Skrypt!, II ROK, SEMESTR II, psychologia różnic indywidualnych, opracowania


Druga część skryptu na 4 zajęcia z różnic - PSYCHOLOGIA TEMPERAMENTU

3.2./ I. Teorie temperamentu zorientowane na człowieka dorosłego

Wstęp 3.2 - MNIEJ ISTOTNE

1. Zapoczątkowane w II poł XX w. w Europie, najnowsze rozwijają się w Europie i Ameryce 2. Badań jest multum i każde rozpatruje temperament w innym ujęciu. Oprócz wymienionych poniżej najważniejszych teorii, mniej istotne, skrótowo rozpatrywane:

- Claridge - teoria psychotyzmu, jako wymiaru spełniającego kryteria temperamentu. Koncepcja zbliżona do teorii Eysencka, zalicza psychotyzm do grupy 3 czynników nadrzędnych (psychotyczność, ekstrawersja, neurotyczność);

- Petrie - teoria tłumienia-wzmacniania stymulacji: różnice indywidualnych w odczuwaniu bólu. Wg Strelaua nie jest jest istotna - nie wykroczyła poza tworzenie skal dla jednego wymiaru (tłumienia-wzmocnienia stymulacji).

-Cloninger - teoria dziedzicznych cech osobowości (czyli wg Strelaua temperamentu). 3 wymiary: poszukiwanie nowości, unikanie krzywdy i zależność od nagród. Koncentruje się na związkach temperamentu a różnymi aspektami patologii;

-Tellegen -3 wymiary osobowości drugiego stopnia: emocjonalność pozytywna, emocjonalność negatywna i powściągliwość. Emocjonalność pozytywna porównywana jest z ekstrawersją Eysencka, a neurotyczność - negatywną;

-Larsen i Diener - konstrukt teoretyczny „siła afektu”= typowa dla danej jednostki siła reakcji na podźce wywołujące pozytywny i negatywny afekt, wywodzi się z podejścia reprezentowanego przez Allporta. Stworzyli kwestinariusz do badania różnic indywidualnych w intensywności emocji (AIM-Affect Intensity Measure);

-Andrzej Eliasz - transakcyjny model temperamentu: rola środowiska społecznego w zachowaniu jednostki i oddziaływaniu środowisko-temperament./ Zbliżony do modelu Strelaua.

3.2.1. / II. Model Alberta Mehrabiana

1. Wielu badaczy nie odwołuje się do koncepcji M., a bardzo ważna. Teoria opisowa, wielowymiarowa, skoncentrowana na emocjach. Powstała: lata 70.

2. Odwołuje się do koncepcji dyferencjału semantycznego Osgooda, który za pomocą 3 wymiarów opisuje reakcje człowieka na zdarzenia psychiczne i fizyczne. M. zapożycza je jako wymiary emocji: ocena, aktywność, siła/potencja. Inne inspiracje: neopawłowskie badanie właściwości układu nerwowego, konstrukt aktywacji zaczerpięty od Berlyne'a.

3. Wyodrębnienie 3 podstawowych stanów emocjonalnych: przyjemności przykrości, aktywacji- braku aktywacji i dominacji-uległości. Wymiary tworzą model PAD (pleasure, arousal, dominance). Każdy stan emocjonalny można opisać za pomocą wymiarów - odmienne konfiguracje 3 podstawowych stanów emocjonalnych.

4. Opisanie temperamentu = dokonanie oceny przeciętnych dla jednostki stanów emocjonalnych.

Temperament = charakterystyczny dla jednostki stan emocji (przejściowy stan organizmu) + cecha emocji ( stan stały, nawykowy, charakterystyczny).

5. Wymiary tworzą 3 dwubiegunowe zmienne: a) cechę przyjemności - przykrości, b) cechę tłumienia (filtrowania) bodźców-aktywowalności i c) cechę dominacji-uległości.

a) Typowy dla jednostki stan odczuwania, przewaga negatywnej lub pozytywnej ekspresji emocjonalnej, zwłaszcza w kontaktach społecznych. Na krańcach: smutek, poczucie nieszczęścia - ekstaza i poczucie szczęścia.

b) Obserwacje: Im nowsze, bardziej zróżnicowane i złożone docierają bodźce, tym więcej niosą informacji („wartość informacyjna”). Jednostka reguluje wartość informacji, jedne dopuszczając, inne odrzucając. Jednostki o wysokim poziomie aktywacji (nie tłumiące stymulacji) w mniejszym stopniu odrzucają bodźce nieistotne, sytuacje mają dla nich większą wartość stymulacyjną, co powoduje, że są bardziej pobudzone, niż osoby tłumiące.

