Wykład III - Ordynacja Podatkowa

Art. 6 i 3 - gdzie 6 to definicja podatku, a 3 to słowniczek ustawowy (3 ust. 3). Słowniczek poszerza definicję podatku uregulowaną w art. 6.

Pojęcia:

Obowiązek podatkowy - definicja legalna - art. 4 - może wynikać tylko z ustawy, jest to nieskonkretyzowana powinność wynikająca z ustawy podatkowej. Podatnik nie wie ile ma zapłacić, komu i kiedy – na tym polega nie skonkretyzowanie powinności.

Zobowiązanie podatkowe - definicja legalna - art. 5, zobowiązanie podatkowe zawsze wynika z obowiązku podatkowego, ale obowiązek podatkowy nie zawsze przekształca się w zobowiązanie podatkowe.

Obie te instytucje wzajemnie się przenikają, nie można ich od siebie rozdzielić.

Przedmiot podatku - nie ma definicji ustawowej podatku - do czasu wejścia w życie OP. Definicja wypracowana przez doktrynę: jest to zdarzenie, stan faktyczny lub stan prawny, z którym ustawodawca wiąże obowiązek podatkowy. W OP ustawodawca częściowo zawarł tę definicję.

Zobowiązanie podatkowe - art. 5 - wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa lub do j.s.t określonej kwoty i w określonym terminie (przepisy prawa podatkowego określają ile? kiedy? i komu? podatnik ma zapłacić).

Moment powstania zobowiązania i obowiązku podatkowego - przepis art. 21 OP - zobowiązanie podatkowe, powstaje:

1) z dniem powstania zdarzenia, z którym ustawa wiąże obowiązek podatkowy;

2) z dniem, w którym doręczono podatnikowi decyzje organu podatkowego, która określa wysokość zobowiązania podatkowego.

Rozłożenie płatności podatku na raty - zasadą jest, że podatnik zobowiązany jest do zapłaty podatku w całości w określonym terminie (na ogół 14 dni od dnia powstania zobowiązania). Ale przepisy regulują, że w pewnych sytuacjach termin może ulec przedłużeniu albo kwota może zostać rozbita na raty na wniosek podatnika (nie muszą one być równe).

Ulgi w płatnościach zobowiązania podatkowych – art. 22 i art. 67a

W przypadku podatku od nieruchomości na przykład organ z urzędu rozbija należność na raty. Co nie oznacza, że podatnik nie może dokonać płatności w całości. Termin płatności pierwszej raty jest obowiązujący, po niezapłaceniu zaległość podatkowa.

Zagadnienia związane z konstrukcją podatku:

- podmiot podatku - kto jest zobowiązany do płatności podatku? Ciąży z reguły na płatniku, podatniku, inkasencie. Ale pojawiają się też inne podmioty, na których ciąży w różnym zakresie zobowiązanie podatkowe. Odpowiedzialność podatkowa opiera się w dużym zakresie na konstrukcji odpowiedzialności solidarnej z KC. Art. 91 i nast. OP – podstawowa zasada i odesłanie do kodeksu cywilnego. W przepisach prawa podatkowego materialnego znajdziemy tego przykłady) podatek od nieruchomości dotyczy solidarnie współwłaścicieli). Art. 372 OP.

Art. 29 OP – z mocy ustawy odpowiedzialność solidarna małżonków pozostających we wspólności majątkowej za zobowiązania podatkowe. Podatnik odpowiada całym swoim majątkiem osobistym, jak i udziałem w majątku wspólnym. Powiązany Art. 110 OP.

Definicje: płatnika, podatnika, inkasenta.

Art. 7 - Podatnikiem jest osoba fizyczna, os. prawna i jednostka organizacyjna, niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

Ekonomiczny skutek - jeżeli ktoś, wedle obowiązujących przepisów, jest traktowany jako podatnik, to znaczy, że z założenia ponosi on ekonomiczny ciężar tego świadczenia podatkowego. Z jego majątku następuje realizacja zobowiązania podatkowego (płatność uszczupla jego majątek).

Problem podatków pośrednich – przeciwstawiane podatkom bezpośrednim; Pośrednie mają największe znaczenie fiskalne z punktu Skarbu Państwa np. podatek wat i akcyzowy. Charakteryzują się tym, że następuje rozdzielenie skutków ekonomicznych zapłaty świadczenia podatkowego. Podatnik z formalno-ekonomicznego punktu widzenia nie ponosi ciężaru ekonomicznego tego zobowiązania podatkowego. np. kupujesz gazetę i w jej cenie, którą płacisz zawarty jest już podatek wat, a obowiązek podatku ciąży na sprzedawcy tej gazety (mechanizm przerzucania ciężaru podatkowego).

Płatnik - art. 8 - os fizyczna, prawna i jednostka organizacyjna, niemająca osobowości prawnej, jest zobowiązana zrealizować trzy obowiązki by została zwolniona z zobowiązania podatkowego: naliczenie, pobranie, odprowadzenie należności podatkowej np. notariusz przy okazji darowizny. Płatnik i inkasent odpowiadają całym swoim majątkiem za obowiązki na nich nałożone. Opowiadają, co najmniej za zaległość podatkową, może odpowiadać też karnie. W przypadku, kiedy udowodniono, że płatnik naliczył, pobrał, ale nie odprowadził, to podatnik zostaje zwolniony ze swojego zobowiązania podatkowego.

Inkasent - inkasent należności o charakterze podatkowym. Odpowiada całym swoim majątkiem osobistym. Odpowiada za realizację dwóch obowiązków: pobrania i odprowadzenia należności. Dziś bardzo często wykorzystywany do poboru opłat. Ma jeden dzień więcej niż pozostali (podatnik, płatnik) do uregulowania zobowiązania (najpóźniej dzień po terminie bez popadania w zwłokę) np. sołtys może być inkasentem.

Odrębną grupą są podmioty zobowiązane solidarnie - art. 93 i następne. Przekształcenia form organizacyjnych podmiotów. Zasada ogólna: Podmiot, który powstał w wyniku łączenia spółek, wstępuje we wszelkie prawa i obowiązki, które ciążyły na tych spółkach, które uległy połączeniu. Niezależnie od formy łączenia.

Uniwersalna sukcesja podatkowa.