REFERAT NA TEMAT:

« FORMACJA RELIGIJNA DZIECKA »

CELE:

Po wysłuchaniu referatu nauczyciel:

• Wyjaśnia, że szkoła ma wspierać rodziców w wychowaniu religijnym ich dziecka,

• Określa, za II Międzynarodowym Teologiczno-Duszpasterskim Kongresem Rodzin, znaczenie wychowania religijnego dziecka,

• Wskazuje na Pakty Praw Człowieka, które podkreślają prawa rodziców do religijnego wychowania dziecka.

FORMACJA RELIGIJNA DZIECKA

Szczególne miejsce w wychowaniu zajmuje wychowanie religijne. Ono bowiem ma doprowadzić dziecko do trwałego zjednoczenia z Bogiem. Jest wprowadzeniem dziecka na drogę zbawienia i stopniowym usamodzielnieniem go na tej drodze. Wprowadzenie dziecka na drogę zbawienia nie ogranicza się tylko do wprowadzenia go we współżycie z Bogiem, lecz polega także na wychowaniu go we wszystkich dziedzinach moralności. Człowiek zbawia się przez wszystkie swoje czyny i w tym kierunku powinno go prowadzić i uzdalniać wychowanie rodzinne, wspomagane przez różne ośrodki wychowawcze m.in. szkołę.

Zarówno sam proces wychowania religijnego, jak tez jego realizacja muszą mieć odpowiednią atmosferę religijno-wychowawczą. Atmosfera wychowania religijnego wytwarza się na tle żywej wiary rodziców oraz innych wychowawców, przejawiającej się w osobistych jej przekonaniach i postawach religijnych, jak również w sposobie traktowania spraw religijnych, którym wyznacza się nie marginesowe, lecz pierwszoplanowe miejsce w życiu.

Wielkie znacznie ma tu wzajemna życzliwość i miłość między członkami rodziny. Dziecko stosunkowo łatwo przyjmuje przekazywane mu przez rodziców prawdy religijne i wzory do naśladowania, jeśli ich kocha i jest przez nich kochane.

Poprzez miłość świadczoną sobie wzajemnie w rodzinie, dziecko poznaje Boga i z Jego pomocą oraz z pomocą rodziców zmierza w kierunku współżycia z Bogiem i ludźmi.

Wychowanie dziecka jest rozwojem jego zdolności, zarówno naturalnych, jak i nadprzyrodzonych, poprzez naśladowanie doskonałego wzoru jakim jest Pan Jezus. Skoro Chrystus jest wzorem religijnego wychowania, winno być ono poddane Jego działaniu, a On jest dobry, kochający i żyjący w nas. «Żyję już nie ja, ale żyje we mnie Chrystus» (Ga 2,20), w myśl tych słów wychowanie religijne powinno stale dążyć do formowania przymiotów Chrystusa w człowieku. Trzeba więc przedstawić wychowankom całą Osobę Chrystusa, nie pomijając żadnego z Jego przymiotów; że jest On doskonałym wzorem wszystkich cnót, Nauczycielem Prawdy, Panem, Zbawicielem, kochającym i przebaczającym Przyjacielem. Chrystusa, który stoi w centrum wychowania religijnego należy poznawać, kochać, tzn. podziwiać Go, dziękować Mu, słuchać i naśladować oraz o Nim świadczyć. Do takiej formacji religijnej w duszy dziecka potrzeba oprócz naszego działania, przede wszystkim działania Boga. Wychowawca ma być narzędziem w rękach Boga. Ma się oprzeć w wychowaniu zwłaszcza na życiu z Nim i w Nim tj. na modlitwie, Sakramentach Świętych itp.

Rodzice są pierwszymi katechetami swoich dzieci dlatego bardzo wcześnie i z wielką miłością, powinni w sposób prosty i zrozumiały wprowadzać dziecko w poznanie i ukochanie Boga, w wyrażanie jej słowami modlitwy, a później wprowadzić w inne praktyki religijne, jak czytanie Pisma Świętego, uczestniczenie we Mszy Świętej i innych Sakramentach. Najważniejszą jednak rzeczą w wychowaniu dziecka jest nauczanie go, by kochało Boga i wybrało Go na towarzysza swej podróży przez swe własne życie. Jeżeli dziecko zachowa miłość do Boga w swoim życiu, to tym samym zachowa to, co jest najważniejsze. Ważną jest sprawą rozbudzanie religijności u dziecka, ale nie należy narzucać dziecku własnych form pobożności, bo może kiedyś odrzucić religię tylko dlatego, że nie znalazło w niej nic osobistego, a jedynie nakaz wychowawców.

