ALKOHOLICY

PRZYGOTOWAŁY:

Kamila Bieńkowska

Magdalena Lubiejewska

Alkoholowy zespół płodowy (FAS)

• Po raz pierwszy opisany w 1973 roku.

• Jest to zespół wad wrodzonych, obejmujących zaburzenia psychiczne i fizyczne, które są skutkiem narażenia dziecka na toksyczne działanie alkoholu w życiu płodowym.

• Przykładowe objawy FAS to niski wzrost i małogłowie, dysmorfie twarzy (np.: szeroko osadzone oczy, cienka górna warga, zniekształcone małżowiny uszne, szeroka i płaska twarz) oraz wrodzone wady układu kostno-mięśniowego.

• Nawet troje dzieci na każde 1000 żywych urodzeń może być dotkniętych FAS
  (to więcej niż liczba rodzących
  się dzieci z zespołem Downa!).

Pamiętaj, że każda ilość alkoholu (nawet najmniejsza) działa toksycznie na rozwijające się w łonie matki dziecko !!!

Kilka słów o alkoholizmie…

• Alkoholizm (uzależnienie od alkoholu) to choroba o określonych objawach, względnie łatwa do rozpoznania.

• Jednym z objawów jest upośledzona kontrola nad piciem. Osoba pije dłużej i więcej niż początkowo zakładała, przy czym problemy codzienności coraz bardziej się od niej oddalają.

• W zaawansowanym uzależnieniu mówi się i robi rzeczy, których się żałuje, wstydzi lub po prostu nie pamięta.

• Uzależniony doznaje przykrych stanów fizycznych (np.: wymioty, jadłowstręt, drżenie rąk) oraz dolegliwości psychicznych (np.: brak koncentracji, drażliwość), gdy zaczyna trzeźwieć po piciu.

• W zaawansowanym etapie alkoholizmu może wystąpić padaczka i słyszenie głosów, które wymagają hospitalizacji.

• Po pewnym czasie organizm przyzwyczaja się do alkoholu i przestaje traktować go jak substancję trującą. A to oznacza, że trzeba wypić więcej, aby poczuć się tak jak kiedyś.

• Po kilkuletnim piciu osoba uzależniona potrzebuje coraz mniej alkoholu do upicia się.

• Głód alkoholu powoduje, że trudniej przerwać picie w dowolnym momencie oraz odpowiada za powroty do picia po okresach abstynencji.

• Lekceważenie szkód, jakie czyni alkohol, i picie pomimo tych szkód, jest przejawem zaawansowanego uzależnienia.

Genetyka alkoholizmu

• „Większość badań nad alkoholizmem u bliźniąt wykazała, że bliźnięta monozygotyczne (MZ) są bardziej do siebie podobne (częściej obydwa bliźnięta są lub obydwa nie są alkoholikami) niż bliźnięta dyzygotyczne (DZ)”. (Zimbardo, 1999)

• Jednak zmienność wskaźników zgodności u bliźniąt MZ w poszczególnych badaniach (od niskiego 26% do wysokiego 74% ) „sugeruje, że czynniki środowiskowe mogą silnie wpływać na to, czy osoba o określonych predyspozycjach genetycznych zostanie alkoholikiem”. (Zimbardo, 1999)

• Na podstawie innego kierunku badań dowiedziono, że u dzieci wychowywanych przez adopcyjnych rodziców, którzy są alkoholikami, ryzyko zostania alkoholikiem pozostaje na przeciętnym poziomie. Natomiast u dzieci, których biologiczni rodzice są alkoholikami jest ono dużo wyższe (Zimbardo, 1999)

Jak rozwija się uzależnienie?

• Uzależnienie rozwija się niepostrzeżenie, a nawet przyjemnie. Na początku alkohol rozluźnia i dzięki niemu człowiek staje się duszą towarzystwa.

• Po pewnym czasie fakt picia wysuwa się na plan pierwszy. Szuka się okazji do picia, wypija więcej niż dawniej.

• W tygodniu nie pije się więcej niż kilka piw (z obawy przed utratą pracy).

• Człowiek z niecierpliwością oczekuje sobotniego wieczoru. Gdy nie pije czuje się rozdrażniony i słaby.

• Piątek, sobota i niedziela mijają na piciu – i jest to powód do chwalenia się.

• Z każdym rokiem, po wypiciu człowiek staje się „głupkowato zabawny” lub niebezpieczny dla siebie i innych – jeździ po
  pijanemu i lubi opowieści o „wyczynach po alkoholu”.

• Bliscy już wiedzą o uzależnieniu, lecz osoba uzależniona
  dowie się o tym ostatnia.

• Człowiek nie przerwie picia, bo dzięki niemu czuje się tak,
  jak chce się czuć.

• Krytyczny moment jednak nadchodzi: człowiek staje się coraz smutniejszy, może wypić coraz mniej, przestaje być duszą towarzystwa i zostaje na placu boju zupełnie sam – jedynym jego towarzyszem jest schowana w mieszkaniu butelka.

