Ważne linki

http://prawo-autorskie.wieszjak.pl/ochrona-praw-tworcy/100586,2,Prawa-autorskie-zalezne.html

http://autorskieprawo.wordpress.com/2011/07/03/ochrona-wizerunku/

http://chronsukces.pl/pliki/Ochrona_wlasnosci_intelektualnej_w_pigulce.pdf

I.

Własność intelektualna to dobra niematerialne występujące w obrocie, nieposiadające postaci materialnej. Stanowiące wynik twórczości artystycznej, naukowej i wynalazczej, człowieka rezultat umysłowej twórczości człowieka.

Własność intelektualna dotyczy wytworów ludzkiego umysłu, jak i praw do korzystania z nich

Wytwory ludzkiego umysłu są rezultatem twórczej pracy, talentu, wyobraźni, kreatywności i inwencji oraz określonych nakładów (czasu, kapitału finansowego i rzeczowego, aktualnego stanu techniki).

Wiedza chroniona prawem to własność intelektualna

Zgodnie z ostatnimi opracowaniami Światowej Organizacji Handlu (WTO) oraz Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), w najbliższych latach ponad 50% wartości światowego handlu związane będzie bezpośrednio z własnością intelektualną, podczas gdy na pozostałe 50% przypadać będą usługi i towary, do wytworzenia przynajmniej części tych towarów, jak i do świadczenia wielu z usług, również konieczne będzie korzystanie z własności intelektualnej, w węższym lub szerszym zakresie.

Rola rozwiązań zaliczanych do dziedziny własności intelektualnej stanowi bardzo istotny element współczesnej gospodarki. pomysły innowacyjność kreatywność napędzają sukces.

UE stara się zwiększyć innowacyjność krajów UE głównie w sferze badań i rozwoju, oprzeć gospodarkę na wiedzy, stworzyć warunki rozwoju i badań w UE ze szczególnym uwzględnieniem ochrony WI.

II.

Historia

Konwencja paryska o ochronie własności przemysłowej z dnia 20 marca 1883 roku Artykuł 1 pkt. 3 „Własność przemysłowa” rozumiana jest w najszerszym znaczeniu i stosuje się nie tylko do przemysłu i handlu w ścisłym znaczeniu, ale również do przemysłów rolnych i wydobywczych oraz do wszystkich produktów wytworzonych lub naturalnych, jak na przykład: win, nasion, liści tytoniu, owoców, zwierząt, minerałów, wód mineralnych, piwa, kwiatów, mąki

Konwencja Berneńska o ochronie dzieł literackich i artystycznych z dnia 9 września 1886 r.

Artykuł 2 ust. 1.

Określenie "dzieła literackie i artystyczne" obejmuje wszystkie dzieła literackie, naukowe i artystyczne, bez względu na sposób lub formę ich wyrażenia, takie jak książki, broszury i inne pisma; odczyty, przemówienia, kazania i inne dzieła tego rodzaju; dzieła dramatyczne lub dramatyczno-muzyczne; dzieła choreograficzne i pantomimy; dzieła muzyczne ze słowami lub bez słów; dzieła filmowe oraz zrównane z nimi dzieła wyrażane w podobny sposób jak film; dzieła rysunkowe, malarstwo, dzieła architektoniczne, rzeźby, dzieła rytownicze i litograficzne; dzieła fotograficzne oraz zrównane z nimi dzieła wyrażane w podobny sposób jak fotografia; dzieła sztuki użytkowej, ilustracje, mapy geograficzne, plany, szkice i dzieła plastyczne dotyczące geografii, topografii, architektury lub innych nauk.

Konwencja powszechna ©, nota copyrightowa

„Własność intelektualna” – jest pojęciem określonym w Konwencji o ustanowieniu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej podpisanej w Sztokholmie dnia 14 lipca 1967 r.

Artykuł 2 pkt. VIII stanowi:

"własność intelektualna" oznacza prawa odnoszące się do:

- dzieł literackich, artystycznych i naukowych,

- interpretacji artystów interpretatorów oraz do wykonań artystów wykonawców, do fonogramów i do programów radiowych i telewizyjnych,

- wynalazków we wszystkich dziedzinach działalności ludzkiej, odkryć naukowych,

- wzorów przemysłowych,

- znaków towarowych i usługowych, jak również do nazw handlowych i oznaczeń handlowych,

- ochrony przed nieuczciwą konkurencją;

oraz wszelkie inne prawa dotyczące działalności intelektualnej w dziedzinie przemysłowej, naukowej, literackiej i artystycznej.

– Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej

(Dz.U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1117, z późn. zm.)

Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych

(Dz.U. z 2006 r., Nr 90, poz. 631, z późn. zm.)

– Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny

(Dz.U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93, z późn. zm.)

III.

Rodzaje

Prawo własności intelektualnej
Prawo autorskie	Prawo własności przemysłowej	Prawo konkurencji

IV.

PRAWA AUTORSKIE A PRAWA WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ

Podstawowym praktycznym wyróżnikiem jest sposób powstania prawa wyłącznego

Prawa własności przemysłowej udzielane są przez uprawniony do tego organ

Prawa te podlegają wpisowi do odpowiedniego rejestru, a zakres ich zdefiniowany jest na podstawie dokumentacji przedłożonej urzędowi.

Bez aktywności ze strony uprawnionego koniecznej często już w bardzo wczesnej fazie – nie ma możliwości uzyskania prawa.

Do powstania autorskiego prawa wyłącznego nie są wymagane żadne formalności, a prawo powstaje w chwili ustalenia utworu.

Ochronę własności intelektualnej dzielimy na:

ochronę z mocy prawa– obowiązuje ona z chwilą stworzenia dzieła i nie musi być nigdzie rejestrowana. Taki sposób ochrony stosowany jest w przypadku praw autorskich i pokrewnych

ochronę rejestracyjną – aby uzyskać ochronę poszczególnych dóbr intelektualnych konieczne jest ich zgłoszenie w odpowiednim urzędzie, a ochronę uzyskuje się w drodze decyzji administracyjnej. Taki system stosowany jest w przypadku ochrony przedmiotów własności przemysłowej, takich jak np. wynalazki, wzory użytkowe i przemysłowe czy znaki towarowe.

V.

PRZEDMIOT WI

DOBRO NIEMATERIALNE - określona konstrukcja ludzkich myśli i wyobrażeń, uzewnętrzniony akt świadomości

Prawo autorskie

UTWÓR

Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony
w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyraże­nia (art. 1 ust. 1 pr.aut.)

stanowi dobro prawne niematerialne, które powinno być odróżniane od przedmiotu materialnego (nośnika materialne­go określanego też jako corpus mechanicum, np. papier, płyta CD, DVD), na którym utwór został utrwalony

Aby wytwór niematerialny mógł zostać uznany za utwór w rozumieniu prawa autorskiego, powinien wykazywać łącznie następujące cechy:

- stanowić rezultat pracy człowieka (twórcy);

- być przejawem działalności twórczej, mieć indywidualny cha­rakter;

- zostać ustalony w dowolnej postaci

ustalenie - jest to uzewnętrznienie utworu umożliwiające jego percepcję przez osoby inne niż twórca. Ustalenie dzieła może nastą­pić również w postaci nieutrwalonej, np. improwizacja muzyczna, ustny przekaz (J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie, Warszawa 2008, s. 24-25).

