1. Podstawowe pojęcia, przedmiot, funkcje i zadania pedagogiki.

Nauka – jest procesem społecznym poznawania świata, jest wiedzą obiektywną, sprawdzalną, możliwą do udowodnienia.

Nauczanie- kierowanie procesem uczenia się, planowaniem pracy fizjoterapeuty z pacjentem umożliwiającą im zdobycie wiadomości, umiejętności i nawyków oraz rozwijanie ich zdolności i zainteresowań.

Pedagogika – jest to nauka o wychowaniu, jest nauką społeczną, humanistyczną, teoretyczną i praktyczną

Wychowanie – jest to proces ukształtowania osobowości człowieka mający na celu przygotowanie go do samodzielnego życia w społeczeństwie.

Osobowość – jest to zespół cech charakterystycznych dla danego człowieka. Cechy osobowości: cechy fizyczne: wygląd (kolor oczu, wzrost, waga, budowa ciała), cechy psychiczne: temperament (melancholik, choleryk), postawy, system wartości, poglądy, inteligencja, wrażliwość, sposób reagowania.

Kształcenie to ogół czynności i procesów umożliwiających uzyskanie orientacji w otaczającej rzeczywistości przyrodniczej, społecznej, kulturowej; dzięki nim człowiek nabywa określony zasób wiedzy i umiejętności, nawyków, nawyków rezultatem kształcenia jest wykształcenie.

Samokształcenie jest to organizowanie wiedzy i sprawności bez pomocy nauczycieli. Instytucje powołane do organizowania kształcenia nazywamy systemem kształcenia.

Pedagogika to nauka: opisowa lub eksperymentalna - bada eksperymentalnie prawa rządzące przebiegiem zjawisk biologicznych, psychologicznych, socjologicznych i kulturowych; praktyczno-empiryczna - obserwująca, badająca całość doświadczeń wychowawczych rodziców, nauczycieli; normatywna - na podstawie filozofii i kultury człowieka bada jego naturę, wytwory jego kultury, ustala jego cele; teoretyczna(ogólna) - obejmująca całość badanego przedmiotu za pomocą materiałów dąży do stworzenia jednolitej teorii wszechstronnego rozwoju człowieka.

Pedagogika jako nauka spełnia następujące funkcje:

-diagnostyczna: rozpoznawać, wyjaśnia

-prognostyczna: określanie na podstawie rozpoznanych zjawisk przyszłego przebiegu, rozwoju tych zjawisk

-instrumentalno – techniczna: wykorzystanie odpowiednich środków, narzędzi do rozpoznawania

-humanistyczna

* poznawcza – rozwój intelektualny

-*psychologiczna – wiąże się z przeżyciami w trakcie zdobywania wiedzy

Zadania pedagogoki: gromadzenie wiedzy na temat rzeczywistości wychowawczej i rzetelny opis wyników tej obserwacji oraz stwierdzenie i ocena przebiegów procesów wychowawczych w formie zadań sprawdzonych

Pedagogika jest nauka poniewaz posiada:

-przedmiot badań(wychowanie) oraz podmiot badań (człowiek, wychowanek)

-metody badan

teorie czyli dorobek

Społeczne funkcje pedagogiki:

funkcja diagnostyczna - gromadzenie wiedzy dotyczącej tego, co było, bądź co nadal znajduje się w obiektywnej rzeczywistości; jest to stwierdzenie obiektywnego stanu rzeczywistości

funkcja prognostyczna - określanie w oparciu o poznane zjawiska, ich przyszłego kierunku zmian i rozwoju

funkcja instrumentalno - techniczna - dostarczanie wiedzy na temat sposobów realizacji zamierzonych celów

funkcja humanistyczna - zaspokajanie potrzeb człowieka w zakresie jego dążenia do poznania obiektywnej rzeczywistości

2. Działy pedagogiki.

XIX wiek – rozpad filozofii na dyscypliny. Pedagogika rozwinęła się i podzieliła na cztery podstawowe działy:
pedagogika ogólna
dydaktycznaczyli teoria kształcenia,
teoria wychowania

historia wychowania

3. Kryteria i podział na dyscypliny szczegółowe. Nauki współdziałające z pedagogiką.

nauki współdziałające z pedagogiką: antropologia, biologia, estetyka, etyka, filozofia, higiena, historia, psychologia, socjologia, medycyna, demografia, prakseologia, logika, cybernetyka

Związek pedagogiki z innymi naukami:

psychologią rozwojową-daje teoretyczny opis rozwoju ucznia w różnych okresach jego zycia,

psychologia ogólna-traktuje o rozwoju procesw umysłowych i poznawczych, jak powstaje wrażenie, mowa, spostrzeżenie,

psychologia wychowawcza- dostarcza wiedzy o skutecznych sposobach oddziaływań wychowawczych oraz pozwala uzmysłowić jakie postawy wychowawcze przejawiamy, które są pozytywne, które negatywne,

psychologia społeczna traktuje o funkcjonowaniu grupy conajmniej dwie osoby

psychologia kliniczna-dotyczy zaburzen w zachowaniu

naukami medycznymi- biomedyką(medyczne podstawy rozwoju i wychowania), higieną, dietetyką, pediatrią, psychiatrią

architekturą-proj placówek wychowawczych

ekonomia-planowanie budżetu

socologia-organy pomoc, prewencja społeczna

prawne-stworzenie warunków do reaizacji prawnej rewalidacji

KRYTERIUM CELÓW DZIAŁALNOŚCI EDUKACYJNEJ

dydaktyka ogólna

dydaktyki szczegółowe (przedmiotowe – metodyki)

KRYTERIUM METODOLOGICZNE

p. ogólna wraz z metodologią pedagogiki i historią wychowania, p. społeczna

KRYTERIUM ROZWOJOWE

p. wieku przedszkolnego

p. wieku wczesnoszkolnego

p. dzieci i młodzieży

p. dorosłych (andragogika)

p. ludzi w wieku poprodukcyjnym (geragogika, geronologia)

KRYTERIUM DEWIACJI I DEFEKTÓW ROZWOJOWYCH CZŁ.

pedagogika specjalna – surdopedagogika, tyflopedagogika, oligofrenopedagogika, pedagogika terapeutyczna, pedagogika resocjalizacyjna

KRYTERIUM INSTYTUCJONALNE

p. przedszkolna

p. szkolna

p. szkoły wyższej

KRYTERIUM PROBLEMOWE

pedeutologia

pedagogika porównawcza, itp.