Aktywowalność= wymiar różnic indyw., do których należą, skorelowane ze sobą charakterystyki: początkowa amplituda reakcji orientacyjnej, liczba prób potrzebnych do osiągnięcia habituacji reakcji skórno-galwanicznej; wskaźniki aktywacji w odpowiedzi na wzrost wartości informacyjnej stymulacji i „słabość układu nerwowego. Poziom filtrowania (selekcji inf.) jest odwrotnie proporcjonalny do poziomu aktywacji.

c) dominacja= behawioralnie przejawia się odprężoną postawą, warunkiem odczuwania: subiektywne poczucie nieskrępowania, swobody działania w dowolny sposób, uczucie wpływu na rzeczywistość i mocy, kontroli nad sytuacją. Uległość- przeciwne, poczucie braku kontroli i wpływu na rzeczywistość.

6. Zdaniem M. cechy temperamentu ►najbardziej stałe cechy zachowania, predyspozycje genetyczne (ponad 50% wariancji). Choć temperament to ogólne i stałe cechy, zmianę zachowania można osiągnąć, zmieniając środowisko.

7. Osoby badane na 3 wymiarach t, wyniki dychotomicznie podzielone na kategorie: przyjemność (+p)- przykrość (-p), aktywowalność (a+), filtrowanie bodźców (-a), dominacja (+d), uległość (-d). Uzyskali 8 typów osobowości: wylewny (+p+a+d) vs. znudzony (-p-a-d), odprężony (+p-a+d) vs. lękliwy (-p+a-d), wrogi (-p+a+d) vs. potulny (+p-a-d) i lekceważący (-p-a+d) vs zależny (+p+a-d).

8. Metody pomiaru:

-Semantic Differential Measures of Emotional State of Caharcteristic (Trait) Emotions (Zestaw Dyferencjałów Semantycznych do Pomiaru Stanu Emocjonalnego I Charakterystycznych Emocji Rozumianych jako Cechy- SDMESCTE)- diagnozowanie temperamentu= ocena każdego z przymiotników na skali 9-stopniowej, określając zgeneralizowane odczucie. Cechy stałe stanów ►mała rzetelność.

-Pleasure-Arousal-Dominance (PAD)- nowa skala dyfereencjałów, ocena na skali 9 cech. Rzetelność dla Dominacji-cechy (0,84), Przyjemności-cechy(0,91), Aktywacji(0,6- niezadowalająca);

-kwestionariusz do pomiary filtrowania stymulacji- aktywowalności (Skala Aktywowalności (Trait Arousability Scale - TAS, zwana też Skala Filtrowania Bodźców Stimulus Screening Scale SSS)- mierzy predyspozycję do reagowania pobudzeniem, wysoka rzetelność i trafność.

9. Otyłość, nie kontrolowane ataki obżarstwa i predyspozycja do anoreksji korelują istotnie z aktywowalnością, predyspozycja do otyłości koreluje jednocześnie z aktywowalnością i uległością. Osoby objadające się bez przyjemności : częściej przewaga nieprzyjemnych emocji.

10. Hipoteza: osoby nie tłumiące stymulacji mają większą tendencję do poszukiwania środowisk przyjaznych dla siebie i unikania środowisk nieprzyjaznych/ Tendencje silniej zaznaczone w sytuacjach o dużej wartości informacyjnej. Wynik: częściowo potwierdzone w badaniach, które utożsamiały dążenie z: preferencją sytuacji, chęcią pracy, chęcią utrzymywania kontaktów towarzyskich).

