Genetyka drzew

Dawniej drewno- jedyny surowiec powszechnie stosowany: schronienie, opał

Połowa XVIIIw – gospodarstwo leśne w Polsce

Sposoby zagospodarowania lasu:

-zrębowy- las dzieli się na działki rębne, które się wycina a następnie odnawia po kolei

-przerębowy- odnowienie naturalne. Do przebudowy d-stanu potrzebujemy sadzonek ( uzupełnienie odnowień naturalnych)

Sosna Taborska- Napoleon-na maszty

System- każda całość, która ma inne właściwości niż suma właściwości wszystkich tych części.


Genetyka i

Selekcja drzew


Kryteria zrównoważonego leśnictwa:

1. Utrzymywanie i właściwe powiększanie zasobów leśnych oraz ich wkładu do

globalnego cyklu węglowego;

2. Utrzymywanie ekosystemów leśnych w zdrowiu i żywotności;

3. Utrzymywanie i popieranie produkcyjnych funkcji lasów (drewno i inne produkty

leśne);

4. Utrzymywanie, ochrona i właściwe powiększanie różnorodności biologicznej w

ekosystemach leśnych;

5. Utrzymywanie, ochrona i właściwe powiększanie ochronnych funkcji w gospodarce

leśnej (zwłaszcza gleb i wód); oraz

6. Utrzymywanie innych społeczno-gospodarczych funkcji i warunków.


Erozja genetyczna- użytkując najlepsze drzewa pozostawiamy te gorsze które właśnie dają nowe pokolenie

Przyczyna: człowiek + niewłaściwie prowadzona selekcja


O decyzji decydującej o zrębach/ Przerębach zalezy odnowienie:

- dobre bądź złe

-co zostanie- potomstwo


Rębnie częściowe

Cięcia:

-przygotowawcze

-obsiewne

-odsłaniające

-uprzątające


Proweniencja- pochodzenie


IUFRO- International, Union Forest Research Organisation

Międzynarodowa unia lesnych organizacji badawczych



W plantacjach nasiennych unikamy klonów w pobliżu siebie z tego samego drzewa, może dojść do samozapylenia

Depresja wschodnia osobników pochodzących z tego samego drzewa doborowego 25

% osobników jest złe, bardzo często po samozapyleniu występują puste nasiona- niezdolność systemu chlorofilu


Enzymy- białka funkcjonalne

-homozygoty AB

-heterozygoty BB


Przechowywanie nasion:

-buk do 5 lat

-dąb 2 lata

-dąb bezszypułkowy w ogóle się nie przechowuje


Dryf genetyczny:

-dzieje się w naturalnych populacjach

- w małych populacjach rzadkie allele zanikają

Wrażliwość populacji na dryf mierzy się efektywność, wielkość populacji


Efekt wielkości populacji


EWP= np.

M=1

F=100

F=100


Zasady selekcji drzew stosowane w LP

1.Ustawa z dnia 7 VI 2001 o leśnym materiale rozmnożeniowym

2.Program zachowania lesnych zasobów genowych i hodowlanych, selekcja drzew leśnych w Polsce na lata 1991-2010. DGLP i IBL Warszawa

3.zarządzenie nr, 7A DG LP z dnia 7 VI 2006 (zał nr.1)


Bazy nasienne:

-selekcja populacyjna

*GDN- gospodarcze drzewostany nasienne

*WDN- wyłączone drzewostany nasienne

*UP – uprawy pochodne

-selekcja indywidualna

*drzewa doborowe ( drzewa mateczne)

*rodowe plantacje nasienne ( plantacyjne uprawy nasienne)

*klonowe plantacje nasienne


GDN- nie można uzytkować rębnie dopóki nie zostaną zebrane nasiona

WDN

-ze względu na swoją funkcje wyłączone z planu cięć

-zadaniem jest produkcja nasion

-najlepsze populacje

Z GDN i WDN wybieramy drzewa doborowe i z nich zbieramy szyszki

Z drzew doborowych pozyskuje się nasiona, które dają siewki, a ztych siewek zaklada się plantacje nasienne- do pozyskaia nasion