KRYTERIUM DZIEDZIN DZIAŁALNOŚCI LUDZKIEJ

p. socjalna

p. opiekuńcza

p. wychowawcza

p. terapeutyczna

p. czasu wolnego, itp

4 Terminologia pedagogiki. zdrowie to dobre poczucie psychiczne, fizyczne i społeczne, bez bolów somatycznych, choroba w sferze somatycznej, brak równowagi w organizmie, złe poczucie społeczne, psychiczne i fizyczne, nie pozwalajace na realizacje w sposób optymalny.

7. Współczesne trendy w badaniach naukowych (badania ilościowe i badania jakościowe, przykłady). W badaniach ilościowych wykorzystuje się zazwyczaj duże próby, a wyniki można generalizować na populację. Wyniki są zwykle prezentowane w postaci tabel, wykresów i procentów. Istnieją różne ilościowe metody badawcze np: badania dzienniczkowe, CAWI, CAPI, CATI, PAPI. Badania jakościowe są zwykle prowadzone na niewielką skalę i stosowane do testowania hipotez. W badaniach jakościowych bardziej liczy się to, że dane stwierdzenie zostało wypowiedziane niż to, ile razy się pojawiło. W badaniach jakościowych dąży się do poznania głęboko ukrytych motywacji grupy docelowej. Umożliwiają one uzyskanie wiedzy o (emocjonalnych) progach wrażliwości, barierach („wąskich gardłach”), postawach, ocenach, pragnieniach i potrzebach danej grupy docelowej np.

8. Metody i techniki badań w pedagogice (metody: eksperyment pedagogiczny, monografia pedagogiczna, metoda indywidualnych przypadków, sondaż diagnostyczny; techniki: wywiad, ankieta, badanie dokumentów, pomiar środowiska wychowawczego)

Metoda badań to zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących całość postępowania badacza, zmierzających do rozważenia określonego problemu naukowego; określony powtarzalny sposób rozwiązania problemu

Metody badań pedagogicznych

1. eksperyment pedagogiczny jest metodą naukowego badania określonego wycinka rzeczywistości (wychowawczej), polegającą na wywoływaniu lub tylko zmienianiu przebiegu procesów przez wprowadzenie do nich jakiegoś nowego czynnika i obserwowaniu zmian powstałych pod jego wpływem”.

2. monografia pedagogiczna jest to praca naukowa

3. (rozprawa), poświęcona jednemu działowi jakiejś nauki, jednej osobie, miejscowości, epoce itp. A więc przedmiotem monografii, niezależnie od dyscypliny, w której jest stosowana, jest jeden przedmiot, jeden fakt, jedno zagadnienie, jedna instytucja. metodę badań której przedmiotem są instytucje wychowawcze w rozumieniu placówki lub instytucjonalne formy działalności wychowawczej, prowadzącą do gruntownego rozpoznania struktury instytucji, zasad i efektywności działań wychowawczych oraz opracowania koncepcji ulepszeń i prognoz rozwojowych .

3. metoda indywidualnych przypadków jest sposobem badań polegającym na analizie jednostkowych losów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze, lub na analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprzez pryzmat jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska w celu podjęcia działań terapeutycznych.

4. Zajmuje się takimi problemami jak: trudności dydaktyczne i wychowawcze a sytuacja rodzinna, funkcjonowanie rodzin zastępczych, opiekuńczych itp. pierwszym zadaniem metody badawczej indywidualnych przypadków jest przeprowadzenie rozpoznania (diagnozy) badanych jednostek pod kątem rozwiązywanej problematyki. Następnie w oparciu o dokonaną diagnozę należy podjąć próbę wskazania hipotetycznej prognozy (lub raczej prognoz) rozwoju sytuacji, w zależności od nieingerencji lub ingerencji wychowawczej, oraz zaproponować postępowanie mogące ulepszyć istniejącą rzeczywistość.

4. metoda sondażu diagnostycznego (metoda sondażu diagnostycznego jest sposobem gromadzenia wiedzy o atrybutach strukturalnych i funkcjonalnych oraz dynamice zjawisk społecznych, opiniach i poglądach wybranych zbiorowości, nasilaniu się i kierunkach rozwoju określonych zjawisk i wszelkich innych zjawiskach instytucjonalnie nie zlokalizowanych - posiadających znaczenie wychowawcze - w oparciu o specjalnie dobraną grupę reprezentującą populację generalną, w której badane zjawisko występuje.Badania sondażowe obejmują wszelkiego typu zjawiska społeczne o znaczeniu istotnym dla wychowania, ponadto stany świadomości społecznej, opinii i poglądów określonych zbiorowości, narastania badanych zjawisk, ich tendencji i nasilenia. Chodzi tu więc o wszystkie zjawiska, które nie posiadają instytucjonalnej lokalizacji a wręcz odwrotnie są jakby rozproszone w społeczeństwie. Badania sondażowe mają na celu wykrycie ich istnienia oraz ukazanie wszystkich atrybutów strukturalnych i funkcjonalnych)

Techniki badań pedagogicznych

1. obserwacja

2. wywiad

3. ankieta to szczególny przypadek wywiadu. Jest techniką gromadzenia informacji polegającą na wypełnianiu samodzielnie przez badanego specjalnych kwestionariuszy na ogół o wysokim stopniu standaryzacji w obecności lub najczęściej bez obecności ankietera. Jest ona zbiorem specjalnie sformułowanych pytań, na które osoba badana powinna dać odpowiedź.