11. Zarzuty kierowane pod adresem teorii:

-M. nie proponuje żadnych specyficznych mechanizmów ani korelatów biologicznych teorii, choć zakłada uwarunkowania biologiczne;

-lokuje przyczynę różnic indywidualnych w poziomie aktywacji w automatycznych (nieświadomym) sposobie przetwarzania informacji - stałej tendencji do filtrowania nieistotnych bodźców - raczej niepopularne, większośc badaczy doszukuje się ich w mechanizmach fizjologicznych, biochemicznych;

-konstrukt dominacji-uległości ma niewiele wspólnego z uczuciem rozumianym jako składnik treściowy emocji podstawowej. Dla M. „mieć poczucie” (np. mocy), to raczej „bycie świadomym”;

-dane empiryczne prawie wyłącznie pozyskane z populacji studentów .

III. Neuropsychologiczny model temperamentu / Neurofizjologiczna teoria temperamentu/osobowości Jeffrey'a Graya.

1. Lata 70, uczeń Eysencka, teoria przyczynowa, wielowymiarowa, emocjonalna. Silny nacisk na mechanizmy fizjologiczne: neurofizjologia, farmakologia, biochemia. Badania nad szczurami.

2. Wpływy: Eysenck, szkoła neopawłowska: Tiepłow i Niebylicyn, teoria uczenia się Pawłowa- indywidualna ważność nagrody i kary podczas warunkowania klasycznego i sprawczego dla danej jednostki.

3. Zakwestionował postulat podatności na warunkowanie i fizjologiczne mechanizmy pośredniczące w powstawaniu ekstrawersji i neurotyczności (zdanie Eysencka).

4. Wnioski z badań emirycznych → ekstrawersja i neurotyczność, to cechy wtórne, będące wynikiem interakcji dwóch podstawowych cech temperamentu: lęku i impulsywności. Lęk i impulsywność- dwie niezależne cechy, zlokalizowane o 45 stopni w stosunku do neurotyczności i ekstrawersji.

5. Temperament=

◙odzwierciedlenie różnic indywidualnych w predyspozycjach do określonych rodzajów emocji;

◙emocje to stany ośrodkowego układu nerwowego, wywołane przez zdarzenia mające właściwości wzmacniajace. Wzmocnienie- każdy bodziec lub złożone zdarzenie (pod warunkiem, że pojawia się w bezpośrednim związku z reakcją) modyfikujące prawdopodobieństwo pojawienia się tej reakcji w przyszłości.

6. Zmienną pośredniczącą w powstawaniu lęku jest wrażliwość na sygnał kary, braku zgodności lub nowości. Warunkiem powstania różnic indywidualnych w impulsywności jest wrażliwość na sygnał nagrody i braku kary.

Ekstrawersja = niski poziom lęki+ wysoki poziom impulsywności, neurotyczność= wysoki poziom lęku+ wysoka impulsywność.

Najnowsze publikacje- trzecia podstawowa cecha temperamentu - obronność, uwarunkowana podatnością na działanie bezwarunkowych bodźców awersyjnych. Przejawami cechy są: obronna agresja i ucieczka.

7. Emocje = stany ośrodkowego układu nerwowego (w ang.: CSN). Konceptualny układ nerwowy- 3 hipotetyczne układy sterujące zachowaniem emocjonalnym:

a) Behawioralny układ hamujący (BIS, behavioral inhibition system)- warunkuje wrażliwość na sygnał kary, braku nagrody, nowości, reakcje na bodźce (hamowanie zachowania, wzrost aktywacji, wytężona uwaga). Składa się z: hipokampa, okolic przegrody i pierścienia Papieza. Aktywności BIS towarzyszy lęk - subiektywny stan, w którym jednostka reaguje na zagrożenie bądź niepewność (nowość) reakcją typu: „zatrzymaj się, przypatrz się uważnie, posłuchaj i przygotuj się do działania”.

