11. Dokonaj charakterystyki podstawowych grup mechanizmów socjalizacyjnych.

mechanizmy kontroli spolecznej — kontrola społeczna wykazuje aktywność w obecności innych osób i spotyka się z odpowiednimi bezpośrednimi reakcjami na to z ich strony. Jednym ze szczególnie ważnych aspektów każdej racji tego rodzaju jest to, że wśród jej elementów znajduje się też ocena. Reakcje środowiska na zachowania jednostki mają zwylde charakter aprobaty tych zachowań albo też ich dezaprobaty. Reakcje bezpośrednie i spontaniczne cechuje pewna regularność i mają one określony zasięg społeczny tzn. że pewne czyny są oceniane w danej grupie zawsze tak samo przez różnych jej członków.

mechanizm osób znaczących tzn. kiedy jesteśmy dla kogoś kimś znaczącym (np. nauczyciel kompetentny dla uczniów) odwzorowanie zachowań jednostki naśladowanie albo identyfikowanie się z jednostką

~( wypływająca osobotwórczo rola społeczna nie może być narzucona i pełniona pod przymusem, i” przepisy pełnienia roli muszą być dostatecznie jasno określone a jednocześnie nie mogą być ani zbyt łatwe, ani zbyt trudne, V” Pełnienie danej roli społecznej musi budzić przychylną ocenę osób lub grup znaczących,

~ Jednostka musi mieć możność pełnienia danej roli w sposób twórczy.

mechanizmy wzmacniania wew. — jednostka uzewnętrznia w sobie systemy nagród i kar działające społecznie i reaguje na własne zachowania w sposób wzmacniający lub tłumiący. Jednostka zawsze dąży do zachowania lub przywracania stanu równowagi o obrębie ukształtowanych u niej systemów postaw.

12. Uzasadnij twierdzenie „ Wartości są miarą efektywności edukacji narodowej”~

Warto podkreślić, że zarówno wartości jak i celów nie można przedstawić jako coś oczywistego. Swiadomość ich, umiejętność wyrażania i konsekwentna realizacja wymagają zawsze twórczego wysiłku. Dlatego jesteśmy świadkami przedsięwzięć służących innowacjom systemów edukacji narodowych. Innowacje zakładają zmianę. Zmiany zmierzają do polepszenia istniejącego stanu. Nie zawsze towarzyszy im pytanie o wartości i cele tych zmian. Zmiana natomiast jako dystans między pui*tami wyjścia i dojścia może być przedmiotem poznania, kontroli „ analizy i oceny jedynie przez odwołanie się do jasno określonych wartości i celów. Dla optymalizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego wartości i cele edukacji szkolnej są nadrzędnymi punktami odniesienia. Jeżeli nie określi się wartości i celów edukacji szkolnej wszelkie dyskusje na temat pedagogicznego, modernizacji i unowocześnienia teorii i praktyki dydaktyczno-wychowawczej a zwłaszcza doskonalenia treści, metod, form i środków kształcenia i wychowania są często trudne a nawet jałowe. Tak więc dla edukacji szkolnej i nauk o niej, wartości stanowią kluczowy problem. System edukacji charakteryzuje się adekwatnością do zachodzących zmian w technice, technologii, nauce i kulturze i powinien być dostosowany do potrzeb zatrudnienia w gospodarce i kulturze narodowej.

13. Pojęcie i rodzaj wartoścL

Wartość (łac. Valor) — oznacza być silnym, zdrowym „potężnym, wartym, mającym znaczenie dla siebie i dla kogoś. Gdy mówimy o wartości rzeczy oznacza to, że nie jest dla nas obojętne. Wartości mają siłę sprawczą występują w życiu ludzkim w roli busoli, która wyznacza kierunek postępowania. Wartości należą do terminów wieloznacznych. W rozmaitych kontekstach użycia wyrażają one różne treści znaczeniowe. Desygnatami wartości są dobro (formuje osobowość człowieka, chroni przed czynami niegodnymi), prawda (chroni człowieka przed zakłamaniem), piękno (daje człowiekowi radość), użyteczność wolność, odpowiedzialność, efektywność. Warto zasygnalizować, że każdy człowiek potrzebuje wiele wartości do swojego istnienia i rozwoju. Wartości nie są czymś co istnieje samo w sobie, są one istotnym składnikiem świata ludzkiego, istnieją w sytuacji aksjologicznej. Człowiek musi wytworzyć warunki do zaistnienia i ukazania wartości w świecie. Wartości mogą przybierać postać: dóbr, idei, myśli, koncepcji itp.

14. Pojęcie celu wychowania —jego istota.

Cele wychowania odnoszą się do osobowości. Rozwój osobowości jest możliwy dzięki procesowi wychowania. Wychowanie jako działanie nie jest procesem autonomicznym, ma służyć rozwojowi jednostki. Cele wychowania są formowane werbalnie, jasno określone, odnoszące się do zadań jakie człowiek będzie w przyszłości pełnił. Celem wychowawczym jest dokonywanie zamierzonych modyfikacji dotyczących rozwijanie pewnych cech, korygowania innych, tłnmaczenia lub zapobiegania pojawianiu się cech nie pożądanych w obrębie osobowości jednostki.

Do zasadniczych celów wychowania należy zaliczyĆ:

1 .Kreatywne (takie, w oparciu o które oddziaływania w jednostce chcą rozwinąć nowe zainteresowania, wywołać pożądane zachowanie, reakcje).

2.Optymalizujące (to zwiększenie lub rozszerzenie zainteresowania).