4. badanie dokumentów

5. analiza treści

6. techniki projekcyjne

Narzędzia badawcze

1. kwestionariusz wywiadu

2. kwestionariusz ankiety

3. narzędzia socjometrii

4. narzędzia obserwacji

5. skale

Rodzaje badań pedagogicznych

1. opisowe

2. diagnostyczne

2. wyjaśniające

3. empiryczne ilościowe

4. empiryczne jakościowe

5. empiryczne ilościowo – jakościowe

6. historyczne

7. porównawcze

8. eksperymentalne

9. teoretyczno-praktyczne

10. badanie w działaniu (research action)

11. Pojęcie, cele i zadania oraz skutki pedagogiczno – psychologiczne diagnozy. Diagnoza- rozpoznanie jakiegoś stanu rzeczy i jego tendencji rozwojowych na podstawie jego objawów oraz w oparciu o znajomości ogólnych prawidłowości. Diagnoza ma być: trafna, rzetelna, dokładna

12. Warunki pełnej diagnozy

Na pełną rozwiniętą diagnozę składają się tzw. diagnozy częściowe:

1. diagnoza klasyfikacyjna lub typologiczna – przyporządkowująca

2. diagnoza znaczenia (celowościowa)

3. diagnoza fazy

4. diagnoza prognostyczna (rozwojowa)

13. Systematyka cech diagnozowanych przedmiotów

Systematyzacja cech diagnozowanych przedmiotów:

2. cechy stałe (płeć) i niestałe (wzrost, waga)

3. cechy istotne (schorzenie) i nieistotne (kolor włosów)

4. cechy podmiotowe (odczuwalne przez dany podmiot) i przedmiotowe (samopoczucie danej osoby)

5. cechy typowe (trąba dla słonia) i nietypowe (zwierze z 4 nogami)

6. cechy genetyczne i aktualne (cechy genetyczne są przyczyną cech aktualnych)

14. Przykłady diagnozowania w obrębie wybranych metod

Metody diagnozy:

1. klasyfikacyjnej- polega na zaklasyfikowaniu badanych zjawisk do typów lub gatunków tych zjawisk

2. typologicznej- oznacza to samo co diagnoza klasyfikacyjna, ale pozwala na opis badanego zjawiska

3. znaczenia- mamy do czynienia z układem organicznym, jest to taki układ, który zmierza do zachowania równowagi ( np. po odjęciu jednej ręki druga przejmuje jej funkcje – organizm stara się zachować równowagę)

4. fazy- chodzi o ustalenie etapu rozwojowego człowieka (np. faza rozwoja noworodka a człowieka dorosłego, stopień siły mięśniowej, stopień zakresu ruchu)

5. prognostyczna – polega na przewidywaniu w stosunku do danego zjawiska, przewidywanie fazy przyszłej.

15. Pełna, rozwinięta, interdyscyplinarna diagnoza a diagnozy cząstkowe . Układ typów diagnoz czasteczkowych: a) klasyfikacyjna lub typologiczna=przyporządkowujaca polega na zakwalifikowaniu cech diagnozowanego przedmiotu do okreslonych typów i przedmiotów np klas w fizjoterapii na podst cech wystep np złamanie a zwichnięcie, typolog iczna oznacza to samo co klasyfikacyjna, mała różnica poleg na tym że w diag tej możliwy jest opis cech diaignozowanego przedmiotu; b)genetyczna(kauzalna) polega na ustaleniu przyczyny zmian w ustalonym przedmiocie, wyróżniamy 3 ciągi: strukturalny, funkcjonalny, kauzalny; c)znaczenia -celowościowa polega na ukazaniu roli jaką spełnia jeden element w danym układzie np amputacja nogi; d) fazy ustalenie stadium, etapu w jakim znajduje się ogranizm np udar mózgu; e) prognostycznej ustalenie pewnej fazy przyszłejnp wyprost kregosłupa, to przewidywanie ustalenie fazy przyszłej diagnozowanego przedmiotu Diagnoza interdyscyplinarna- obejmuje, określenie intensywności postaw antyspołecznych oraz sposobu ich wewnętrznej integracji, zidentyfikowanie stopnia wadliwości w funkcjonowaniu w przypisywanych jednostce rolach społecznych oraz poziomu internalizacji przepisów ról społecznych, które ona odgrywa w kręgach podkulturowych, wskazanie hipotetycznych czynników zwiększających prawdopodobieństwo wystąpienia konfliktu jednostki z normami społecznymi. (tzw. niekorzystne czynniki rozwojowe typu biopsychicznego i socjokulturowego), ocenę stanu rzeczy z punktu widzenia wielkości zagrożenia społecznego stwarzanego przez jednostkę i jej środowisko społeczne w wyniku, której formuje się konkluzję dotyczącą postępowania interwencyjnego lub wstrzymania się od niego. Przedmiotem są nie tylko zachowania antyspołeczne, ale również mechanizmy regulacji zachowań w danych warunkach społecznych prowadzących do zaburzeń przystosowawczych.

17. Model procesu komunikacji i jego elementy

Słowo „komunikacja” pochodzi od łacińskiego słowa communicato i oznacza łączność, wymianą, rozmowę. W odniesieniu do relacji między ludźmi przez komunikację rozumie się przekaz pewnej informacji (komunikatu) i zdolność rozumienia tego przekazu. Często pojęcie to utożsamia się również ze sposobem przekazywania informacji (komunikatów) oraz z relacjami, jakie zachodzą podczas ich wymiany. Przekazywanie komunikatów odbywa się za pomocą umownych znaków, takich jak: słowa, gesty, dźwięki, liczby, litery, symbole. Systemy takich umownych znaków nazywamy kodami.

 O doskonałym procesie komunikacji międzyludzkiej powiemy więc wówczas, gdy w efekcie tego procesu w umyśle odbiorcy powstanie identyczny obraz jak ten, który powstał w umyśle nadawcy lub innymi słowy – gdy komunikat odebrany przez odbiorcę będzie miał takie samo znaczenie, jak komunikat wysłany przez nadawcę.

W procesie komunikacji interpersonalnej wyróżnia się następujące elementy:

- źródło komunikacji (nadawca),

-  komunikat

- kodowane (znaki, symbole, gesty),

- kanał (droga komunikacji),

-dekodowanie,

- odbiorca,

- sprzężenie zwrotne.

Źródłem komunikacji jest człowiek wysyłający komunikat.

Komunikatem z kolei jest aktualna, fizyczna postać przekazywanej informacji. Komunikat może przybierać różne postacie. Dla mówcy nadawanym komunikatem jest treść jego przemówienia, dla piszącego – treść pisma, dla malarza – obraz, dla policjanta kierującego ruchem na jezdni – odpowiedni układ rąk. Komunikat jest przekazywany do odbiorcy za pomocą wybranej przez nadawcę drogi, którą nazywamy kanałem. Każdy kanał ma swoje specyficzne kody, czyli znaki, symbole gesty, których używamy w celu przekazania treści i znaczenia wysyłanego komunikatu. Czynność zmiany naszych intencji na kod nazywamy kodowaniem. Jeśli, na przykład, chcemy przekazać komuś pozdrowienia, to możemy to zrobić na kilka sposobów (osobiście powiedzieć o tej osobie, wysłać kartkę, zamówić pozdrowienia w radiowym koncercie życzeń itp.). Decyzja, w jaki sposób przekażemy pozdrowienia, jest decyzją wyboru kanału, natomiast nasza wypowiedź lub pisanie kartki jest czynnością kodowania.