• Wg S. Forward przynajmniej jedno na czworo dzieci rodziców alkoholików samo zostaje alkoholikiem.

Gdy w rodzinie jest alkoholik…

• Członkowie rodzin alkoholików to mistrzowie w udawaniu, że nic się nie dzieje, że wszystko jest w porządku. Ich zdolność wypierania prawdy przyjmuje gigantyczne rozmiary.

• Ciekawą metaforę tego zjawiska proponuje Susan Forward. Porównuje ona alkoholizm do dinozaura w salonie. Osoba z zewnątrz (czyli spoza rodziny) nie potrafi zignorować jego obecności, natomiast członkom rodziny udaje się to doskonale. Nie są w stanie pozbyć się potwora,
  więc jedynym sposobem umożliwiającym im funkcjonowanie,
  jest udawanie, że jego wcale nie ma.

• Owe udawanie prowadzi do kłamstw i tajemnic, które utrudniają prawidłowy rozwój emocjonalny dziecka w takich rodzinach.

• Ukrywanie przed światem swego problemu jest spoiwem łączącym członków rodziny. Kto i co ukrywa?

• Alkoholik sam wypiera własny alkoholizm, pomimo niezaprzeczalnych dowodów na jego istnienie.

• Członkowie rodziny alkoholika (oraz jego partner) wypierają problem i usprawiedliwiają jego zachowanie.

• Udawanie, czyli zabawa w „normalną rodzinę” – maska przyjmowana w towarzystwie innych ludzi, a nawet
  w kontaktach między sobą.

• Rodzina poświęca cały swój czas na utrzymywanie tajemnicy oraz próby ratowania alkoholika, w wyniku czego nie starcza już energii i uwagi na zaspokajanie potrzeb dzieci.

• Dzieci w takich rodzinach często są ignorowane. Pragną uwagi rodziców (nawet ich krzyku), dlatego często uciekają się do niedozwolonych i niegrzecznych (czasem także nielegalnych) zachowań.

• Zamiana ról to zjawisko występujące u większości rodzin alkoholików.

• Polega ono na tym, że dziecko przejmuje na siebie rolę rodzica, natomiast rodzic-alkoholik (zachowując się w sposób roszczeniowy i irracjonalny) „staje się” dzieckiem.

• Dziecko musi opiekować się rodzicem i nie oczekiwać niczego w zamian. Cała uwaga rodziny skierowana jest na rodzica, a dziecko często staje się „obiektem zwierzeń” rodzica niepijącego.

• W domu alkoholików króluje niekonsekwencja. Dziecko nigdy nie odgadnie reguł, jakimi ma się kierować, bowiem zmieniają się one z dnia na dzień. Dlatego narażone jest na porażkę
  i poniżenie.

• Cokolwiek dziecko zrobi, zostanie przez rodzica krytykowane.

• Staje się ono kozłem ofiarnym, na którego rodzic kieruje swoją frustrację i zrzuca niepowodzenia.

• Rodzic często obarcza winą dziecko za swój alkoholizm („Gdybyś nie był taki niegrzeczny, tatuś nie musiałby pić”).

• Bardzo często, w dorosłym życiu, człowiek czuje się odpowiedzialny za uzależnienie rodzica. Dlatego jest on skłonny do poświęceń (np. rezygnuje z wakacji, ponieważ rodzic poprosił go o odwiedziny).

• „Kozły ofiarne” w przyszłości podświadomie karzą samych siebie za pomocą różnych symptomów emocjonalnych lub fizycznych (np. częste i silne bóle brzucha).

• Interesujące jest to, że dziecko niekoniecznie musi być kozłem ofiarnym. Może być również „rodzinnym bohaterem”.

• Takie złote dziecko otrzymuje aprobatę ze strony rodziców. Ceną, jaką płaci jest wielka odpowiedzialność, którą musi na siebie wziąć.

• Rola złotego dziecka nie jest lepsza od roli kozła ofiarnego. W obu przypadkach występują osobiste lęki, które mają wpływ na przyszłość człowieka.

• Złote dziecko pragnie być idealne. Jako dorosły człowiek dąży do bycia doskonałym w każdej dziedzinie życia. Nigdy sobie nie pobłaża, a owe dążenie paraliżuje go. Jest to typowy objaw perfekcjonizmu.

• Dzieje się tak dlatego, że w okresie dzieciństwa człowiek zbudował własne poczucie wartości na pochwałach i nagrodach (musiał dowodzić swojej wartości poprzez działania), a nie na własnej pewności siebie.

• Przyjęcie na siebie roli bohatera było wówczas pewnym sposobem radzenia sobie ze smutnym dzieciństwem.

• Partnera rodzica-alkoholika nazywamy współuzależnionym lub przyzwalającym.

• Jest to osoba, która znosi alkoholizm ukochanego, pomimo licznych cierpień. Możemy powiedzieć, że akceptuje ona jego pijaństwo i podświadomie je wspiera, gdyż wysyła do alkoholika taki oto komunikat: „Zawsze będę w pobliżu, aby naprawić to, co ty zniszczysz”.

