1 Miejsce psychiatrii wsrod nauk medycznych i zasady relacji pacjent lekarz







Miejsce psychiatrii wśród innych nauk

Komunikacja z pacjentem

( OSOBOWOŚĆ PACJENTA A RADZENIE SOBIE Z PRZEWLEKŁĄ

CHOROBĄ)
















Katedra i Klinika Psychiatrii

Arystoteles, Galen, Platon:

-dualizm duszy i ciała




-medycyna świecka kształcąca umiejętności praktyczne




- medycyna sakralna praktyki rytualne






Asklepios (syn Apolla) rytuał inkubacji: oczyszczenie (sen po którym przychodzi ozdrowienie, bą wskazówki, rady)

Kult Asklepiosa zastąpił w VI w. kult Chrystusa -Uzdrowiciela.

Patronem chorych psychicznie był sw Antoni Pustelnik

Hipokrates (460-370 p.n.e.)

Jedność ciała i duszy więc leczenie to oddziywanie na:

1. ciało

2. duszę

3. pośrednie na ciało przez duszę (Asklepiony)

4.działanie na duszę przez ciało

Teorie humoralne (krew, śluz, żółć jasną i ciemną)

Teorie temperamentalne (sangwinik , flegmatyk, choleryk, melancholik)



De morbo sacro-epilepsja


Rzym starożytny I-II w. n.e. Asklepiades: zożyciel szkoły medyków


Celsus Księga III: zaburzenia psychiczne (insania-odp. gr. paranoia)


1. phrenitis 2. melancholia 3. psychozy

Galen : mózg-żródło postrzegania, jest też siedliskiem duszy (jedność) Awiccenna poraz pierwszy lokalizował funkcje psychiczne w określoych

częściach zgu

Zakon Bonifratrów (XVw.)

rodek opieki rodzinnej w Geel k. Antwerpii

Dualizm DESCARTES (Kartezjusz): „ja-dusza w szyszynce, której istotą jest myślenie jaźń (cogite ergo sum)




Gall XVIIw. podstawowa rola kory w funkcjonowaniu psychiki i ciała

Paul Broca XIX w. kraniometria w antropologii.

Mesmer:teoria magnetyzmu zwiercego

Pinel Filip:Francja Nozografia filozoficzna

Reil Johann- Niemcy: termin „psychiatria” 1808r.

Rudolf Virchow - odkrycie komórki - kierunek anatomopatologiczny.


Zaburzenia funkcjonalne: George Beard: neurastenia, Jean Charcot i

Zygmunt Freud: Histeria


Psychologia (Franz Brenan):eksperymentalna zwzana z biolog i

fizjolog oraz filozficzna (opisowa operta na intospekcji).


Jean Esquirol koncentrował się na przebiegu psychoz:remissio i intermissio-

zapocządkow epidemiologię psychiatryczną.

W. Griesinger: historia rozwoju duszy, T Meynert i Carl Wernicke Alois Alzheimer- rozwijali kierunek neuroanatomopatologiczny.

Karl Kahlbaum i Emil Krepelin-kierunekkliniczno nozologiczny.



Krepelin-dementia precox, uwzględniał płeć, wiek, czynniki etniczne oraz

konstytucjonalno-genetyczne w rozwoju zaburzeń psychicznych.






Współcześnie do tego nawzuje klasyfikacja DSM (Robert Spitzer)


DSM I i DSM II (1952, 1968) DSM III (1980) DSM IV (1992). Teoriaetioepigenezy - Bilikiewicz: wieloosiowość rozpoznania . Europa: ICD-10 1994r.

lata 50 XX w.-I-zy neuroleptykchloropromazyna lata 60- te: tymoleptyki.

