Stoicy
Twórcy:
Zenon (336-264 pne) -założyciel szkoły stoickiej, która przetrwała około 500 lat
Chryzyp - następca Zenona, usystematyzował poglądy stoickie.
Poglądy:
Fizyka:
a) materializm : Wszechobecna zasada cielesności. Nie ma bytu niematerialnego,duchowego,idealnego. Jedyne co jest pod postacią próżni to czas i przestrzeń. Wobec tego również dusza ma postać cielesną. Byt określa wszystkie ciała ruchome, cielesne, które działają.
b) dynamizm: Ciała= pierwiastek bierny + pierwiastek czynny (odzwierciedlają Arystotelesowską formę i materię). Pneuma, czyli delikatna forma materii, tchnienie jest obecna wszędzie i zawsze pod taką samą postacią. (u Platona i Arystotelesa miałaby własności duszy). Ruch toniczny polega na napięciu materii co wywołuje wewnętrzny ruch rzeczy. Im większe nasilenie ruchu tym istoty są bardziej rozmumne.
c) racjonalizm: Wg. założeń wszystko znajduje się w nieustannym ruchu a ruch musi mieć swoją przyczynę. Przyczyna jest cielesna i czynna ---> pneuma jest racjonalna, działa zawsze celowo. Koleje świata są spojone jednym łańcuchem przyczyn, jest to jednolity proces. Rozum (logos = pneuma) przenika i rządzi śwaitem, nie jest siłą ludźką ale kosmiczną ;)
Panteizm
Świat traktowany jako jedno wielkie, jednolite(przeciwieństwo atomizmu), organiczne ciało. Jest żywy rozumny, celowy, nieogranoczony, wieczny, nic poza nim nie może istnieć.
Bóstwo istnieje,ale nie poza wszechświatem a w nim (jest z nim identyczne)
Teoria wiecznego powrotu.
Wyjaśnienie powstania wszechświata = powrót do jońskiej kosmogonii.
Wyróżniane są 2 okresy dziejów: najpierw wszystko powstaje, potem ginie.Świat cały czas zatacza takie kręgi.
Etyka:
Dobro bezwzględne, najwyższe, utożsamiane ze szczęściem to cnota
Kult natury: życie powinno być zgodne z naturą człowieka, ale życie zgodne z naturą to życie cnotliwe.
Ideał człowieka = mędrzec--> rozumny, cnotliwy } przez to szczęśliwy, wolny i bogaty bo posiada wszystko co cenne.
Rzeczy godne wyboru (proegmena), wartości względne są: duchowe - talenty, pamięć, bystrość, postępy w wiedzy. Cielesne- sprawność zmysłów. Zewnętrzne- posiadanie dzieci, rodziny, miłość ludźka, uznanie itd.
Zycie wbrew cnocie, naturze i rozmowi = życie złe, zło bierze się z afektów (zawiść, pożądliwość, smutek, obawa)
Etyka społeczna- społeczeństwo jako organiczny zespół. Stworzenie zespołu to rola państwa.
Logika:
Pochodzenie wiedzy ma źródło w pojmowaniu sensualnym + racjonalnym.
Kryterium prawdy = wszystkie istniejące prawdy można poznać tylko za pomocą zmysłów.
Epikurejczycy
Twórca: Epikur (341-270pne)
Etyka:
Hedonizm i radośc życia--> szczęście to najwyższe dobro, cel- wyjaśnienie na czym polega i jak je osiągnąć.
Szczęście= doznawanie przyjemności, nieszczęście= doznawanie cierpień.
Hedonistyczny kult życia- życie jest jedynym dobrem jakie mamy na własność, więc trzeba je natychmiast wykorzystywać bo jest przemijające i jednorazowe.
przyjemności zewnętrzne-> sztuka wyboru tylko tych, które nie ciągną za sobą cierpień.
Cnotę należy pielęgnować, ale nie jest ona główną istotą posiadania pełni szczęścia.
Przyjaźń z ludźmi bardzo ważna, bez niej nie można żyć spokojnie i bezpiecznie.
Fizyka:
Materializm- istnieją tylko obiekty i pusta przestrzeń
Atomizm- ciała składają się z atomów nie zależnych od siebie
bogowie istnieją poza światem ludźkim i nie ingerują
dusza jest cielesna, jej ruch daje życie. Umiera wraz ze śmiercią człowieka. (nie ma dusz nieśmiertelnych)
Logika:
Prawda może być odnaleziona tylko przez zjawiska sensualne.
Sensualna/zmysłowa teoria obejmuje również uczucia.
Sceptycy
Twórcy:
Pirron (376-286pne)
Tymon z Fliuntu (325-235pne)
Arkezylaos (315-241pne)
Karnedes (214-129pne)
Pisma:
"Zarysy Pirrońskie"
"Przeciw matematykom"
Istota filozofii:
Obalenie fałszu, ujawnienie niepewności sądów ludźkich
Systematyzacja krytycznej myśli greckiej
Podniesienie poziomu wymagań odnośnie przedstawianych dowodów.
Podważa wiarygodność ludźkiego poznania.