Katecheza okolicznościowa dla młodzieży w wieku 15-18 lat na temat:
Iwona Józefiak
Jezus Chrystus – Bóg i Człowiek czyli Jezus – Emmanuel
– Bóg, który czuł to, co ty.
Cele dydaktyczne: Uczestnik potrafi wskazać kilka sytuacji z życia Jezusa Chrystusa, kiedy doświadczył zła i niesprawiedliwości. Wie, jak się wtedy zachował Pan Jezus. Umie wymienić, jakich czynów zabrania VIII Przykazanie i zna różnicę pomiędzy obmową i oszczerstwem.
Cele operacyjne: Uczestnik potrafi w sposób dojrzały emocjonalnie reagować na krzywdę i niesprawiedliwość, jaka go spotyka, bez chęci zemsty. Umie spokojnie rozmawiać z tymi, którzy stawiają mu zarzuty. Ceni sobie postawę przebaczenia i miłości wobec nieprzyjaciół, jaką praktykowali wielcy ludzie, jest gotowy bronić dobrego imienia bliźnich oraz modlić się za tych, z powodu których cierpi.
Pytania egzystencjalne:
Co czułeś, gdy zostałeś niesłusznie pomówiony, skrzywdzony, osądzony?
Kiedy Jezus Chrystus też czuł się tak samo, jak ty?
Czy potrafisz przebaczać?
Jakie masz osiągnięcia w zwalczaniu zła dobrem?
Czy unikasz plotek, oszczerstw i obmowy?
Czy potrafisz stanąć w obronie dobrego imienia drugiej osoby?
Pomoce:
Tekst kolędy: „Bóg się rodzi” (1 zwrotka)
Wycinek z „Nowin” (jeden tekst dla katechety, drugi dla uczniów)
Nagranie kolędy: „Nie było miejsca dla Ciebie” (1 lub 2 zwrotki)
Biblia Tysiąclecia (teksty wybrane)
Katechizm Kościoła Katolickiego
Kompedium Katechizmu Kościoła Katolickiego
Fotografia Jana Pawła II w celi Ali Agcy
Zdjęcia i teksty ks. Jerzego Popiełuszki („Nasza Arka” nr specjalny 2004r.)
Nowy słownik wyrazów obcych, Kraków 2004r. Hasło: mobbing, s. 568
Przebieg katechezy:
Wprowadzenie do modlitwy: Przeżywany niedawno w liturgii okres Bożego Narodzenia, stawiał w centrum naszej uwagi Jezusa – Emmanuela, Słowo, które stało się człowiekiem. Piękne kolędy, choć często napisane prostym, ludowym językiem, wyrażały głębokie prawdy teologiczne. Z jednej strony widzieliśmy uwielbienie i hołd dla Dzieciątka Jezus: „Anieli grają, króle witają”... Stajenka pełna niebieskiej chwały”, a z drugiej podkreślenie ubóstwa, trudnych warunków. Syn Boży doświadcza nędzy, czuje to samo, co każdy z nas, gdy cierpi: „W nóżki zimno, żłobek twardy”... „Leżysz sam jeden... goły”. Podziękujmy Chrystusowi, że z miłości do ludzi stał się jednym z nas, że przyjął prawdziwe, ludzkie ciało. Śpiew kolędy Bóg się rodzi (1 zwrotka).
Zapowiedź tematu: Gdy Jezus dorastał, pracował, rozpoczął działalność publiczną, niczym zewnętrznie nie różnił się od innych ludzi. Tajemnica Jego Bóstwa pozostała ukryta. Doświadczał całego wymiaru ludzkiej egzystencji. Nic, co ludzkie, nie było Mu obce, z wyjątkiem grzechu. Podczas tej katechezy będziemy mówili o niektórych trudnych sprawach, które dotykają człowieka. Były one również udziałem Jezusa Chrystusa. Zapis tematu na tablicy i do zeszytu (jeśli uczestnicy je prowadzą).
Wprowadzenie egzystencjalne: Wydarzenie rozgrywa się w małej miejscowości na Podkarpaciu. Dyrektor Ośrodka Zdrowia, którym kieruje z oddaniem od kilkunastu lat, powszechnie znany i szanowany zostaje nagle oskarżony, osądzony, pojawiają się na jego temat publikacje w prasie. Odczytanie artykułu Andrzeja Rausa: Domniemana ofiara spisku („Nowiny” z dnia 12.01.2006. Dodatek: „W Beskidzie i Bieszczadach str. I). Początek czyta sam katecheta, a poszczególne wypowiedzi 6 uczestników, siedzących półkolem. Otrzymują kartki z tekstami: przewodniczącego „Solidarności”, pielęgniarek, osądzanego lekarza, wójta, pacjentki I i pacjentki II. (Nie są tutaj istotne imiona i nazwiska, ale sam problem). Na końcu mówi swoją opinię katecheta: Tego lekarza znam od 10 lat. Jest człowiekiem wierzącym i praktykującym. Oprócz niedzielnej Mszy świętej, zawsze uczestniczy w środowej Nowennie do Matki Bożej. Nigdy nie zostałam przez niego źle potraktowana. Ilekroć wchodziłam do jego gabinetu, pozdrawiał mnie Bożym imieniem. W rozmowie zawsze poruszał sprawy duchowe. W pacjencie widział człowieka nie tylko z chorym ciałem, ale także jego sprawy duchowe (świadectwo autentyczne).
Zauważenie problemu: Wypunktowanie zarzutów wymienionych w artykule; zapis na jednej stronie tablicy (lub na jednej kartce). Wyjaśnienie hasła mobbing. Katecheta zaznacza, że nie będziemy analizować zarzutów.(Uczyni to powołana przez wójta specjalna komisja). Zajmiemy się osobą ocenianego człowieka. Co czuje? Dlaczego ma poczucie krzywdy? Wypunktowanie przeżyć dyrektora po drugiej stronie tablicy ( lub na drugiej kartce).
