REKOMENDACJE WIEDEŃSKIE
(1997)
Tradycyjnie, szpitale są organizacjami oferującymi szeroki zakres świadczeń diagnostycznych i terapeutycznych, łącznie z interwencjami zachowawczymi i zabiegowymi w przypadku chorób przewlekłych i ostrych. W związku z tym szpitale są przede wszystkim zorientowane na chorobę i opiekę leczniczą, a nie na zdrowie. Dotychczas, szpitale wykazywały zaledwie marginalnie zainteresowanie promocją zdrowia, mimo że mają nadzwyczajny potencjał, który może być wykorzystany do zoptymalizowania ich zasobów, kierując je nie tylko na opiekę leczniczą, ale także na zdrowie w szerokim sensie.
Szpitale odgrywają centralną rolę w systemie opieki zdrowotnej. Jako jednostki, które zajmują się nowoczesną praktyką, badaniami naukowymi i kształceniem, posiadają dużą wiedzę i doświadczenie, dzięki czemu mogą wywierać profesjonalny wpływ na działania praktyczne innych instytucji i na grupy społeczne.
Szpitale są instytucjami zatrudniającymi wiele osób i wiele osób szpital odwiedza, przez co mają „dostęp” do dużej części społeczeństwa. W niektórych krajach każdego roku ponad 20% społeczeństwa ma kontakt ze szpitalami jako pacjenci. W niektórych miastach szpital jest największym zakładem pracy. 30 000 szpitali w Europie zatrudnia 3% całkowitej siły roboczej.
Szpitale mogą być miejscem pracy tworzącym zagrożenia zdrowotne. Ryzyko stwarza nie tylko ekspozycja na różne środki toksyczne lub infekcje, lecz także ekspozycja na czynniki chemiczne i fizyczne, a także na stres zależnie od rodzaju wykonywanej pracy i stopnia ponoszonej odpowiedzialności.
Szpitale są producentami znacznych ilości odpadów. Mogą one brać znaczący udział w zanieczyszczaniu środowiska, ale jednocześnie jako „konsument” wielu produktów, mogą promować produkty zdrowotne i bezpieczne dla zdrowia.
Podstawowe zasady
W kontekście strategii Zdrowia dla Wszystkich, Karty Ottawskiej dotyczącej promocji zdrowia oraz Karty Lubljańskiej dotyczącej reformowania opieki zdrowotnej, Szpital Promujący Zdrowie powinien:
1. Promować ludzką godność, równość, solidarność i etykę zawodową, uwzględniając różnice potrzeb, wartości i kultury różnych grup społecznych;
2. Być w pełni zorientowany na jakość (TQM), dobre samopoczucie pacjentów, ich rodzin i personelu, a także na ochronę środowiska;
3. Koncentrować się na zdrowiu, podchodząc do tego zagadnienia w sposób holistyczny, a nie tylko z punktu widzenia świadczeń leczniczych;
4. Ukierunkować swoją działalność na wspieranie udzielających świadczeń zdrowotnych dla pacjentów i ich rodzin, w możliwie najlepszy sposób, co ma istotny wpływ na zdrowie;
5. Spożytkowywać zasoby w sposób właściwy z uwzględnieniem kosztu i efektywności;
6. Współdziałać z tak wieloma poziomami opieki zdrowotnej, jak to jest możliwe.
Wdrażanie strategii Szpitala Promującego Zdrowie
Stwarzanie przez szpital możliwości rozwijania perspektyw, celów i struktur zorientowanych na zdrowie.
Uczestnictwo i zaangażowanie
Zachęcanie do uczestnictwa szpitala w działaniach na rzecz pozyskiwania zdrowia łącznie z aktywnym zaangażowaniem wszystkich grup profesjonalnych oraz budowaniem związków z innymi profesjonalistami spoza szpitala;
Zachęcanie pacjentów do aktywności i uczestnictwa odpowiednio do ich potencjału zdrowotnego, do korzystania z praw pacjenta i innych czynników prowadzących do poprawy ich samopoczucia;
Tworzenie zdrowych warunków pracy dla całego personelu szpitala, uwzględniając redukcje szpitalnych czynników ryzyka oraz czynników ryzyka o charakterze psychospołecznym;
Zwiększanie zaangażowania kierownictwa szpitala w pozyskiwanie zdrowia, z włączeniem tej zasady w codzienne procesy podejmowania decyzji.
Porozumiewanie się, informacja i edukacja
Usprawnienie porozumiewania się / wzajemnej komunikacji i poprawa kultury szpitala w taki sposób, aby stały się czynnikami wpływającymi na jakość życia personelu szpitalnego. Sposoby porozumiewania się personelu w szpitalu winnych wychodzić naprzeciw potrzebom wielozawodowej współpracy i wzajemnej akceptacji;
Poprawa porozumiewania się personelu szpitala i pacjentów w sposób uwzględniający respektowanie ludzkiej godności;
Poprawa porozumiewania się i współpracy z istniejącymi instytucjami socjalnymi i udzielającymi świadczeń zdrowotnych dla społeczeństwa lokalnego, z opartymi na społeczności lokalnej inicjatywami na rzecz promocji zdrowia oraz ochotniczymi (dobrowolnymi) grupami i organizacjami, organizacjami, a także innymi uczestnikami działań optymalizujących dwustronne stosunki między różnymi dostarczycielami i bezpośrednimi realizatorami świadczeń zdrowotnych sektora zdrowia;
Wzrost w zakresie dostarczania i jakości informacji, porozumiewania się i programów zdobywania wiedzy i umiejętności służących pacjentom i ich rodzinom;
Integrowanie zasad Szpitala Promującego Zdrowie z rutynową działalnością szpitala poprzez rozwijanie poczucia wspólnoty i identyfikacji ze szpitalem.
Wykorzystywanie doświadczeń
Istnieje potrzeba promowania krajowej i międzynarodowej wymiany doświadczeń uzyskanych na drodze wdrażania projektu Szpitala Promującego Zdrowie w celu umożliwienia wykorzystania różnych podejść w rozwiązywaniu różnych problemów. Ponadto, Szpitale Promujące Zdrowie winny angażować się w regionalne, krajowe i międzynarodowe kontakty oraz wymianę doświadczeń.
Aneks: Uczestnictwo w Europejskiej Sieci Szpitali Promujących Zdrowie ŚOZ
Szpitale, które deklarują chęć przystąpienia do Europejskiej Sieci Szpitali Promujących Zdrowie powinny:
Uznać podstawowe zasady i strategie wdrażania Rekomendacji Wiedeńskich
Należeć do ich krajowych / regionalnych sieci, o ile takie istnieją. Szpitale krajów, w których takie sieci nie istnieją winny składać wnioski o przystąpienie do tej sieci wprost do instytucji koordynującej na poziomie międzynarodowym
Stosować się do zasad i przepisów ustanowionych na międzynarodowym poziomie przez członków Sieci Międzynarodowej, Światową Organizację Zdrowia oraz instytucję koordynująca.
Przewiduje się trzy rodzaje członkostwa:
Członkostwo w Sieci Krajowej / Regionalnej
Indywidualne członkostwo – dotyczy krajów, w których nie ma jeszcze sieci krajowej / regionalnej
Członkostwo w Sieciach Tematycznych (Problemowych).