Przedmiot prawa własności przemysłowej

WYNALAZEK

PATENT jest prawem wyłącznym udzielanym na wynalazek – bez względu na dziedzinę techniki – który jest:

nowy

posiada poziom wynalazczy

nadaje się do przemysłowego stosowania (Art. 24 PWP)

W zależności od przedmiotu rozwiązania technicznego wyróżnia się cztery kategorie wynalazków: produkty, urządzenia, sposoby i zastosowania

Nie patentuje się:

odkryć, teorii naukowych i metod matematycznych

wytworów o charakterze jedynie estetycznym

planów, zasad i metod dotyczących działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier

wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki

Stosownie do art. 94 § 1 WZOREM UŻYTKOWYM jest każde „nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci”. WU będzie uważany za rozwiązanie użyteczne, jeżeli pozwala ono na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu i korzystaniu z wyrobów. Odnosi się wyłącznie do przedmiotu materialnego o trwałej postaci. (Art. 94 PWP)

WZOREM PRZEMYSŁOWYM jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego, z wyłączeniem programów komputerowych (art. 102 ww. ustawy). (Art. 102. 1)

ZNAKIEM TOWAROWYM może być każde oznaczenie, które można przedstawić
w sposób graficzny (w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy), jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. (Art. 120. 1)

Znak towarowy Wartość (mld dol.)

Coca-cola 72

IBM 69

Microsoft 59

Google 55

OZNACZENIAMI GEOGRAFICZNYMI, w rozumieniu ustawy, są oznaczenia słowne odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do nazwy miejsca, miejscowości, regionu lub kraju (teren), które identyfikują towar jako pochodzący z tego terenu, jeżeli określona jakość, dobra opinia lub inne cechy towaru są przypisywane przede wszystkim pochodzeniu geograficznemu tego towaru Art. 174. 1. 

nazwy regionalne – wskazujące region, z którego pochodzi dany produkt. Jakość produktu wynika ze specyficznych uwarunkowań regionu, np. klimatu czy tradycji

oznaczenia pochodzenia – wskazujące, że produkt pochodzi z regionu, w którym dane produkty wytwarzane są tradycyjnie (np. szwajcarskie zegarki).

TOPOGRAFIA UKŁADU SCALONEGO to rozwiązanie polegające na przestrzennym, wyrażonym w dowolny sposób, rozplanowaniu elementów, z których co najmniej jeden jest elementem aktywnym, oraz wszystkich lub części połączeń układu scalonego. Przez układ scalony rozumie się jedno- lub wielowarstwowy wytwór przestrzenny, utworzony z elementów z materiału półprzewodnikowego tworzącego ciągłą warstwę, ich wzajemnych połączeń przewodzących i obszarów izolujących, nierozdzielnie ze sobą sprzężonych, w celu spełnienia funkcji elektronicznych (art. 196 ww. ustawy).

KNOW-HOW

"zespół technicznej lub pozatechnicznej wiedzy i doświadczeń o charakterze poufnym, który cechuje możliwość zidentyfikowania i opisu oraz potencjalna bądź rzeczywista możliwość praktycznego wykorzystania w działalności gospodarczej".
Know-how przedsiębiorcy może być np.:

wypracowany system standardów jakości obsługi klientów,

metoda zmniejszenia kosztów produkcji danego towaru,

długoterminowa strategia public relations wobec danego klienta,

baza kontaktów do przedstawicieli klientów, kontrahentów lub mediów zawierająca charakterystyki poszczególnych osób, czy wskazówki, co do sposobu kontaktowania się,

oryginalny system archiwizacji danych, czy też zarządzania zamówieniami.

PRZEDMIOT OCHRONY	PRAWO WYŁĄCZNE	CZAS OCHRONY
WYNALAZEK	PATENT	20 lat
WZÓR UŻYTKOWY	PRAWO OCHRONNE	10 lat
WZÓR PRZEMYSŁOWY	PRAWO Z REJESTRACJI	25 lat
ZNAK TOWAROWY	PRAWO OCHRONNE	10 lat x n
OZNACZENIE GEOGRAFICZNE	PRAWO Z REJESTRACJI	bezterminowa
TOPOGRAFIE UKŁADÓW SCALONYCH	PRAWO Z REJESTRACJI	15 lat
utwór	Prawo autorskie	Czas życia twórcy + 70 lat

VI.

PODMIOT PRAWA AUTORSKIEGO

podmiot prawa autorskiego	powstaje ex lege na rzecz twórcy domniemanie twórczości
wyjątki	autorskie prawo ma­jątkowe do utworu zbiorowego ( encyklopedii lub publikacji pe­riodycznej), przysługuje producentowi lub wydawcy, a do poszczególnych części tego utworu, mających samodzielne znaczenie, twórcom tych części. autorskie prawo majątkowe do programu komputerowego stworzone go przez pracownika, w wyniku wykonywania obowiązków wynikających ze stosunku pracy, przysługuje pracodawcy
współtwórczość	Kiedy w procesie twórczym brały udział co najmniej 2 osoby a wkład każdej z nich miał twórczy charakter
twórczość pracownicza	pracownik stworzył utwór w rezultacie wykonywania obowiązków wynikających ze stosunku pracy

PODMIOT PRAWA WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ (Art.11 PWP)

podmiot PWP	na rzecz twórcy
gdy z mocy ustawy nie będzie nim twórca	gdy przy wykonaniu wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego przez twórcę, pomocy udzielił mu przedsiębiorca.
współtwórczość	Współtwórcy są uprawni jeżeli, co najmniej dwie osoby wspólnie stworzyły dany przedmiot podlegają ochronie wynikającej z ustawy
twórczość pracownicza	W wyniku wykonywania przez twórcę obowiązków wynikających ze stosunku pracy lub z realizacji innej umowy

VII.

ZAKRES UPRAWNIEŃ WYNIKAJĄCYCH Z PRAWA WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ

Art. 8.

Na warunkach określonych w ustawie twórcy wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego oraz topografii układu scalonego przysługuje prawo do:

uzyskania patentu, prawa ochronnego albo prawa z rejestracji;

wynagrodzenia;

wymieniania go jako twórcy w opisach, rejestrach oraz w innych dokumentach i publikacjach.

Prawem o charakterze majątkowym jest uprawnienie do korzystania z danego rozwiązania w sposób zarobkowy lub zawodowy

ZAKRES UPRAWNIEŃ WYNIKAJĄCYCH PRAW AUTORSKICH

AUTORSKIE PRAWA OSOBISTE art.16	AUTORSKIE PRAWA MAJĄTKOWE art.17
autorstwa utworu oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności nadzoru nad sposobem korzystania z utworu	prawo do korzystania z utworu prawo do rozporządzania utworem wynagrodzenie za korzystanie z utworu

VIII.

KORZYSTANIE Z PRZEDMIOTÓW PRAW WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

KORZYSTANIE PRZEZ UPRAWNIONEGO

Prawo autorskie		Prawo własności przemysłowej
Sposób wyznacza pole eksploatacji Pola eks­ploatacji można podzielić na trzy zasadnicze grupy: pole utrwalająco-zwielokratniające, pole polegające na obrocie egzemplarzami utworów, pole polegające na rozpowszechnianiu utworów w inny sposób ( publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udo­stępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym)	korzystanie z rozwią­zań o charakterze technicznym (wynalazek, wzór użytkowy, wzór przemysłowy, topografia układu scalonego) wyłącz­ne korzystania przez uprawnionego z rozwiązania będącego przedmiotem wynalazku, w sposób zarobkowy jak i zawodowy uprawniony może zakazać innym podmiotom korzystania z chronionego wynalazku. korzystanie z oznaczeń (znaki towarowe, ozna­czenia geograficzne). uprawniony uzyskuje wyłączne prawo do wytwarzania okre­ślonych wyrobów i wprowadzania ich do obrotu pod tym oznaczeniem. wyłącznego używania w sposób zarobkowy lub zawodowy na danym ob­szarze

KORZYSTANIE ZA ZGODĄ UPRAWNIONEGO

Z prawa podmiotowego mogą korzystać nie tylko podmioty posiadające prawa do określonego dobra, ale również inne osoby, które na mocy upoważnień uzyskały zgodę na korzystanie. Np. Licencja, przeniesienie praw, użytkowanie

KORZYSTANIE (LEGALNE) BEZ ZGODY UPRAWNIONEGO

-LICENCJA PRZYMUSOWA jest szczególną formą licencji występującą na gruncie prawa własności przemysłowej (art. 82 PWPU),

- LICENCJA USTAWOWA stanowi upoważnienie do korzystania z części praw wyłącznych, przysługujących uprawnionemu, udzielane są na mocy ustawy bez wymogu uzyskania zgody twórcy.

prawo autorskie

WŁASNY UŻYTEK OSOBISTY (TZW. UŻYTEK PRYWATNY) art.23 i 24	UŻYTEK PUBLICZNY art. 25-35
ma na celu zaspokojenie osobistych potrzeb osób pozostających w związku osobistym z twórcą, przez umożliwienie korzystania oraz zwielokrot­nienia utworów twórcy	ma na celu upo­wszechnienie dostępności do dóbr kultury szerszemu kręgowi odbiorców

Korzystanie, w ramach dozwolonego użytku publicznego, ma na celu upo­wszechnienie dóbr kultury szerszemu kręgowi odbiorców.

