Prawo podmiotowe
[edytuj]
Z Wikipedii
Prawo podmiotowe jest najcz臋艣ciej rozumiane jako sfera mo偶no艣ci dzia艂ania ograniczona przez dyspozycj臋 normy prawnej, b膮d藕 jako sfera wolno艣ci zachowa艅 (dzia艂a艅 lub zaniecha艅) wynikaj膮ca z natury.
|
Spis tre艣ci [ukryj] |
Utrata prawa podmiotowego [edytuj]
Prawo podmiotowe w nast臋pstwie zdarze艅 wskazanych w ustawie:
z mocy ustawy (np. umocowanie wygasa ze 艣mierci膮 pe艂nomocnika)
wskutek czynno艣ci prawnej uprawnionego (np. przeniesienie w艂asno艣ci rzeczy ruchomej)
wskutek wyw艂aszczenia
wskutek nacjonalizacji
wskutek up艂ywu czasu (np. u偶ytkowanie wygasa wskutek nieu偶ywanie przez 10 lat)
wskutek konfuzji praw, czyli zbiegni臋cia prawa s艂abszego z mocniejszym
Rodzaje praw podmiotowych [edytuj]
Prawa podmiotowe:
bezwzgl臋dne - prawo skuteczne wobec wszystkich os贸b, kt贸rym ono nie przys艂uguje
wzgl臋dne - prawo przys艂uguj膮ce podmiotowi uprawnionemu tylko wobec okre艣lonej osoby
Prawa podmiotowe:
akcesoryjne - prawa o charakterze niesamoistnym uzale偶niaj膮ce swe istnienie od innych praw samoistnych i s艂u偶膮ce ich umocnieniu
samoistne
Prawa podmiotowe:
zwi膮zane - prawo, kt贸rego podmiotem mo偶e by膰 wy艂膮cznie podmiot innego prawa; prawo to nie mo偶e by膰 przedmiotem obrotu, je艣li w obrocie uczestniczy towarzysz膮ce mu prawo wolne
wolne
Prawa podmiotowe:
maj膮tkowe - prawo to chroni interes ekonomiczny uprawnionego (np. wierzytelno艣膰)
niemaj膮tkowe - prawo to chroni inny ni偶 ekonomiczny interes uprawnionego (np. dobra osobiste)
Prawa podmiotowe:
zbywalne - prawo, kt贸re uprawniony mo偶e przenie艣膰 na inne podmioty lub je odziedziczy膰; przenoszalno艣ci prawa nie mo偶na wy艂膮czy膰 w wyniku czynno艣ci prawnej
niezbywalne - prawo, kt贸re uprawniony nie mo偶e przenie艣膰 na inne podmioty lub je odziedziczy膰 (wszystkie prawa niemaj膮tkowe)
Prawa podmiotowe:
tymczasowe - prawo przygotowuj膮ce i zabezpieczaj膮ce okre艣lone prawa przysz艂e chroni膮ce ich ekspektatyw臋 (np. prawo do mieszkania sp贸艂dzielczego)
aktualne
Kontrowersje wok贸艂 pochodzenia (藕r贸de艂 normatywnych) prawa podmiotowego [edytuj]
Kontrowersje wok贸艂 pochodzenia praw podmiotowych s膮 pochodn膮 spor贸w o istot臋 prawa, jako 藕r贸d艂a norm prawnych.
W uj臋ciu tzw. pozytywizmu prawniczego prawem podmiotowym jest zbi贸r uprawnie艅 przyznawanych jednostce przez ustawodawc臋 w obowi膮zuj膮cych aktach normatywnych, nakierowanych na wywo艂anie okre艣lonych skutk贸w jednostkowych i spo艂ecznych.
W uj臋ciu tzw. teorii praw naturalnych lub przyrodzonych, prawa podmiotowe (np. prawo do ochrony 偶ycia, wolno艣ci, w艂asno艣ci) istniej膮 niezale偶nie od tego, czy znajduj膮 uznanie i odzwierciedlenie w stanowionych przez ustawodawc臋 aktach normatywnych. Zwolennicy tej koncepcji sk艂aniaj膮 si臋 ku postrzeganiu prawa w znaczeniu przedmiotowym, jako opisania przez normy prawne stosunk贸w, wynikaj膮cych z praw podmiotowych, kt贸re istniej膮 z natury rzeczy.
Prawo podmiotowe w wybranych ga艂臋ziach prawa [edytuj]
Prawo cywilne [edytuj]
Prawo podmiotowe mo偶e polega膰 na mo偶no艣ci swobodnego oddzia艂ywania na okre艣lone dobro prawne, np. na rzecz, mo偶no艣ci 偶膮dania okre艣lonego zachowania od innej osoby albo na mo偶no艣ci samodzielnego wp艂ywania na kszta艂t sytuacji prawnej w艂asnej i innych os贸b bez ich udzia艂u.
Istnieje kilka definicji prawa podmiotowego, oczywi艣cie doktrynalnych. Por贸wnuj膮c je mo偶na doj艣膰 do generalnych wniosk贸w, i偶 prawo podmiotowe:
przyznane jest przez normy prawne, tj. nie jest przyrodzone (tzw. umiarkowany pozytywizm)
jest przez te normy chronione
ma na celu ochron臋 interes贸w podmiot贸w prawa
dotyczy stosunku cywilnoprawnego
Prawo administracyjne [edytuj]
Istot膮 prawa podmiotowego jest uprawnienie do otrzymania od w艂a艣ciwego organu decyzji administracyjnej o 艣ci艣le okre艣lonej tre艣ci, odpowiadaj膮cej zazwyczaj istocie danego prawa podmiotowego. Prawo podmiotowe w prawie administracyjnym okre艣la si臋 mianem publicznego prawa podmiotowego.