Wyrok

Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie

z dnia 25 maja 2006 r.

VI SA/Wa 255/06

Ustawodawca nie uznaje za przedsiębiorców osób prowadzących wyłącznie działalność wytwórczą w rolnictwie w postaci upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego a także agroturystyki. Tak więc działalność polegająca na przetwórstwie warzyw i owoców jest działalnością gospodarczą wykonywaną przez przedsiębiorcę.

LEX nr 276749

276749

Dz.U.2010.220.1447: art. 2; art. 3; art. 4

Skład orzekający

Przewodniczący: Sędzia WSA Izabela Głowacka-Klimas (spr.).

Sędziowie WSA: Olga Żurawska-Matusiak, Asesor Ewa Marcinkowska.

Protokolant: Patrycja Wrońska.

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 maja 2006 r. sprawy ze skargi Krzysztofa P. na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia 25 listopada 2005 r. w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej

oddala skargę.

Uzasadnienie faktyczne

Decyzją z dnia 9 lutego 2005 r. Kujawsko-Pomorski Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego nałożył na Pana Krzysztofa P. karę pieniężną w kwocie 3.000 zł.

Podstawę faktyczną niniejszego rozstrzygnięcia stanowiło wykonywanie przewozu na potrzeby własne po drodze krajowej nr 15 bez ważnego dowodu uiszczenia opłaty drogowej przez prowadzącego Pana Wiesława T. pojazd marki Mercedes w dniu 12 listopada 2004 r.

W odwołaniu od decyzji strona podniosła, że nie podlega regulacjom ustawy o transporcie drogowym, gdyż jest rolnikiem.

Decyzją z 25 listopada 2005 r. Główny Inspektor Transportu Drogowego utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu podał między innymi, że:

Bezspornym jest, iż świadczona przez stronę w momencie kontroli działalność spełniała cechy "przewozu na potrzeby własne" w rozumieniu art. 4 pkt 4 ustawy z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym.

Zgodnie z art. 42 ust. 1 ustawy o transporcie drogowym z dnia 6 września 2001 r. za przejazd po drogach krajowych przedsiębiorcy wykonujący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej transport drogowy lub przewozy na potrzeby własne obowiązani są uiszczać opłaty. Następuje to poprzez nabycie karty opłaty, która podlega wypełnieniu (§ 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie uiszczania przez przedsiębiorców opłat za przejazd po drogach krajowych). Prawidłowo wypełniona karta stanowi wyłączny dowód uiszczenia wymaganej przepisami prawa opłaty. Paragraf 5 ww. rozporządzenia określa sposób wypełnienia karty opłaty drogowej, a także określa terminy ważności karty dobowej oraz siedmiodniowej. Przepis powyższy stanowi, iż karta opłaty dobowej i siedmiodniowej może być wypełniona przez przedsiębiorcę w terminie:

1. 7 dni - od daty wydania karty opłaty dobowej;

2. 14 dni - od daty wydania karty siedmiodniowej.

Stosownie do art. 92 ust. 1 ustawy o transporcie drogowym karze podlega przejazd po drogach krajowych pojazdem służącym do wykonywania transportu drogowego lub przewozu na potrzeby własne bez uiszczenia tej opłaty. Artykuł 87 ust. 1 cytowanej ustawy zobowiązuje kierowcę do tego, aby mieć przy sobie w chwili przejazdu dowód uiszczenia należności za korzystanie z dróg krajowych.

Zgodnie z lp. 1.4.1. załącznika do ustawy o transporcie drogowym karze w wysokości 3.000 (trzech tysięcy) złotych podlega brak w pojeździe wykonującym transport drogowy lub przewozy na potrzeby własne dowodu uiszczenia opłaty za przejazd po drogach krajowych.

W protokole kontroli odnotowano, iż kierowca prowadzący pojazd Mercedes nie okazał karty opłaty drogowej.

Stosownie do art. 87 ust. 3 ustawy o transporcie drogowym to przedsiębiorca jest odpowiedzialny za wyposażenie kierowcy wykonującego przewóz w wymagane dokumenty, a więc także w ważną i prawidłowo wypełnioną kartę opłaty za przejazd po drogach krajowych.

