Dr hab., Prof. WSFiZ Witold Dobrołowicz

Program wykładów z przedmiotu:

Psychologia organizacji i pracy

(Vl semestr ZZL, Wykłady w wymiarze 16 godzin + 8 godz. ćwiczeń (program w załączeniu); dotyczy roku akadem: 2008/9)

1. Uwagi wstępne

Głównym celem przedmiotu jest zainteresowanie studentów psychologią pracy i organizacji oraz wykazanie, że wiedza z tego zakresu może być bardzo pomocna w osiąganiu sukcesów zawodowych .

ll. Główne zagadnienia

l. Przedmiot psychologii pracy i organizacji

- Psychologiczne pojęcie pracy (praca a zabawa i nauka). Rodzaje pracy; (odtwórcza i twórcza; praca operatorowa; telepraca i in.).

-Przedmiot psychologii pracy – przykłady problemów, którymi zajmuje się psychologia pracy.

-Rozwój modeli psychologii pracy i organizacji;

(dostosowanie człowieka do pracy; dostosowanie pracy do człowieka; społecznych warunków pracy).

-Przydatność wiedzy psychologicznej w organizacji pracy

i przykłady zastosowania.

2.Psychologiczne wymagania wobec pracy (cel, decyzja, przydatność społeczna, bezpieczeństwo, satysfakcja i in.)

3.Badanie pracy: analiza i wartoœciowanie

-Pojęcie analizy pracy

-.Znaczenie

-.Analiza formalna

-.Analiza funkcjonalna

-.Analiza modalna

-.Wartościowanie pracy

-.Przykłady stosowanych technik

.Efekty pracy

4.Ergonomia i psychologia in¿ynieryjna

- układ człowiek-maszyna;

- przykłady zastosowania ergonomii (np. opisać ergonomiczne krzesło, stanowisko pracy przy komputerze, ergonomiczna łyżka do jedzenia itp.).

5. Społeczne i organizacyjne warunki pracy;

-grupy społeczne – pojęcie, rodzaje;

-role grupowe - rodzaje;

-facylitacja i próżniactwo społeczne;

-myślenie grupowe i efekt synergetyczny;

-co można uczynić aby ograniczyć myślenie stadne i wykorzystać efekt synergetyczny (dobór członków grupy i stosowanie metod naukowych – jak burza mózgów i in.);

-Klimat społeczny i organizacyjny;

-Asertywność.

6.Organizacja firmy

-Pojęcie organizacji

-Typy organizacji

-.Klasyczna organizacja typu biurokratycznego

-Współczesne zmiany w organizacji

-Organizacja ucząca się

-.Kultura organizacyjna instytucji

-.Obraz firmy

-Misja i cele organizacji

-Rola pozytywnych wyobrażeń o firmie

-Znaczenie nazwy

7..Zarządzanie

- Lider a menedżer

-Style zarządzania

-Kierowanie transakcyjne i trafsformacyjne

-.Decyzje

- Rodzaje decyzji

-.Udział intuicji

Organizacyjne warunki pracy

-różne typy organizacji i ich właściwości;

-przywództwo, style przywództwa;

Znaczenie autoprezentacji i reklamy

8. Podsumowanie całości. Tendencje rozwojowe w zakresie psychologii pracy –jak ludzie będą pracować w przyszłości.

Proces rozwiązywania problemów

-Etapy (dostrzeganie problemów, ich formułowanie, generowanie pomysłów, wybór najlepszego pomysłu, stosowanie w praktyce

-Zasady, metody i techniki rozwiązywania problemów w działalności usługowej (brainstorming, synektyka, ARIZ i in.)

-Bariery psychiczne w rozwiązywaniu problemów

lll.Literatura podstawowa.

D. P. Schultz, S.E. Schultz, Psychologia a wyzwania dzisiejszej pracy, Warszawa 2002, PWN

(Rozdziały: Część l. R. 1, 2; Część ll. Rozd. 4, 5, 6. Część lll. Rozdz. 7, 9; Część lV. R. 10, 11; Część V. R. 13; Część Vl.)

