleptyki, anksjolityki np. diazepam) w wyniku ogólnego działania uspokajającego wpływają hamująco na skurcze macicy

- alkohol etylowy (p.o. / i.v. blokuje działanie podwzgórza, hamuje wydzielanie oksytocyny)

Leki kurczące macicę

1. Oksytocyna

- naturalny lub syntetyczny hormon stymulujący rytmiczne skurcze macicy

- reaktywność macicy na oksytocynę zależy od poziomu estrogenów i progesteronu

- oksytocyna do pobudzenia skurczów porodowych jest zalecana głównie u małych zwierząt domowych tylko wtedy, gdy nastąpiło rozwarcie szyjki macicznej

- można ją też stosować u krów, klaczy i owiec

- przy przedawkowaniu podaje się leki beta-adrenergiczne (izoprenalinę, orcyprenalinę lub izoksuprynę albo klenbuterol)

1. Prostaglandyna F_2α

ZASTOSOWANIE

- do przyspieszenia/nasilenia czynności porodowej

- spowodowanie poronienia

- przyspieszanie inwolucji macicy w stanach atonii tego narządu

- ułatwianie wydalenia łożyska, lochii i płynów zapalnych

- wywoływanie rui u samic z przetrwałym ciałkiem żółtym, torbielami ciałka żółtego i w anestrus na tle niewykrywalnego klinicznie ciałka żółtego

- do programowania rui u klaczy i krów

DZIAŁANIE NIEPOŻĄDANE

- niepokój

- pocenie się

- przyspieszenie tętna

- przyspieszenie oddechów

- ataksja

- wzrost temperatury ciała

INTERAKCJE

- występują między oksytocyną a NLPZ

Naturalne alkaloidy sporyszu

- blokują receptory alfa-adrenergiczne, mają równocześnie bezpośrednie działanie kurczące na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych, mięśnie gładkie macicy i oskrzeli (działanie nieswoiste)

- znoszą też wrażliwość naczyń krwionośnych w stosunku do amin katecholowych, jednocześnie kurczą naczynia

- po dużych dawkach występuje długotrwały skurcz spastyczny

1. Ergometryna

- podawana domięśniowo

1. Metylergometryna

- stosowany u suk w zatrzymaniu lochii i w celu usunięcia z macicy wysięku

Leczenie zaburzeń gospodarki elektrolitowej

Leki nawadniające zawierające chlorek sodu

1. Izotoniczny chlorek sodu

- zastosowanie:

• do krótkotrwałego nawadniania w stanach hiponatremii, hipochloremii (przy odwodnieniu hipotonicznym),

• przy długotrwałych wymiotach

• przy utracie płynów

• w wyniku pocenia się

• jako uniwersalny rozpuszczalnik lub nośnik

• jako środek wspomagający przy zasadowicy, hiperkalemii, hiperkalcemii

• podawany w dużych objętościach dla zwiększenia sekrecji śluzu oskrzelowego

- działania niepożądane: hipokalemia i kwasica metaboliczna

- przeciwwskazania: hipokalemia, odwodnienie hipertoniczne i kwasica

1. Hipertoniczny roztwór chlorku sodu

- roztwory o najwyższym stężeniu są używane jako dodatek do płynów infuzyjnych

- stosowany przy zagrażającym odwodnieniu hipotonicznym

- przy zbyt szybkiej infuzji dochodzi do przeciążenia układu krążenia

1. Wielokationowe roztwory elektrolitów

- są stosowane jako uzupełnienie 0,9% NaCl lub dla zapobiegania zaburzeniom równowagi elektrolitowej

Płyn Ringera z mleczanem

- przywraca równowagę elektrolitową i jednocześnie ma właściwości elektrolizujące

- powszechnie stosowany u zwierząt z kwasicą metaboliczną

1. Pełne roztwory nawadniające

- roztwory do infuzji, zawierają sód w podstawowym stężeniu w połączeniu z innymi roztorami izotonicznymi

- wskazania:

• Do odwodnienia izotonicznego i hipotonicznego

• Jako roztwór zastępcze przy ubytkach płynu pozakomórkowego

• W celu krótkotrwałego zwiększenia objętości osocza

• Jako nośnik dla stężonych roztworów elektrolitów i kompatybilnych leków

- przeciwwskazania: odwodnienie hipertoniczne, hiperglikemia, brak tolerancji na fruktozę i sorbitol

Roztwory podawane w zaburzeniach równowagi kwasowo-zasadowej

1. Roztwory stosowane przy kwasicy metabolicznej

1. Wodorowęglan sodu

- stosowany przy kwasicy metabolicznej, w celu alkalizowania moczu przy przedawkowaniu sulfonamidów, barbituranów lub salicylanów