Podstawowe kategorie

korzystania z utworów w celu informacyjnym (art. 25,26,33 pkt 2 PrAutU),

korzystania z utworów w celu dydaktycznym, oświatowym, naukowym lub do­kumentacyjnym (art. 27-30 PrAutU),

korzystania z utworów w celu uświetnianie wydarzeń publicznych (art. 31 PrAutU),

korzystania z utworów w celu propagowania utworów plastycznych (art. 32-33 PrAutU),

PRAWO WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ DOZWOLONY UŻYTEK PUBLICZNY

W ramach upoważnienia ustawowego możemy wyróżnić następujące instytucje:

dozwolonego użytku (art. 115 PWPU),

przyzwolenia (art. 69 PWPU),

oraz prawa uprzedniego używacza (art. 71 PWPU).

IX.

Art. 29 - prawo cytatu

Art. 29. 1. Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości.

2. Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w podręcznikach i wypisach.

21. Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w antologiach.

W przypadkach, o których mowa w ust. 2 i 21, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia

Art. 34. Można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia imienia i nazwiska twórcy oraz źródła. Podanie twórcy i źródła powinno uwzględniać istniejące możliwości. Twórcy nie przysługuje prawo do wynagrodzenia, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Art. 35. Dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy.

aforyzm „Przykazanie XI: Nie cudzysłów”

Które, jak podaje Markiewicz [2002] s. 156, sformułowali niezależnie od siebie Hugon Steinhaus i Stanisław Jerzy Lec.

Przedmiot cytatu (utwór i przedmioty praw pokrewnych)
Utwór rozpowszechniony

Sposób wykorzystania
Cel cytatu

ISTOTĄ PLAGIATU jest niedozwolona ingerencja w sferę autorskiego praw osobistych. W przypadku popełnienia plagiatu następuje ingerencja w sferę uprawnień twórcy, która polega na pozbawieniu go prawa, określanego jako najbardziej mu bliskie prawo do autorstwa dzieła (J. Barta, Plagiat muzyczny, ZNUJ 1978, nr 17, s. 45, 59).

to „przywłaszczenie sobie cudzego utworu, wydanie go pod" własnym nazwiskiem, dosłowne zapożyczenie z cudzych dzieł '? i podanie jako twórczości własnej" (M. Szaciński, Naruszenie autor­skich dóbr osobistych w postaci plagiatu, niedozwolonych zapożyczeń oraz znie­kształceń utworu, Pal. 1981, nr 6, s. 27).

Plagiat jawny
Plagiat całościowy
Plagiat częściowy

Plagiat cytatowy

Przywłaszczenie - „polega na bezprawnym, a więc niezgodna z obowiązującymi przepisami, przypisaniu sobie autorstwa utworu lub artystycznego wykonania.
Wprowadzenie w błąd - polega na wytworzeniu niezgodnego z obiektywnie istniejącym stanem rzeczy wyobrażenia o autorstwie

Korzystanie nielegalne bez zgody uprawnionego

kopiowanie,

imitowanie,

odtwarzanie,

naśladowanie,

bezprawne usuwanie lub zakrywanie cudzych oznaczeń

oraz podszywanie się pod cudzą firmę.

ze względu na rodzaj działalności gospodarczej, w której naruszenie ma miejsce, można wyróżnić naruszenie polegające na wytwarzaniu wyrobów według cudzych projektów wynalazczych, wprowadzeniu ich do obrotu, świadczeniu usług za pomocą cudzych chronionych sposobów postępowania oraz inne.

katalog naruszeń w ZAKRESIE PRAW OSOBISTYCH (art. 16 PrAutU)

działanie sprzeczne z prawem w zakresie prawa do autorstwa - twórca ma prawo występować w tym charakterze, twórca ma prawo domagać się, aby nikt nie przywłaszczył sobie tego miana;

naruszenie prawa do integralności – zmiana treści czy kształtu utworu

decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności udostępnienie utworu bez zgody twórcy

nadzoru nad sposobem korzystania z utworu nieumożliwienie twórcy nadzoru nad eksploatacją utworu

katalog naruszeń w ZAKRESIE PRAW MAJĄTKOWYCH (art. 17 PrAutU)

Każda eksploatacja utworu bez zgody twórcy

w zakresie utrwalania i zwielokrotniania – wytwarzania określoną techniką egzemplarzy artystycznego wykonania, w tym zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową,
b) w zakresie obrotu egzemplarzami, na których artystyczne wykonanie utrwalono – wprowadzania do obrotu, użyczania lub najmu egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechniania artystycznego wykonania w sposób inny niż określony w lit. b – nadawania, reemitowania oraz odtwarzania, chyba że są one dokonywane za pomocą wprowadzonego do obrotu egzemplarza, a także publicznego udostępniania utrwalenia artystycznego wykonania w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.

NARUSZENIE WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ

przypadki, w których nieuprawniony podmiot korzysta z wynalazku mimo braku licencji (lub innego upoważnienia), a korzystanie to nie jest objęte ustawowymi ograniczeniami patentu lub licencją ustawową bądź przymusową.

(art. 66 ust. 1 PWPU) daje uprawnionemu z patentu możliwość zakazania osobie trzeciej, niemającej jego zgody, korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy polegający na:

wytwarzaniu, używaniu, oferowaniu, wprowadzaniu do obrotu lub importowaniu dla tych celów produktu będącego przedmiotem wynalazku lub

stosowaniu sposobu, będącego przedmiotem wynalazku, jak też używaniu, oferowaniu, wprowadzaniu do obrotu lub importowaniu dla tych celów produktów otrzymanych bezpośrednio takim sposobem.

Wszystkie czynności wymienione w tym artykule stanowią akty korzystania z wynalazku, a zatem objęte są zakresem monopolu patentowego.

jest bezprawnym podejmowaniem działań, w celach zarobkowych, dotyczących wytworów, w których odwzorowany jest ucieleśniony wzór przemysłowy

naruszeniem prawa z rejestracji jest pojawienie się na rynku przedmiotów będących naśladownictwem ochronnego wzoru;

„Naśladowanie" to inaczej wzorowanie sie na kimś lub na czymś, to tworzenie czegoś według pewnego wzoru.

Cywilnoprawna ochrona przedmiotów własności intelektualnej:

Pojęcie roszczenia – roszczenie to uprawnienie przysługujące uprawnionemu, prawo podmiotu do domagania się od innych podmiotów określonego zachowania.

ROSZCZENIA CYWILNOPRAWNE

Odpowiedzialność prawna – określone prawem ujemne konsekwencje (zastosowanie sankcji) wobec określonego podmiotu, związane z zaistnieniem negatywnie ocenianego stanu rzeczy.

Roszczenie o ustalenie 189 kpc – powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia bądź nieistnienia jakiegoś prawa, bądź stosunku prawnego

Roszczenie o zaniechanie i roszczenie o zaprzestanie - w wypadku gdy zachodzi bezprawność działania sprawcy oraz narażenie lub naruszenie praw;

Roszczenie o usunięcie skutków

Usunięcie skutków może polegać na wykonaniu kilku różnych czynności lub jednej czynności kilkukrotnie lub też kilku różnych czynności wielokrotnie. Może ono również w konkretnym przypadku polegać na przywróceniu stanu sprzed naruszenia, z tym, że roszczenie to odnosi się tylko do sytuacji, gdy mamy do czynienia ze skutkiem tych naruszeń.