N. Chmiel, Psychologia pracy i organizacji, Gdańsk 2003, GWP

(Rozdziały: Część l. R. 1, 2; Część ll, r. 3, 5; Część lll. R. 8, 9, 10, 11; Część lV. R. 12, 14, 15. Część V. R. 16, 17, 18).

lV. Warunki zaliczenia przedmiotu:

1.Zaliczenie ćwiczeń.

2.Obecność i aktywny udział w zajęciach.

2.Sprawdzian pisemny w formie testu wiadomości (preferowane będą testy wielokrotnego wyboru; prawda-fałsz i inne).

Problematyka ćwiczeń

Ćwiczenie nr 1. a)Organizacja pracy na ćwiczeniach; program, literatura, warunki zaliczenia i in.

Literatura podstawowa: D. P. Schultz, S.E. Schultz, Psychologia a wyzwania dzisiejszej pracy, Warszawa 2002, PWN

b)Mój plan sukcesu zawodowego

{Cel: -poznanie planów życiowych, aspiracji studentów,

-dostarczenie informacji na temat psychologii sukcesów,

-zachęcenie do pracy nad sobą.}

Ćwiczenie nr 2. i 3. Niekorzystne zjawiska związane z pracą:

-bezrobocie, szkodliwe warunki fizyczne, wypadki,

-niekorzystne warunki społeczne i organizacyjne,

-upraszczanie i komplikowanie pracy i in.

-pracoholizm.

manipulacja w pracy,

-Frustracja jako następstwo niekorzystnych zjawisk.

Problematyka stresu :

Pojęcie i przyczyny (źródła) stresu, Psychologiczne czynniki stresu , Socjologiczne czynniki stresu , Jak radzić sobie ze stresem

Mobbing

Zmęczenie pracą a wypoczynek

-Zmęczenie, znużenie, przemęczenie i wyczerpanie

-Monotonia i automatyzacja.

Zadanie: znać pojęcia, ogólne prawidłowości oraz umieć podać przykłady z praktyki oraz literatury nadobowiązkowej.

Literatura obowiązkowa: D. P. Schultz, S.E. Schultz, Psychologia ...., Str. 379-458

Ćwiczenie nr 4. „Moja” praca

Opis konkretnego stanowiska roboczego, jego analiza pod względem formalnym, funkcjonalnym i modalnym. Trudności i niekorzystne zjawiska w tej pracy. Zadania twórcze. Pomysły. Perspektywy itp.

Lektura: D. P. Schultz, S.E. Schultz, Psychologia ... samodzielnie wybrane fragmenty oraz na podstawie wykładu.

Ćwiczenie nr 5. i 6. Fizyczne i środowiskowe warunki pracy

-.Fizyczne warunki pracy. Inżynieria humanistyczna (psychologia inżynieryjna, ergonomia);

- układ człowiek-maszyna;

- przykłady zastosowania ergonomii (np. opisać ergonomiczne krzesło, stanowisko pracy przy komputerze, ergonomiczna łyżka do jedzenia itp.).

- Środowiskowe warunki pracy:

-co to są biura o szerokiej przestrzeni – ich zalety i wady;

-znaczenie oświetlenia w miejscu pracy;

-hałas w miejscu pracy;

-znaczenie kolorów;

-czas pracy nominalny i rzeczywisty;

-ruchomy czas pracy – podać przykład;

-jak zmniejszyć uciążliwość pracy na zmianie nocnej;

Lektura: D. P. Schultz, S.E. Schultz, Psychologia ... Str. 357 - 388

Ćwiczenie nr 7. i 8. Moja firma

Misja, typ organizacji, kultura organizacyjna, przywództwo, konflikty, podejmowanie decyzji.

Podsumowanie całości.

Przyszłość pracy i jej organizacji.

Zaliczenie ćwiczeń.

Lektura: D. P. Schultz, S.E. Schultz, Psychologia ... Str. 323 - 356