Reaktywność BIS decyduje o różnicach indywidualnych lęku-cechy. Podanie alkoholu, barbituranów, benzodiazepin zmniejsza poziom lęki i aktywność BIS.

b) Behawioralny układ aktywacyjny (BAS, behavioral approach system)- słabiej poznany, niż BIS. Hipoteza: duża reaktywność BAS'a ma związek z zachowaniem wzmacnianym pozytywnie i pozytywną emocjonalnością, w skład której wchodzą m.in.: nadzieja, szczęście, uniesienie. W skład wchodzą: zwoje podstawy mózgu; włókna dopaminergiczne wstępujące; jądra wzbórza, okolice kory ruchowej (ruchowa, czuciowo-ruchowa i przedczołowa). Tworzą układy ruchowe: ogoniasty i accumbens (jądro półleżące w prążkowiu). Dopamina uruchamia BAS, powoduje reakcje dążenia, przypominającą reakcję na wzmocnienie dodatnie (jak pożywnienie, seksualnie atrakcyjny partner, środki - amfetamina, nikotyna, alkohol, heroina, kokaina).

c) Układ walki/ucieczki (fight/flight system - F/FLS)- od stopnia aktywności układu zależą różnice indyw. W zakresie obronności, ujawniającej się u człowieka w postaci złości. System odpowiedzialny jest za bezwarunkowe bodźce awersyjne - reakcja bezwarunkowa obronnej agresji lub ucieczki. Obejmuje struktury: jądro migdałowate, podwzgórze przyśrodkowe i istotę szarą.

Choć w opisie konstruktów BIS, BAS i F/FLS Gray odwołuje się do kontretnych struktur anatomicznych, mają one status konstruktów konceptualnego układu nerwowego.

8. Narzędzia psychometryczne:

-Kwestionariusz Osobowośći Graya-Wilsona (Gray-Wilson Personality Questionaire, GWPQ), składa się z 6 skal, 120 pozycji testowych, niezachęcająca rzetelność - od 0,35 do 0,71. Empiryczne korelacje są niezgodne z przewidywaniami teoretycznymi: przewidywał dodatką korelację między wynikami Dążenia i skali Aktywnego unikania /oraz między walką i ucieczką → uzyskano korelację ujemną.

-Analiza czynnikowa- dwa (a nie 3!!!) niezależne czynniki przypominające wymiary impulsywności i lęku;

-Ball i Zuckerman →Skala Uogólnionej Nagrody i Antycypacji Kary Gray'a ma dobrą trafność, zbieżną ze skalami SSS Zuckermana i EPQ-R Eysencka.

IV. Krótkie podsumowanie teorii Zuckermana (SSS):

1. Teoria kompleksowa, interdyscyplinarna, wyjaśnia tendencję do poszukiwania doznań.

2. Krytyka:

-nie zawiera żadnych fizjologicznych i biochemicznych identyfikatorów specyficznych dla wymiaru poszukiwania doznań;

-wymienione w modelu zmienne korelują z innymi cechami, np. ekstrawersją czy impulsywnością;

-całościowe traktowanie hormonów- katecholamin jest empirycznie nieuzasadnione, istnieją sprzeczne doniesienia na temat związku katecholamin a poszukiwaniem doznań. Neuroprzekaźniki pełnią szereg funkcji dodatkowych, których nie uwzględnia koncepcja;

-model za mało miejsca poświęca wpływowi środowiska, zwłaszcza kontekstu społecznego na 4 składniki wymiaru SS: TAS, ES, Dis i BS, dla których Z. nie wyodrębnił żadnych specyficznych markerów fizjologicznych;

-badanymi byli na ogół studencji, choć wyniki dla populacji niestudenckich są spójne;

-skale są bardzo obciążone kulturowo - trudność w adaptacji kulturowej.

3. Od kilku lat główny przedmiot zainteresowań Zuckermana- struktura tzw. podstawowych wymiarów osobowości. Jeden z nich - impulsywna, aspołeczna forma poszukiwania doznań (Impulsive Unsocializated Sensation Seeking- P-ImpUSS) - wchodzi w skład wielkiej piątki czynników osobowości. Jest to złożony czynnik, przybierający w skrajnej postaci formę klinicznej psychopatii, w skład którego wchodzą impulsywność, poziom socjalizacji i poszukiwanie doznań.

3.2.4. / V. Teoria temperamentu Rusałowa, oparta na koncepcji systemów fukcjonalnych

1. Lata 60, badanie cech układu nerwowego → neopawłowska koncepcja Tiepłowa i Niecylicyna (struktura temperamentu- złożony z 2 wymiarów: aktywność i emocjonalność, pomiar dolnego progu wrażliwości siły układu nerwowego)→ lata 80. Rusałow - modyfikacja, stworzenie własnej koncepcji. Teoria Rusałowa: przyczynowa, wielowymiarowa i całościowa.