- przy zbyt szybkim wlewie dochodzi do obniżenia ciśnienia tętniczego, u kotów uszkodzenie oun, dochodzi do nasilenia hipokalemii

- przedawkowanie: alkaloza, hipernatremia, tężyczka związana z hipokalemią i hipokalcemią

- przeciwwskazania: kwasica oddechowa, metaboliczna alkaloza, hipernatremia, hipokalemia, tan odwodnienia hipertonicznego i hipowentylacja

1. Trometamol

-stosowany w metabolicznej i ostrej postaci kwasicy oddechowej i przy współistniejącej hipernatremii

- przy zbyt szybkim wlewie dochodzi do depresji oddechowej w wyniku obniżenia ciśnienia CO₂

- przy kwasicy alkalicznej może wystąpić zatrzymanie oddechu

- nie stosować przy zasadowicy i niewydolności nerek z bezmoczem

- nie łączyć z roztworami innych leków

1. Roztwory stosowane przy zasadowicy

- stosowane w ciężkiej postaci metabolicznej alkalozy, utraty kwaśnych wydzielin, chlorek amonu do zakwaszania moczu

- przy przedawkowanie – kwasica hiperchloramiczna, nasilenie istniejącej hiperkalemii, roztowry argininy i lizyny mogą spowodować zaburzenia równowagi aminokwasowej i wywołać wymioty, amoniak może oddziaływać toksycznie

- przeciwwskazania – kwasica, hiperchloremia, niewydolność nerek i wątroby

Inne roztwory elektrolitów

1. Roztwory potasu

- w celach terapeutycznych stosowane w przy dodatkowych skurczach serca, zaburzeniach przewodnictwa serca, przy nadwrażliwości lub przedawkowaniu glikozydów nasercowych oraz osłabieniu mięśni szkieletowych

- leczenie prowadzi się podawaniem dożylnym lub doustnym chlorku potasu, soli potasowych z dwuwęglanem , wodorofosoranem

- działania niepożądane: objawy gastryczne, zaburzenia funkcji serca zagrażające życiu (zaburzenia rytmu serca z bradykardią aż do bloku przedsionkowo-komorowego, migotanie komór , asystolia)

1. Roztwory wapnia

- stany hipokalcemii (przy zaleganiu poporodowym u krów i rzucawce poporodowej u psów oraz świń), uszczelnianie naczyń w stanach zwiększonej ich przepuszczalności, przy przewlekłych stanach niedoboru wapnia

- zbyt szybkie wlewy mogą powodować bradykardię, zmniejszenie przewodzenia bodźców

- nie stosować przy hipokalcemii, zatruciu glikozydami nasercowymi

- wiele leków wykazuje niezgodności recepturowe z niektórymi lekami: tetracykliny, streptomycyna, nitrofurantoina, dwuwęglany, chlorfeniramina

1. Roztwory magnezu

- stosowane w hipomagnezemii (tężyczka pastwiskowa, oborowa)

- przy zbyt szybkim wlewie/przedawkowaniu:

• Depresja oun

• Obniżenie ciśnienia tętniczego

• Bradykardia z arytmią

- nie stosować w hipermagnezemii, miastenia, zaburzenie przewodnictwa serca

- niezgodności recepturowe z węglanami i fosforanami, nasilają działanie niedopolaryzacyjnych środków zwiotczających mięśnie szkieletowe

Roztwory węglowodanów

1. Roztwory glukozy

- stosowane w stanach hipoglikemii, 5-10% roztwory służą jako środek zastępujący „czystą wodę” w odwodnieniu hipertonicznym i jako nośnik dla koncentratów wieloelektrolitowych

- nie stosować w cukrzycy oraz stanach pooperacyjnych u starych lub ciężko chorych zwierząt

Płyny zastępcze krwi

- roztwory zawierające czyste elektrolity lub węglowodany, nie mają właściwości płynów zastępujących osocze

1. Dekstran

- polisacharydy stanowiące mieszaninę cząsteczek o różnej masie cząsteczkowej

- podanie dożylne powoduje zwiększenie całkowitej ilości koloidów w osoczu i wyraźny wzrost ciśnienia tętniczego

- Dekstran 40 stosowany w zaburzeniach przepływu krwi w mikrokrążeniu (późne okresy wstrząsu) i profilaktyce zakrzepicy, Dekstran 70 w ostrej hipowolemii niezależnie od przyczyn ( wstrząs urazowy, krwotoczny, toksyczny, oparzenia)

- działania nie pożądane: zaburzenia krążenia krwi, przeciążenie krążenia, reakcje uczuleniowe z anafilaksją włącznie

- nie stosować w ciężkiej niewydolności układu krążenia i nerek z oligurią, skaza krwotoczna, nadwrażliwość na dekstran

- dla celów klinicznych może być stosowany z glukozą, aminokwasami i kwasami tłuszczowymi