KULTURA MASOWA

Definicje:

- Kłosowska - k. masowa to typ k. symbolicznej oparty na trzecim układzie przekazu k, w którym treści docieraja do rozproszonej publiczności dzieki środkom masowego przekazu.

- Strinati - k. masowa to k. popularna tworzona przez masowa technikę przemysłową i sprzedawana sdla zysku masowej publiczności.

- Friedman - k. masowa jest to ogół dóbr konsumcyjnych oddanych do dyspozycji szerokiej publiczności za pomocą środków masowej komunikacji w warunkach cywilizacji technicznej.

- Baudrillard - k. masowa jest najpełniej definiowana przez połaczenie medium technicznego z Najniższą Wspólną Kulturą.

Społeczeństwo masowe:

Dominują interakcje przelotne oraz zformalizowane, następuje zmiana sfery kultury symbolicznej (komercjalizacja), powstaje zapotrzebowanie na specyficzną ofertę która zaspokoji zwiększająca się pule czasu wolnego, zanika kultura ludowa.

Kryteria określające kulture masową:

- Ilość - liczne publiczności pojawiały się już wczesniej jednak masowa publiczność powstała dzieki środkom technicznym które sa symbolem naszych czasów. Występuje wielka publicznośc <- która jest zjednoczeniem psychicznym ludzi lub zbliżeniem fizycznym, lub jest to fizyczne ugrupowanie charakteryzujące się wspólnotą zainteresowań, wiedzy, potrzeb i ocen. Im więkasz masa bubliczności, tym wieksza heterogeniczność.

- Standaryzacja - Szukanie wspólnego mianownika dla różnych elementów kultury które trafiają do zróżnicowanej publiczności. najczęsciej osiągane jest to poprzez rownanie w dół czyli obniżanie poziomu mdo najmniej elokwentnych, najsłabiej wykształconych oraz przez odwoływanie się do zainteresowan uważanych z najbardziej uniwersalne. (Dzieki standaryzacji kultura masowa wykształca swoj specyficzny styl)

- homogenizacja kultury - mieszanie się różnych elementów kulturowych, charakteryzujący się tym iż poszczególne składniki zaczynaja sie do siebie całkowicie upodabniać. Homogenizacja oznacza zniesienie dystansów i róznic a osiach wyższe - nizsze, mądre - głupie czy ważne - niewazne. Homogenizacji podlega cała warstwa kulturowa - wzorce, normy, zachowania i wartości.

>>>>> Dwa aspekty homogenizacji:

Aspekt obiektywny - można analizować zawartość przekazów rozpowszechnianych przez techniczne środki umasowienia kultury bez względu na ich recepcje.

Aspekt subiektywny - można analizować procesy recepcji rożnych treści kultury i jakościowych specyficzności odbioru dziel róznego poziomu.

>>>>> Typy homogenizacji:

UPRASZCZAJĄCA (wulgaryzująca): uproszczenie treści komunikatow, poddawanie elementow wyższej kultury pewnym przeróbkom, jako proces ich uprzytepniania do kultury masowej. Zasada wspólnego mianownika.

IMMANENTNA: przeciwstawny to upraszczającego, polega na włączeniu do dzieł wyzszego pozziomu elementów zdolnych przyciągnąć szeroka publiczność, dokonuje tego sam autor ukrywając pod zewnętrzną prostotą drugie dno.

MECHANICZNA: najbardziej powszechna, polega na zestawieniu obok siebie treści roznego poziomu i przenoszeniu wielkich dzieł w nienaruszonej postaci do masowych środków komunikowania się. Taka homogenizacja dostarcza możliwośc wyboru oraz powoduje ze cześć dorobku wyzszej kultury trafia do szerokiego audytorium.

- Stechnicyzowanie przekazu - uzycie ośiągneć techniki w przekazie do szerokiej publiczności.

ZROŻNICOWANIE - ASPEKT SPOŁECZNY I KULTUROWY

Struktura spoleczna widziana z perspektywy struktury klasowej stanowi układ stratyfikacyjny oparty na relacjach nadrzędności i podporzadkowania. Za najwazniejszy rodzaj stratyfikacji we współczesnym spoleczeństwie uznaje sie uklad klasowy. Jest to taki typ stratyfikacji w którym pozycja w społeczeństwie określana jest głównie przez kryteria ekonomiczne.