2. Temperament - podstruktura ludzkiej indywidualności (pojęcie nadrzędne i najbardziej ogólne, obejmujące specyficzne dla jednostki zadatki wrodzone, temperament, cechy osobowości jak zdolnosci (intelekt) i charakter).

Temperament= def. „całokwstałt formalnych cech zachowania w odróżnieniu od całokształtu cech treściowych składających się na osobowość”.

3. Kryteria jakiejkolwiek cechy temperamentu: 1. dotyczy formalnych, a nie treściowych cech zachowania, 2. odzwierciedla dynamiczny aspekt zachowania, 3. przejawia się w każdym zachowaniu, bez względu na rodzaj 4. ujawnia się we wczesnym dzieciństwie 5. pozostaje względnie niezmienna (przez większą część życia), 6. ściśle związana z funkcjonowanie ukł. Biologicznych 7. jest dziedziczna.

4. Podstawowe cechy temperamentu:

a) aktywność = przejawia się w natężeniu napięcia dynamiczno-energetycznego w interakcji jednostki ze środowiskiem fizycznym i społecznym. Wskaźniki (aspekty, komponenty): tempo, rytm, szybkość, intensywność, plastyczność, wytrwałość.

b) emocjonalność = cechy formalno-dynamiczne: wrażliwość, impulsywność, dominujący nastrój (pozytywny vs negatywny).

Badania empiryczne: cechy układu nerwowego i cechy temperamentu mają strukturę hierarchiczną, efekt interakcji układów fizjologicznych org. Najlepsze wyjaśnienie istoty i genezy temperamentu → teoria systemów funckjonalnych Anochina:

▲ Każde zachowanie- produkt działania systemów funckjonalnych, składających się z struktur dynamicznych całego organizmu. Struktury, ulegając zmianie i modyfikacji, współdziałają, by umożliwiść org. Zachowanie w sposób przystosowawczy (użyteczny);

▲Systemy f. mają organizację hierarchiczną - wyniki działania systemu niższego wpływają na wyniki wyższego - od biochemicznego do behawioralnego. Bez względu na podział wszystkie mają taką samą konstrukcję funkcjonalną. .

▲ Każdy sterujący zach. System f. zawiera: ● syntezę afferentną, której celem: ustalenie oczekiwanego efektu, celu zach., W tym procesie: główna rola-dominująca motywacja i jej fizjologiczne korelaty, ● proces podejmowania decyzji- wybór najskuteczniejszej opcji, ● fazę wykonawczą, ● akceptację wyników działania- służy programowaniu i ocenie zachowaniam, ocena- porównanie na drodze afferentacji zwrotnej, wyniku uzyskanego z zamierzonym.

--------------------------------------------------------------------------------------

Rusałow: temperament- efekt „generalizacji systemów”- wypadkowa działania wszystkich elementów systemów funkcjonalnych.

5. Cztery cechy temperamentu

- ergiczność - decyduje o szerokim- wąskim zakresie syntezy afferentnej (związana z procesami pobudzenia OUN);

- plastyczność - łatwość/trudność zmiany decyzji (programu behawioralnego);

-tempo- szybkość realizacji programów behawioralnych;

-emocjonalność - wrażliwość na rozbieżność między zachowaniem planowanym a zrealizowanym.

Celem aktywności mogą być inni ludzie lub świat pozaspołeczny (przedmioty) - każda z 4 cech podzielona na te 2 aspekty ►8 wymiarów: ergiczność przedmiotowa (Er), ergiczność społeczna (kommunikacyjna) (SEr), plastyczność p. (P) i s. (SP), tempo p. (T) i s. (ST), emocjonalność p. (Em) i s. (SEm).

6. Narzędzia psychometryczne:

-Kwestionariusz Struktury Temperamentu (STQ, Structure of Temperament Questionaire), w PL skrót: KST z zastosowaniem techniki analizy struktury ukrytej - rzetelność od 0,71 do 0,84. 4 czynnikowe rozwiązane, 72% wytłumaczonej wariancji, I - Er, P, T, II - SEr, SP, ST, III- Em, SEm, IV- skala Kłamstwa.