SPEKTRUM TEMATÓW










PROBLEMY PSYCHOLOGICZNE W TERAPII OSÓB

CHORYCH PRZEWLEKLE


DIAGNOZA PSYCHOLOGICZNA


PODSTAWOWE INTERWENCJE

PSYCHOTERAPEUTYCZNE

SPEKTRUM TEMATÓW










PROBLEMY PSYCHOLOGICZNE W TERAPII OSÓB

CHORYCH PRZEWLEKLE


DIAGNOZA PSYCHOLOGICZNA


PODSTAWOWE INTERWENCJE

PSYCHOTERAPEUTYCZNE


PRAKTYKA

Wiedza psychologiczno-psychiatryczna

potrzebna jest gdyż:








co najmniej 1/3 pacjentów nie wypełnia zaleceń

lekarskich


(Claydon, Efron, 1994)

Wyniki badań amerykańskich wskazują, że:

jedynie 25% populacji generalnej w pełni przestrzegało

zaleceń lekarskich

(Buckalew, Buckalew, 1995)

11% kobiet z patologicznymi wynikami badania

cytologicznego nie wypełniało zaleceń lekarskich


(Funke, Nicholson, 1993)

Współpraca z pacjentem







































bardzo ŁATWO … … bardzo TRUDNO




Keith i Kane J Clin Psych

2003; 64: 1308-1315












PACJENT KTÓRY NIE

PRZESTRZEGA ZALECEŃ


NIE JEST „WINNY”!












PACJENT, KTÓRY NIE

PRZESTRZEGA ZALECEŃ MA PROBLEMY PSYCHICZNE, NA KTÓRE „SOJUSZ TERAPEUTYCZNY” LEKARZ-PACJENT MOŻE MIEĆ WPŁYW

WYPEŁNIANIE ZALECEŃ W

ZABURZENIACH KOWYCH



"Niestosowanie się do zaleceń”


nie jest to problem pacjenta


wyraz zaburzenia relacji lekarz-pacjent"


nie rozpoznanie, jakie znaczenie ma dla

pacjenta choroba i wypełnianie

przekazanych mu zaleceń


Spaeth (1995)





KONCEPCJA „WZMACNIANIA

PACJENTA





Zastępuje tradycyjny model kontaktu


Koncentruje się na doskonaleniu sprawności pacjenta w radzeniu sobie z objawami lęku, aby:


- mó on uzyskać większe możliwości kontroli

i wpływania na własne życie


- zwiększał wpływ na osoby i instytucje, które ma znaczenie dla jego sposobu życia


- poszerzał zakres zachow i strategii w

rozwzywaniu problemów oraz radzeniu sobie

ze stresem

SPEKTRUM TEMATÓW










PROBLEMY PSYCHOLOGICZNE W TERAPII OSÓB

CHORYCH PRZEWLEKLE


DIAGNOZA PSYCHOLOGICZNA


PODSTAWOWE INTERWENCJE

PSYCHOTERAPEUTYCZNE


PRAKTYKA



DIAGNOZA PSYCHOLOGICZNA






rozpoznanie stylu funkcjonowania


poznanie hierarchii wartości pacjenta


zrozumienie jego trudnci


w oparciu o wiedzę z zakresu psychologii

oraz o własne doświadczenia życiowe

MECHANIZMY RADZENIA

SOBIE



Radzenie sobie to działanie świadome, w odżnieniu od mechanizmów obronnych






Styl radzenia sobie to typowy dla danej jednostki sposób zachowania w różnych sytuacjach stresowych

STRES, MECHANIZMY OBRONNE I

MECHANIZMY RADZENIA SOBIE ZE


STRESEM







STRES


zespół typowych reakcji psychofizjologicznych występujących jako „niespecyficzna reakcja organizmu na wszelkie niedomagania


(wg. Selyego 1974, s. 14)

Stadia Ogólnego Zespołu

Adaptacyjnego








Reakcja na stres określana jest mianem

Ogólnego Zespołu Adaptacyjnego”

w którym występują trzy stadia:




Reakcji alarmowej ogólnej mobilizacji


Odporności


Wyczerpania


(Selye, 1956, 1976), (General Adaptation Syndrom)

Ogólny Zespół Przystosowania

(Selye, 1977)