Roszczenie o złożenie oświadczenia o odpowiedniej treści i formie

prawo do domagania się od określonego podmiotu, zachowania polegającego na złożeniu oświadczenia o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.

Roszczenie o podanie do publicznej wiadomości

sąd rozstrzygając o naruszeniu może orzec, na wniosek uprawnionego, o podaniu do publicznej wiadomość części lub całości orzeczenia lub informacji o orzeczeniu, w sposób i w zakresie określonym przez sąd.

Roszczenie o naprawienie wyrządzonej szkody

Warunkiem koniecznym, aby roszczenie przysługiwało, jest wystąpienie szkody u uprawnionego, szkoda musi być spowo­dowana normalnym działaniem sprawcy (pomiędzy działaniem sprawcy a szkodą musi zachodzić adekwatny związek przyczynowy)

Roszczenie o zadośćuczynienie

Jest to instrument prawny mający na celu naprawienie krzywdy

Roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej na określony cel społeczny

Roszczenie o wydanie uzyskanych korzyści

Roszczenie informacyjne

mechanizm cywilnoprawny polegający na zobowiązaniu, przez sąd, określonego podmiotu do udzielenia informacji i udostępnienia określonej przez sąd dokumentacji mającej znaczenie dla roszczeń oraz ewentualnego zabezpieczenia dowodów

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA W PRAWIE AUTORSKIM

Na gruncie pr aut. mamy zatem do czynienia z następującymi przestępstwami:

plagiat i inne naruszenia praw autorskich i pokrewnych (art. 115), ścigany z urzędu

bezprawne rozpowszechnianie cudzego utworu, artystycznego wykonania, fonogramu, wideogramu lub nadania (art. 116),

bezprawne rozpowszechnianie, utrwalanie lub zwielokrotnianie cudzego utworu, artystycznego wykonania, fonogramu, wideogramu lub nadania
(art. 117),

paserstwo (art. 118),

produkcja, obrót, reklama, posiadanie, przechowywanie lub wykorzysty­wanie urządzeń lub ich komponentów przeznaczonych do nielegalnego usuwania lub obchodzenia zabezpieczeń przed nielegalnym odtwarzaniem, przegrywaniem lub zwielokrotnianiem (art. 118'), na wniosek pokrzywdzonego

uniemożliwianie lub utrudnianie prawa do wykonywania kontroli (art. 119).

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA W PRAWIE WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ

Sankcjami karnymi w postaci grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolności, zagrożone jest przykładowo:

przypisywanie sobie autorstwa cudzego projektu wynalazczego;

przywłaszczanie cudzego prawa do ochrony rozwiązania i zgłaszanie cudzego rozwiązania w celu uzyskania takiej ochrony;

oznaczanie przedmiotów nie chronionych w sposób sugerujący, że korzystają one z ochrony, a także wprowadzanie ich do obrotu;

wprowadzanie do obrotu towarów/usług oznaczonych zarejestrowanym znakiem towarowym, którego nie ma się prawa używać;

ujawnianie informacji stanowiącej tajemnicę przedsiębiorstwa wyrządzające poważną szkodę przedsiębiorcy;

kopiowanie postaci produktu i wprowadzanie do obrotu stwarzające możliwość wprowadzenia w błąd, co do jego pochodzenia, które wyrządza poważną szkodę przedsiębiorcy;

umyślnie fałszywe i wprowadzające w błąd oznaczanie towarów i usług wyrządzające istotną szkodę klientowi;

rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości o własnym lub cudzym przedsiębiorstwie w celu przysporzenia korzyści lub wyrządzenia szkody.

Umowy o przeniesienie praw własności intelektualnej

Podmiot wyłącznie uprawniony ma możność dysponowania prawem poprzez udostępnianie go innym podmiotom. Udostępnienie takie może mieć charakter DEFINITYWNY, jeśli podmiot wyłącznie uprawniony zdecyduje się na zbycie prawa, zawierając w tym celu odpowiednią UMOWĘ ROZPORZĄDZAJĄCĄ, albo też charakter TYMCZASOWY, gdy podmiot wyłącznie uprawniony ograniczy się do udzielenia innemu podmiotowi stosownej LICENCJI NA KORZYSTANIE Z PRAWA.

Do najbardziej popularnych należą podziały umów licencyjnych na:

właściwe i sublicencje,

wyłączne i niewyłączne,

pełne i niepełne,

pasywne i aktywne.

Licencje właściwe lub sublicencje wyróżniamy w zależności, czy podmiotem przyznającym licencję jest licencjobiorca, czy też podmiot wyłącznie uprawniony z praw autorskich i praw z zakresu własności przemysłowej. Licencje właściwe udzielane są przez podmioty wyłącznie uprawnione (np. autor) osobom trzecim, sublicencje zaś są to kontrakty zawarte pomiędzy licencjobiorcą, a osobami trzecimi

Licencję wyłączną otrzymuje tylko jeden podmiot po­siadający umowną gwarancję, iż będące przedmiotem licencji prawo wyłączne, nie zostanie w zakresie udostępnione do korzystania innemu podmiotowi (np. zastrzeżenie wyłączności terytorialnej). Natomiast licencja niewyłączna przy­znaje co najmniej dwóm podmiotom, uprawnienie do jednoczesnego korzystania z określonego prawa wyłącznego na takich samych zasadach.

Licencja pełna zezwala licencjobiorcy na korzystanie w pełni z pola eksploatacji danego dzieła, zaś licencja niepełna zezwala na częściowe czerpanie korzyści jedynie w zakresie wskazanym w umowie.

Licencja aktywna jest umową, w której licencjodawca jest obowiązany do przekazania licencjobiorcy wszystkich posiadanych przez niego w chwili zawarcia umowy informacji i doświadczeń technicznych potrzebnych do korzystania z pra­wa. Natomiast licencja ma charakter pasywny, jeżeli obowiązki licencjodawcy polegają wyłącznie na udzieleniu upoważnienia do korzystania ze znaku towaro­wego i powstrzymania się od działań mogących uniemożliwić licencjobiorcy wy­konywania nabytych w ten sposób praw.

Przedmiotem przeniesienia w prawie własności intelektual­nej mogą być: prawa podmiotowe (autorskie prawa majątkowe, pokrewne prawa majątkowe, patent, prawo ochronne na wzór użytkowy, prawo z rejestracji wzoru, przemysłowego, prawo ochronne na znak towarowy lub usługowy, prawo z reje­stracji oznaczenia geograficznego, prawo z rejestracji topografii), prawa służące do uzyskania praw wyłącznych (prawo do uzyskania patentu, prawo do uzyska­nia prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawo do uzyskania prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, prawo do uzyskania prawa z rejestracji topografii), prawa zapewniające pierwszeństwo do uzyskania prawa wyłącznego (pierwszeństwo do uzyskania patentu, pierwszeństwo do uzyskania prawa ochronnego, pierwszeń­stwo do uzyskania prawa z rejestracji) oraz prawa tzw. używaczy (art. 71 ust. 2 zd. 2 i art. 75 ust. 2 zd. 2 PWPU). Pewnym szczególnym przedmiotem przeniesienia mogą być również roszczenia cywilnoprawne, występujące w poszczególnych ga­łęziach prawa własności intelektualnej.

FORMY ZAWIERANIA UMÓW

formę ustną,

zwykłą formę pisemną

oraz formę pisemną kwalifikowaną. Ta ostatnia jeszcze dzieli się na:

formę pisemną z podpisem notarialnie poświadczonym,

formę pisemną z datą pewną,

formę aktu notarialnego.

