r1903 HPN47UTX5OWYNRDWNHGXAASUMTRQUMXPNR4JBSY


KREDYTY OBROTOWE

CZYLI KREDYTY NA POTRZEBY BIEŻĄCE

































Podmioty gospodarcze powinny posiadać kapitały własne w wysokości w zasadzie wystarczającej na prowadzenie unormowanej działalności eksploatacyjnej w zwykłych warunkach zewnętrznych. Potrzeba zaciągania kredytu może jednak powstać z wielu różnych powodów. Powody często spotykane w praktyce są następujące:

Są także firmy, które nie posiadają wystarczających środków własnych i te też są zmuszone zadłużać się u swoich kontrahentów lub zaciągać kredyty. Jednak większość firm woli korzystać z kredytów przeznaczonych na potrzeby bieżące, czyli z kredytów obrotowych.

Kredyty obrotowe są to kredyty przeznaczone na finansowanie bieżących potrzeb kredytobiorcy związanych z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą,1 czyli służą zaspokojeniu potrzeb przedsiębiorstw w zakresie środków obrotowych. Są one w większości przeznaczone na pokrycie potrzeb związanych z zakupami materiałów (surowców i półfabrykatów do dalszego przerobu) i towarów (sprzedawanych bez przerobu). Kredyt obrotowy może też być przeznaczony na finansowanie rozliczeń, opłatę energii i na fundusz płac pracowników.

W wielu przypadkach o ten kredyt ubiegają się małe i średnie przedsiębiorstwa handlowe.

Czasokres kredytów obrotowych jest zróżnicowany, może być krótko- i średnioterminowy. Jednak większość z nich jest krótka, wynosi 1-3 miesiące, bo tyle jest potrzebne np. firmie handlowej lub sklepowi na zakup towarów i ich odsprzedaż, czy też niewielkiemu zakładowi na zakup i przerobienie materiałów do produkcji. W niektórych przypadkach przeznaczenie takiego kredytu jest bardziej skomplikowane, może nim być np. zakup kilku partii towarów.

W ciągu ostatnich lat przedsiębiorcy często w istocie przeznaczali kredyt obrotowy na pokrycie zarówno potrzeb w zakresie środków obrotowych, jak i na realizację pewnych inwestycji krótkoterminowych (np. zakup nowych maszyn i surowców w związku ze zmianą struktury produkcji).

Wpływy banku z kredytu obrotowego to prowizja i oprocentowanie, przy kredytach krótkoterminowych spłacane zwykle w jednej racie (na zakończenie okresu kredytowania), a przy dłuższych w ratach kwartalnych.


Rodzaje kredytów obrotowych


Kredyt obrotowy może być:

  1. w rachunku kredytowym:

    1. docelowy,

    2. linia kredytowa,

    1. kasowy,

    2. na pokrycie wymagalnych zobowiązań,

    3. na sfinansowanie należności,

    4. sezonowy,

  1. w rachunku bieżącym:

    1. otwarty (podstawowy),

    2. in blanco,

    3. kasowy (overdraft),

    4. stała zaliczka.2


Kredyty obrotowe w rachunku kredytowym

Kredyt w rachunku kredytowym jest to kredyt, który jest wykorzystywany za pośrednictwem rachunku kredytowego.3

Rachunek kredytowy nie jest rachunkiem bankowym w rozumieniu art. 725 k.c. Wg tego przepisu, przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku, na czas oznaczony lub nie oznaczony, do przechowywania jego środków pieniężnych oraz do przeprowadzenia na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych. Rachunek kredytowy nie służy żadnemu z tych celów. Jest to tylko konto ewidencyjne, które służy wyłącznie do ewidencjonowania, wykorzystania i spłaty kredytu. Wykorzystanie kredytu powoduje zwiększenie salda debetowego, natomiast spłata kredytu powoduje zmniejszenie tego salda.

Dyspozycje dotyczące rachunku kredytowego mogą być składane tylko przez kredytobiorcę lub przez osoby przez niego upoważnione.

Uruchomienie tego rodzaju kredytu następuje poprzez otwarcie dla kredytobiorcy wydzielonego rachunku kredytowego w celu ewidencjonowania stopnia wykorzystania i spłaty kredytu.


Kredyt docelowy ( w formie doraźnej transakcji)

Kredytem takim finansuje się środki obrotowe, które mają być zakupione w związku z zawarciem jednej lub kilku ściśle określonych umów.

Kredyt docelowy może być wykorzystany jednorazowo lub w transzach. Również spłata kredytu może nastąpić jednorazowo lub w ratach. Spłata kredytu nie powoduje odnowienia kwoty udzielonego kredytu.