 Kanał może mieć charakter formalny lub nieformalny. Kanały formalne są ustanawiane z reguły przez instytucje, organizacje i przedsiębiorstwa oraz najczęściej związane ze służbowym przekazywaniem informacji. Inne formy komunikatów, związane najczęściej z prywatnym życiem ludzi lub ich społecznymi relacjami, przebiegają kanałami nieformalnymi.

 Możemy również mówić o kanałach bezpośrednich (gdy dochodzi do bezpośredniego spotkania nadawcy i odbiorcy – „twarzą w twarz”) oraz o kanałach pośrednich, gdy w przekazywaniu komunikatu uczestniczą osoby trzecie lub wykorzystywane są specjalne środki przekazu (telefon, fax, komputer, gazeta).

 Odbiorca jest tym elementem w modelu komunikacji interpersonalnej, do którego komunikat jest kierowany. Wszystkie kody komunikatu wysyłanego przez nadawcę muszą zostać odpowiednio „przetłumaczone”, aby informacja mogła być zrozumiana przez odbiorcę. Proces ten nazywamy dekodowaniem.

Na drodze przekazywania komunikatu mogą wystąpić pewne zakłócenia – i to zarówno po stronie nadawcy jak i odbiorcy. Dlatego też w fazie końcowej komunikacji, poprzez sprzężenie zwrotne upewniamy się czy komunikat został właściwie odebrany i czy porozumienie zostało osiągnięte.

18. komunikacja werbalna i niewerbalnaKOMUNIKACJA NIEWERBALNA

Słowa stanowią jeden ze sposobów przekazywania komunikatów. Inną techniką, nie mniej ważną, jest komunikacja niewerbalna. Jak sama nazwa wskazuje, technika ta nie wymaga słów, a jej waga zależy od tego jak silnie nadawca związany jest z komunikatem ( z tym, co chce przekazać) oraz odbiorcą.

Mówi się, że ludzie częściej kłamią, używając słów. W mowie niewerbalnej zdarza się to tylko sporadycznie. Nie warto kłamać, gdyż zdradzi to język ciała. Często nie zdajemy sobie sprawy, jaką rolę w komunikacji z innymi odgrywa nie tylko to, co mówimy, ale również to, jak mówimy i zachowujemy w procesie komunikowania się.

  Do głównych form komunikacji niewerbalnej należą:

- wyraz twarzy,

-kontakt wzrokowy,

- gesty i inne ruchy ciała,

-kontakt dotykowy,

- postawa ciała

- odległość od partnera,

-wygląd zewnętrzny,

-niewerbalne aspekty mowy,

-uśmiech.

 Wyraz twarzy stanowi najbardziej wymowny sposób komunikacji niewerbalnej. Sposób, w jaki mówimy poruszając wargami, układ ust i brwi podczas rozmowy, grymas twarzy, wyraz oczu – to wszystko świadczy o naszym stanie emocjonalnym oraz najczęściej jest pierwszą reakcją na komunikat nadawany przez inną osobę.

 Kontakt wzrokowy odkrywa nasz stosunek do rozmówcy. W zależności od tego, czy i jak patrzy się na drugą osobę oraz jak długo utrzymuje się kontakt wzrokowy, ludzie są mniej lub bardziej zainteresowani towarzystwem i podtrzymywaniem konwersacji. Unikanie kontaktu wzrokowego może być odebrane jako objaw znudzenia lub braku szczerości i zdecydowania. Z drugiej strony jednak nie można przesadzać i wpatrywać się w naszego rozmówcę gdyż stawia go to w niezręcznej sytuacji i w efekcie może utrudniać komunikowanie się.

 Gesty i inne ruchy ciała towarzyszą niemal każdej rozmowie. Gdy mówimy, bardzo często pomagamy sobie „kreśląc” rękoma w powietrzu rożne kształty, kiwamy głową, zaciskamy pięści, grozimy palcem itp. Każdy z tych gestów ma swoje znaczeni. Stanowią one w ten sposób nieodłączny element procesu komunikowania się oraz ważne dopełnienie komunikacji werbalnej. Mogą one również stanowić sygnały o naszym samopoczuciu lub stanie emocjonalnym.

 Dotyk i kontakt fizyczny oznacza zazwyczaj pewną zażyłość z partnerem, ale również zależy od wieku, płci, pozycji w hierarchii władzy. Może mieć charakter pozytywny, wyrażający chęć niesienia pomocy lub akceptacji zachowania drugiej osoby (uścisk dłoni, klepanie po plecach, pocałunek) lub negatywny świadczący o drugiej osoby albo dezaprobacie tego, co robi (uderzanie, potrącanie).

 Postawa ciała przyjmowana podczas rozmów wyraża zazwyczaj stosunek do danej osoby. Gdy aprobujemy partnera, jesteśmy zwróceni do niego nie tylko twarzą, ale i stopami

 Ogólnie uważa się, że osoby otwarte i pewne siebie przyjmują postawę swobodną, a nawet nieco ekspansywną, z prosto uniesiona głową.

Natomiast poza z głową pochyloną do przodu i rękami założonymi lub kurczowo coś trzymającymi oznacza niepewność i uległość.

W pozycjach siedzących postawa osoby lekko pochylonej do przodu, z dłońmi opartymi na kolanach lub dłońmi skierowanymi ku górze, świadczy o czystych zamiarach, gotowości słuchania i otwartości.

Skrzyżowanie jednej nogi na kolanie mówi o pewności siebie, poczuciu wyższości, a nawet chęci ataku.

Osoba siedząca w pozycji półleżącej, tzn. silnie przechylona do tyłu z silnie wyciągniętymi nogami, wraża dezaprobatę dla otoczenia, natomiast osoba bezwładnie siedząca z podpartą na dłoni głową komunikuje otoczeniu swoją bezsilność, zmęczenie lub przeciążenie pewnymi kłopotami.

