Gadamer

Cóż to jest prawda

Autor podkreśla, że pytanie zadane niegdyś przez Piłata: Cóż to jest prawda, istnieje do dziś w naszym życiu. Piłat za prawdę uważał to, co podpowiadała mu opinia publiczna i co zgadzało się z interesem państwa. Zachodzi więc związek między wyrażaniem własnych poglądów a brakiem wolności samego myślenia. Nietzsche uważa, że słowa Piłata wyrażały niechętny sceptycyzm wobec zapaleńca. Nikt nie jest tak niewyrozumiały jak człowiek, który chce dowieść, że to, co mówi jest prawdą. Dla nauki sens ma to, co odpowiada jej własnej metodzie dochodzenia do prawdy i badania prawdy.

Nie ukrywanie tego, co jest objawia się w wypowiedzi. Nauczanie jest rodzajem mowy, która realizuje ten związek. Mowę - logos można pojmować też jako rozum, bo to, co zawiera się w mowie musi być zrozumiałe. Przekazujemy rzeczy przez wypowiedzi i sądy. Mowa jest prawdziwa, jeśli to, co podaję, stosuje się do danej rzeczy.

Nowożytna postać nauki zerwała z postaciami wiedzy, jakie ukształtowały się w Grecji. Elementem dominującym stała się idea metody. Metoda jest jednolita. Ideał poznawczy określony przez pojęcie metody polega na tym, że dążymy drogą poznania tak świadomie, że zawsze możemy ponownie na nią wejść. Ciągle przekraczamy granicę możliwości obiektywizowania własnych przekonań, która skrępowana jest wypowiedzią. Nauka według swego własnego mniemania przezwycięża przypadkowość subiektywnego doświadczenia przez obiektywne poznanie. Cała tajemnica i zadanie filozofii polega na tym, by wypowiedź dokładnie wyrażała to, co ma się na myśli. Problem stanowi to, czy wszystko, co jest dane może być podane w mowie. Przypadki, które zachodzą w naukach humanistycznych wskazują, że sprawdzalność sądu jest kryterium niewspółmiernym wobec zachodzącego stosunku poznania prawdy i możliwości jej wypowiedzenia. Gadamer twierdzi, że największe osiągnięcia nauk humanistycznych nie dają się sprawdzić.

Każdy kolejny krok w poznaniu oznacza utratę prawdy. Pytając o prawdę już z konieczności skrępowani jesteśmy przesądami, modą. Gadamer uważa, że nie mogą istnieć wypowiedzi prawdziwe. Sytuację i prawdę wiąże ze sobą pragmatyzm. W myśl pragmatymu właściwością prawdy jest zdolność do uporania się z jakąś sytuacją. Poznanie jest skuteczne, jeśli likwiduje problematyczną sytuację.