Podczas II Międzynarodowego Teologiczno-Duszpasterskiego Kongresu Rodzin w Rio de Janeiro, ks. kard. Lucas Moreira Nevs, mówił nt. «Dzieci w rodzinie – dar dla ludzkości». W swej wypowiedzi podkreślił, jak ważne jest dla rozwoju osobowości dziecka odpowiednie wychowanie nie tylko etyczne i moralne, ale również religijne. Jego zdaniem powinno ono obejmować:

• kształcenie u dziecka «zdrowego rozsądku» religijnego czy też poczucia rzeczywistości nadprzyrodzonej – ważne przy tym, by zwracać jego uwagę na istnienie jedynego, osobowego Boga, nie zaś bezosobowej i bliżej nieokreślonej «energii kosmicznej» czy «sił natury». Kardynał zaleca tu rodzicom wspólną modlitwę z dziećmi, nawet jeśli nie rozumiałyby w pełni znaczenia niektórych formuł;

• katechezę – poznawanie i pogłębianie prawd wiary, która początkowo odbywa się w rodzinie, a później we wspólnocie parafialnej lub innej;

• nauczanie religijne w szkole – różni się ono od katechezy tym, że obejmuje bardziej ogólne wiadomości o religii w ogóle i poszczególnych, odrębnych religiach.

W wychowaniu religijnym wspiera rodziców Kościół poprzez katechizację ich samych i katechizację ich dzieci. Jan Paweł II nawołuje do tego, by rodzice w wychowaniu zadbali o to, by ich dzieci:

• wzrastały we właściwej wolności wobec dóbr materialnych przyjmując prosty i surowy styl życia w głębokim przekonaniu, że więcej wart jest sam człowiek z racji tego, kim jest niż ze względu na to, co posiada;

• nabywały postawy szczerej troski i bezinteresownej służby wobec drugich zwłaszcza najbiedniejszych i potrzebujących;

• były przygotowane do czystości; w przygotowaniu tym należy uwzględnić tworzenie w domu klimatu prawdziwej miłości, uczenie dziecka akceptacji własnej płci i szacunku do własnego ciała, wprowadzenie w umiejętność umartwienia siebie i zdolność do ofiary; chodzi tu również o to, by jasno i subtelnie wyjaśnić dzieciom sprawy dotyczące dziedziny seksualnej życia

Rodzice chrześcijańscy powinni stworzyć w rodzinie warunki sprzyjające wychowaniu religijnemu i moralnemu. Prawo i obowiązek do tego określają również Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka.

W Pakcie Politycznym potwierdzają obowiązek państwa do poszanowania wolności religijnej rodziców lub opiekunów prawnych do zapewnienia swym dzieciom wychowania religijnego i moralnego zgodnie z własnymi przekonaniami.

W Pakcie Gospodarczym, przy prawie każdego do nauki, zawarto zobowiązanie państwa do poszanowania wolności rodziców w sprawie wychowania religijnego i moralnego, zgodnie z własnymi przekonaniami.

Konwencja ONZ dotycząca walki przeciwko dyskryminacji w dziedzinie nauczania (1960) potwierdza powyższe tak samo, również deklaracja ONZ o eliminacji wszystkich form nietolerancji i dyskryminacji opartej na religii lub przekonaniach (1981).

Wychowanie religijne jest jedną z dziedzin, w której rodzina odgrywa niezastąpioną rolę. Dzięki niemu wzrasta ona jako «Kościół Domowy». W tym procesie wychowawczym wielki udział ma również Kościół. Polega on jednak nie na tym, ażeby wychowanie religijno-moralne powierzyć Kościołowi, ale żeby rodzice-wychowawcy wspólnie z Nim i w Nim wychowywali.

Bibliografia:

• Gasidło W., Rodzina - dar i zadanie, nadzieja ludzkości, Kraków 1998.

• Majkrzak H., O godności małżeństwa katolickiego, Kraków 1997.

• Poręba T., Wychowanie religijne w rodzinie, w: Adamski F., (red), Miłość, małżeństwo, rodzina, Kraków 1988, ss. 411- 428.

• Sołtyk S., Rodzina jako podmiot wychowania, w: Tatar M., (red), W kręgu zagadnień miłości, małżeństwa i rodziny, Warszawa 1994, ss. 40-47.

• Wilkanowicz S., Życie religijne rodziny, w: Adamski F., (red), Miłość, małżeństwo, rodzina, Kraków 1988, ss. 429- 444.