 Odległość od partnera jest związana z relacją zachodząca między dwiema osobami i walką o własne terytorium psychologiczne. Im większa jest nić sympatii i otwartości łącząca osoby, tym odległość utrzymywana między nimi podczas rozmów jest mniejsza – i odwrotnie.

 Wygląd zewnętrzny i higiena osobista. Te cechy wywierają silne wrażenie na ludziach i albo będą ułatwiać proces komunikowania się, albo stworzą barierę. Bardzo często tzw. pierwsze wrażenie decyduje o powodzeniu rozmowy, zdanym egzaminie, przyjęciu do pracy.

 Niewerbalne aspekty mowy podkreślają znaczenie przesyłanych komunikatów oraz nasz stosunek do tego, co i o czym mówimy. Bardzo często wyrokują one również o skuteczności wysyłanego przez nadawcę komunikatu. A należą do nich: intonacja i barwa głosu, tempo i rytm mówienia, sposób akcentowania naszych odczuć i emocji.

 Uśmiech również stanowi jedną z form mowy niewerbalnej. Może być on miły, zachęcający, ciepły, nieśmiały albo ironiczny, złośliwy, ośmieszający, lekceważący. Uśmiech ma wpływ na nawiązanie, podtrzymywanie lub zakończenie komunikacji niewerbalnej.

KOMUNIKACJA WERBALNA

Komunikacja werbalna to komunikacja oparta na słowie. Sprowadza się ona do tego, iż przekazując komunikaty używamy słów. Rozmawiając z drugą osobą – używamy słów, czytając książkę – odbieramy komunikaty autora przekazywane za pomocą słów, pisząc list lub wypracowanie również używamy słów, a nie np. rysunków. Biorąc pod uwagę kierunek przesyłanych komunikatów, rozróżniamy:

-komunikację pionową oraz

- komunikację poziomą.

 Komunikacja pionowa dotyczy najczęściej komunikatów formalnych przepływających pomiędzy pracownikami i ich przełożonymi w celu osiągania założonych celów, przekazania informacji i poleceń, a także zasygnalizowania spraw wymagających szczególnej uwagi lub rozwiązania problemu. Mówimy wtedy o komunikacji skierowanej ku dołowi.

Możemy mieć również do czynienia z odwrotnym kierunkiem komunikacji pionowej, tzn. z komunikacją skierowaną ku górze. Ma to miejsce, gdy podwładni informują przełożonych o swoich osiągnięciach, stopniu wykonanych zadań, występujących w pracy problemach itp. Przełożeni są zainteresowani tym kierunkiem komunikacji ponieważ ułatwia on im kierowanie i czuwanie nad rozwojem prowadzonej działalności.

 Z komunikacją poziomą mamy doczynienia wówczas, gdy przebiega ona między członkami tej samej grupy lub pracownikami pełniącymi funkcję na tym samym poziomie. Komunikacja ta może mieć charakter zarówno formalny jak i nieformalny.

 Aby wszystkie wymienione rodzaje komunikacji werbalnej przyniosły zamierzony skutek, osoby komunikujące się muszą wykazać się następującymi umiejętnościami: mówienia, czytania, słuchania, przekonywania.

 Mowa jest najbardziej złożonym, specyficznym i subtelnym sposobem porozumiewania się między ludźmi.

 Aktywne słuchanie jest jedna z technik komunikacji interpersonalnej, która zakłada nie tylko tak elementarne zasady słuchania, jak nie przerywanie rozmówcy w pół zdania lub nieprowadzenie, gdy mówi, innych rozmów. To specyficzna forma dialogu, która pozwala nadawcy utwierdzić się, że go słuchamy, a odbiorcy upewnić się, że dobrze rozumie swojego rozmówcę.

 W każdym wypowiadanym komunikacie można wyróżnić cztery płaszczyzny komunikacji:

- płaszczyznę rzeczową (formalną), poprzez którą przekazywane są w sposób oczywisty, formalny,

-płaszczyznę autoportretu (autoprezentacji), poprzez którą nadawca informuje w jakim jest nastroju, gdy wypowiada (nadaje) komunikat

-płaszczyznę wzajemnych relacji, która informuje o stosunku nadawcy (bądź odbiorcy) do rozmówcy (lub otoczenia),

-płaszczyznę apelu, w którym jest zawarte życzenie nadawcy do odbiorcy.

19. Zasady prawidłowej komunikacji fizjoterapeuta – pacjent

To, czy efekt komunikowania się zakończy się mniejszym, czy też większym powodzeniem (sukcesem), zależy w dużej mierze od umiejętności nadawcy i odbiorcy, dotyczących następujących czterech obszarów: 

-mówienie (przemawianie

-pisanie,

-słuchanie,

-czytanie.

 Innymi czynnikami decydującymi o skuteczności procesu komunikowania się są:

- zdolności i predyspozycje do przekazu i odbioru komunikatów,

-posiadana wiedza,

- system uwarunkowań społeczno – kulturowych w danej zbiorowości.

 Splot wszystkich tych czynników sprawia, że proces komunikacji może stanowić przyjemność dla obydwu stron, a sama komunikacja może pełnić następujące funkcje

- informacyjną,

-kontrolną,

-motywacyjną

-regulująca odczucia i emocjonalne napięcia.

20. Bariery komunikacji międzyludzkiej

Czasami interesująco rozpoczęta rozmowa zaczyna się nagle „rwać”. Oznacza to, że na linii nadawca – odbiorca pojawiła się jakaś przeszkoda, która utrudnia proces komunikowania się. Przeszkody te są zwykle nazywane barierami komunikacyjnymi. Niektóre z nich stanowią czynniki zewnętrzne, takie jak: głośna muzyka, uliczny hałas, rozmowy osób przebywających obok. Te bariery łatwo zauważyć i usunąć. Inny typ barier to bariery wewnętrzne, wynikające z różnicy poglądów, różnych stanów emocjonalnych, zdenerwowania, gniewu, zazdrości, braku zaufania, złej interpretacji zarówno komunikatów werbalnych, jak i niewerbalnych. Bariery te mogą pojawiać się po obydwu stronach relacji w procesie komunikowania się, tzn. zarówno po stronie nadawcy jak i odbiorcy. Aby móc je przezwyciężać (lub umiejętnie wykorzystywać), należy umieć je rozpoznawać i zdać sobie sprawę ze źródeł ich powstania.