Optymalny poziom stresu

GŁÓWNE FUNKCJE MECHANIZMÓW

RADZENIA SOBIE TO:







uregulowanie emocji (zwykle intensywnych

i negatywnych) i utrzymanie optymalnego

ich poziomu


„rozwiązanie” problemu, który był źródłem

stresu

STYLE RADZENIA SOBIE ZE

STRESEM






1. skoncentrowany NA ZADANIU


2. skoncentrowany NA POSZUKIWANIU

NAJLEPSZEGO ROZWIĄZANIA


3. skoncentrowany NA EMOCJACH


4. skoncentrowany NA UNIKANIU, który

może przyjmować dwie formy:


a. angażowanie się w czynności zastępcze


b. poszukiwanie kontaktów towarzyskich


(Parker i Endler 1988)

KRÓTKA METODA OCENY

RADZENIA SOBIE Z CHORO





Zastosowanie ankiety „4X4”


Pytania mają na celu wspólne ustalenie

przez pacjenta i lekarza

najważniejszych mechanizmów i dominującego stylu radzenia sobie z chorobą.

STYL SKONCENTROWANY NA

ZADANIU





podejmowanie wysiłków zmierzających do

rozwiązania problemu poprzez modyfikację myślenia lub próby zmiany

sytuacji



główny nacisk położony jest na zadanie lub planowanie rozwiązania problemu

STYL SKONCENTROWANY NA


ZADANIU




Fazy postępowania:


zbieranie informacji


selekcja informacji


podejmowanie decyzji


podejmowanie działań prowadzących do:


rozwzania problemu – gdy jest to możliwe


wprowadzanie zmian w sposobie zachowania umożliwiające konsekwentną realizację podjętej decyzji


przystosowanie się do życia z problemem, który

jest niemożliwy do zmiany


STYL ZORIENTOWANY NA POSZUKIWANIE

NAJLEPSZEGO ROZWIĄZANIA





nie poprzestanie na rozwiązaniu problemu


zainteresowane nowościami



uwzględnienie dodatkowych szczegółów różnych, możliwych a pozytywnych rozwiąz


poszukiwanie najlepszych rozwiąz na każdym etapie radzenia sobie z problemem


STYL ZORIENTOWANY NA POSZUKIWANIE

NAJLEPSZEGO ROZWIĄZANIA





większa ilości czasu i środków na

zbieranie i selekcjonowanie informacji


korzystanie z konsultacji specjalistów


akceptowanie faktu, że osiągnięcie niewiele większej skuteczności wymagać może stosunkowo dużych nakładów czasu i środków

STYL SKONCENTROWANY NA


EMOCJACH





koncentracja na sobie (egocentryzm)


na własnych przeżyciach emocjonalnych

(złość, poczucie winy, napięcie)


myślenie życzeniowego i tendencje do

fantazjowania

STYL SKONCENTROWANY NA EMOCJACH






ekspresja emocji zakłóca funkcjonowanie jednostki, a złagodzenie tych emocjonalnych reakcji staje się pierwszoplanowym celem


sposoby poprawienia samopoczucia, poprzez:


- rozwijanie nadmiernie optymistycznych oczekiwań


- pomijanie systematycznego zbierania i analizowania informacji


- dokonywanie wyborów życzeniowych rozwiązań


(np. zastosowanie cudownej diety ma doprowadzić do cofnięcia się objawów lękowych)

STYL SKONCENTROWANY NA

UNIKANIU







wybiórczość bądź zawieszenie: myślenia,

przeżywania i doświadczania tej sytuacji


Styl ten przyjmuje dwie formy:


angażowanie się w czynności zastępcze


poszukiwanie kontaktów towarzyskich

STYL SKONCENTROWANY NA

UNIKANIU





nie przejmowanie się” problemem


nie podejmowanie działań zmierzających

do rozwiązania



nagromadzone emocje rozładowują przez czynności zastępcze, kontakt z innymi


dolegliwości i objawy choroby bagatelizują, np. żartując


ma „ważniejsze” sprawy

STYLE RADZENIA SOBIE ZE

STRESEM






1. skoncentrowany NA ZADANIU



2. skoncentrowany NA


POSZUKIWANIU

NAJLEPSZEGO


ROZWIĄZANIA



3.


skoncentrowany


NA EMOCJACH


4.