Rody- półrodzeństwo:

-plantacyjne uprawy nasienne

-rodowe plantacje nasienne


Klon- wegetatywne potomstwo drzewa doborowego- wszystkie razem stanowią 1 klon


Tworzenia bloków upraw pochodnych

Plantacje nasienne:

-generatywne- plantacje upraw nasiennych

*drzewo doborowe- minimum 60 drzew (rodów), osobno z każdego drzewa zbieramy nasiona i zakładamy plantacje nasienne, nie może dojśc do pomieszania genów!!!

-wegetatywne- klon (wszystkie osobniki z 1 drzewa doborowego)


Żeby założyć plantację klonową należy wybrać 60drzew

Rodzaje LMP:


Źródło nasion- drzewa rosnące na określonym obszarze z których pobierane są nasiona

Drzewostan-zespól drzew o zbliżonych cechach morfologicznych, rosnących w bezpośrednim sąsiedztwie i wzajemnie na siebie oddziałujących.

Plantacje nasienne- grupa wyselekcjonowanych klonów lub rodów zagospodarowaną lub izolowaną w sposób zapobiegający zapyleniu ze źródeł zewnętrznych, prowadzoną w celu uzyskania obfitych zbiorów łatwo pozyskiwanych nasion

Drzewo mateczne- drzewo wykorzystywane do pozyskania LMR poprzez kontrolowane lub niekontrolowane zapylenie określonego drzewa, wykorzystywanego jako osobnik zeński pyłkiem 1 lub wielu drzew

Klon-grupa osobników o jednym skaldzie genetycznym pozyskanych z jednego osobnika w drodze rozmnażania bezpłciowego

Mieszanka klonów- grupa różnych zidentyfikowanych klonów zmieszanych w określonych proporcjach



Kategorie LMR:

I ze zidentyfikowanego źródła

-źródła nasiona

-GDN

II wyselekcjonowany

-WDN

III Kwalifikowany

-drzewa mateczne

-plantacje nasienne (rodowe i klonowe)

-klony

-mieszanki klonów

IV przetestowany

-drzewostany WDN

-drzewa mateczne

-plantacje nasienne (rodowe i klonowe)

-klony

-mieszanka klonów


Kryteria wyboru drzewostanów nasiennych:


1.LMP musi stanowić drzewostan

2.Znajdować się w jednym regionie pochodzenia

3.Skladać się z osobników na tyle podobnych aby je zaliczyć do jednej populacji

4.być wolnym od organizmów szkodliwych

5.być położonym na tyle daleko od gorszej populacji tego gatunku aby nie zachodziło krzyżowanie.

6.skłądać się z co najmniej 150 osobników

7.zajmowac pow. nie mniejszą niż 5ha (bk,db,jd,so,św) lub 2ha (pozostałe gatunki)

8.być w wieku umożliwiającym końcową ocenę cech produkcyjnych, jakościowych i zdrowości.

9.być przystosowanym do warunków swojego środowiska- regionu pochodzenia

10.cechy jakościowe powinny być lepsze niż niż przeciętne w regionie pochodzenia, pod względem prostości strzały, ugałęzienia, oczyszczania pnia, skrętu włókien

11.posiadać wyższą produkcyjność niż przeciętna dla regionu pochodzenia.


Cięcia selekcyjne- usunięcie drzew wadliwych.