Skorzystanie przez przedsiębiorstwo z kredytu docelowego związane jest z potrzebą sfinansowania określonej transakcji (np. sezonowe zakupy surowców do produkcji), przy czym banki z reguły nie wymagają zgody, aby był to kredyt odnawialny. Zdarza się w praktyce, że bank przekazuje wpływy klienta z przedsięwzięcia, bezpośrednio na spłatę kredytu.



Linia kredytowa

Kredyt w postaci linii kredytowej przeznaczony jest na sfinansowanie w ramach określonego limitu i okresu kredytowania wielu transakcji, których przedmiotem będą sukcesywne i powtarzalne dostawy określonego typu towarów, materiałów, surowców lub usług świadczonych kredytobiorcy.

Linia kredytowa może być odnawialna lub nieodnawialna.

Kredyt nieodnawialny ma miejsce wtedy, gdy każda wypłata dokonana w ciężar rachunku kredytowego powoduje zmniejszenie limitu kredytu, do wysokości którego kredytobiorca może się zadłużyć.

Kredyt odnawialny- gdy każda spłata całości lub części kredytu powoduje, iż odnawia się on o spłaconą kwotę kredytu i może być wieloktotnie wykorzystywany aż do wygaśnięcia umowy.

Kredyt obrotowy udzielony w formie linii kredytowej jest kredytem odnawialnym co oznacza, że spłata całości lub części zadłużenia powoduje jego odnowienie. Przedsiębiorstwo ma w związku z tym możliwość wielokrotnego wykorzystania kredytu w ramach przyznanego limitu, do momentu upływu terminu (daty) ustalonego w umowie.

Kredyt ten udzielany jest na okres nie dłuższy niż jeden rok, natomiast odnowienie na następny okres wymaga zawarcia nowej umowy. Korzystne przy tym jest dla przedsiębiorstwa, jeśli podpisując umowę przed upływem okresu kredytowania (określonego treścią umowy) nie ma konieczności spłaty całości lub części zobowiązań. Niespłacona kwota traktowana jest wówczas jako nowy kredyt, wykorzystywany i spłacany zgodnie z nowymi warunkami.

W praktyce spotyka się duże zainteresowanie przedsiębiorstw tą formą kredytowania działalności, z czym wiążą się następujące korzyści:

Linia kredytowa uruchamiana jest przez bank na odrębnym rachunku kredytowym, zaś wysokość limitu nie jest bezpośrednio określana przez obroty na rachunku przedsiębiorstwa, zależy natomiast przede wszystkim od wiarygodności klienta.

Istotną kwestią jest, iż linia kredytowa jest usługą bardzo korzystną dla przedsiębiorstwa, jednakże należy wziąć pod uwagę fakt oferowania jej przez banki jedynie wybranej grupie klientów. Najczęściej bowiem udzielany jest on kredytobiorcom wiarygodnym, korzystającym uprzednio z usług finansowych banku, wywiązujących się wcześniej bez zastrzeżeń z przyjętych zobowiązań.


Kredyt kasowy

Kredyt kasowy udzielany jest w związku z chwilowym brakiem gotówki. Zwykle przeznaczany jest na wypłatę wynagrodzeń.

Kredyt taki jest krótkoterminowy. Powinien być spłacony w ciągu kilku dni.


Kredyt na pokrycie wymagalnych zobowiązań

Jest to kredyt krótkoterminowy (również nieodnawialny), przeznaczony na sfinansowanie wymagalnych zobowiązań, powodujących krótkotrwałe trudności płatnicze przedsiębiorstwa (np. przejściowy wzrost stanu zobowiązań, zakłóceniami w sprzedaży).


Kredyt na sfinansowanie należności

W przypadku, gdy kredytobiorcy przysługuje z mocy umowy lub ustawy należności od dłużnika, może on uzyskać w banku kredyt na sfinansowanie należności.4

Kredyt taki:

  1. Jest krótkoterminowy,

  2. Nie może być wyższy niż kwota należności,

  3. Jest zabezpieczony przelewem na bank przysługującej kredytobiorcy wierzytelności, na sfinansowanie której kredyt został udzielony.

Wierzytelności te muszą istnieć i być bezsporne co do zasdy i wysokości. W związku z tym kredytobiorca musi złożyć w banku umowę lub inny dokument potwierdzający, że wierzytelność mu przysługuje.


Kredyt sezonowy

Kredyty sezonowe natomiast, są specjalnym źródłem finansowania niektórych składników majątku obrotowego i dotyczą potrzeb związanych z terminowością cyklu produkcyjnego (przesunięcia wpływów i nakładów eksploatacyjnych). Przykładem może być zakup wiosną materiału siewnego lub kredyty w branży odzieżowej czy opałowej. Wielkość kredytu sezonowego zależy od cyklu przyrodniczego, hodowli, przetwórstwa itp. Ułatwia on finansowanie kosztów produkcji lub odbudowę stanu zapasów. Kredyt taki jest zwykle przyznawany na okres nie dłuższy niż dwa lata. Spłata kredytu nie powoduje jego odnowienia. Terminy spłaty kredytu powinny być tak ustalone, aby zadłużenie kredytobiorcy z tytułu udzielonego kredytu ulegało stopniowemu zmniejszaniu, aż do całkowitej jego spłaty.


