Zwrotne źródła finansowania jednostek samorządu terytorialnego

 Zwrotne źródła finansowania:

- kredyty bankowe,

- pożyczki,

- kredyty i pożyczki zaciągane na zasadach preferencyjnych (np. z Funduszy Ochrony Środowiska)

- prawo do emisji papierów wartościowych.

Zwrotne źródła finansowania umożliwiają:

- pozyskiwanie środków w przypadku niewystarczających dochodów i przejściowych problemów z realizacją dochodów budżetów lokalnych,

- umożliwiają realizację inwestycji rozwojowych w przypadku, gdy niewystarczające są środki w budżecie jednostki samorządu terytorialnego

Preferencyjne kredyty i pożyczki:

Ich preferencyjność polega na możliwości umorzenia części długu oraz na niższym od komercyjnego oprocentowaniu. Preferencyjność może również wynikać z ustalenia szczególnie korzystnych warunków spłaty np. karencji lub rozłożeniu rat na znacznie dłuższe terminy niż oferowane przez rynek.

Kredyty i pożyczki komercyjne:

Kredyty i pożyczki udzielane są jednostkom samorządu terytorialnego na zasadach komercyjnych przez banki. Kredyty i pożyczki krótkoterminowe są przeznaczane głównie na pokrycie bieżących niedoborów budżetowych przez jednostkę samorządu terytorialnego. Długoterminowe dotyczą finansowania przedsięwzięć inwestycyjnych.

Obligacje komunalne:

- Obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia”[1]. Obligacje komunalne emitowane są przez jednostki samorządu terytorialnego. Emisja obligacji komunalnych stanowi alternatywne źródło kapitału, w stosunku do kredytów i pożyczek bankowych.
- [1] Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach, Dz.U. z 2001, nr 120, poz. 1300, ost. zm. 20.02.2006, Dz. U. z 2005 r., nr 157, poz. 1316 .

W gospodarce samorządu terytorialnego obligacje mogą spełniać następujące funkcje:

- funkcja kredytowa - emitent obligacji, dzięki emisji pozyskuje od nabywcy określoną sumę pieniędzy na określony czas;

- funkcja promocyjna - wynika z popularyzacji wspólnoty samorządowej- emitenta i kształtowania jej wizerunku jako podmiotu innowacyjnego i aktywnie zarządzającego, co służyć może m. in. przyciąganiu zewnętrznego kapitału prywatnego oraz tworzeniu się rynku obligacji komunalnych;

- funkcja prywatyzacyjna - dzięki obligacjom emitent może zdynamizować procesy prywatyzacji przedsiębiorstw komunalnych lub składników mienia komunalnego;

- funkcja aktywizacyjna - polega na mobilizowaniu obywateli na rzecz inicjatyw lokalnych.

Obligacje komunalne:

- Do ważnych zjawisk na rynku obligacji komunalnych należy zaliczyć pojawienie się instytucji credit-ratingu. Jest on procesem oceny i klasyfikacji ryzyka inwestycyjnego dłużnych papierów wartościowych, kończącym się przyznaniem oceny wiarygodności finansowej. Ocena ratingowa informuje obecnych i przyszłych inwestorów zarówno krajowych, jak i zagranicznych o wiarygodności i wypłacalności miasta. Oprócz funkcji informacyjnej i oceny pozytywny rating jest argumentem do negocjowania korzystniejszych warunków z instytucjami finansowymi

- Obligacje komunalne dzielą się na dwie podstawowe grupy: ogólne i przychodowe. Obligacje ogólne to papiery zabezpieczone jedynie dochodami budżetu lokalnego i zaufaniem inwestorów do emitenta. Obligacje przychodowe zabezpieczone są przyszłymi wpływami z opłat wn- oszonych przez użytkowników usługi bądź urządzenia finansowanego emisją.

Bony komunalne :

- Są one instrumentem o charakterze pożyczkowym, stanowiącym zobowiązanie emitenta do zwrotu określonej nominalnie kwoty w dniu jego wymagalności aktualnemu posiadaczowi bonu. Bony komunalne są najczęściej papierami nieoprocentowanymi, zaś funkcję wynagrodzenia inwestora pełni w ich przypadku dyskonto, czyli różnica pomiędzy ceną zakupu a ceną nominalną papieru. Termin zapadalności wynosi od 7 do 180 dni. Bony komunalne, podobnie jak bony skarbowe, emitowane przez skarb państwa, służą głównie pokryciu niedoborów budżetowych.

- Mogą być korzystniejszą formą pozyskania środków w porównaniu do krótkoterminowego kredytu bankowego. Korzystny dla emitenta może być relatywnie niższy koszt pozyskania kapitału oraz szybkość, bez konieczności udzielania zabezpieczeń i uniknięcie długich i skomplikowanych procedur kredytowych. Pomimo że, bony komunalne są instrumentem kredytowania krótkoterminowego, to pozwalają na pozyskanie średnioterminowego źródła finansowania po koszcie finansowania krótkoterminowego przez tzw. rolowanie, czyli wykup danej emisji z wpływów następnej. Stosowanie tego instrumentu daje jednostkom samorządu terytorialnego możliwość negocjacji kosztów pozyskania pieniądza, pozwala też dopasować termin wykupu danej emisji do potrzeb indywidualnych emitenta.

Ograniczenia w zadłużaniu się jednostek samorządu terytorialnego:

Limitowanie zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego ma dwa cele:

- przeciwdziałanie nadmiernemu narastaniu państwowego długu publicznego, którego elementem jest zadłużenie jednostek samorządu terytorialnego;

- minimalizację ryzyka niewypłacalności poszczególnych jednostek.

Ograniczenia dotyczące zadłużania się jednostek samorządowych wynikające z ustawy o finansach publicznych:

- łączna kwota przypadających do spłaty w danym roku budżetowym rat kredytów i pożyczek wraz z należnymi odsetkami, wykupów papierów wartościowych emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego wraz z należnymi odsetkami i dyskontem oraz potencjalnych spłat kwot wynikających z udzielonych poręczeń i gwarancji wraz, nie może przekroczyć 15% planowanych na dany rok budżetowy dochodów jednostki samorządu terytorialnego;

- łączna kwota długu jednostki samorządu terytorialnego na koniec roku budżetowego nie może przekraczać 60 % wykonanych dochodów ogółem tej jednostki w tym roku budżetowym,

- w trakcie roku budżetowego łączna kwota długu jednostki samorządu terytorialnego na koniec kwartału nie może przekraczać 60 % planowanych w danym roku budżetowym dochodów tej jednostki

- Ograniczeń, tych nie stosuje się do emitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek zaciąganych w związku ze środkami określonymi w umowie zawartej z podmiotem dysponującym funduszami strukturalnymi lub Funduszem Spójności Unii Europejskiej.

- Ustawa o finansach publicznych wprowadziła trzy progi dotyczące wartości relacji łącznej kwoty państwowego długu publicznego powiększonej o kwotę przewidywanych wypłat z tytułu poręczeń i gwarancji, udzielonych przez podmioty sektora finansów publicznych, do produktu krajowego brutto: 50%, 55% i 60%. Przekroczenie ich wiąże się z wprowadzeniem procedur oszczędnościowych i sanacyjnych związanych z uchwalaniem deficytu budżetowego przez jednostki samorządowe. Jeżeli relacja ta osiągnie 60% PKB jednostki samorządu terytorialnego nie mogą zaciągać zobowiązań.

---