W odwołaniu strona podnosi, iż nie podlega regulacjom ustawy o transporcie drogowym, gdyż jest rolnikiem.

Argumenty strony nie mogą mieć wpływu na kształt orzeczenia organu odwoławczego, gdyż nieznajomość przepisów nie jest okolicznością wyłączającą obowiązek ich przestrzegania. Według art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2004 r. Nr 173, poz. 1807) przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. W myśl art. 2 ww. ustawy, działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Jak stanowi art. 3 wspomnianego wyżej aktu prawnego, przepisów ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów. Zgodnie natomiast z art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) działalnością rolniczą jest działalność polegająca na wytwarzaniu produktów roślinnych lub zwierzęcych w stanie nieprzetworzonym (naturalnym) z własnych upraw albo hodowli lub chowu, w tym również produkcja materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcja warzywnicza gruntowa, szklarniowa i pod folią, produkcja roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadownicza, hodowla i produkcja materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcja zwierzęca typu przemysłowo-fermowego oraz hodowla ryb, a także działalność, w której minimalne okresy przetrzymywania zakupionych zwierząt i roślin, w trakcie których następuje ich biologiczny wzrost, wynoszą co najmniej:

1) miesiąc - w przypadku roślin,

2) 16 dni - w przypadku wysokointensywnego tuczu specjalizowanego gęsi lub kaczek,

3) 6 tygodni - w przypadku pozostałego drobiu rzeźnego,

4) 2 miesiące - w przypadku pozostałych zwierząt.

- licząc od dnia nabycia.

Ustawodawca nie uznaje za przedsiębiorców i nie pozwala na stosownie wobec nich przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, osób prowadzących wyłącznie działalność wytwórczą w rolnictwie w postaci upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także agroturystyki. Odpowiednio do wskazanych wyżej regulacji prawnych, działalność polegająca na przetwórstwie warzyw i owoców należy do działalności gospodarczej, a podmiot ją wykonujący jest przedsiębiorcą. Część uzyskiwanych w gospodarstwie strony produktów rolnych poddawanych jest procesom przetworzenia. Taki natomiast rodzaj działalności, odpowiednio do przytoczonej definicji, nie może zostać uznany za działalność rolniczą. Bezspornie ustalono również, że produkty te przewożone były w momencie kontroli. W przypadku wykonywania przez stronę przewozów mających związek z prowadzoną działalnością przetwórczą wytwarzanych płodów rolnych, spoczywa na niej obowiązek uiszczenia opłaty za przejazd po drogach krajowych. Nie ma tutaj znaczenia fakt, iż strona nie dokonała wpisu do rejestru przedsiębiorców. O nabyciu statusu prawnego przedsiębiorcy rozstrzyga bowiem spełnienie przesłanek ustawowych określonych w cytowanej ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, a nie brak urzędowego zarejestrowania prowadzonej działalności. Oznacza to, że w dniu kontroli strona była zobligowana do wykupienia karty opłaty drogowej za przejazd po drogach krajowych.

Po analizie stanu faktycznego i materiału dowodowego należy uznać, że organ pierwszej instancji prawidłowo dokonał oceny stanu faktycznego i subsumcji przepisów ustawy o transporcie drogowym oraz przepisów rozporządzeń wykonawczych do tego aktu.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniósł Krzysztof P. zwany dalej skarżącym. W skardze domagał się uchylenia zaskarżonej decyzji, której zarzucił naruszenie art. 7, 8 i 107 § 3 k.p.a. poprzez błędną ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie. Zdaniem skarżącego nie można podzielić poglądów organu odwoławczego, że skarżący dopuścił się dowolnej i nieuprawnionej interpretacji przepisów prawa, o czym świadczą następujące okoliczności:

- art. 33 ust. 2 pkt 2 ustawy o transporcie drogowym stanowi, że obowiązek uiszczania opłat za przejazd po drogach krajowych nie dotyczy rolników w rozumieniu przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników,

- wg definicji zapisanych w art. 6 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników skarżący był i jest rolnikiem prowadzącym wyłącznie działalność rolniczą, gdyż:

a) skarżący jest pełnoletnią osobą fizyczną zamieszkującą i prowadzącą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jego posiadaniu gospodarstwie rolnym,

b) prowadzi działalność w zakresie produkcji roślinnej, zwierzęcej i ogrodniczej;