Ogół wewnętrznych barier komunikacyjnych można ująć w cztery następujące grupy:

 1. Osądzanie tworzy bariery polegające na narzucaniu własnych wartości innym osobom oraz wskazywaniu rozwiązań cudzych problemów bez uwzględniania racji osób, których problemy te dotyczą.

 Osoba tworząca bariery komunikacyjne poprzez osądzanie zazwyczaj:

- krytykuje:„Nie myślisz logicznie. Tego nie można słuchać” lub „czy ty naprawdę nie potrafisz tego jaśniej powiedzieć?

-obraża: „Czy twój mały rozumek nie może wymyślić nic mądrzejszego?”

-orzeka: „Ty już w życiu nic nie osiągniesz”

-chwali, ale głównie po to, aby oceniać lub manipulować: „Wyglądasz interesująco, ale gdybyś założyła buty na wyższym obcasie, nie wyglądałabyś jak kurczątko”.

 2. Decydując za innych pozbawiamy ich samodzielnego podejmowania decyzji i w ten sposób doprowadzamy do uległości. Nawet jeśli jest to podyktowane naszą troską lub chęcią pomocy, zawsze w takich sytuacjach wywołujemy odczucia, że wartości i problemy innych osób są dla nas mało ważne. W konsekwencji doprowadza to do ograniczenia otwartości i szczerości naszego rozmówcy.

 Osoba tworząca bariery komunikacyjne poprzez decydowanie za innych zazwyczaj:

-rozkazuje:„Natychmiast przerwij tę dyskusję!”, „Dzisiaj nigdzie nie pójdziesz!”,

-zakazuje: „Zabraniam Ci mówić w ten sposób”, „Nie wolno Ci chodzić do dyskoteki”,

-grozi: „Jeżeli mnie nie posłuchasz, to...”,

-moralizuje:„Ja w twoim wieku już ciężko pracowałem, a tobie się nie chce chodzić do szkoły”,

zarzuca pytaniami- typu: „Dlaczego poszłaś na ten spacer właśnie z Radkiem, a nie z Moniką?”, „Co robiłeś gdy był czas na naukę?”.

3. Uciekanie od cudzych problemów tworzy bariery komunikacyjne wówczas, gdy nie przejawiamy chęci słuchania drugiej osoby, nie chcemy wziąć pod uwagę ani uczuć, ani jej zmartwień, gdy tymczasem ta osoba często oczekuje od nas wyłącznie poświęcenia jej odrobiny czasu.

 Osoba tworząca bariery komunikacyjne poprzez uciekanie od cudzych problemów zazwyczaj:

- pełni funkcję biernego doradcy: „Na twoim miejscu, w ogóle bym się tym nie przejmowała”,

- odchodzi od tematu: „A czy to rzeczywiście jest najważniejsza rzecz na świecie?”,

-logicznie argumentuje: „Gdybyś się systematycznie uczył, nie miałbyś teraz kłopotu”

-pociesza: „Nie martw się, przecież to nie tragedia. Nie tylko ciebie to spotkało”.

 4. Blokady językowe mogą być stosowane w sposób świadomy, w celu obniżenia poczucia wartości rozmówcy, lub nieświadomie.

 Osoba tworząca bariery komunikacyjne poprzez stosowanie blokad językowych zazwyczaj:

-wtrąca do rozmowy wypowiedzi w językach obcych: „She seems to be stupid” (O czym on mówi? Czy przypadkiem nie na mój temat?),

- stosuje umowne kody lub szyfry, znane tylko wybranym osobom w danej grupie: „Zmiotka przeszła dzisiaj samą siebie” (Kim jest Zmiotka?)

-używa słów obraźliwych lub wulgarnych, których nie akceptujemy: „Zamknij się ty...”

-stosuje tak zwane „zabójcze frazesy” w dyskusji: „To przecież oczywiste!”, „Zgadzam się z tobą, ale...”, „To jest niemożliwe”.

21. System wychowawczy i system dydaktyczny

Dydaktyka – zajmuje się sferą nauczania, oddziaływania na sferę intelektualną człowieka.

System dydaktyczny – całokształt zasad organizacyjnych oraz treści, metody i środki kształcenia tworzące spójną wewnętrzną strukturę i podporządkowane realizacji społecznie akceptowanych celów kształcenia.

1. system tradycyjny – proces nauczania > proces uczenia się

2. system związany z nowym wychowaniem – progresywistyczny, proces nauczania < proces uczenia się.

3. system współczesny: proces nauczania ~ proces uczenia się

- przeciwstawia się jednostronności w procesie nauczania, uczenia się

- odchodzenie od uczenia pamięciowego kierunku myślenia abstrakcyjnego

- postuluje rozwój przez zabawę i pracę

- postuluje koncepcję ogniw w procesie kształcenia oraz uwzględnienie potrzeb oraz zainteresowań uczniów, co ma odzwierciedlenie w procesie nauczania

-nauczyciel pełni rolę kierowniczą nie ogranicza myślenia i działania uczniów.

SYSTEM WYCHOWAWCZY jako zespół idei i celów wychowawczych, zasad i norm postępowania wychowawców regulujących działanie systemu oświatowego

WE WSPÓŁCZESNYM SYSTEMIE WYCHOWANIA TWORZY SIĘ:

1.idea nowego człowieka, którego należy wychować

2.idea kierownicza moralizmu, dotycząca pojmowania moralności, dobra i zła,

3.idea kierownicza personalizmu, ujmująca człowieka jako osobę wraz z należnymi jej prawami

4.idea kierownicza humanizmu, określająca społeczną realizację zaspokojenia podstawowych potrzeb człowieka.