Schematy ujmowania struktury klasowej:

1. schemat dychotoniczny (Marks) - w którym to klasy są ułożone względem siebie biegunowo i obdażone sa przeciwstawnymi cechami. W tym schemacie struktura ma charakter przeciwstawien: rządzeni - rządzący, bogaci - biedni.

2. schemat gradacyjny stratyfikacyjny - stopniowalny: społeczeństwo jako wielocżłonowy uklad klas, wszystkie wyróznione klasy mają ta samą cechę ale w różnym stopniu. Klasy w tym schemacie wyróżnia się ze względu na istotne cechy położenia spolecznego np. dochód, wykształcenie, pochodzenie społ. Weber założyl ze strukturę społ. możemy badać na trzech płaszczyznach: ekonomicznej, społecznej i politycznej.

Wyznaczniki miejsca w strukturze społecznej:

Cechy uniwersalne (biologiczne) oraz specyficzne (jednostkowe) tkóre dzielimy tylko z niektórymi ludźmi i to one stanowią o podziale na szczególne zbiorowości.

Relacje między cechami spolecznymi a kulturowymi:

1. cechy społ. determinują cechy kulturowe: odnoszą się przede wsztstkim do społeczeńst tradycyjnych gdzie wszelka przynależnośc społeczna decyduje o cechach kulturowych.

2. cechy kulturowe decydują o cechach spół: adekwantne do społeczeństw nowoczesnych w których edukacja i inne procesy kulturowe przyczyniły sie do rucvhliwości społecznych. Zdobyta wiedza i umiejętności wpływaja na pozycje społeczna.

3. Ontologiczna jednośc cech społecznych i kulturowych: najbardziej uniwersalne i kompromisowe, warstwy te tworza niemozliwą do rozdzielenie calośc.

4. Wzgledna autonomia cech społecznych i kulturowych: adekwatne do spłeczeńst ponowoczesnych w których ruchliwość społeczna jest bardzo intensywna. Wewnąrz danego segmentu struktuey społecznej istnieje zroznicowanie kulturowe przy jednoczesnym zróznicowaniu społecznym.

Przyczyny atomizacji cech spolecznych i kulturowcyh:

1. Otwieranie sie spoleczeństw: granice oddzielające spoleczenstwa stają się mniej wyraźne, tracą znaczenie w sensie fizycznym i społecznym, zjawisko to powoduje szereg onnych.

2. Rozluźnienie struktur stanowych, klasowych i zawodowych: uowszechniająca sie ruchliwośc spoleczna wertykalna.

3. Rozmywanie się granic między poszczególnymi segmentami życia społ. i ich wewn. polaryzacja: zanik róznic nawet biologicznych przy jednoczesnym różnicowaniu się wewnątrz klas.

4. Emancypancja i kreatywnośc jednostek w zakresie kształtowania swych cech: przekonanie jednostek ze są "panami samych siebie" - przeświadczenie złudne, ale wazne w procesie autokreacji.

5. Globalizacja: \/ \/ \/ \/ \/

- Dyfuzja kulturowa - proces zapozyczania wzorów i wytworów kulturowych pomiędzy poszczegolnymi społecznościami.

- Transkulturowość - zatracenie przez poszczególne kultury struktury wyspowej - straciły wewnętrzną jednośc i odrębność. Mieszają się one ze sobą, przenikają wzajemnie, łączą się ze sobą tworząc złożone sieci kulturowe.

- Globalizacja - Signum Temporis - zjawisko wielowątkowe, wielopłaszczyznowe które jest wynikiem współdziałania czynników politycznych, spólecznych, kulturowych i ekonomicznych zaś jej głównym motorem jest rozwój technik informacji i telekomunikacji który przyczynia się do wzrostu tempa i zakresu interakcji między ludzmi na całym świecie. Globalizacja oznacza życie w "jednym świecie" gdzie jednostki, grupy i narody sa od siebie coraz mocniej uzaleznione.

Główne płaszczyzny procesów globalizacyjnych:

1. Siec komunikacyjna - internet, telekomunikacja,tv.

2. Zalezności ekonomiczne, finansowe, polityczne, strategiczne i kulturalne.

3. Nowe formy organizacji kulturalnych, ekonomiczny i politycznych o charakterze ponadnarodowym -oderwanie sie od kraju.

4. Pojawiają się nowe kategorie sp[ołeczne których życie i praca oderwane są od konkretnego miejsca.

Teorie globalizacji:

- Globalna Ekumena - ekumena to obszar (kociolek) ciągłych interakcji kulturowych, wzajemnej penetracji i wymiany treści kulturowych. Kultury tradycyjne to ekumeny zamknięte a kultura współczesna to ekumena otwarta - przekraczająca granice czasu i przestrzeni.

