Ćwiczenie 1 (6.X. – 09.X.2008)

Zasady pobierania i przygotowywania materiału biologicznego do badań immunologicznych. Izolacja limfocytów na nieciągłym gradiencie gęstości.

- techniki izolacji komórek immunologicznie kompetentnych z płynów ustrojowych i tkanek

litych

- izolacja limfocytów z krwi obwodowej

- określenie żywotności limfocytów

Zagadnienia:

- ontogeneza limfocytów T i B

- udział poszczególnych subpopulacji komórek układu immunologicznego w reakcjach odpornościowych

Ćwiczenie 2 (13.X. – 16.X2008)

Ocena humoralnych składników odpowiedzi immunologicznej.

Zagadnienia:

- zasady otrzymywania przeciwciał monoklonalnych

- stężenia immunoglobulin i ich podklas w zdrowiu i chorobie

- dysproteinemia i paraproteinemia

- ocena składowych dopełniacza

- wykrywanie białek monoklonalnych w surowicy i moczu

- aglutynacja i precypitacja

- immunodyfuzja radialna

- immunoelektroforeza

Ćwiczenie 3 (20.X. – 23.X. 2008)

Metody immunomorfologiczne – cz. I.

Identyfikacja subpopulacji limfocytów przy użyciu przeciwciał monoklonalnych.

Metoda immunofluorescencyjna. Zasady cytometrii przepływowej (FACS) – możliwości badawczo-diagnostyczne.

Zagadnienia:

- charakterystyka immunofenotypowa komórek linii limfoidalnej i mieloidalnej

- ocena jakościowa i ilościowa subpopulacji limfocytów (profil immunologiczny), zastosowanie oceny immunofenotypu w klinice

Ćwiczenie 4 (27.X.- 30.X.2008)

Ocena zdolności funkcjonalnej komórek układu odpornościowego.

Zagadnienia:

- testy skórne – czynnościowa ocena wydolności komórek układu odpornościowego

- stymulacja limfocytów T i B – metody oceny zdolności do transformacji (met.morfologiczna,met. izotopowa)

- typowanie antygenów zgodności tkankowej

- cytotoksyczność komórek i metody jej oznaczania (z zastosowaniem izotopu chromu ⁵¹Cr, test MTT)

- ocena zdolności do fagocytozy i zabijania wewnatrzkomórkowego (test pochłaniania i redukcji bękitu nitrotetrazoliowego (NBT)

- ocena produkcji cytokin

Ćwiczenie 5 (3.XI.- 6.XI.2008)

Metody immunomorfologiczne cz. II.

Metoda immunoperoksydazowa.

Wykonywanie testów immunohistochemicznych na materiale tkankowym i komórkach

Zagadnienia:

- zasady, rodzaje testów immunohistochemicznych

Ćwiczenie 6 (10.XI.- 13.XI.2008)

Metody immunomorfologiczne cz. III.

Oglądanie preparatów własnych, interpretacja wyników badań immunohistochemicznych..

Markery tkankowe ze szczególnym uwzględnieniem filamentów pośrednich..

Zagadnienia:

- zastosowanie przeciwciał monoklonalnych w klinice

- markery tkankowe – filamenty pośrednie (wimentyna, keratyny, desmina, neurofilamenty)

Ćwiczenie 7 (17.XI.-20.XI.2008)

Seminarium – Immunologia błon śluzowych.

Zagadnienia:

- organizacja strukturalna tkanki limfatycznej błon śluzowych jelita i powiązanie z innymi narządami (np. z wątrobą, gruczołem sutkowym); charakterystyka odpowiedzi immunologicznej GALT (faza efektorowa, faza indukcyjna); powstawanie komórek plazmatycznych wydzielających IgA w błonach śluzowych (regulacja procesu przełączenia klas, proliferacja i różnicowanie limfocytów); mechanizm wydzielania IgA do światła jelita (wytwarzanie i transport IgA przez komórkę nabłonkową); charakterystyka wydzielniczych IgA; tolerancja pokarmowa i rola prawidłowej mikroflory przewodu pokarmowego w odporności pokarmowej – znaczenie stosowania probiotyków; porównanie mechanizmów odporności układu oddechowego z układem pokarmowym

Ćwiczenie 8 (24.XI. - 27.XI.2008)

Diagnostyka immunofenotypowa (płyny wysiękowe nieznanego pochodzenia).