-Kwestionariusz Formalno-Doagnostycznych Cech Indywidualności= także aspekt poznawczy i behawioralny, brak danych dotyczących dobroci testu;

7. Zarzuty wobec teorii:

-jest jeszcze bardzo „młoda” i nie została dostatecznie zweryfikowana;

-nie wiadomo, jakimi przesłankami kierował się R. Wprowadzając do teorii Anochina swoje 4 cechy temperamentu;

-angielskojęzyczna wersja ma liczne wady, nie przeprwadzono badań nad specyfiką populacji i języków, zmiany w tłumaczeniu są niczym nie uzasadnione,

-pozycje odnoszące się do obiektów nieożywionych dotyczą przede wszystkim pracy zawodowej - wąska, specyficzna aktywność

3.2.5. / VI. Regulacyjna teoria temperamentu (RTT) Strelaua

1. Koncepcja przyczynowa, postulująca, wielowymiarowa. Tworzona od lat 60 do chwili obecnej. Liczne inspiracje: m.in. początkowo typologia Pawłowa, Niebyliscyn, Mierlin, Tiepłow, Eysenck, Gray, Lazarus, Thomas, Chess.

2. Do poziomu energetycznego t. zalicza się 2 podstawowe cechy:

a) reaktywność = wymiar przejawiający się we wrażliwości (zmysłowej i emocjonalnej) na jednym krańcu i wydajności (wytrzymałości na działanie silnej stymulacji) na drugim. Osoby wysokoreaktywne = wysoka wrażliwosć, mała wydajność, niskoreaktywni- mała wrażliwość i duża wytrzymałość. Stosunek progu wrażliwości do progu wytrzymałości jest względnie stały.

b) aktywność = cecha odnosząca się do częstości i intensywności działań jednostki. Modyfikując aktywność można regulować wartość stymulującą własnego zachowania i sytuacji zewnętrznych, zaspokajając indywidualną potrzebę stymulacji . Jest źródłem i regulatorem poziomu pobudzenia, pozwala na utrzymanie optimum pobudzenia dzięki mechanizmowi wzmocnienia-tłumienia.

3. Postulaty aktualnej wersji RTT:

♣ 1. przejawia się w formalnej charakterystyce zachowania;

♣ 2. cechy formalne można opisać w kategoriach energetycznych i czasowych;

♣ 3. Pod względem formalnych charakterystyk zachowania istnieją względnie stałe różnice indywidualne.

♣ 4. Każde zachowanie opisać można w kategoriach energetycznych i czasowych, stąd różnice indyw. W temperamencie są powszechne, tzn. odnoszą się do wszelkich zachowań i reakcji.

♣ 5. Różnice indywidualne (pod wzgl. Charakterystyki czasowej zachowań i intensywności) występują od początku życia postnatalnego, są obecne w czasie niemowlęctwa;

♣ 6. Wszystkie ssaki (zapewne wszystkie kręgowce) można scharakteryzować na podstawie cech, które odnoszą się do kategorii intensywności i czasu. T. Występuje u człowieka i zwierząt.

♣@gm 7. W pierwszej formie (filo- i ontogenetycznej) t. Jest wynikiem ewolucji biologicznej, ale też zależnych od niego mechanizmów fizjologicznych, biochemicznych, które odgrywają istotną rolę we współdeterminowaniu różnic.

♣ 8. Cechy t., choc względnie stałe, podlegają w ontogenezie powolnym zmianom, w wyniku biologicznie zdeterminowanych zmian rozwojowych i oddziaływania geny-środowisko

♣ 9. Pełni funkcję regulacyjną = modyfikacji (moderowaniu) wartości stymulującej (energetycznej) i temporalnej sytuacji i zachowań, odpowiednio do posiadanych cech t.

♣ 10. Rola t. W regulacji stosunków człowiek-świat ujawnia się w sytuacjach trudnych i/lub zachowaniach ekstremalnych.