- organ odwoławczy nie był uprawniony do posługiwania się terminologią sporządzoną dla potrzeb ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawodawca, w przepisach ustawy o transporcie drogowym, jednoznacznie wskazał na postanowienia zapisane w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników jako właściwe do zdefiniowania kto jest rolnikiem. Tym samym określenie co należy rozumieć pod pojęciem działalność rolnicza, zapisane w art. 6 tej ustawy jest w przekonaniu skarżącego wiążące w postępowaniu administracyjnym. Według jego wiedzy Sądy Administracyjne, w swoich orzeczeniach, wskazywały na autonomiczność przepisów prawa podatkowego. Główny Inspektor Transportu Drogowego nie ma uprawnień do stosowania przepisów prawa podatkowego. Z tych powodów uważa, że organ odwoławczy rażąco naruszył przepisy prawa poprzez niedopuszczalne zawężenie pojęcia "działalność rolnicza". Uważa za zasadne podnieść także, że organ odwoławczy nie ocenił w żaden sposób dowodu załączonego do odwołania - treści pisma M.F. z dnia 4.04.2003 roku będącego odpowiedzią na interpelację poselską. Z pisma tego wynika wprost, że poddanie warzyw czynnikom naturalnym, powodującym ich utrwalenie, pozostaje bez znaczenia przy kwalifikowaniu tego rodzaju działań do działalności rolniczej, pod warunkiem, że warzywa będą pochodzić wyłącznie z własnych upraw. Tak więc nawet w oparciu o przepisy prawa podatkowego prowadzoną przez skarżącego działalność należy zakwalifikować do działalności rolniczej,

- opisany wyżej stan faktyczny wskazuje jednoznacznie, że skarżący prowadzi wyłącznie działalność wytwórczą w rolnictwie. W związku z tym nie mają do niego zastosowania przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. O tym, że nie podlega przepisom ustawy wymienionej w zdaniu poprzednim dowodzi także fakt, że jako prowadzący wyłącznie działalność rolniczą nie ma obowiązku uzyskania wpisu, o którym mowa w art. 14 tej ustawy.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumenty zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Uzasadnienie prawne

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych sądy administracje sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle § 2 powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Innymi słowy, wchodzi tutaj w grę kontrola aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywana pod względem ich zgodności z prawem materialnym przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słusznościowych.

Ponadto co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

Rozpoznając sprawę w świetle powołanych wyżej kryteriów, skarga nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżona decyzja nie narusza prawa.

Podstawą materialnoprawną rozstrzygnięcia stanowiły przepisy ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2001 r., Nr 125, poz. 1371 ze zm.). Zgodnie z przepisem art. 42 ust. 1 ustawy o transporcie drogowym przedsiębiorcy wykonujący transport drogowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz wykonujący przewozy na potrzeby własne są obowiązani do uiszczania opłaty za przejazd pojazdu samochodowego po drogach krajowych.

Zgodnie z art. 87 ust. 1 cytowanej ustawy kierowca jest zobowiązany do tego, aby mieć przy sobie w chwili przejazdu dowód uiszczenia opłaty za korzystanie z dróg krajowych.

Przepis art. 92 ust. 1 ustawy o transporcie drogowym stanowi "Kto wykonuje transport drogowy lub przewozy na potrzeby własne, naruszając obowiązki lub warunki wynikające z przepisów ustawy lub przepisów:

1) ustawy z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. 199, poz. 1671),

2) ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. Nr 123, poz. 1354 oraz z 2002 r. Nr 155, poz. 1286),

3) ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2002 r. Nr 62, poz. 628, Nr 41, poz. 365, Nr 113, poz. 984 i Nr 199, poz. 1671 oraz z 2003 r. Nr 7, poz. 78),

4) ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2003 r. Nr 106, poz. 1002).

5) ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym oraz w zakresie ochrony środowiska, okresowych ograniczeń ruchu pojazdów na drogach lub zakazu ruchu niektórych ich rodzajów.

6) wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych - podlega karze pieniężnej w wysokości od 50 złotych do 15.000 złotych.