>>>>> Możliwe scenariusze losów ekumeny globalnej:

1. Globalna homogenizacja­: całkowita dominacja kultury zachodniej, wszystkie cywilizacje staną się kopiami zachodniego stylu życia.

2. Nasycenie kulturowe: kultura centrum zaczyna dominowac po upływie dłuszego okresu czasu.

3. Deformacja kulturowa: uproszczenie, zubożenie - degeneracja kultury zachodniej w toku jej adaptacji przez peryferia. Najłatwiej zaadoptowac to co jest proste.

4. Amalgamacja kulturowa: bardziej równorzędny dialog - ogólne wzbogacenie kultury - zdeżenie kultur to pozytywny aspekt bo stymuluje kreatywność po obu stronach - pluralizm kulturowy.

Cztery obrazy porzadku społecznego spotykanego w wyobraźni ludzi wspołczesnych:

1. Globalny Gemeinschaft I - świat jako mozaika zamkniętych odgraniczonych wepólnot. Wzajemna izolacja, odmienność i brak aspiracji do ekspansji.

2. Globolny Gemeinschaft II - ogolnoludzki konsensus wokół pewnych wspólnych wartości i ideałów np. koncepcja ekumenizmu, ruchy pokojowe.

3. Globalny Gesselschaft I - powiązana silnymi więziami kooperacyjnymi w dziedzinie ekonomi, polityki i kulturt, koncepcja pokojowego współistnienia, moze sie pojawić wiodace mocarstwo jako "policjant światowy"

4. Globalny Gesselschaft II - wspólna organizacja polityczna i ponadnarodowy rzad światowy.

- hiperglobalizm - globalizacja realne zjawisko - jej skutki mozna odczuć na każdym kroku, proces ten przebiega bez względu na granice państwowe. Pojawia się porządek globalny - produkcja i handel globalny.

Efekt zmian:

1. Postępująca uniformacja świata - kapitalystyczny rynek ekonomiczny, kapitalizm systemem swiatowym.

2. Upadek systemu gospodarki planowej - w polityce 3 fala demokratyzacji - lata 80 poszostawiły jedynie enklawy autorytaryzmu i totalitaryzmi - ogólnie panuje demokracja.

3. Homogenizacja kultury - np. język, kultura materialne i sfera konsumpcji. Upodobnienie sfer tradycyjnych - religia i rodzina.

>>>>Aspeklty psychologiczne:

1. Poszerzenia kategori "my" - wspólnota losu, zagrożeń i idei.

2. Pojawia się rożsamość regionalna - "my Europejczycy"

3. Pojawiąja się zalążki solidarności światowej.

4. Wzmocnienie lojalności i tożsamości lokalnej - pojawia sie "nowa mentalnosć plemienna" - z jednej strony poszerzenie horyzontów z drugiej przywiązanie do lokalności.

MARGINALIZACJA I WYKLUCZENIE SPOŁECZNE:

Marginalizacja społeczna - zjawisko ściasle powiązane z ubóstwem i bieda lecz nie tożsama z nimi.

Miary ubóstwa:

1. Miara subiektywna - polega na ocenie przez badanych własnej sytuacji materialnej i możliwości zaspokajania potrzeb.

2. Najwazniejsze miary obiektywne to minimum socjalne i minimum egzystencji.

3. Stosowane bywają także miary relatywnej granicy ubóstwa (wyznaczanej przez pewien % mediany lub średniej wydatków gospodarst domowych) oraz oficjalnej granicy ubostwa ( stosowana przy administracyjnych decyzjach przyznających prawa do zasilku)

Marginalność: w kadym społeczeństwie pewna grupa ludzi żje w warunkach znacznie odbiegających (negatywnie) od poziomu zycia pozostałych - są to ludzie z róznych powodów skazani na funkcjonowoanie na obrzeżach, marginesach społecznych. Można marginalnośc zdefiniować jako społeczną pozycje tych grup które zostały zdegradowane do peryferyjnego statusu w wyniku zdominowania przez grupy centralne.

Marginalnośc charakteryzuje się: pozbawieniem władzy i dostępu do podejmowania decyzji, mniej możliwości wyboru a więcej ograniczen, mniej możliwoścekonomicznych i niższa pozycja ekonomiczna, mniejsze mozliwości edukacyjne, zawodowe, większe narazenie na skutki nacisków spolecznych oraz społeczne napiętnowanie i praktyki dyskryminujące.