Prawo własności przemysłowej dopuszcza możliwość przeniesienia praw, które może zachodzić w drodze przejścia umownego, jak i dziedziczenia. Przedmiotem przeniesienia mogą być:

prawa podmiotowe (patent, prawo ochronne na wzór użytkowy),

prawo z rejestracji wzoru przemysłowego,

prawo ochronne na znak towarowy lub usługowy,

prawo z rejestracji oznaczenia geograficznego,

prawo z rejestracji topografii,

prawa służące do uzyskania praw wyłącznych (prawo do uzyskania patentu, prawo do uzyskania prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawo do uzyskania prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, prawo do uzyskania prawa z rejestra­cji topografii),

prawa zapewniające pierwszeństwo do uzyskania prawa wyłącznego (pierw­szeństwo do uzyskania patentu, pierwszeństwo do uzyskania prawa ochronne­go, pierwszeństwo do uzyskania prawa z rejestracji)

Idea wolnej kultury (OpenSource, Open Access, Open Content Copyleft, Wiki, GNU);

Rodzaje praw pokrewnych

Prawa pokrewne to rodzaj praw własności intelektualnej podobnych do praw autorskich. Chronią one głównie interesy podmiotów, dzięki którym utwory są rozpowszechniane - wykonawców utworów, producentów fonogramów i wideogramów. Źródłem praw pokrewnych nie jest twórczość autorska w rozumieniu prawa autorskiego. Prawa pokrewne powstają równolegle do praw autorskich i nie naruszają ich. Wykonywanie praw pokrewnych może się wiązać z koniecznością uzyskania wstępnej zgody uprawnionego z prawa autorskiego, jeśli łączy się z wykorzystaniem chronionych utworów.

Prawa pokrewne zgodnie z Ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych obejmują:

· prawa do artystycznych wykonań

· prawa do fonogramów i wideogramów

· prawa do nadań programów

· prawa do pierwszych wydań i do wydań naukowych i krytycznych

Prawa do artystycznych wykonań

Zgodnie z art. 85 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych  każde artystyczne wykonanie utworu lub dzieła sztuki ludowej, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia podlega ochronie z tytułu praw pokrewnych. W szczególności prawami tymi objęte są działania: aktorów, recytatorów, dyrygentów, instrumentalistów, wokalistów, tancerzy, mimów i innych.

Artyście wykonawcy przysługuje wyłączne prawo do:

· ochrony dóbr osobistych dotyczących artystycznego wykonania,

· korzystania z artystycznego wykonania i rozporządzania nim na poszczególnych polach eksploatacji (w tym m.in. utrwalania, zwielokrotniania, wprowadzenia do obrotu, najmu, dzierżawy, publicznego odtwarzania i nadawania),

· wynagrodzenia za korzystanie z artystycznego wykonania.

Przepisy Ustawy stosuje się do artystycznych wykonań, które:

· dokonane zostały przez obywatela polskiego albo osobę zamieszkałą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub

· zostały ustalone po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub

· zostały opublikowane po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub

· są chronione na podstawie umów międzynarodowych.

Prawa do fonogramów i wideogramów

Zgodnie z art. 95 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych producentowi fonogramu lub wideogramu przysługuje wyłączne prawo do rozporządzania i korzystania z fonogramu lub wideogramu w zakresie:

· zwielokrotniania określoną techniką,

· wprowadzenia do obrotu,

· najmu oraz użyczania egzemplarzy,

· publicznego udostępniania tak, by każdy mógł mieć do niego dostęp.

W przypadku nadawania, reemitowania lub odtwarzania wprowadzonego do obrotu fonogramu lub wideogramu, producentowi przysługuje prawo do wynagrodzenia.

Przepisy ustawy stosuje się do fonogramów i wideogramów:

· których producent ma na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszkania lub siedzibę, lub

· których producent ma na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego miejsce zamieszkania lub siedzibę, lub

· których ochrona wynika z umów międzynarodowych.

Prawa do nadań programów

Zgodnie z art. 97 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych  organizacji radiowej lub telewizyjnej przysługuje wyłączne prawo do rozporządzania i korzystania ze swoich programów w zakresie:

· utrwalania,

· zwielokrotniania określoną techniką,

· nadawania, w tym także przez inną organizację radiową lub telewizyjną.

Przepisy Ustawy stosuje się do nadań programów:

· organizacji radiowej i telewizyjnej, która ma siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub

· organizacji radiowej i telewizyjnej, która ma siedzibę na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego, lub

· których ochrona wynika z umów międzynarodowych.

Prawa do pierwszych wydań oraz wydań naukowych i krytycznych

Zgodnie z art. 991 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych wydawcy, który jako pierwszy w sposób zgodny z prawem opublikował lub w inny sposób rozpowszechnił utwór, którego czas ochrony już wygasł, a jego egzemplarze nie były jeszcze publicznie udostępniane, przysługuje wyłączne prawo do rozporządzania tym utworem i korzystania z niego na wszystkich polach eksploatacji.

Zgodnie z art. 992 Ustawy temu, kto po upływie czasu ochrony prawa autorskiego do utworu przygotował jego wydanie krytyczne lub naukowe, nie będące utworem, przysługuje wyłączne prawo do rozporządzania takim wydaniem i korzystania z niego.

Obydwa powyższe przepisy stosuje się do utworów i tekstów, które ze względu na czas ich powstania lub charakter nigdy nie były objęte ochroną prawa autorskiego.

Prawa pokrewne podobnie jak autorskie prawa majątkowe są ograniczone czasowo. Prawa te wygasają po upływie:

· 50 lat od:

1. - ustalenia artystycznego wykonania (następujących po roku, w którym nastąpiło pierwsze ustalenie wykonania)

2. sporządzenia fonogramu lub wideogramu (następujących po roku, w którym został on sporządzony)

3. pierwszego nadania programu (następujących po roku, w którym nastąpiło pierwsze nadanie programu)

· 30 lat od daty publikacji wydania naukowego i krytycznego,

· 25 lat od daty pierwszego wydania lub jego rozpowszechnienia.

^{www.rsi.org.pl/dane/download/pa%204%20prawa%20pokrewne.doc}

"Wszystkie pliki"

W postępowaniu w sprawie udzielenia patentu na wynalazek lub prawa ochronnego na wzór użytkowy duże znaczenie ma spełnienie przewidzianych prawem wymogów formalnych.

· Kwestie związane z ochroną prawną wynalazków i wzorów użytkowych reguluje ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117, z późniejszymi zmianami) oraz rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 września 2001 r. w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń wynalazków i wzorów użytkowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 102, poz. 1119 oraz z 2005 r. Nr 109, poz. 910).

· Urząd Patentowy RP jest centralnym organem administracji rządowej w sprawach z zakresu własności przemysłowej. Do zadań Urzędu należy przyjmowanie i badanie zgłoszeń dotyczących wynalazków i wzorów użytkowych.

· Stroną w postępowaniu przed Urzędem Patentowym RP w sprawie uzyskania patentu na wynalazek lub prawa ochronnego na wzór użytkowy jest zgłaszający.

· Pełnomocnikiem strony w postępowaniu przed Urzędem Patentowym RP w sprawach związanych z dokonywaniem i rozpatrywaniem zgłoszeń oraz utrzymywaniem ochrony wynalazków i wzorów użytkowych może być tylko rzecznik patentowy.

· Pełnomocnikiem osoby fizycznej może być również współuprawniony, a także rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia.

· Osoby nie posiadające miejsca zamieszkania lub siedziby na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej mogą w postępowaniu przed Urzędem Patentowym w sprawach związanych z dokonywaniem i rozpatrywaniem zgłoszeń oraz utrzymywaniem ochrony wynalazków i wzorów użytkowych działać tylko za pośrednictwem rzecznika patentowego.

· Patent jest prawem wyłącznym udzielanym na wynalazek, bez względu na dziedzinę techniki, który jest nowy, posiada poziom wynalazczy i nadaje się do przemysłowego stosowania.

· Wynalazek uważa się za nowy, jeżeli nie jest on częścią stanu techniki. Przez stan techniki rozumie się wszystko, co przed datą, od której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania patentu, zostało ujawnione, udostępnione do powszechnej wiadomości.