Ust. 4 powyższego przepisu stanowi, że wykaz naruszeń obowiązków lub warunków, o których mowa w ust. 1 oraz wysokość kar pieniężnych za poszczególne naruszenia określa załącznik do ustawy.

Zgodnie z lp. zał. 1.4.1. wykonywanie transportu drogowego lub przewozu na potrzeby własne bez uiszczenia opłaty za przejazd po drogach krajowych podlega karze pieniężnej w wysokości 3.000 zł. Kara w wysokości 3.000 zł została wprowadzona ustawą z dnia 23 lipca 2003 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2003 r. Nr 149, poz. 1452) w miejsce poprzednio obowiązującej kary w wysokości 4.000 zł.

W niniejszej sprawie karta opłaty drogowej nie została nabyta przez skarżącego. Rodzi się jednak pytanie, czy działalność skarżącego polegająca na przetwórstwie warzyw - produkcja surówek, jest działalnością, która podlega przepisom ustawy o transporcie drogowym, czy też nie.

Stosownie do przepisów Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (Dz. U. z 2004 r. Nr 33, poz. 289 ze zm.) działalność polegająca na przetwórstwie owoców i warzyw została sklasyfikowana w Sekcji D - Przetwórstwo Przemysłowe, Podsekcji DA - Produkcja Artykułów Spożywczych; Napojów i Wyrobów Tytoniowych, Dziale 15 - Produkcja Artykułów Spożywczych i Napojów, Grupie 15.3 - Przetwórstwo Owoców i Warzyw, Klasie 15.33 - Przetwórstwo i konserwowanie owoców i warzyw, gdzie indziej niesklasyfikowane. Nie została więc zaliczona do działalności z zakresu Rolnictwa, Łowiectwa i Leśnictwa - sklasyfikowanych w Sekcji A.

Według art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807) przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

W myśl art. 2 tej ustawy, działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Jak stanowi natomiast art. 3 przytoczonego aktu prawnego, przepisów ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów.

Jednocześnie zgodnie z art. 43¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna (...), prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) działalnością rolniczą jest działalność polegająca na wytwarzaniu produktów roślinnych lub zwierzęcych w stanie nieprzetworzonym (naturalnym) z własnych upraw albo hodowli lub chowu, w tym również produkcja materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcja warzywnicza gruntowa, szklarniowa i pod folią, produkcja roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadownicza, hodowla i produkcja materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcja zwierzęca typu przemysłowo-fermowego oraz hodowla ryb, a także działalność, w której minimalne okresy przetrzymywania zakupionych zwierząt i roślin, w trakcie których następuje ich biologiczny wzrost, wynoszą co najmniej:

1) miesiąc - w przypadku roślin

2) 16 dni - w przypadku wysokointensywnego tuczu specjalizowanego gęsi lub kaczek,

3) 6 tygodni - w przypadku pozostałego drobiu rzeźnego

4) 2 miesiące - w przypadku pozostałych zwierząt.

- licząc od dnia nabycia.

Analiza powyższych przepisów, w ocenie składu orzekającego, pozwala przyjąć, że ustawodawca nie uznaje za przedsiębiorców osób prowadzących wyłącznie działalność wytwórczą w rolnictwie w postaci upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego a także agroturystyki. Tak więc działalność polegająca na przetwórstwie warzyw i owoców jest działalnością gospodarczą wykonywaną przez przedsiębiorcę.

W niniejszej sprawie skarżący produkuje między innymi sałatki warzywne, a więc przetwarza produkty rolne. Nie jest to więc w ocenie Sądu działalność rolnicza.

Ustosunkowując się do powołanego w skardze i odwołaniu pisma Ministra Finansów "Sprzedaż warzyw suszonych pochodzących wyłącznie z własnych upraw" należy stwierdzić, iż inny jest proces suszenia warzyw a inny proces produkcji z nich surówek. W związku z tym powyższe pismo w ocenie Sądu nie ma zastosowania w niniejszej sprawie.

Organ prawidłowo zastosował przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a nie ubezpieczeniu społecznym rolników, gdyż to właśnie te przepisy wskazują i wyjaśniają kogo należy uznać za osobę prowadzącą działalność gospodarczą.

Biorąc powyższe pod rozwagę na zasadzie art. 151 p.p.s.a. orzeczono jak w sentencji.