Szereg barier utrudniających życie w głównym nurcie życie społecznego:

1. wykluczenie strukturalne - wyniekające z miejsca zamieszkania, wykształcenia itp.

2. wykluczneie fizyczne - wynikające z wieku, stanu zdrowia itp.

3. wykluczenie normatywne - wynikające z samotności, uzależnienia, konfliktu z prawem, dyskryminacji.

Undercalss: ponowoczesna postać marginalizacji i wykluczenia która istnieje we wszystkich praktycznie społeczeństwach chociaż w kazdym z nich ma swoją specyfike. Kultura ta ścisle łaczy się z patologiami społecznymi - przemoc, alkoholizm i narkomania. Cześto dziedziczone, dziecko wychowane w warunkach underclass ma bardzo male szanse na wydostanie się.

Dla określenia miejsca i pozycji jednosctki w strukturze społecznej, kluczowy staje się dzis nie tylko kapitał ekonomiczny ale także kapitał społeczny (sieć powiązań społecznych jednostki i ilośc kontaktow jakimi dysponuje oraz umiejętność wchodzenia w społeczne interakcje) i kapital kulturowy (kompetencje kulturowe czlowieka - jego zdolności, umiejętności, kwalifikacje, ogładę towarzyską, wiedze o świecie, umięjętności w zakresie komunikacji itp).

RUCHLIWOŚĆ SPOŁECZNA:

Terminem ruchliwośc społeczna oznaczamy serię zjawisk polegających na przenoszeniu się jednostek czy grup z miejsca na miejscie w przestrzeni społecznej. Polega na zmianie pozycji społecznej w tej samej zbiorowości lub też na przeniesieniu się do innej zbiorowości i zajęciu tam innej pozycji.

Typy ruchliwości społecznej:

1. Ruchliwośc pionowa, wertykalna - czyli przechodzenie z niżczych pozycji na wyższe lub odwrotnie (awans i degradacja). Ruchliwośc pionowa moze byc przechodzeniem szczebli w ramach jednej hierarchi słuzbowej lub też przechodzenie z klasy do klasy społecznej. Możę się dokonywac w jednym pokoleniu lub tez w ciegu kilku pokolen.

2. Ruchliwość pozioma, horyzontalna - polega na przenoszeniu się z grupy do grupy (zawodu, miasta) jednakże bez zmiany pozycji społecznej, bez widocznego awansu czy degradacji. Np przechodzenie przacownikow z instytucji do instytucji na tym samym stanowisku.

3. Fluktuacje pracowników przenoszenie się z zakładu pracy do zakładu pracy, jednakże w ramach tego samego zawodu.

4. Proces codziennych przepływów ludności miedzy miejscem zamieszkanie, pracy, zapopatrzenia i rozrywki.

5. Ruchliwość wynikająca ze zmiany sklady społeczno - zawodowego kolejnych pokoleń to ruchliwość strukturalna zaś pozostała to ruchliwość wymienna (zwana tez cyrkulacyjną)

Przyczyny procesu ruchliwości społecznej: niektóre z procesów ruchliwości wynikaja z samego mechanizmu życia zbiorowości, tzn. zaspokajania potrzeb i funkcjonowania, ruchliwość wertykkalna związana jest z faktem stratyfikacji społeczeństw pod wieloma względami.

RODZINA:

Typy rodzin:

matriarchat (władza matki), patriarchat (władza ojca), partnerska (współpraca członków, podzial rol), egalitarna (nie ma przewagi jednego czlonka, równowaga prestiżu), nuklearna (składająca się z kilku pokoleń), poszerzona (kilka rodzin nuklearnych), endogamiczna (małżonkowie z tej samej klasy społecznej), egzogamiczna (malżonkowie z różnych klas), partylinearna (dzieci właćzone do rodu ojca), matrylinearne (dzieci włączone do rodu matki), unilinearne (ródzina ciagnące sie w jednej lini), matrylokalne (męzczyzna zostaje włączony do grupy w której żyje zona), patrylokalne (kobieta zostaje włączona do grupy w której żyje mąż), bilokalne (małżeństwo mieszka w grupach i męza i żony), neolokalne (małżenstwo mieszka w wybranym przez siebie miejscu, niezależnie od pochodzenia rodzin), monogamiczna (małżenstwo jednego męzczyzny i jednej kobiety), poligamiczna (malżeństwo z wieloma osobami. 1. małżeństwo kobiety z mężczyznami ( wielomęstwo ) nazywa się poliandrią 2. małżeństwo mężczyzny z kobietami ( wielożeństwo ) nazywa się poligynią.).