skoncentrowany


NA UNIKANIU

SPEKTRUM TEMATÓW










PROBLEMY PSYCHOLOGICZNE W TERAPII OSÓB

CHORYCH PRZEWLEKLE


DIAGNOZA PSYCHOLOGICZNA


PODSTAWOWE INTERWENCJE

PSYCHOTERAPEUTYCZNE


PRAKTYKA

PODSTAWOWE INTERWENCJE

PSYCHOTERAPEUTYCZNE





STRATEGIA POSTĘPOWANIA zależy od:


diagnozy psychologicznej


wyboru środków:


- optymalna relacja lekarz-pacjent


- optymalizowanie wypełniania zaleceń lekarskich


- kształtowanie motywacji chorego do leczenia


- sokratejska metoda dialogu


- optymalizacja celów formułowanie zaleceń

umożliwiających sukces pacjenta w ich realizacji








LEKARZ

AKTYWNY








PACJENT

PASYWNY










Model aktywno-pasywny relacji lekarz-pacjent





LEKARZ

NAUCZYCIEL














PACJENT

UCZEŃ







Model relacji lekarz-pacjent „nauczyciel-uczeń”




LEKARZ

PACJENT








Zespół walczący o zdrowie i jakość życia pacjenta











Model relacji lekarz-pacjent „wzajemna współpraca”

POTWIERDZENIE SKUTECZNOŚCI

PODEJŚCIA

PSYCHOTERAPEUTYCZNEGO












Istnieją doniesienia wskazujące, że pacjenci,

którzy określają postępowanie swojego lekarza jako „skoncentrowane na

pacjencie” osiągają lepszą kontrolę nad

objawami choroby







(Williams i wsp., 1998)

POTWIERDZENIE SKUTECZNOŚCI PODEJŚCIA PSYCHOTERAPEUTYCZNEGO



PODEJŚCIE SKONCENTROWANE NA

PACJENCIE to:


skuteczne przekazywanie informacji


uwzględnienie subiektywnych

uwarunkowań chorego, a w szczególności:


- stadium choroby


- sposobu, w jaki jego emocje zniekształcają racjonalne myślenie


- przekonań, postaw i myśli, które kształtują

zachowanie




KOMUNIKACJA





Przedstawianie najważniejszych informacji jako

pierwszych - o 36%


Podkreślanie najważniejszych informacji – o 15% Stosowanie krótszych słów i zdań – o 13% Powtarzanie ważnych informacji – 14-19%

Stosowanie konkretnych stwierdzeń, zamiast ogólnych – o 35%


(LEY, LEWELYN, 1995)

KLUCZOWE ZASADY POSTĘPOWANIA


UKIERUNKOWANEGO NA POPRAWĘ

MOTYWACJI DO LECZENIA




W rzeczywistości, cokolwiek proponujemy

pacjentowi, niezależnie od tego jak jest to doskonałe i potencjalnie przydatne, nie

sprawi niczego dobrego dopóki nie dzie

to miało sens dla pacjenta w jego realnym codziennym życiu”







(Rubin, 2000)




12 WSKAZAŃ PSYCHOLOGICZNYCH DLA

LEKARZA


(Rubin 2000)




1. Zadawanie pytań


2. Rozpoczyn od ustalenia planu pracy nad problemami związanymi z chorobą.


3. Zindywidualizowanie planu terapii


4. żenie do precyzyjnego definiowania problemu.


5. Strategia małych kroków.


6. Koncentracja na zachowaniu, a nie na jego wynikach




12 WSKAZAŃ PSYCHOLOGICZNYCH DLA

LEKARZA


(Rubin 2000)




7. Kontrakty powinny umożliwiać odnoszenie sukcesów


8. Włącz rodzinę w pracę pacjenta


9. Utrzymkontakt z pacjentem między wizytami.


10.Rozszerz stosowanie przez pacjenta strategii zorientowanej na rozwzanie problemu w innych stresujących sytuacjach


11.Poszerzenie rozumienia własnych procesów emocjonalnych


12.Poszukiwanie pomocy przez terapeutę

KSZTAŁTOWANIE MOTYWACJI

CHOREGO DO LECZENIA





Motywacja do zmiany jest wydobywana

z osoby, a nie narzucana jej


Pacjent identyfikuje i rozwiązuje

ambiwalencje wobec potrzebnych zmian


Bezpośrednia presja nie wpływa twórczo

na wątpliwości w stosunku do potrzebnych

zmian



(Rollnick, Miller, 1995)