      1. Kredyty obrotowe w rachunku bieżącym

Praktyka dowodzi, że jest to jedna z najbardziej powszechnych form finansowania przez bank działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. Zadłużenie występuje w postaci salda debetowego (ujemnego) rachunku bieżącego kredytobiorcy. Powstaje ono w wyniku dyspozycji płatniczych realizowanych w ciężar tego rachunku. Wpływy na rachunek bieżący zmniejszają zadłużenie.

Przez umowę kredytu w rachunku bieżącym bank przyznaje kredytobiorcy kredyt w formie linii kredytowej. Przyznana linia kredytowa ustala górną granicę, o jaką może być przekroczone saldo rachunku bieżącego kredytobiorcy w okresie obowiązywania umowy kredytu.


Podstawą ustalenia wysokości limitu jest wysokość średnich wpływów na rachunek bieżący kredytobiorcy w okresie ustalonym przez bank, poprzedzającym złożenie wniosku o udzielenie kredytu.

Kredyty w rachunku bieżącym udzielane są jako krótkoterminowe. Wiele banków dopuszcza jednakże możliwość przedłużenia okresu obowiązywania umowy na kolejne lata.

Przedłużenie okresu obowiązywania umowy może nastąpić w sposób dwojaki:

  1. na wniosek kredytobiorcy złożony przed wygaśnięciem umowy kredytu,

  2. na podstawie klauzuli zawartej w umowie kredytu, stanowiącej, iż w przypadku gdy kredytobiorca przed wygaśnięciem umowy, przedłuż się ona automatycznie na kolejny okres.

Natomiast banki nie mogą udzielić bezterminowego kredytu w rachunku bieżącym z możliwością wypowiedzenia umowy, bowiem według art. 69 ust.2 pkt 4 prawa bankowego, umowa kredytu musi zawierać termin spłaty kredytu.

Jednakże warunkiem przedłużenia umowy o kredyt jest:

  1. niepogorszenie się sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy,

  2. posiadanie przez niego zdolności kredytowej,

  3. niezmniejszenie wartości ustanowionego zabezpieczenia,

  4. przedstawianie bankowi w okresie kredytowania w terminach przez niego wyznaczonych dokumentów finansowych dotyczących prowadzonej przez kredytobiorcę działalności gospodarczej niezależnie od tego, czy korzysta z udzielonego mu kredytu czy też nie,

  5. korzystanie z rachunku bankowego przez kredytobiorcę zgodnie z ustalonymi zasadami.

Na wniosek kredytobiorcy bank może również podwyższyć kwotę ustalonego limitu.

Kredyt otwarty (podstawowy)

Udzielenie kredytu otwartego umożliwia przedsiębiorstwu spowodowanie salda debetowego na jego rachunku bankowym, a więc firma upoważniona jest do wydawania zleceń płatniczych, które bank zobowiązuje się wykonywać do wysokości przyznanego kredytu, choćby na koncie kredytobiorcy nie było żadnego pokrycia, jednakże należy wówczas liczyć się z pobieraniem wyższych odsetek.

W ramach kredytu otwartego, jeżeli jest to wyraźnie wskazane w umowie kredytu, banki mogą wykupywać również weksle własne wystawione przez kredytobiorcę lub ciągnione na niego weksle trasowane, jeżeli bank jest wskazany na tych wekslach jako domicyliat (czyli osoba, u której dokument ma być płatny). Za wymienione wyżej dokumenty bank płaci w granicach uzgodnionego limitu i w czasie obowiązywania umowy kredytu w zamian za odsetki.

Kredyt otwarty wykorzystywany jest w miarę potrzeb. Kredytobiorca obciąża go swoimi płatnościami i spłaca wpływami na konto.


Kredyt in blanco (nie pokryty)

Kredyt in blanco jest to kredyt bez żadnego zabezpieczenia. Spłatę kredytu gwarantuje jedynie osoba kredytobiorcy, jego sytuacja finansowa i gospodarcza, dobre imię i kwalifikacje zawodowe.5


Przy tym kredycie banki przyjmują czasem zabezpieczenie w postaci weksla in blanco.