· Z kolei wynalazek uważa się za posiadający poziom wynalazczy, jeżeli wynalazek ten nie wynika dla znawcy, w sposób oczywisty, ze stanu techniki. Badanie poziomu wynalazczego odnosi się tylko do tych zgłoszeń, które są nowe.

· Wynalazek uważany jest za nadający się do przemysłowego stosowania, jeżeli według wynalazku może być uzyskiwany wytwór lub wykorzystywany sposób, w rozumieniu technicznym, w jakiejkolwiek działalności przemysłowej, nie wykluczając rolnictwa.

· Wzorem użytkowym jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. Wzór użytkowy uważa się za rozwiązanie użyteczne, jeżeli pozwala ono na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów.

          Na wzory użytkowe udzielane są prawa ochronne.

Patent trwa dwadzieścia lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku w Urzędzie Patentowym RP.

Prawo ochronne na wzór użytkowy trwa dziesięć lat od daty dokonania zgłoszenia w Urzędzie Patentowym RP.

Warunkiem trwania patentu lub prawa ochronnego jest uiszczenie opłat okresowych za ochronę wynalazków i wzorów użytkowych.

Przez uzyskanie patentu lub prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego korzystania z wynalazku lub wzoru użytkowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

· Prawo do uzyskania patentu na wynalazek albo prawa ochronnego na wzór użytkowy, co do zasady, przysługuje twórcy; a współtwórcom prawo to przysługuje wspólnie.

W przypadku gdy strony nie ustalą inaczej, prawo do patentu na wynalazek lub prawo ochronne na wzór użytkowy dokonany przez twórcę w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy albo realizacji innej umowy przysługuje pracodawcy lub zamawiającemu.

Jeśli zgłaszający wynalazek bądź wzór użytkowy nie jest jego twórcą, obowiązany jest wskazać w podaniu  twórcę oraz podstawę swojego prawa do uzyskania patentu lub prawa ochronnego.

Zgłoszenia rozwiązania w celu uzyskania patentu lub prawa ochronnego dokonuje się przez wniesienie do Urzędu Patentowego dokumentacji zgłoszeniowej, tj.:

- podania, zawierającego co najmniej oznaczenie zgłaszającego, określenie przedmiotu zgłoszenia oraz wniosek o udzielenie patentu, patentu dodatkowego lub prawa ochronnego;
- opisu rozwiązania (w trzech egzemplarzach) ujawniającego jego istotę;
- zastrzeżeń patentowych lub ochronnych (w trzech egzemplarzach) określających w sposób zwięzły lecz jednoznaczny, przez podanie cech technicznych rozwiązania, zastrzegany zakres przedmiotowy rozwiązania;
- rysunków (w trzech egzemplarzach) – w przypadku wynalazku, jeżeli są one niezbędne do zrozumienia wynalazku;
- skrótu opisu (w dwóch egzemplarzach) stanowiącego zwięzłą i jasną informację określającą przedmiot i charakterystyczne cechy techniczne rozwiązania.

· Podanie zgłoszenia wynalazku lub wzoru użytkowego powinno zawierać co najmniej:

           - nazwisko i imię albo nazwę, adres zamieszkania albo siedzibę zgłaszającego oraz numer identyfikacji podatkowej NIP, a także numer PESEL albo numer REGON, o ile zgłaszający je posiada;
           - nazwisko i imię oraz adres pełnomocnika, jeżeli zgłaszający działa przez pełnomocnika;
           - wniosek o udzielenie patentu lub patentu dodatkowego, ze wskazaniem numeru patentu głównego albo numeru zgłoszenia wynalazku w celu udzielenia patentu głównego lub wniosek o udzielenie prawa ochronnego;
          - tytuł wynalazku lub wzoru użytkowego;
          - nazwisko i imię oraz adres twórcy wynalazku lub wzoru użytkowego;
          - wskazanie podstawy prawa do patentu lub prawa ochronnego, jeżeli zgłaszający nie jest twórcą wynalazku lub wzoru użytkowego;
          - podpis zgłaszającego lub pełnomocnika, jeżeli zgłaszający działa przez pełnomocnika.

· Podanie  może również zawierać:

         -  oświadczenie zgłaszającego, że chce skorzystać z uprzedniego pierwszeństwa, jeżeli ubiega się o przyznanie tego pierwszeństwa, wskazujące co najmniej datę i kraj dokonania pierwszego zgłoszenia lub nazwę, miejsce i kraj wystawy oraz datę wystawienia wynalazku lub wzoru użytkowego na wystawie;
         -  wskazanie osoby upoważnionej do odbioru korespondencji, jeżeli jest kilku zgłaszających i nie działają oni przez wspólnego pełnomocnika;
         - spis załączonych dokumentów.

· Urząd uznaje zgłoszenie za dokonane, jeżeli zawiera ono co najmniej podanie oraz części wyglądające zewnętrznie na opis wynalazku lub wzoru użytkowego i na zastrzeżenie patentowe lub ochronne. Ponadto zgłoszenie wzoru użytkowego musi zawierać rysunki.

· Zgłoszenie uważa się za dokonane w dniu, w którym wpłynęło ono do Urzędu Patentowego RP z zachowaniem formy pisemnej również za pomocą telefaksu lub w postaci elektronicznej. W przypadku przesłania zgłoszenia telefaksem, oryginał zgłoszenia należy dostarczyć w terminie trzydziestu dni od daty nadania. Urząd zwraca uwagę, że zgłoszenie w postaci elektronicznej może być dokonane jedynie przy użyciu oprogramowania i w formatach używanych przez Urząd Patentowy RP. Dokumenty w postaci elektronicznej muszą zostać opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu w rozumieniu ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz.U. Nr 130, poz. 1450, z późniejszymi zmianami).

· Opłata za zgłoszenie wynalazku lub wzoru użytkowego wynosi w swoim podstawowym wymiarze 550 zł. W przypadku zgłoszeń dokonywanych w postaci elektronicznej opłata za zgłoszenie wynosi 500 zł. Dokonując zgłoszenia, należy jednakże zwrócić uwagę na aktualnie obowiązujące stawki opłat, gdyż podlegają one okresowej zmianie.

· W przypadku gdy zgłaszający wykaże, że nie jest w stanie ponieść w pełnej wysokości opłaty za zgłoszenie wynalazku lub wzoru użytkowego, Urząd Patentowy zwalnia go częściowo z tej opłaty. Pozostała opłata nie może być niższa niż 30% opłaty należnej (w takim przypadku opłata wynosiłaby 165 zł).

· Zgłaszający wynalazek może w toku rozpatrywania zgłoszenia lub w okresie dwóch miesięcy od daty uprawomocnienia się decyzji o odmowie udzielenia patentu, złożyć wniosek o udzielenie prawa ochronnego na wzór użytkowy, jeżeli dany wynalazek ma również cechy wzoru użytkowego. Takie zgłoszenie wzoru użytkowego uważa się za dokonane w dniu zgłoszenia wynalazku.

· Podstawowe akty prawne dotyczące ochrony prawnej wynalazków i wzorów użytkowych:

             - Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej (Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117, z późniejszymi zmianami);

            - Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 września 2001r. w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń wynalazków i wzorów użytkowych (Dz.U. Nr 102, poz. 1119 oraz z 2005 r. Nr 109, poz. 910);

             - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 lutego 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat związanych z ochroną wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych (Dz.U. Nr 41, poz. 241);

              - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2002r. w sprawie wynalazków i wzorów użytkowych dotyczących obronności lub bezpieczeństwa Państwa (Dz.U. Nr 123, poz. 1056)

W postępowaniu w sprawie udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy duże znaczenie ma spełnienie wymogów formalnych przewidzianych przepisami prawa własności przemysłowej.

Sprawy dotyczące ochrony prawnej znaków towarowych reguluje ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r.  – Prawo własności przemysłowej (Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 z późniejszymi zmianami), a także rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 lipca 2002 r. w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń znaków towarowych (Dz. U. z 2002 r. Nr  115, poz. 998 i z 2005 r. Dz.U. Nr 109, poz. 911).