KSZTAŁTOWANIE MOTYWACJI

CHOREGO DO LECZENIA





lekarz nie przekaże pacjentowi więcej

informacji, n tyle ile jest on w stanie przyjąć


optymalna metoda to „sokratejski

dialog” lub „wspomagane odkrywanie”


formułowanie pośrednich celów by

zagwarantować sukces w ich realizacji


Sukces jako nagroda wzmacniającą i

utrwalają sposób postępowania

SOKRATEJSKI DIALOG

WSPOMAGANE ODKRYWANIE





W praktyce sokratejski dialog obejmuje:


1. zadawanie pytań otwartych



2. aktywne, empatyczne słuchanie



3. podsumowania, klaryfikacje

SOKRATEJSKI DIALOG

WSPOMAGANE ODKRYWANIE




Odpowiednio zadawane serie pytań mają na

celu umożliwienie pacjentowi samodzielne znalezienie rozwiązania problemu, z

którym sobie nie radzi.


Pytania powinny dotyczyć problemów, których rozwiązanie leży w zakresie możliwości osoby pytanej.

SOKRATEJSKI DIALOG

WSPOMAGANE ODKRYWANIE





utrwala stosowanie strategii

radzenia ze stresem, które zorientowane są na dążenie

do rozwiązania problemu




(Beck, Emery, 1985)

SOKRATEJSKI DIALOG

WSPOMAGANE ODKRYWANIE




aktywizuje do działania





uświadamia własny sposób myślenia





pozwala na wgląd w motywy działania, koryguje zniekształcenia spostrzegania i błędy myślenia





umożliwia stopniowe rozwiązywania problemu, wobec którego pojawiła się bezsilność




(Beck, Emery, 1985)

TRÓJKĄT TERAPEUTYCZNY

PROFESORA KĘPIŃSKIEGO







PRAWDZIWY OBRAZ PACJENTA






















OGLĄD PACJENTA OGLĄD LEKARZA






LEKARZ + PACJENT = ZESPÓŁ

ROZWIĄZUJĄCY PROBLEM


RELACJA: SOJUSZ TERAPEUTYCZNY








REALISTYCZNE CELE








MAŁE KROKI WZMACNIAJĄCE SUKCESY








WZROST POCZUCIA WPŁYWU








LEPSZA MOTYWACJA I WSPÓŁPRACA





PODSUMOWANIE


















DZIĘKU ZA UWAGĘ


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
1 3 Miejsce antropologii wśród nauk o człowieku
Relacja pacjent lekarz prezentacja
prawo medyczne, zasady wykonywania zawodu lekarza, ZASADY WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA
Relacja pacjent lekarz
W 5 2 relacja pacjent lekarz
01 Kawula Pedagogika społeczna i jej miejsce wśród nauk społecznych rodz 1
Istota i funkcje dydaktyki oraz jej miejsce wśród nauk pedag, wypracowania
Psychologiczne czynniki mające znaczenie w relacji pacjent - personel medyczny, studia ratownictwo,
Miejsce pedagogiki pracy wśród nauk o pracy
oprac szczec 030609a, MIEJSCE TEORII PRAWA WŚRÓD NAUK
Pedagogika spoleczna i jej miejsce wsrod nauk pedagogicznych Kawula
Podstawy psychologiczne relacji z pacjentem, 1.Lekarski, IV rok, Psychiatria, Materiały
ZASADY KOMUNIKOWANIA W RELACJI PACJENT
01 Kawula Pedagogika społeczna i jej miejsce wśród nauk społecznych rodz 1
Miejsce pedagogiki pracy wśród nauk pedagogicznych i nauk o pracy
W13 Znieczulenia miejscowe, Medycyna Ratunkowa - Ratownictwo Medyczne
Ratownictwo Medyczne - Zasady odbierania porodu w wps, Ratownictwo Medyczne, Materiały ze studiów, M