II CRN‰“

Postanowienie

Sądu Najwyższego

z dnia 2 września 1993 r.

II CRN 89/93


1. Do przypadków zasiedzenia, które nastąpiło przed wejściem w życie ustawy nowelizującej (1 X 1990 r.) będą miały zastosowanie 10-letnie i 20-letnie okresy posiadania, przewidziane w art. 172 k.c. w brzmieniu obowiązującym przed tą datą.

2. Zainteresowanym w sprawie o zasiedzenie jest dotychczasowy właściciel nieruchomości, której wniosek dotyczy, i powinien on być uczestnikiem postępowania (art. 510 k.p.c.). Jeżeli wnioskodawca nie wskazuje takiego zainteresowanego, orzeczenie może zapaść dopiero po wezwaniu zainteresowanych przez ogłoszenie (art. 609 § 2 k.p.c.). Brak wezwania do udziału w sprawie dotychczasowego właściciela pociąga za sobą nieważność postępowania, wymienioną w art. 369 pkt 5 k.p.c.

LEX nr 110583

110583

Dz.U.1990.55.321: art. 9

Dz.U.1964.43.296: art. 379 pkt 5; art. 510; art. 609

Dz.U.1964.16.93: art. 172



Skład orzekający

Przewodniczący: Sędzia SN J. Gudowski.

Sędziowie SN: F. Barczewska, B. Czech (spraw.).

Protokolant: P. Malczewski.

Prokurator: Jan Szewczyk.


Sentencja


Sąd Najwyższy Izba Cywilna po rozpoznaniu w dniu 2 września 1993 r. na rozprawie sprawy z wniosku Sabiny K. z udziałem Krystyny O., Zbigniewa K. i Waldemara K. o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości od postanowienia Sądu Rejonowego w T. z dnia 23 stycznia 1991 r. postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać Sądowi Rejonowemu w T. do ponownego rozpoznania i pozostawić temu Sądowi rozstrzygnięcie o opłacie sądowej od rewizji nadzwyczajnej.


Uzasadnienie faktyczne


Sabina K. we wniosku z 27 VI 1990 r. domagała się stwierdzenia, ze nabyła przez zasiedzenie własność nieruchomości oznaczonej jako działka nr 110/2 o powierzchni 1.486 m2 w obrębie K., gmina T. Twierdziła, że działkę tę nabyła od Józefa W. na podstawie tzw. dobrowolnej umowy zawartej przez jej męża 25 I 1970 r. oraz że od tej daty ma ją w samoistnym posiadaniu

Sąd Rejonowy w T. postanowieniem z dnia 22 I 1991 r. oddalił ten wniosek. Postanowienie to nie zostało zaskarżone w zwykłym trybie i stało się prawomocne. Nie zawiera też uzasadnienia.

Na skutek podania wnioskodawczyni Minister Sprawiedliwości złożył od niego rewizję nadzwyczajną zarzucając rażące naruszenie art. 172 k.c. w brzmieniu obowiązującym do 30 IX 1990 r. i art. 609 § 2 k.p.c., a także naruszenie interesu Rzeczypospolitej Polskiej oraz wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w T. do ponownego rozpoznania.


Uzasadnienie prawne


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Minister Sprawiedliwości trafnie zarzucił rażące naruszenie przepisów wymienionych w rewizji nadzwyczajnej oraz naruszenie interesu Rzeczypospolitej Polskiej.

Wnioskodawczyni w toku postępowania wykazała, że najpierw wraz z mężem, a po jego śmierci - sama posiadała samoistnie przedmiotową nieruchomość od 27 I 1970 r. W takim stanie rzeczy, niezależnie od przyjęcia złej czy dobrej wiary wnioskodawczyni i jej męża, termin zasiedzenia (dwudziestoletni przy złej wierze lub dziesięcioletni przy złej wierze) z art. 172 k.c., w jego brzmieniu obowiązującym od dnia 30 IX 1990 r., upłynął przed obowiązującą od 1 X 1990 r. zmianą tego przepisu (wydłużenie terminów zasiedzenia) dokonana przez ustawę z 28 VII 1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321). Sąd Najwyższy w uchwale III CZP 74/90 z 10 I 1991 r. (OSNCP 1991, z. 7, poz. 83) stwierdził, że do przypadków zasiedzenia, które nastąpiło przed wejściem w życie wymienionej ustawy nowelizującej (1 X 1990 r.) będą miały zastosowanie 10-letnie i 20-letnie okresy posiadania, przewidziane w art. 172 k.c. w brzmieniu obowiązującym przed tą datą. Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela to stanowisko. Z akt nie wynika, by zachodziła niemożność nabycia własności przez zasiedzenie. W związku z tym nie było podstawy do oddalenia wniosku.

Zasadna jest także druga podstawa rewizji nadzwyczajnej. Zainteresowanym w sprawie o zasiedzenie jest dotychczasowy właściciel nieruchomości, której wniosek dotyczy, i powinien on być uczestnikiem postępowania (art. 510 k.p.c.). Jeżeli wnioskodawca nie wskazuje takiego zainteresowanego, orzeczenie może zapaść dopiero po wezwaniu zainteresowanych przez ogłoszenie (art. 609 § 2 k.p.c.). Brak wezwania do udziału w sprawie dotychczasowego właściciela pociąga za sobą nieważność postępowania, wymienioną w art. 369 pkt 5 k.p.c. (por. postanowienie SN z 10 V 1966 r., III CR 78/66, OSNCP 1967, z. 6, poz. 83).

Wnioskodawczyni twierdziła, że Józef i Franciszka, małżonkowie W., z których ten pierwszy był kontrahentem przedmiotowej tzw. dobrowolnej umowy, zmarli i na dowód tego przedłożyła ich akty zgonu. Twierdziła też dalej, że nie pozostawili oni żadnych spadkobierców, ale okoliczności tej niczym nie wykazała. W związku z tym Sąd Rejonowy powinien był wezwać zainteresowanych przez ogłoszenie stosownie do cyt. art. 609 § 2 k.p.c., a tego nie uczynił. Powinien też był ustalić, czy przedmiotowa nieruchomość ma urządzoną księgę wieczystą i kto wpisany jest w niej jako właściciel. W razie pozytywnego ustalenia tej okoliczności mogło okazać się, kto powinien być uczestnikiem postępowania.

Powyższe świadczy o rażącym naruszeniu cytowanych przepisów prawa. Uwzględnieniu rewizji nadzwyczajnej nie stoi na przeszkodzie upływ terminu z art. 421 § 2 k.p.c. Zasiedzenie jest bowiem pierwotnym nabyciem własności. Z upływem ostatniego dnia terminu zasiedzenia samoistny posiadacz nabywa prawo własności. Bezpodstawne i dokonane z rażącym naruszeniem prawa oddalenie wniosku o stwierdzenie nabycia własności przez zasiedzenie godzi w porządek prawny i ochronę własności, co sprzeczne jest z interesem Rzeczypospolitej Polskiej. Dlatego Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji postanowienia (art. 422 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. oraz art. 35 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).



2




Wyszukiwarka