Urząd Patentowy RP przyjmuje i bada zgłoszenia dotyczące znaków towarowych, orzeka w sprawach udzielania praw ochronnych oraz prowadzi rejestr znaków towarowych.

Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny (w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy), jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa.

Najbardziej tradycyjnymi i najczęściej występującymi formami znaków towarowych są:
- oznaczenia słowne  (wyraz, zdania, slogany) – znak słowny,
- oznaczenia słowno–graficzne (oznaczenia w których występują zarówno elementy słowne, jak i graficzne) – znak słowno-graficzny,
- oznaczenia graficzne (rysunki, ornamenty) – znak graficzny.

Równie często spotykanymi w obrocie gospodarczym znakami towarowymi są znaki towarowe przestrzenne (w tym formy towaru lub opakowania), dźwiękowe (melodie, inne sygnały dźwiękowe), przestrzenno–słowno–graficzne, przestrzenno–graficzne oraz kompozycje kolorystyczne.

Na znaki towarowe udzielane są prawa ochronne. Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Czas trwania prawa ochronnego na znak towarowy wynosi 10 lat od daty zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie Patentowym. Prawo ochronne na znak towarowy może zostać, na wniosek uprawnionego, przedłużone,  dla wszystkich lub części towarów, na kolejne okresy dziesięcioletnie, przy czym wniosek powinien być złożony przed końcem upływającego okresu ochrony, jednak nie wcześniej niż na rok przed jego upływem. Wraz z wnioskiem należy wnieść należną opłatę za ochronę. Wniosek może zostać złożony, za dodatkową opłatą, również w ciągu sześciu miesięcy po upływie okresu ochrony. Termin ten nie podlega przywróceniu.

Urząd Patentowy wydaje decyzje o udzieleniu bądź o odmowie udzielenia prawa ochronnego po przeprowadzeniu badań określonych ww. ustawą oraz rozporządzeniem.

Udzielenie prawa ochronnego następuje pod warunkiem uiszczenia opłaty za dziesięcioletni okres ochronny i stwierdza się przez wydanie świadectwa ochronnego na znak towarowy.

Znak towarowy może podlegać różnym rodzajom ochrony. Są to:

· prawo ochronne na znak towarowy indywidualny

· prawo ochronne na wspólny znak towarowy

· prawo ochronne na wspólny znak towarowy gwarancyjny

· wspólne prawo ochronne

Wszystkie rodzaje praw ochronnych zostały opisane w artykule „Co to jest prawo ochronne?”.

PODSTAWOWE AKTY PRAWNE DOTYCZĄCE OCHRONY PRAWNEJ ZNAKÓW TOWAROWYCH

· Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 z późniejszymi zmianami);

· Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 lipca 2002 r. w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń znaków towarowych (Dz. U. z 2002r. Nr  115, poz. 998 i z 2005 r. Nr 109, poz. 911);

· Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 lutego 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat związanych z ochroną wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych (Dz.U. Nr 41 poz. 241).

Na znak towarowy zgłoszony w Urzędzie Patentowym może zostać udzielone prawo ochronne.

Prawo ochronne jest prawem podmiotowym o wyłącznym charakterze oraz czasowej i terytorialnej skuteczności. Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się bowiem prawo wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Prawo wyłącznego używania znaku towarowego obejmuje w szczególności uprawnienie do:

1. umieszczania tego znaku na towarach objętych prawem ochronnym lub ich opakowaniach, oferowania i wprowadzania tych towarów do obrotu, ich importu lub eksportu oraz składowania w celu oferowania i wprowadzania do obrotu, a także oferowania lub świadczenia usług pod tym znakiem;

2. umieszczania znaku na dokumentach związanych z wprowadzaniem towarów do obrotu lub związanych ze świadczeniem usług;

3. posługiwania się znakiem w celu reklamy.

Prawo ochronne może zostać udzielone na indywidualny znak towarowy zgłoszony przez osobę fizyczną lub osobę prawną, organ administracji rządowej albo państwową jednostkę organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej, działającą w imieniu Skarbu Państwa.

Prawo ochronne na znak towarowy może uzyskać również organizacja posiadająca osobowość prawną, powołana do reprezentowania interesów przedsiębiorców (wspólny znak towarowy). Wspólny znak towarowy przeznaczony jest do używania w obrocie przez tę organizację i przez zrzeszone w niej podmioty. Zasady używania tego znaku w obrocie określa regulamin znaku przyjęty przez tę organizację.
 
Natomiast organizacji posiadającej osobowość prawną, która sama nie używa znaku towarowego, może być udzielone prawo ochronne na znak przeznaczony do używania przez przedsiębiorców stosujących się do zasad ustalonych w regulaminie znaku przyjętym przez uprawnioną organizację i podlegających w tym zakresie jej kontroli (wspólny znak towarowy gwarancyjny).

Ustawa Prawo własności przemysłowej przewiduje również możliwość uzyskania wspólnego prawa ochronnego. Wspólne prawo ochronne jest udzielane na znak towarowy, przeznaczony do używania przez kilku przedsiębiorców, którzy zgłosili go wspólnie, jeżeli używanie takie nie jest sprzeczne z interesem publicznym i nie ma na celu wprowadzenia odbiorców w błąd, w szczególności, co do charakteru, przeznaczenia, jakości, właściwości lub pochodzenia towarów. Zasady używania znaku towarowego na podstawie wspólnego prawa ochronnego określa regulamin znaku przyjęty przez tych przedsiębiorców.

Prawo ochronne na znak towarowy może zostać przeniesione na rzecz organizacji posiadającej osobowość prawną, jako odpowiednio wspólny znak towarowy albo wspólny znak towarowy gwarancyjny albo na kilku przedsiębiorców, jako wspólne prawo ochronne. Od wniosku o przekształcenie znaku towarowego na wspólny znak towarowy, wspólny znak towarowy gwarancyjny lub znak towarowy chroniony wspólnym prawem ochronnym pobierana jest opłata w wysokości 500 zł.

Prawo ochronne na znak towarowy, wspólny znak towarowy, wspólny znak towarowy gwarancyjny albo wspólne prawo ochronne na znak towarowy trwa dziesięć lat od daty dokonania zgłoszenia w Urzędzie Patentowym.

Prawo ochronne na znak towarowy może zostać, na wniosek uprawnionego, przedłużone dla wszystkich lub części towarów, na kolejne okresy dziesięcioletnie, przy czym wniosek taki powinien zostać złożony przed końcem upływającego okresu ochrony, jednak nie wcześniej niż na rok przed jego upływem. Wraz z wnioskiem należy wnieść należną opłatę za ochronę. Wniosek może zostać złożony, za dodatkową opłatą, również w ciągu sześciu miesięcy po upływie okresu ochrony. Termin ten nie podlega przywróceniu.

Prawo ochronne na znak towarowy jest zbywalne i podlega dziedziczeniu. Uprawniony z prawa ochronnego na znak towarowy może udzielić innej osobie upoważnienia do używania znaku, zawierając z nią umowę licencyjną. Udzielone prawa ochronne podlegają wpisowi do rejestru znaków towarowych.

Rodzajem prawa wyłącznego nadawanego w celu ochrony własności intelektualnej osób uprawnionych do zgłoszenia wzoru przemysłowego jest prawo z rejestracji.

Sprawy dotyczące ochrony prawnej wzorów przemysłowych reguluje ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 z późniejszymi zmianami) oraz rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 2002 r. w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń wzorów przemysłowych (Dz.U. Nr 40, poz. 358 oraz z 2005 r. Nr 106, poz. 893).(linki do każdego z aktów).

Urząd Patentowy RP przyjmuje i bada zgłoszenia wzorów przemysłowych, orzeka w sprawach udzielania praw z ich rejestracji oraz prowadzi rejestr wzorów przemysłowych.