Funkcje rodziny:

- Prokreacyjna (trwałośc społeczenstwa dzięki reprodukcji).

- seksualna (zaspokojenie potrzeb seksualnych).

- opiekuńczo-zabezpieczająca (polega na opiekowaniu się i pielęgnacji wszyskich wymagającyvch tego członków rodziny).

- materialno-ekonomiczne (zaspokojenie potrzeb materialnych członków rodziny, oraz zabezpieczenie finansowe i opieka nad członkami rodziny potrzebującymi pomocy).

- społeczno-wyznaczająca (funkcja klasowa, która zwiazana jest z miejscem rodziny w hierarchi spolecznej).

- legitymizacyjno-kontrolne (stoją na straży norm i wartości rodzinnych).

- socjalizacyjna (obejmuje płaszczyzne związana z socjalizacją, wychowaniem, uczestniczeniem w kulturze)

- kulturalna (polegająca na transmisji najistotniejszej treści dorobku kulturowego społeczeństwa - artefakty materialne, dziedzictwo kulturowe, systemy i skale wartości i norm, sposoby kożystanie z osiągnieć danego układu spolecznego)

- rekreacyjno-towarzyska (dom rodzinny jako miejsce wypoczynku dla członków rodziny. Pogłębione kontakty towarzyskie między domownikami. Przychylna atmosfera)

- emocjonalno-ekspresyjna (potrzeby akceptacji i bezpieczeństwa realizowane w rodzinie, także miłości i wyrażania własnej osobowości)

Dynamika - fazy życia rodzinnego:

1. narzeczeni przed slubem.

2. młoda para po slubie, przed dzieckiem.

3. małzonkowie z dziećmi do 6 lat.

4. małżońkowie z dziećmi 6-18lat

5. małżonkowie mieszkający z dziecmi w wieku pozaszkolnym

6. małzonkowie samotni z dziećmi usamodzielnionymi.

7. małzonkowie samotni z dziećmi usamodzielnionymi życiowo i rodzinnie z malymi dziećmi.

8. małzonkowie samotni z dziećmi usamodzielnionymi życiowo i rodzinnie z dorastającymi lub dorosłymi dziećmi.

9. jedno z malżonków owdowiałe z dziećmi usamodzielnionymi życiowo i rodzinnie z dorastającymi lub dorosłymi dziećmi.

RELIGIA I RELIGIJNOŚĆ W SPOŁECZEŃSTWIE POCZĄTKU XX WIEKU:

System powiązanych ze sobą wierzen i praktyk odnoszących się do rzeczy świętych, to znaczy ze wyodrębnionych i zakazanych, wierzen i praktyk łączących wszystkich wyznawców w jedna wspólnotę - Kosciół.

Podstawowe typy wierzeń:

1. zwykły nadnaturalizm - spotykany w najprostszych społeczeństwach, wyznawcy nie uznają istnienia bogow czy ponadnaturalnych sił ale sa przekonani o oddziaływaniu ponadnaturalnych siłe na sprawy ludzkie.

2. animizm - wyznawcy wierza w istnienie duchów które funkcjonują w świecie, nie wymagają one czci ale należy się z nimi liczyć.

3. teizm - wiara w bogow - panteizm (bog - natura), politeizm (wile bogów), monoteizm (jeden bóg)

4. abstrakcyjne ideały - w centrum uwagi nie znajduje się bóg i jego kult tylko sposób myslenia i postępowania czlowieka którego zadaniem jest osiągnięcie specjalnego stanu świadomości (ascendencja).

Typy organizacji religijnych:

1. sekta - mała grupa która przybiera postawę eksluzywną wobec reszty społeczeństwa. Sekty mają o wiele mniej sformalizowana strukturę niż kosciół, cześto sa odłamem kościoła. Na ogół nie przychylnie nastawione do innych grup religijnych. Członków zdobywa przez konwersje.

2. Denominacja - wyzsza forma sekty, kontynuacja na poziomie zorganizowania i sformalizowania określania jako stan przejściowy miedzy sekta a kościolem. Względnie jednolite ugrupowanie o charakterze konserwatywnym. Tolerancyjne dla różnych interpretacji biblii, w przeciwieństwie do sekt które sa w wojnie ze światem, denominacje starja się z nim współpracowac.