4. Struktura temperamentu:

-żwawość (ŻW)- tendencja do szybkiego reagowania, utrzymania wysokiego tempa aktywności i łatwej zmiany z jednego zachowania na inne;

-perseweracja (PE)-tendencja do kontynuowania i powtarzania zachowań po zaprzestaniu działania bodźca (sytuacji), który to zachowanie wywołał;

-wrażliwość sensoryczna (WS)-zdolność do reagowania na bodźce zmysłowe o małej wartości stymulacyjnej;

-reaktywność emocjonalna (RE)- tendencja do intensywnego reagowania na bodźce wywołujące emocje, wyrażająca się w dużej wrażliwości i niskiej odporności emocjonalnej,

-wytrzymałość (WT)-zdolność do adekwatnego reagowania w warunkach wymagajacych długiej lub wysoko stymulującej aktywności i/lub w warunkach silnej stymulacji zewnętrznej;

-aktywność (AK)-tendencja do podejmowania zachowań o dużej wartości stymulującej lub do zachowań dostarczających silnej stymulacji zewnętrznej (i z otoczenia).

5. W RTT biologiczne mechanizmy temperamentu składają się na indywidualność neurohormonalną = temperament uwarunkowany jest specyficzną dla jednostki konfiguracją systemów nerowywch i hormonalnych, odpowiedzialnych za realizację aspektów energetycznych i czasowych zachowania.

Aktywność oceniano za pomocą technik obserwacyjnych, diagnowozano tzw. styl działania:

-wspomagający: przewaga czynności pomocniczych nad zasadniczymi, niski poziom aktywności;

-zasadniczy: równowaga czynności pomocniczych i zasadniczych lub przewaga zasadniczych, wysoki poziom aktywności.

6. Temperament a zachowanie:

1. Gdy osoba ma możliwość regulacji wartości stymulującej własnych działań lub sytuacji zewnętrznej poprzez wybór stylu działania → nie obserwuje się różnic między jednostkami wysokoreaktywnymi (styl z przewagą czynności pomocnicznych) i niskoreaktywnymi (zasadniczy).

2. W warunkach skrajnych, jeśli jednostka nie wybrała stylu działania, uzyska różny poziom wykonania w zależności od poziomu reaktywności. U osób wysokoreaktywnych poziom wykonania spadnie - u niskoreaktywnych - przeciwnie,

3. W warunkach bardzo niskiej stymulacji koszty działania mogą być większe dla niskoreaktywnych.

4. Długa rozbiezności między poziomem reaktywności jednostki a wartością stymulacyjną zachowania powoduje chroniczny wysoki poziom reaktywności i prowadzi do rozmaitych zanurzeń i anomalii zachowania.




Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Skrypt(2), II ROK, SEMESTR II, psychologia różnic indywidualnych, opracowania
skrypt (2), II ROK, SEMESTR II, psychologia różnic indywidualnych, opracowania
Szymura, II ROK, SEMESTR II, psychologia różnic indywidualnych, opracowania
Nęcka r. 6, II ROK, SEMESTR II, psychologia różnic indywidualnych, opracowania
zuckerman stu, II ROK, SEMESTR II, psychologia różnic indywidualnych, opracowania
zuckerman+klucz, II ROK, SEMESTR II, psychologia różnic indywidualnych, opracowania
material do pominiecia, II ROK, SEMESTR II, psychologia różnic indywidualnych, opracowania
guidelines, II ROK, SEMESTR II, psychologia różnic indywidualnych, opracowania
necka, II ROK, SEMESTR II, psychologia różnic indywidualnych, opracowania
cw.6 pmo, II ROK, SEMESTR II, psychologia różnic indywidualnych, opracowania
Teorie zorientowane na dziecko, II ROK, SEMESTR II, psychologia różnic indywidualnych, opracowania
Cw. 9 - materialy, II ROK, SEMESTR II, psychologia różnic indywidualnych, opracowania
Szymura, II ROK, SEMESTR II, psychologia różnic indywidualnych, opracowania
Materiał NIE obowiązujący do kolokwium, II ROK, SEMESTR II, psychologia różnic indywidualnych, oprac
necka, II ROK, SEMESTR II, psychologia różnic indywidualnych, opracowania
teorie zorientowane na doroslego, II ROK, SEMESTR II, psychologia różnic indywidualnych, opracowania
PRI kolokwium 08.06.10, II ROK, SEMESTR II, psychologia różnic indywidualnych, opracowania
09a.Motywacyjne skladniki osobowosci(2), II ROK, SEMESTR II, psychologia różnic indywidualnych, opra

więcej podobnych podstron