Wzór przemysłowy jest nową i posiadającą indywidualny charakter postacią wytworu lub jego części, nadaną mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego, z wyłączeniem programów komputerowych (art. 102 ww. ustawy).

Aby wydanie decyzji o udzieleniu prawa z rejestracji było możliwe, zgłoszony do Urzędu wzór przemysłowy musi spełniać przesłanki określone w ustawie Prawo własności przemysłowej.

Praw z rejestracji nie udziela się na wzory przemysłowe, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami.

Wzór przemysłowy chroniony jest prawem z rejestracji, co oznacza prawo do wyłączności korzystania z tego wzoru w sposób zarobkowy lub zawodowy na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Urząd Patentowy wydaje decyzję o udzieleniu prawa z rejestracji wzoru przemysłowego po stwierdzeniu, że zgłoszenie zostało sporządzone prawidłowo.

Udzielenie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego następuje pod warunkiem uiszczenia opłaty za pierwszy okres ochrony. W razie nieuiszczenia opłaty za w wyznaczonym terminie, Urząd Patentowy stwierdza wygaśnięcie decyzji o udzieleniu prawa z rejestracji wzoru przemysłowego.

Prawa z rejestracji udziela się na maksymalnie 25 lat od daty zgłoszenia wzoru przemysłowego w Urzędzie Patentowym RP, podzielone na pięcioletnie okresy.

Szczegółowe wymogi, jakim powinno odpowiadać zgłoszenie, określa rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 2002 r. w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń wzorów przemysłowych ( Dz.U. nr 40, poz. 358 oraz z 2005 r. nr 106, poz. 893).

Zgłoszenia wzoru przemysłowego można dokonać osobiście lub przez pełnomocnika, składając je w Urzędzie Patentowym RP, przesyłając za pośrednictwem poczty lub telefaksu albo drogą internetową.

Urząd Patentowy RP zapewnia przyjmowanie zgłoszeń w każdym czasie, z tym że w godzinach pracy Urzędu (8:00-16:00) przesyłki przyjmuje Kancelaria Ogólna, natomiast w każdym innym czasie przesyłki należy złożyć u dyżurnego portiera.

Przy dokonywaniu zgłoszeń telefaksem należy pamiętać, że w takim przypadku oryginał zgłoszenia powinien wpłynąć do Urzędu Patentowego w nieprzywracalnym terminie 30 dni od daty nadania zgłoszenia telefaksem.

Jeżeli zgłoszenie przysłane telefaksem jest nieczytelne lub nie jest tożsame z dostarczonym oryginałem, za datę zgłoszenia uznaje się dzień, w którym został dostarczony oryginał.

Zgłoszenie w postaci elektronicznej może być dokonane jedynie przy użyciu oprogramowania i w formatach używanych przez Urząd Patentowy.

Dokumenty w postaci elektronicznej muszą zostać opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu w rozumieniu ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz.U. Nr 130, poz. 1450 z późniejszymi zmianami).

Aby dokonać zgłoszenia drogą elektroniczną, należy postępować zgodnie ze wskazówkami przedstawionymi w Internetowym Portalu Usługowym.

Zgłoszenia wzoru przemysłowego może dokonać zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna.

Zgłoszenia wzoru przemysłowego dokonuje się przez złożenie, niezależnie od wybranego sposobu,  do Urzędu Patentowego: podania (1 egzemplarz) wraz z opisem wzoru przemysłowego (3 egzemplarze) oraz ilustracją (3 egzemplarze), przedstawiającymi przedmiot wzoru oraz dokonanie stosownej opłaty (link do artykułu - opłaty zgłoszeniowe) na konto Urzędu Patentowego: NBP O/O  Warszawa Nr 93 1010 1010 0025 8322 3100 0000.

Więcej na ten temat w artykule „Dokumentacja zgłoszeniowa”.

W przypadku braku któregokolwiek z ww. dokumentów Urząd Patentowy wzywa zgłaszającego pod rygorem umorzenia postępowania do uzupełnienia w wyznaczonym terminie braków w zgłoszeniu.

W powyższym przypadku za datę dokonania zgłoszenia uznaje się dzień, w którym do Urzędu wpłynął ostatni z brakujących dokumentów.

Wszelkie dokumenty i pisma kierowane do Urzędu powinny być podpisane zgodnie z następującymi zasadami:

· w przypadku kiedy zgłaszającym jest osoba fizyczna lub osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą – dokumenty powinny być podpisane przez tę osobę,

· w przypadku kiedy zgłaszającym jest osoba prawna dokumenty powinny być podpisane przez osoby uprawnione do reprezentowania podmiotu zgodnie z KRS,

· w przypadku powołania pełnomocnika dokumenty powinny być podpisane przez pełnomocnika.

Prawo do uzyskania prawa z rejestracji wzoru przemysłowego ex lege przysługuje twórcy (art. 8 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 11 ust. 1 pwp).

Twórcą wzoru przemysłowego może być jedynie osoba fizyczna.

Podmiot zgłaszający wzór przemysłowy nie musi być równocześnie jego twórcą, jednakże w takim przypadku konieczne jest wskazanie w odpowiedniej rubryce podania, na jakiej podstawie przysługuje mu prawo do uzyskania prawa z rejestracji poprzez podanie podstawy prawa do prawa z rejestracji.

Pełnomocnikiem strony w postępowaniu przed Urzędem Patentowym może być rzecznik patentowy, jedynie w przypadku osób fizycznych pełnomocnikiem, poza rzecznikiem patentowym, może być również współuprawniony, rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia.

W przypadku ustanowienia przez zgłaszającego pełnomocnika do działania w postępowaniu przed Urzędem Patentowym należy nadesłać dokument pełnomocnictwa. Zgodnie z art. 237 ust. 2 ustawy Prawo własności przemysłowej pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie i dołączone do akt przy dokonaniu pierwszej czynności prawnej.

Pełnomocnictwo powinno zawierać w szczególności:

· nazwisko, imię oraz adres zgłaszającego,

· nazwisko, imię oraz adres pełnomocnika,

· oświadczenie zgłaszającego, upoważniające pełnomocnika do działania w jego imieniu,

· oznaczenia sprawy, której dotyczy pełnomocnictwo,

· zakres pełnomocnictwa,

· podpis mocodawcy i datę.

Pełnomocnictwo podlega opłacie skarbowej w wysokości 17 złotych, jednakże dokument pełnomocnictwa udzielony małżonkowi, wstępnemu, zstępnemu lub rodzeństwu sporządzony po dniu wejścia w życie ustawy jest zwolniony z opłaty skarbowej, zgodnie z obowiązującą od dnia 1 stycznia 2007 r. ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz.U. z 2006 r. Nr 225, poz. 1635 z późniejszymi zmianami).

Pierwszeństwo do uzyskania prawa z rejestracji dla wzoru przemysłowego przysługuje zgodnie z art. 14 ustawy Prawo własności przemysłowej na zasadach określonych w umowach międzynarodowych, według daty pierwszego prawidłowego zgłoszenia wzoru przemysłowego we wskazanym państwie, jeżeli od tej daty zgłoszenie w urzędzie patentowym dokonane zostanie w okresie 6 miesięcy.

Pierwszeństwo do uzyskania prawa z rejestracji oznacza się również według daty wystawienia wzoru przemysłowego w Polsce lub za granicą, na wystawie międzynarodowej oficjalnej lub oficjalnie uznanej, jeśli zgłoszenie w Urzędzie Patentowym tego wzoru przemysłowego dokonane zostanie w ciągu 6 miesięcy od tej daty.

Jeżeli zgłaszający chce skorzystać z uprzedniego pierwszeństwa, powinien w podaniu złożyć stosowne oświadczenie oraz dołączyć dowód potwierdzający zgłoszenie wzoru przemysłowego we wskazanym państwie bądź wystawienie go na określonej wystawie. Dowód taki może być również złożony w ciągu trzech miesięcy od daty zgłoszenia. Późniejsze złożenie takiego oświadczenia albo dowodu nie skutkuje przyznaniem pierwszeństwa.