• Współuzależnieni często narzekają, błagają i stawiają ultimata („Jeśli nie przestaniesz pić to się z tobą rozwiodę!”), ale w większości przypadków na słowach się kończy. Jest to zbyt słaby opór, aby wymusić zmiany.

• Bezradność rodzica niepijącego zmusza go do pogodzenia się z życiem. Nie jest w stanie zapewnić należytej opieki własnym dzieciom, gdyż sam w pewnym sensie staje się dzieckiem.

• Zdarza się, że niektórzy współuzależnieni mogą funkcjonować tylko dzięki temu, że wypierają fakt uzależnienia swojego partnera. Oszukują samych siebie, mówiąc: „Mój mąż lubi sobie wypić od czasu do czasu, jak każdy z nas. No dobrze, może wypija czasem troszkę za dużo, ale to nic strasznego. Potrafi to kontrolować”.

• W większości przypadków nie. Często pijaństwo kończy się wraz ze śmiercią rodzica-alkoholika lub rodziców-alkoholików.

• Dzieci takich rodziców wciąż mają nadzieję, że ich życie rodzinne odmieni się – rodzice przyznają się do swojego nałogu, pójdą na odwyk, zostaną abstynentami, przeproszą za straszne dzieciństwo, staną się odpowiedzialni i kochający.

• Takie wyobrażenie przeważnie spotyka się z rozczarowaniem.

DDA
czyli Dorosłe Dzieci Alkoholików

„DDA, nie jest chorobą. To zespół cech charakterystycznych dla dzieci wychowanych w rodzinie w której jedno z rodziców nadużywało alkoholu.

Podstawową metodą leczenia są oddziaływania psychoterapeutyczne.

• Przymusem powtórzeń nazywamy „odtwarzanie starych, bolesnych doświadczeń”. (Forward, 1996)

• Większość Dorosłych Dzieci Alkoholików obiecuje sobie nie dopuścić do tego, aby w ich życiu pojawił się jeszcze jakiś inny alkoholik. Niestety przymus powtórzeń jest tak silnie zakorzeniony, że owe świadome obietnice zdają się na nic.

• W wyniku tego, DDA bardzo często na swoich partnerów życiowych wybierają alkoholików. Decydują się oni na przeżywanie po raz kolejny tej traumy. Nie zawsze jednak jest to decyzja w pełni świadoma.

• Inną obietnicą, jaką DDA składa samemu sobie jest obietnica nie wracania do przemocy, jakiej doznawał on w swoim dzieciństwie. Niestety i tym razem przeszłość zwycięża i przejmuje kontrolę nad teraźniejszością.

• Rodzic-alkoholik w chwilach upojenia alkoholowego często znęca się nad swoim dzieckiem psychicznie bądź fizycznie. Skutkuje to wykształceniem w dziecku dużej dozy tolerancji (musi zaakceptować owe zachowania, ponieważ „rodzic to jednak rodzic”). Nierzadko usprawiedliwia ono rodzica („Kiedy ojciec nie pije jest naprawdę fantastyczny. Wtedy jest moim przyjacielem.”). Dziecko nie wie, jak naprawdę zachowuje się kochający rodzic. Może jednie wnioskować, że najpierw musi przeżyć trudne chwile z matką/ojcem, aby potem spędzić z nią/nim chwile miłe.

• DDA mają problemy z zaufaniem i zbliżeniem się do drugiej osoby. Dlaczego?

• Jak już wiemy, zachowania rodzica-alkoholika są całkowicie nieprzewidywalne. Dlatego właśnie, w dorosłym życiu DDA pragnie tego, czego nie miał w dzieciństwie – kontroli.

• Odczuwa nieustającą potrzebę kontrolowania każdej sytuacji, wszystkich dziedzin swojego życia oraz ludzi, na których mu zależy.

• Potrafi nawet zostawić swojego partnera w obawie, że partner zrobi to pierwszy.

• W przypadku DDA istnieje zwiększone ryzyko do utrwalania cyklu alkoholizmu w swojej rodzinie.

• Nawet jeżeli sam DDA nie nadużywa alkoholu, to uzależnionym może być jego partner.

• Wówczas to dzieci będą wychowywane w rodzinie „alkoholik-przyzwalający” i gdy dorosną – same będą mogły nazywać siebie DDA. A w przyszłości być może staną się alkoholikami lub przyzwalającymi partnerami.

• Dlatego ważne jest przełamanie cyklu, które oznacza: „porzucenie postawy ofiary, bądź zaprzestanie zachowywania się na wzór swego znieważającego czy nieadekwatnego rodzica. (…) Możesz zmienić naturę interakcji występujących w twojej rodzinie dla pokoleń, które nadejdą”(Forward, 1996)

„Jeśli jesteś dorosłym dzieckiem alkoholika, kluczem do www.dda.pl

• www.leczmy-alkoholizm.org