22. Cele nauczania i wychowania – operacjonalizacja celów Cele nauczania: Poziom I. Zapamiętanie wiadomości: wiadomości mogą dotyczyć terminologii, faktów, praw i teorii naukowych, konwencji klasyfikacji, kryteriów oceny, zasad działania, procedur i algorytmów, mnetodologii badań. W każdym przypadku uczeń uzyskuje gotową wiedzę, wymagającą co najwyżej pewnego przegrupowania dla powiązania z wiedzą poprzednio uzyskaną. Wiadomości są zapamiętane, gdy uczęń jest w stanie odszukać je w pamięci, sprawdzić kompletność i ewentualnie uzupełnić, przedstawić w formie ustnej lub pisemnej albo też wykorzystać w praktycznym działaniu. Poziom I. Zrozumienie wiadomości Kategoria ta obejumuje elementarny poziom zrozumienia wiadomości, pozwalający na operowanie wiadomością w zakresie uznanym za niezbędny na danym szczeblu nauczania przedmiotu. Główne rodzaje wymaganych operacji są następujące 1. Tłumaczenie, polegające na przedstawieniu wiadomości "swoimi słowami" lub w innej formie, niż były podane (słownej, symbolicznej, garficznej, ruchowej) 2. Interpretacja, polegająca na syntetycznym ujęciu (streszczeniu) danych wiadomości i porównaniu ich z innymi wiadomościami. 3. Ekstrapolacja, polegająca na "przedłużeniu" opisu zjawiska lub ciągu wydarzeń na inne sytuacje, równoległe lub przyszłe. Informacja, która ulega przetworzeniu w czynnościach z kategorii rozumienia wiadomości, może być pamiętana przez ucznia lub dostarczona mu na poczekaniu. Informacja o sposobie dokonywania przetwarzania musi być jednak w głównej części zapamiętana, gdyż inaczej przedłużałoby się ono ponad miarę. W tym sensie zrozumienie opiera się na zapamiętaniu i taksonomia jest hierarchiczna w zakresie dwu najniższych kategorii. Poziom II. Zastosowanie wiadomości w sytuacjach typowych Zastosowanie wiadomości jest to osiągnięcie wyniku o bezpośrednim lub potencjalnym znaczeniu praktycznym, oparte na prawidłowym zrozumieniu sytuacji, dostępnych danych, zasad i procedur działania oraz rodzaju oczekiwanego rozwiązania. Skuteczność czynności wyraża się tu trafnością i dokładnością wyniku. Poziom II. Zastosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych Ta najwyższa kategoria celów nauczania obejmuje złożone procesy umysłowe służące znalezieniu potrzebnego rozwiązania w sytuacji zasadniczo nowej dla ucznia. Są tu wykorzystywane wiadomości z różnych dziedzin, a powiązanie jest zawsze w pewnym stopniu twórcze. Na zastosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych składają się trzy główne rodzaje czynności: 1. Analiza, polegająca na wyróżnieniu elementów i związków między elementami jakiegoś stanu rzeczy lub jakiejś wypowiedzi oraz na odtworzeniu struktury tej całości.2. Synteza, polegająca na zbudowaniu modelu przeanalizowanej całości, ujęciu jej właściwości w oryginalnie ustrukturowanej wypowiedzi lub zaprojektowaniu systemu szczegółowych działań.3. Ocena, polegająca na wartościowaniu stanu rzeczy i wyniku działań przez porównanie ich z odpowiednimi modelami oraz przez odwołanie się do właściwych kryteriów teoretycznych. Cele wychowania Poziom I. Działania. Uczestnictwo w działaniu polega na świadomym i uważnym odbieraniu określonego rodzaju bodźców oraz wykonywaniu czynności odpowiadających przyjętej roli, jednak bez wykazywania inicjatywy. Wychowawnek ani nie unika danego rodzaju działania, ani też go nie podejumje z własnej woli, natomiast chętnie dostosowuje się do sytuacji. Poziom II. Postawy. Nastawienie na działanie polega na konsekwentnym wykonywaniu danego rodzaju działania na skutek trwałej potrzeby wewnętrznej i dodatniego wartościowania jego wyników. Wychowanek jest zwolennikiem tego działania i zachęcda do niego innych, poglądom jego brak jednak szerszego uogólnienia i pełnej spoistości. Poziom II. Postawy. System działań polega na regulowaniu określonego typu działalności za pomocą harmonijnie uporządkowanego zbioru zasad postępowania, z którymi wychowanek identyfikuje się do tego stopnia, że można je uważać za cechy jego osobowości. Wychowanek nie zawodzi nawet w bardzo trudnych sytuacjach, a jego działania odznaczają się skutecznością oraz swoistością stylu.

23. Taksonomie celów edukacyjnych Taksonomia jest dyscypliną naukową o teoretycznych podstawach systematyki, a więc o zasadach i metodach stosowanych w celu klasyfikowania, opisywania i nazywania jednostek systematycznych. Cele ogólne wskazują kierunki działania. Mają charakter ciągły, są długookresowe. Występują w programach opiekuńczych szkół i innych placówek oświatowo — wychowawczych. Aby celom ogólnym — ciągłym nadać «siłę rozpędu», należy wyodrębnić z nich zadania, czyli cele szczegółowe (operacyjne). Zasadnicza różnica między ciągłymi celami ogólnymi, a celami operacyjnymi polega na tym, że te ostatnie są mierzalne. Operacjonalizacja celów nauczania jest zamianą celu ogólnego w odpowiadającą mu wiązkę celów operacyjnych. CEL OGÓLNY TAKSONOMIA CELÓW D — Cele wymagające problemowego stosowania wiadomości. C — Cele wymagające typowego stosowania wiadomości. B — Cele wymagające wyjaśniania. A — Cele wymagające zapamiętania.

25. Metody nauczania i wychowania pacjenta

METODY WYCHOWANIA

METODA DIAGNOZY

Wszelkie racjonalnie uzasadnione sposoby postępowania diagnostycznego, obejmujące:

zaplanowanie toku diagnostycznego,

konstruowanie, dobór oraz zastosowanie technik zebrania i opisu cech badanego przedmiotu,

rozumowanie diagnostyczne łącznie z weryfikacją diagnozy,

czynności prognostyczne,

całościową ostateczną ocenę wyników postępowania pedagogicznego.

