Nieświadomość

W NLP bardzo istotną rolę odgrywa podział naszego umysłu na część świadomą i nieświadomą. Będzie on wykorzystywany wielokrotnie podczas dalszych części tego kursu. Dlatego ten moduł został w całości poświęcony właśnie nieświadomości.

Według NLP (jak i zresztą wielu innych koncepcji i modeli) nasz umysł dzielimy na dwie części – świadomą i nieświadomą.

Część świadoma to ta część naszego umysłu, którą zajmujemy się w sposób świadomy. Jeżeli teraz czytasz te słowa, to robisz to umysłem świadomym. Jeżeli teraz zdecydujesz się podnieść do góry prawą rękę, to decyzję tę podejmuje umysł świadomy. A zatem to wszystko, co możesz świadomie zrobić, to stanowi Twój umysł świadomy.

Ćwiczenie 1

Weź kartkę i wypisz jak najwięcej czynności, które jesteś w stanie wykonywać w sposób świadomy.

Wróćmy do przykładu z ręką. O ile decyzję o podniesieniu ręki podjęliśmy w sposób świadomy, to o tyle całą pracą związaną z poruszaniem poszczególnych mięśni (zginaniem, prostowaniem, dokonaniem obliczeń, jak je zginać, z jaką siłą, itd.) zajmował się już nasz umysł nieświadomy. To on zajmuje się zarządzaniem pracą naszego organizmu – steruje poszczególnymi układami (oddechowym, krążenia, immunologicznym, itd.). Czasami zdarza się, że umysł świadomy i podświadomy mogą częściowo zastępować się. Tak jest np. w przypadku oddychania, które normalnie przebiega na poziomie nieświadomym, ale mamy też możliwość sterowania nim w sposób świadomy.

Na wesoło

Blondynka poszła do fryzjera z walkmanem i słuchawkami na uszach. Poprosiła aby fryzjer ostrzygł ją, ale aby w żadnym wypadku nie zdejmował jej z uszu słuchawek. Fryzjer zaczął ją strzyc. Niestety słuchawki bardzo mu przeszkadzały, więc niepomny na ostrzeżenie blondynki, w pewnym momencie zdjął jej słuchawki z uszu.

W tym momencie blondynka padła martwa na podłogę.

Przerażony fryzjer sięga po słuchawki, przykłada je do swoich uszu i słyszy wydobywający się z nich głos:

- Wdech, wydech, wdech, wydech ....

Jednak praca naszego umysłu nieświadomego nie ogranicza się tylko do sterowania pracą naszej fizjologii. Nieświadomy umysł zbiera i analizuje wszelkie bodźce docierające do nas z otoczenia. W odróżnieniu od umysłu świadomego, który w danym momencie może skupić się na kilku bodźcach (np. jadącym ulicą samochodzie, słyszaną muzyką, kilku przechodniach), umysł nieświadomy w ciągu każdej sekundy jest w stanie odebrać i przeanalizować tysiące bodźców. Przydaje się to chociażby w sytuacjach ekstremalnych. Zapewne zdarzyło Ci się przynajmniej raz w życiu, że Twój umysł podświadomy instynktownie zamknął twoje oczy, aby uchronić je przed jakimś niebezpieczeństwem (chociażby lecącą w ich stronę kroplami wody). Instynktowne działanie naszego umysłu nieświadomego szczególnie często było wykorzystywane przez naszych przodków, którzy aby przeżyć w buszu, potrzebowali stale korzystać ze swojego instynktu.

Kolejne zastosowanie umysłu nieświadomego to magazyn nieograniczonej pamięci. Praktycznie wszystko, co kiedykolwiek do nas dotarło w postaci jakiś bodźców (wzrokowych, dotykowych, węchowych, słuchowych) zostało zapamiętane przez nasz mózg.

I w końcu umysł nieświadomy w oparciu o wszelkie docierające do niego informacje/bodźce potrafi tworzyć „programy”, według, których później działa. Takimi programami są chociażby omawiane już w naszym kursie metaprogramy. Każdy z nas posiada bardzo wiele programów. Są to zarówno programy, które nam służą (np. program, który powoduje, że w sposób nawykowy wykonujemy jakąś czynność, np. prowadzenie samochodu) oraz które nam nie służą (program wywołujący u nas ścisk żołądka za każdym razem, gdy mamy publicznie przemawiać). Tu jednak jedna bardzo ważna uwaga. Jedna z zasad NLP brzmi, że:

Każde działania naszej nieświadomości, które może obecnie działać na naszą szkodę, za pierwszym razem miało jakiś pozytywny cel.

Z tego prawa wynika ważna zasada, że nasza podświadomość stara się nam służyć jak najlepiej tylko potrafi. Czasami jednak nasze świadome działanie zaburza działanie naszej podświadomości. Przykładem takiego szkodliwego działania jest chociażby ciągłe myślenie w sposób negatywny. Takie myśli (np. nigdy nic mi się nie udaje) stopniowo przenikają do naszej nieświadomości i stają się programami.

Powyższa reguła często jest dobrze widoczna na przykładzie chorób. Nauka już dawno wykazała, że wiele chorób ma swój początek w naszym umyśle. Wielu ludzi choruje dlatego, aby zwrócić na siebie uwagę swojego otoczenia i zyskać ich opiekę. Oczywiście świadomie takie osoby nie myślą – chcę zachorować. Zamiast tego ciągle myślą o tym, że nikt ich nie kocha, że się nimi nie interesuje, itd. Te myśli przenikają stopniowo do nieświadomości, która tworzy program, który pomoże rozwiązać ten problem – i wymyśla, że najlepszym rozwiązaniem będzie wywołanie jakieś choroby. Jak więc widać, nasza nieświadomość to bardzo potężne narzędzie i dlatego warto obchodzić się z nią w odpowiedni sposób.

O tym, jak to się robi, będziemy uczyć się już w następnym module poświęconym językowi perswazji.

Ćwiczenie 2

Wypisz nawyki i inne rzeczy (np. jakieś schorzenia), które działają na Twoja niekorzyść. Zastanów się jakie pozytywne intencje mogły kierować Twoją podświadomością, gdy po raz pierwszy zdecydowała się je zastosować.