Zagadnienia:

- markery tkankowo-specyficzne i narządowo-specyficzne

- zastosowanie przeciwciał monoklonalnych w diagnostyce i różnicowaniu chłoniaków, mesothelioma, raków jajnika, guzów Krukenberga, marskości wątroby

Ćwiczenie 9 (1.XII.-4.XII.2008)

Diagnostyka immunologiczna wybranych niedoborów odpornościowych.

Zagadnienia:

- pierwotne niedobory odporności

- wrodzone zaburzenia liczby i funkcji komórek żernych

- ocena zdolności fagocytarnych granulocytów

- wtórne niedobory odpornościowe (AIDS)

Ćwiczenie 10 (08.XII.-11.XII.2008)

Wykrywanie autoprzeciwciał w chorobach o podłożu autoimmunologicznym. Diagnostyka chorób autoimmunologicznych.

Zagadnienia:

- zjawisko autoimmunizacji, choroby autoimmunizacyjne-podział, podstawy diagnostyki chorób autoimmunizacyjnych: wykrywanie obecności i lub miana autoprzeciwciał, technologia biochip, substraty używane do wykrywania autoprzeciwciał metodą fluorescencji pośredniej, charakterystyka, rodzaje świecenia dla różnych typów autoprzeciwciał

Ćwiczenie 11 (15.XII.-18.XII.2008)

Wykrywanie i możliwości zastosowania markerów krążących w diagnozowaniu, monitorowaniu, prognozowaniu przebiegu choroby, w szczególności choroby nowotworowej. Interpretacja wyników badań.

Zagadnienia:

- Rodzaje markerów krążących, możliwości zastosowania oznaczeń krążących markerów w

diagnozowaniu, monitorowaniu , prognozowaniu przebiegu choroby w szczególności choroby

nowotworowej (przykłady)

Ćwiczenie 12 (5.I.-8.I.2009)

Seminarium – Możliwości leczenia chorób uwarunkowanych immunologicznie. Rola immunoterapii.

Zagadnienia:

-leczenie immunosupresyjne w przeszczepach narządów.

- immunosupresja a choroby nowotworowe

- immunoterapia w chorobach nowotworowych

- leczenie chorób autoimmunologicznych

- swoista immunoterapia alergenowa

- leczenie niedoborów odporności

Ćwiczenie 13 (12.I.-15.I.2009)

Sprawdzian zaliczeniowy

Ćwiczenie 14 (19.I.-22.I.2009)

Odrabianie ćwiczeń, zaliczanie przedmiotu

I. 14.X.2008	Informacje ogólne dotyczące przedmiotu „Immunologia”. Rozwój układu immunologicznego - charakterystyka komórek zaangażowanych w odpowiedź immunologiczną. prof. dr hab. A. Harłozińska-Szmyrka
II. 21.X.2008	Odporność nieswoista komórkowa i humoralna. mgr Ewa Wyrodek
III. 28.X.2008	Główny układ zgodności tkankowej HLA – jego rola w zdrowiu i chorobie. dr B. Ślesak
IV. 04.XI.2008	Mechanizmy regulacji odpowiedzi immunologicznej. Rola cytokin. Prof. dr hab. M. Jutel
V. 18.XI.2008	Choroby o podłożu autoimmunologicznym. Prof. dr hab. M. Jutel
VI. 25.XI.2008	Nadwrażliwość typu I, II, III i IV. Tolerancja immunologiczna Prof. dr hab. M. Jutel
VII. 02.XII.2008	Podstawy immunologii nowotworów. prof. dr hab. A. Harłozińska-Szmyrka
VIII. 09.XII.2008	Podstawy immunologii transplantacyjnej. dr P. Sedlaczek
IX. 16.XII.2008	Pierwotne niedobory odporności. dr Barbara Ślesak
X. 06.I.2009	Wtórne niedobory odporności - AIDS. dr Barbara Ślesak Podstawy immunologii ciąży i rozrodu Prof. dr hab. M. Jutel
XI. 13.I.2009	Odporność przeciwzakaźna. Szczepionki. dr E. Sobańska

