Chile (Republika Chile – República de Chile) – państwo w Ameryce Południowej, ciągnące się długim pasem na zachodnim wybrzeżu kontynentu nad Oceanem Spokojnym. Stolicą Chile jest Santiago de Chile. Graniczy z Peru, Boliwią i Argentyną. Do Chile należą liczne wyspy przybrzeżne i wyspy na otwartym oceanie (w sumie ok. 3 tys.): Juan Fernández, Wyspa Wielkanocna (najbardziej oddalona od innych wysp i lądów zamieszkana wyspa na świecie), Sala y Gómez, San Ambrosio, San Félix, Chiloé, Campana, Santa Inés, Chonos.
Chile położone jest w południowo-zachodniej części Ameryki Południowej i rozciąga się wąskim pasem wzdłuż wybrzeża o długości 4,3 tys. km. Najdalej na północ wysunięty punkt Chile to styk granic Chile, Peru i Boliwii (17° 30' S), a na południe przylądek Horn (55° 59' S). Rozciągłość równoleżnikowa kraju w najszerszym miejscu wynosi zaledwie 468 km, a w najwęższym 90 km.
Wybrzeże w północnej i środkowej części państwa ma słabo rozwiniętą linię brzegową, natomiast południowa część – bardzo dobrze.
Powierzchnia całkowita kraju: 756 950 km², z czego 748 800 km² to powierzchnia lądu, pozostałe 8150 km² stanowią wody oceaniczne.
Chile uważa, że ma prawo do części Antarktydy o powierzchni 1 236 000 km². Jest to teren sporny z Argentyną.
Najwyższy punkt: Ojos del Salado, 6885 m m n.p.m.
Najniższy punkt: Ocean Spokojny, 0 m
Całkowita granica lądowa: 6339 km, długość granicy morskiej: 6435 km.
Długość granic z sąsiadującymi państwami:
Argentyna 5308 km,
Boliwia 860 km,
Peru 171 km
Sieć rzeczna
Chile ma bardzo słabo rozwiniętą sieć rzeczną. Jedynym wyjątkiem jest rzeka Loa (440 km) wpadająca do Oceanu Spokojnego, którą wykorzystuje się do irygacji oraz w energetyce.
Najlepiej rozwiniętą sieć rzeczną ma region środkowy, gdzie występują m.in. krótkie rzeki Biobío (380 km) czy Rapel (240 km). Najkrótsze rzeki występują w regionie południowym, ale to one wykorzystywane są w energetyce, ponieważ mają bardzo duże przepływy wody, np. rzeka Baker ma średni przepływ 1500 m³/s.
Chile jest szóstym co do liczebności państwem Ameryki Południowej (16,9 mln mieszkańców). Gęstość zaludnienia wynosi 21,7 osób na km². Współczynnik przyrostu naturalnego kształtuje się w okolicach 1,2%.
W 2009 r. Chile miało około 16 970 000 16 970 000 mieszkańców, z czego około 8,8 milionów, tj. 52,7% stanowili Biali, zaś liczbę Metysów szacowano na 44%. Wg innych badań stwierdzono 64% do 90% Białej większości[2][3]. W Chile osiedlały się kolejne fale imigrantów, m.in. Hiszpanie, Włosi, Irlandczycy, Francuzi, Grecy, Niemcy, Anglicy, Szkoci, Chorwaci i Palestyńczycy.
Według spisu powszechnego z 2002 r., 3,2% ludności Chile uznano za rdzenną.
Podział terytorialny
Regiony Chile
15 regionów:
Metropolitana (Santiago)
Chile rości sobie prawa do fragmentu Antarktydy
Chile jest jednym z najlepiej rozwiniętych gospodarczo krajów Ameryki Południowej, o produkcie krajowym brutto 14 900 dolarów na 1 mieszkańca (2008) i o wysokim średniorocznym tempie wzrostu produktu krajowego brutto – 7% w 1985–1989 (10,0% w 1989). Jest jednocześnie jednym z najmniej zadłużonych krajów Ameryki Południowej[6] i jednym z nielicznych krajów świata, którego zadłużenie zagraniczne zmniejsza się (z 21,1 mld dolarów w 1986 do 18,2 mld dolarów w 1989), m.in. dzięki zamianie zadłużenia na akcje.
13 października 2010 rozpoczęła się bezprecedensowa akcja ratunkowa w kopalni miedzi i złota w Copiapo, mająca na celu wydobycie 33 górników, po 69 dniach spędzonych ponad 600 metrów pod ziemią.
Produkcja energii elektrycznej: 60,6 mld kWh (2007). Główne gałęzie przemysłu przetwórczego: spożywczy (mięsny, cukrowniczy, młynarski, winiarski), włókienniczy (zwłaszcza bawełniany, głównie w Tomé, Concepción, Valparaíso), chemiczny, hutnictwo miedzi (Chuquicamata, Potrerillos) i żelaza oraz rafinerie ropy naftowej, przemysł maszynowy, cementowy, papierniczy, skórzany.
Główne źródła zanieczyszczeń przemysłowych związane są z wytapianiem miedzi w Chuquicamata (22°32'S, 68°92'W), Potrerillos (26°43'S, 69°47'W), Noranda (23°98'S, 70°07'W) i w Paipote (27°42'S, 70°25'W