Osąd zagadnienia:
A) Podobna sytuacja może spotkać każdego. Łatwo jest bliźniego zniszczyć, zaszkodzić jego karierze, poderwać autorytet, publikując pod jego adresem często fałszywe, nie sprawdzone oskarżenia. Tak uczyniono już niejednemu politykowi, niejednemu duchownemu. (Aktywizacja uczniów. Katecheta kieruje tak rozmową, aby skupiano się nie na zarzutach, ale na odczuciach osądzanych osób).
B) Osoba Jezusa Chrystusa także niejednokrotnie była celem takiego ataku. Był źle przyjęty przez swoich, posądzano Go o różne absurdalne rzeczy, próbowano osłabić Jego wpływ na ludzi, zabić. Kilkoro uczniów odczytuje wybrane cytaty. Wszyscy zastanawiają się w ciszy, co czuł Jezus Chrystus podczas omawianych sytuacji.
J 1, 10-11 Jezus odrzucony przez swoich. (Po przeczytaniu odtworzyć jedną lub dwie zwrotki kolędy: „Nie było miejsca dla Ciebie”).
Mk 6, 1-3.5 Niedowiarstwo mieszkańców Nazaretu.
Mt 12, 23-24 Zarzut wyrzucania szatana mocą diabelską
Łk 23, 17-19 Jezus uważany za gorszego od Barabasza
C Postawa Jezusa wobec niesprawiedliwych oskarżeń: Cierpiał bardziej niż my, bo był całkowicie bez winy. Spokojny, opanowany, nie ulega emocjom, nie mści się. Spokojnie rozmawia, pyta o prawdę, ale nie usprawiedliwia się przed swoimi oskarżycielami: Za który z dobrych czynów chcecie mnie ukamienować? ( J 10, 32). Jeżeli źle powiedziałem, udowodnij, co było złego (J 18,23). Przebacza oprawcom i usprawiedliwia ich przed Ojcem (Łk 23, 33). Swoim wyznawcom proponuje właśnie taką drogę: nie sądzić, nie potępiać. Zamiast odwetu - miłość nieprzyjaciół! (Mt 5, 39.44)
D Nauka Kościoła. Na podstawie Katechizmu Kościoła Katolickiego należy wyjaśnić, że VIII Przykazanie Boże zabrania wyrządzać szkodę bliźniemu poprzez pochopny sąd, obmowę i oszczerstwa. (KKK 2477). Gdy jednak dojdzie do wykroczeń w tej dziedzinie, poszkodowany powinien na wzór Chrystusa przebaczyć. Odczytanie odpowiedzi na pytanie: Czy możliwe jest przebaczenie? Kompedium KKK 595.
Działanie chrześcijanina: Przebaczenie jest trudne, ale możliwe. Jan Paweł II przebaczył Ali Agcy. Uczynił to zaraz po zamachu. Potwierdzeniem takiej postawy była wizyta Ojca św. w celi niedoszłego zabójcy (pokazać fotografie). Przebaczył swoim prześladowcom ks. Jerzy Popiełuszko (pokazać ilustracje i zacytować fragmenty Jego wypowiedzi: „Tylko ten może zwyciężać zło, kto jest bogaty w dobro... Aby zło dobrem zwyciężać i zachować godność człowieka, nie wolno walczyć przemocą”.
Nasze doświadczenia: wspólna refleksja na temat postawy stawania w obronie dobrego imienia bliźnich. Nie bądźmy nigdy po stronie tych, którzy zadają ból, fałszywie oskarżają, powtarzają plotki, cieszą się z cudzego nieszczęścia, obgadują i kłamią. Gdy nas spotka przykrość, prośmy Chrystusa, który też doświadczał takich sytuacji o dar prawdziwego przebaczenia i zdolność czynienia dobrze tym, z powodu których cierpimy.
Świadectwo lekarza, o którym mówiliśmy na początku spotkania: (autentyczne) „Przebaczyłem od razu. Miałem dwa wyjścia: przebaczyć, albo mścić się. Jest mi ciężko, ale wiem, że postępowałem słusznie, domagając się, by lekarze punktualnie rozpoczynali pracę, a pielęgniarki nie zajmowały się kawą, gdy czekają pacjenci. W moim gabinecie wisi krzyż. To znak, że jestem chrześcijaninem i dlatego przebaczyłem. Nie mogłem postąpić inaczej”.
Notatka w zeszycie: (Jeśli uczestnicy prowadzą zeszyt): Jezus Chrystus często doświadczał w ziemskim życiu niezrozumienia i fałszywych oskarżeń, ale nigdy nie odpowiadał agresją. Od Pana Jezusa uczymy się postawy przebaczenia, opanowania naszych emocji. Możemy tak jak Chrystus „miłować aż do końca, przemieniać ranę we współczucie, zastępować obrazę wstawiennictwem”.
Propozycja zadania domowego: Ułóż opowiadanie na podstawie własnych doświadczeń lub kogoś bliskiego na temat: „Nie daj się zwyciężać złu, ale zło dobrem zwyciężaj!”
Modlitwa zamykająca katechezę: (W chwili ciszy pomyślmy, kto nas ostatnio skrzywdził, wyrządził przykrość. Chcemy wyzbyć się urazy i niechęci do tych osób i wzorem Chrystusa módlmy się szczerze w ich intencji Jego słowami). Odmawiamy Modlitwę Pańską.
Opracowała Iwona Józefiak
Dębowiec, 20.01.2006r.