Zagadnienia obowiązujące do egzaminu z przedmiotu

„Immunologia” dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego

w roku akademickim 2008/2009 - sesja zimowa

Rozwój i podstawowe komponenty układu odpornościowego. Budowa i funkcja układu odpornościowego: pierwotne narządy limfatyczne, wtórne narządy limfatyczne, krążenie limfocytów. Odporność nabyta i wrodzona. Komórki układu odpornościowego; swoista, nieswoista odpowiedź immunologiczna; limfocyty i ich subpopulacje, fenotyp i funkcja, pochodzenie, różnicowanie; makrofagi i granulocyty, pochodzenie, chemotaksja, fagocytoza, rozpuszczalne mediatory odporności: układ dopełniacza, cytokiny. Układ odpornościowy związany z błonami śluzowymi zwłaszcza układu pokarmowego i oddechowego. Antygeny pełnowartościowe, hapteny, epitopy antygenowe. Przeciwciała i ich receptory; struktura, swoistość, funkcje przeciwciał, przeciwciała monoklonalne. Reakcje antygen-przeciwciało, rozpoznawanie, powinowactwo, wiązanie, rola kompleksów antygen-przeciwciało. Główny układ zgodności tkankowej (HLA) - antygeny głównego układu zgodności tkankowej, struktura genów, funkcje układu w zdrowiu i chorobie. Antygeny MHC klasy I i MHC klasy II i ich rola w odpowiedzi immunologicznej. Mechanizmy odpowiedzi immunologicznej, współdziałanie komórek T i B, rola komórek prezentujących antygen; cytokiny; odpowiedź typu humoralnego; grasiczozależna i grasiczoniezależna; mechanizm cytotoksyczności zależnej od przeciwciał; odpowiedź typu komórkowego. Komórki i czynniki uczestniczące w regulacji odpowiedzi immunologicznej, pamięć immunologiczna, supresja, kontrasupresja, modulacja antyidiotypowa. Tolerancja immunologiczna, wrodzona, nabyta, przełamanie tolerancji, autoimmunizacja, mechanizmy zapobiegające autoimmunizacji. Podstawy immunologii rozrodu, immunologiczne tło niepłodności u kobiet i mężczyzn, immunologia ciąży. Odporność przeciwzakaźna; przeciw bakteriom; wirusom; grzybom i pierwotniakom. Szczepienia ochronne, szczepionki, adiuwanty, immunoterapia genowa. Podstawowe mechanizmy reakcji zapalnej. Mechanizmy nadwrażliwości, typy reakcji nadwrażliwości, czynniki i komórki uczestniczące w poszczególnych typach reakcji nadwrażliwości. Patogeneza chorób autoimmunizacyjnych, schorzenia autoimmunizacyjne narządowo-swoiste i narządowo-nieswoiste, spektrum autoprzeciwciał. Podstawowe mechanizmy immunologiczne w transplantacji narządowej, rola antygenów zgodności tkankowej, mechanizmy odrzucania przeszczepów. Podstawy immunologii nowotworów, rola i znaczenie antygenów nowotworowo-związanych i markerów molekularnych w rozwoju procesu nowotworowego, mechanizmy odporności przeciwnowotworowej, mechanizmy ułatwienia immunologicznego. Pierwotne niedobory odporności związane z upośledzeniem odpowiedzi typu komórkowego i humoralnego. Wtórne niedobory odporności, zespół nabytego niedoboru odporności (AIDS). Techniki immunomorfologiczne, izolacja limfocytów, zasady testów immunohistochemicznych, diagnostyka schorzeń autoimmunizacyjnych, wykrywanie i interpretacje wyników oznaczeń markerów krążących. Zasady technik stosowanych w immunochemii, immunodyfuzja, immunoelektroforeza, immunobloting, metody ilościowe oznaczania antygenów bez i przy użyciu znaczników.

Zalecana literatura: