PRZYGOTOWANIE PEDAGOGICZNE SEMESTR 3 W PILE.

ZALETY SAMOOCENY

Samoocena - poczucie własnej wartości - jest indywidualną oceną,

Która decyduje o tym, co czujesz i myślisz na temat własnego życia? Podstawą definicji poczucia własnej wartości jest wiara w skuteczność własnego umysłu,

W umiejętność myślenia, uczenia się, dokonywania własnych wyborów, podejmowania własnych decyzji oraz radzenia sobie ze zmianami.

Niskie samopoczucie własnej wartości powoduje albo wycofanie się

Albo walkę w sytuacji, gdy wydarzy się coś niedobrego. Ono też może dać napęd do stania się kimś, albo sprawić, że osoba będzie miała ochotę zniknąć,

Może doprowadzić do przemocy, do śmieszności lub smutku, do depresji lub samobójstwa..

Jakość samooceny zależy często od wychowania.

Zaburzenie poczucia własnej wartości powstaje zazwyczaj na podstawie komunikatów podważających wartość dziecka, komunikatów, jakie dostaje od osób ważnych dla niego np. rodziców, dziadków, opiekunów.

Początkowo dziecko jest uważane za cenne samo w sobie i stosowne do takiego sposobu jego postrzegania odbiera komunikaty. Z czasem na skutek rozmaitych oczekiwań otoczenia, czy sposobów wychowania otrzymuje komunikaty, które przekonują go albo pozwalają mu podejrzewać, że wartość jego jako człowieka zależy do rozmaitych czynników zewnętrznych lub od konkretnych działań

i umiejętności. Tak wychowane dziecko zaczyna się starać, by sprostać tym wymaganiom i zasłużyć ponownie na to, by móc znów poczuć się wartościowym i kochanym przez rodziców.

Samoocena może być naszym paliwem, które pomaga w realizacji planów, marzeń i spełnianiu ambicji, może być również bagażem, z powodu, którego wszystko przychodzi nam z trudem.

Badania dowodzą, że najczęściej myślimy o sobie źle. Wielu z nas nie przyznaje się do tego przed innymi i przed samym sobą. Czym jest to spowodowane?

Myślę, że tym, iż nie mamy zwyczaju chwalenia innych, a co dopiero chwalenia siebie.

Jesteśmy przesiąknięci krytykowaniem, wytykaniem błędów, wyśmiewaniem, rzadko wyrażamy pozytywne opinie o drugim człowieku, a tak naprawdę każdy z nas potrzebuje aprobaty i dobrego słowa.

Według psychologów nie rzeczy same w sobie martwią nas lub cieszą, ale to jak je postrzegamy, np. poczucie humoru może osłabiać stres. Wiele razy słyszymy "...Nic nie umiem....”, „....To mi się nie uda....”, Te zdania wypowiadamy odruchowo, bez zastanowienia nad nimi. Wystarczy wziąć papier i długopis, zrobić sobie cotygodniowy rachunek sumienia a okaże się, że z "...Nic nie zrobiłem..” Wyrośnie „.. W tym tygodniu zrobiłem to i to, dokonałem tego i tego, powiedziałem to..”. Czyli nie jesteśmy tacy najgorsi, więc przeciwnie okaże się, że zrobiliśmy bardzo dużo. Ale to takie oczywiste.

W jaki sposób odzyskać poczuciem własnej wartości?

Aby podnieść swoją samoocenę należy, przede wszystkim poznać siebie, zdać sobie sprawę ze swoich mocnych stron jak i słabych i je doskonalić. Trzeba poznać swoje wady i zalety następnie zaakceptować je i mieć szacunek do samego siebie. Szacunek do samego siebie przychodzi ze znajomości siebie, wtedy też poznajemy czy jesteśmy sobą, czy udajemy kogoś innego.

Samoocena jest związana z ocenianiem kształtującym. Pozwala ona zachęcić uczniów do wzięcia odpowiedzialności za siebie, uczeń wówczas potrafi określić na ile jest w stanie sam się nauczyć. Ile zajmuje mu proces nauczania, którą część materiału lepiej opanował, a na którą musi poświęcić więcej czasu. Sam ponosi odpowiedzialność za to, czy się nauczył i czy temu procesowi poświęcił tyle czasu ile naprawdę mógł. Wyrabia to w uczniu szacunku do siebie, bo wie, że nie opłaca mu się oszukiwać, gdyż nie będzie miał z tego korzyści a wręcz przeciwnie. Sam decyduje czy osiągnął wyznaczony cel, jeśli tak- daje mu to dużą satysfakcję, że potrafi również siebie sprawiedliwie ocenić.

Korzyści wynikające z zastosowania samooceny wśród uczniów:

 uczniowie stają się bardziej samodzielni

 stają się bardziej zaangażowani w naukę

 rozumieją, czego się uczą i dlaczego

 wzrasta w uczniach poczucie własnej wartości

 doceniają swoje wysiłki i korzyści z tego płynące

 wiedzą, że wysiłek popłaca

 wiedzą, czego nie opanowali a co opanowali

 nabierają pewności siebie w zadawaniu pytań

 nabierają pewności siebie by stwierdzić, że czegoś nie rozumieją

 chętniej poprawiają swoją pracę

 uczniowie odchodzą od porównywania się do innych uczniów

 uczniowie stają się bardziej aktywni na lekcjach

 lekcja staje się bardziej ciekawsza dla ucznia jak i dla nauczyciela

 w klasie panuje atmosfera sprzyjająca uczeniu się

 nauczyciel ma informację o postępach każdego ucznia

 nauczyciel wraz z uczniami może planować osiągnięcie celów

 nauczyciel oszczędza czas, który poświęciłby na ocenianie prac

Proces samooceny wynikający z oceniania kształtującego nie jest procesem stosowanym we wszystkich szkołach. Należy, więc uczniów do tego procesu przygotować. To trudne zadanie, gdyż nie stosując oceniania kształtującego ciężko uczniowi ocenić się samemu, ale gdy przełamiemy ten opór, na pewno będzie to zaletą dla uczniów jak i dla nauczycieli.

Oczywiście wymaga to przez ucznia podejścia do samooceny w sposób rzetelny, dlatego iż uczeń musi zdać się też na samokrytykę,

i przyznać przed sobą, a potem przed nauczycielem, że niedostatecznie zrealizował część materiału. Jednak takie działanie przynosi efekty, gdyż prowadzi do zastanowienia i do umiejętnego nadrobienia braków.

Samoocena uczniowska może być też dobrą informacją dla nauczyciela. Dzięki niej może się dowiedzieć, czy i w jakim stopniu został osiągnięty cel, który nauczycie wyznaczył, oraz jakie trudności z danym materiałem mają uczniowie.

Samoocena jest również informacją zwrotną w ocenianiu kształtującym, powinna zawierać 4 etapy:

1. Co już wiem

2. Nad czym muszę jeszcze popracować

3. Co powinienem zmienić w swoim sposobie uczenia się?

4. Jakie powinienem przyjąć postanowienie na przyszłość?

Ostatni element wydaję się najtrudniejszy dla uczniów, gdyż młodym ludziom podejmowanie postanowień stwarza najwięcej trudności. Jeśli się jednak tego nauczą, będzie im to pomocne nie tylko w nauczaniu, ale również w poszukiwaniu rozwiązań w innych dziedzinach życia.

Odbywając praktykę w liceum ogólnokształcącym w Czaplinku, na lekcji godziny wychowawczej postanowiłam przeprowadzić „sondaż” wśród uczniów klasy 2, na temat właśnie samooceny. Ku mojemu zdziwieniu moje rozumowanie na temat samooceny było zupełnie inne, niż rozumowanie tego zagadnienia przez uczniów.

Rozumieli to w ten sposób- jest to szybkie sprawdzenie sprawdzianu lub pracy klasowe przez siebie samych lub przez kolegę siedzącego obok w ławce, w celu zaoszczędzenia pani profesor czasu. Pani profesor oczywiści potem sprawdzi te prace pobieżnie, ale już „na szybko”. Tłumacząc uczniom, że jest to owszem jedna z korzyści wynikająca z samooceny, ale bardziej dla nauczyciela niż dla ucznia, i jest to korzyść, ale nie najważniejsza. Rozmawiając z nimi starałam się mówić im, że samoocena ma przynosić zalety przede wszystkim dla nich. To oni powinni z nich wyciągnąć wnioski i trenować własne sumienie przy tym być również dla siebie wiarygodnym i rzetelnym sprawdzającym.

Niestety ku mojemu zdziwieniu na 26 osób 4 osoby chciałyby stosować takie ocenianie i w pełni je rozumiały.

Natomiast pozostali uczniowie nie bardzo przykładali uwagę do tej metody oceny. Wynikało, więc z tego, iż nie chcieliby sami przed sobą się oceniać, nie potrafiliby ocenić swoich starań, bali się wręcz, że ocenią się za nisko.

Wygodniejsze wydaje im się, kiedy ocenia ich nauczyciel, bo to tylko ocena i nic więcej zawsze można ją poprawić. Nie chcą oceniać swojej pracy i wysiłku w to włożonego, nie mają czasu na zastanawianie się nad sobą i nad swoimi możliwościami.

Podsumowując swój „sondaż” mogę dodać tylko tyle, że wiele pracy przed nami nauczycielami z młodzieżą, która nie chce lub nie ma czasu nad zastanawianiem się nad swoją osobą, nad swoim rozwojem, która nie ma chęci podjęcia nawet próby jakiejkolwiek zmiany wiedząc, że to zmiana ku lepszemu. Mimo że dzięki temu, oni młodzi ludzie będą umieli „sprzedać się” a właściwie swoje umiejętności dalej np. na rynku pracy, wśród nowych znajomych, na wyższych uczelniach, w kontaktach z innymi ludźmi w życiu codziennym.

Należy dbać o naszą młodzież zaszczepiając w nich chociażby pierwiastek poczucia własnej wartości, uświadamiając im, że należy jak najczęściej się ocenić, ale ocena ta musi być adekwatna do wysiłku włożonego w daną prace.

Szumska Żaneta

Literatura:

1. Danuta STERNA „Ocenianie kształtujące w praktyce”

2. MERRILL HARMIN „Duch klasy”