W celu zmniejszenia ryzyka w przypadku kredytów in blanco w praktyce bankowej przestrzega się następujących zasad:

  1. kredytobiorca musi być bardzo dobrze znany bankowi,

  2. kredytobiorca prowadzi pełną rachunkowość; coraz częstszym wymogiem jest, aby kredytobiorca był podmiotem zarejestrowanym we właściwym rejestrze sądowym,

  3. kredytobiorca ma bardzo dobrą sytuację majątkową i finansową, a prognozy nie wskazują na możliwość jej pogorszenia,

  4. kredytobiorca składa bankowi regularnie sprawozdania finansowe w terminach ustalonych w umowie kredytu,

  5. kredyt jest przeznaczony na uzupełnienie środków obrotowych kredytobiorcy lub na zaspokojenie potrzeb sezonowych,

  6. wysokość kredytu nie przekracza z reguły:

  1. 30% środków własnych dłużnika lub

  2. 30% średnich miesięcznych wpływów na jego rachunek bieżący,

  1. kredytobiorca korzysta z rachunku bankowego zgodnie z ustalonymi zasadami,

  2. kredyt jest krótkoterminowy.



Kredyt kasowy (overdraft)

Przez udzielenie kredytu kasowego (overdraft) bank daje kredytobiorcy upoważnienie do pobrania z rachunku bieżącego kwoty przekraczającej pokrycie na tym rachunku.


Kredyt kasowy, nazywany często płatniczym lub przejściowym, umożliwia jednostce gospodarczej pobieranie z rachunku bieżącego kwoty przekraczającej pokrycie na tym rachunku. Kredyt ten udzielany jest w związku z przejściowym brakiem środków. Umożliwienie pokrycia bieżących płatności powoduje przejściowe powstanie salda debetowego rachunku bieżącego, musi być ono jednak automatycznie zlikwidowane z najbliższych wpływów. Ta forma współpracy z bankiem umożliwia przedsiębiorstwu terminowe regulowanie zobowiązań, bez potrzeby ubiegania się każdorazowo o przyznanie kredytu.

Kredyt kasowy jest kredytem krótkoterminowym, który powinien być spłacony w terminie określonym w umowie, najczęściej w ciągu kilku od jego wykorzystania.

Poza ustaleniem przez bank górnego pułapu zadłużenia, ustala się często maksymalny (od kilku do 14 dni) okres jego występowania. Podstawową, pozytywną cechą kredytu kasowego jest fakt, iż umożliwia on przedsiębiorstwu zachowanie bieżącej płynności.


Kredyt stała zaliczka

Przez udzielenie kredytu stałej zaliczki bank daje kredytobiorcy upoważnienie do przekraczania salda na jego rachunku bieżącym zawsze o pełną kwotę udzielonego kredytu.


Kredyt nie może być wykorzystywany w częściach. Kwota zadłużenia pozostaje więc taka sama przez cały uzgodniony okres obowiązywania umowy kredytu. Podlega spłacie jednorazowej

Kredyt ten udzielany jest jako kredyt odnawialny, co oznacza, iż spłata całej kwoty kredytu upoważnia kredytobiorcę do ponownego wykorzystania tej kwoty, aż do wygaśnięcia umowy.

Kredyt stała zaliczka może być udzielany wyłącznie na przezwyciężenie przejściowych trudności z utrzymaniem płynności.6

Jest to kredyt krótkoterminowy. Możliwe jest przedłużenie terminu obowiązywania umowy na zasadach określonych w rozdziale 1.1.3.


Ogólnie można stwierdzić iż kredytowanie w rachunku bieżącym jest usługą korzystną dla przedsiębiorstwa, bowiem uproszczenie prac manipulacyjnych w banku (co ma w tym przypadku miejsce), pozwala na elastyczne kredytowanie w zależności od sytuacji płatniczej kredytobiorcy. Umowa o kredyt bieżący zawierana jest na okres do 1 roku, z możliwością przedłużania na następny rok.

Pomimo faktu, iż kredyt w rachunku bieżącym cieszy się dużym zainteresowaniem wśród jednostek gospodarczych należy zwrócić uwagę, iż ogólne zasady jego funkcjonowania, często bardzo zbliżone, mogą ulec w niektórych bankach pewnym modyfikacjom, poprzez funkcjonowanie wewnętrznych, szczegółowych uregulowań.

Z tego względu, przed podpisaniem umowy konieczne jest poznanie tych przepisów, co w dużym stopniu zabezpieczy przedsiębiorstwo przed sytuacją, w której obsługa salda debetowego będzie bardzo kosztowna. Chodzi m.in. o wysokość prowizji pobieranej przez bank w związku z przekroczeniem limitu zadłużenia, prowizji od przyznanego limitu, prowizji od niewykorzystanego limitu, prowizji od obrotu, a także stopień uzależnienia wysokości kredytu od wielokrotności dziennych wpływów środków na rachunek oraz warunki korzystania z kredytu w następnym okresie.






1

2

3

4

5

6


Wyszukiwarka