GDN- wykonujemy cięcia selekcyjne

WDN

-cięciea selekcyjne i cięcia sanitarne (selekcja negatywna) cięcia selekcyjno-sanitarne

-selekcja pozytywna- rozluźnienie d-stanu wybór drzew nasiennych najlepszych

-porządkowanie nalotów i podrostów

-stymulowanie kwitnienia i obradzania

Musimy posiadać wiadomości na temat kwitnienia i obradzania poszczególnych gat.:

Sosna- kwitnie maj 05

-zapłodnienie czerwiec 06

- szyszka wrzesień 07

Nasiona sosny rozwijają się przez 24 miesiace, czyli 2 sezony wegetacyjne (3 lata)

Świerk 1 sezon wegetacyjny (2 lata)


WDN jest zagospodarowany razem ze swoja otuliną.

Problemem dla drzewostanów nasiennych nie są inne gatunki w otulinie ale ten sam gatunek. Trzeba wykonywać cięcia selekcyjne (negatywne)


Cięcia rozluźniające- zwiększenie urodzaju nasion na najlepszych drzewach (drzewa o najlepszych koronach)

Porządkowanie podrostów( problem w dojściu do drzewa matecznego) i nalotów ( nie przeszkadzają)

Porządkowanie- usuwanie tylko spod drzew nasiennych


Drzewostany zachowawcze- d-stany lokalne nie spełniające innych kategorii (rodzimość to ich najlepsza cecha). Nie możemy z nich korzystać bo nie są wpisane do rejestru ze względu nie sełnienia odpowiednich kryteriów.



Siewki i drzewa mateczne tworzą rody

Siewki na drodze wegetatywnej tworzą klony

Technika zakładania taka sma dla klonów i rodów tylko róznica jest w materiale rozmnożeniowym


Zalety plantacji nasiennej:

-zysk

-łatwy zbiór( wysoka jakoś nasion)

-wysokie urodzaje (plantacje zakładane w dobrych warunkach)

-potencjał genetyczny nasin!!!


Wybór miejsca pod plantację:

-brak sąsiednich konkurencji- zdolność do zapylenia spada wraz z odległością

-izolacja

-warunki siedliskowe na określonym miejscu

*nie może być zmrozowiska

*żyzne gleby

*powinno być ciepłe siedlisko (stoki południowe i zachodnie)


Produkcja sadzonek na plantacji:

-wybieramy więźbę- luźna bo drzewa leśne są wysokopienne

6x6-urzędowa więźba do zakładania plantacji.

-selekcja na plantacji

*schematyczna- ani negatywna ani pozytywna wszystko jest takie same

-sadzenie:

*wbijamy paliki na których piszemy nr klonu który ma przy nim rosnąć

Trzeba dokładnie rozplanowac rozmieszczenie klonów na plantacji, nie można posadzić drzew tego samego klonu aby nie doszlo do samozapylenia, gdyż będą wady!!! Drzewa tego samego klonu muszą być odizolowane od siebie innym klonami

*gdy następuje 1 cięcie wycinamy izolatora drzewa tego samego klon zbliża się siebie, kolejne cięcie jest takie samo

Dlaczego z góry musimy zaplanować??:

-żadne cięcie nie może wyeliminować jakiegoś klonu z plantacji

-cięcia nie mogą doprowadzić do bezpośredniego sąsiedztwa drzew tego samego klonu

2 szkoły sadzenia

-rozmieszczenie schematyczne- przed komputeryzacją

-rozmieszczenie losowe

*co 2 rząd. Co drugie drzewo wycinamy- a*a

*znowu wycinamy co 2 -

* - 2a*2a

-planujemy z góry 3 cięcia

-z góry wiemy który szczep będzie usunięty

-planujemy rozmieszczenie


Plantacja powinna posiadać 60 klonów po 16 drzew

Musimy uniknąc samozapylenia



Błędy:

- drzewo roznące nie zgadza się z nr klonu na schemacie, błąd umiarkowany

-sąsiedztwo jednorodnych szczepów- likwidacja sąsiedztwa

-na plantacji znajduje się drzewo które być nie powinno


Zmiennośc genu w drzewostanie będzie większa niż zmienność na plantacji




Wyszukiwarka