RODZAJE METOD WYCHOWANIA

1.metody wpływu osobistego wychowawcy

-wysuwanie sugestii

-perswazja

-działanie przykładem osobistym

-wyrażanie dezaprobaty i aprobaty

2.metody wpływu sytuacyjnego

-nagradzanie wychowawcze

-karanie wychowawcze

-instruowanie

-organizowanie doświadczeń wychowanka

-wywoływanie antycypacji następstw zachowań społecznych

-przydzielanie funkcji i ról społecznych

-ćwiczenie\

3.metody wpływu społecznego

-modyfikacja celów zespołu

-kształtowanie norm postępowania obowiązujących w zespole

-struktury wewnętrznej zespołu

-nadawanie właściwego kierunku działaniu kontroli społecznej w zespole

4.metody kierowania samowychowaniem :

-psychospołeczne warunki skutecznego wychowania

a)Podmiotowość

b) Akceptacja

c) Empatia

d) Autentyzm

e) Rozumienie (pełnowartościowy „mały człowiek - pacjent”)

f) Demokratyczny styl wychowania

g) Praca nad sobą wychowawców/nauczycieli (rozwijanie umiejętności psychopedagogicznych w zakresie:

*traktowania uczniów/pacjentów

*porozumiewania się z podopiecznymi

*okazywania taktu pedagogicznego

*posługiwania się technikami wychowawczymi

*przyswajania wartości ogólnoludzkich i dawania im świadectwa

*uwrażliwiania na dobro wspólne

h)Poznawanie dzieci i młodzieży (pacjentów)

-Obserwacja

-Wywiad/rozmowa

-Socjometria

Metoda nauczania to system celowych działań nauczyciela organizujących poznawczą i praktyczną działalność ucznia, która zapewnia osiąganie zamierzonych (określonych) celów nauczania. System tych działań zależy zarówno od ogólnego celu nauczania każdej jednostki lekcyjnej, jak i od celów szczegółowych, operacyjnych. Na każdej lekcji powinny być stosowane co najmniej 2 metody. Każda metoda nauczania powinna spełniać następujące warunki:

a)    Powinna odpowiadać głównym (podstawowym) celom procesu dydaktyczno – wychowawczego

b)    Powinna rozwijać sferę poznawczą ucznia, a przede wszystkim procesy myślowe

c)    Powinna być dostosowana do właściwości rozwojowych ucznia

d)    Powinna uwzględniać charakterystyczne właściwości danego przedmiotu nauczania

e)    Powinna wyzwalać w uczniach aktywność lub wpływać na jej rozwój

f)    Powinna przyczyniać się do systematyzacji przyswajanych treści, wiedzy, kształtowanych umiejętności

Realizowanie tych warunków wymaga od nauczyciela wielu przemyśleń i decyzji, przy czym każda decyzja powinna uwzględniać fakt, że:

-    wybór metody powinny determinować cele, treści nauczania (ważność, złożoność, struktura) i charakterystyczne cechy przekazywanych treści

-    wybór powinien uwzględniać korelację między zasadami nauczania i możliwościami intelektualnymi uczniów

-    wybór powinien uwzględniać zależność między formami organizacyjnymi, typami lekcji i jej strukturą

METODY NAUCZANIA

I. Metody asymilacji wiedzy (oparte NA SŁOWIE):

1. Opowiadanie

2. Wykład (konwencjonalny, problemowy, konwersatoryjny)

3. Pogadanka (wstępna, przedstawiająca nowe wiadomości, utrwalająca)

4. Dyskusja (rozwijająca się w toku wspólnego rozwiązywania problemu, ukierunkowana na kształtowanie przekonań)

5. Praca z książką (uczenie się z podręcznika, sporządzanie notatek, posługiwanie się lekturą uzupełniającą)

II. Metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy (metody PROBLEMOWE):

1. Klasyczna metoda problemowa

2. Metoda przypadków

3. Metoda sytuacyjna

4. Burza mózgów (giełda pomysłów)

5. Mikronauczanie

6. Gry dydaktyczne (zabawy inscenizacyjne, gry symulacyjne, gry logiczne)

III. Metody waloryzacyjne (EKSPONUJĄCE)

1. Impresyjne

2. Ekspresyjne

IV. Metody praktyczne

2. metody ćwiczebne

3. metody realizacji zadań wytwórczych

Metody oparte na słowie:

Opowiadanie - polega na zaznajomieniu uczniów z jakimiś rzeczami, zjawiskami w formie ich słownego opisu. Wykorzystywane jest w młodszych klasach szkoły podstawowej, dlatego musi być obrazowe.

Wykład - służy przekazywaniu uczniom jakiś informacji z zakresu różnych dziedzin naukowych. Stosowany jest najczęściej w szkolnictwie wyższym. Wymaga od słuchaczy myślenia hipotetyczno-dedukcyjnego

-Wykład konwencjonalny -jest bezpośrednio przekazywana przez nauczyciela w gotowej formie do zapamiętania.

-Wykład problemowy jest ilustracją jakiegoś problemu naukowego lub praktycznego

-Wykład konwersatoryjny - polega na przeplataniu fragmentów mówionych wykładu z wypowiedziami słuchaczy.

Pogadanka - jej istota polega na rozmowie kierowanej przez nauczyciela z uczniami. Nauczyciel zmierzając do osiągnięcia sobie znanego celu stawia pytania uczniom, na które oni udzielają odpowiedzi. Jest to najstarsza metoda dydaktyczna, stosowana już przez Sokratesa. Jest ona przede wszystkim wykorzystywana w niższych klasach szkoły podstawowej.

Dyskusja - polega na wymianie poglądów na określony temat, można wykorzystać ją dopiero w najwyższych klasach szkoły podstawowej oraz w szkole średniej. Dyskusja, bowiem wymaga specjalnego przygotowania uczestników.

Praca z książką - jeden z najważniejszych sposobów zarówno poznawania jak i utrwalania nowych wiadomości. Samodzielne korzystanie z książek przez uczniów może mieć formę - uczenia się z podręcznika, - sporządzania notatek, - lektury uzupełniającej.

Metody oglądowe - oparte na obserwacji

Pokaz - demonstrowanie uczniom czegoś, to metoda oparta na obserwacji. Pokaz bywa metodą towarzyszącą, która występuje z inną.

Metody oparte na działalności praktycznej:

Metoda laboratoryjna - polega na tym, że uczeń samodzielnie przeprowadza eksperyment (np. na chemii). Może występować w dwóch odmianach: -tradycyjna - uczniowie samodzielnie wykonują eksperyment pod okiem nauczyciela

-problemowa - uczniowie samodzielnie wykonują eksperyment, nie wiedząc, z jakim skutkiem

Metoda zajęć praktycznych - stosowana na zajęciach praktycznych, ma miejsce wtedy, gdy uczniowie wykonują czynności związane z zawodem (szkoły zawodowe)

Metody problemowe - inaczej gry dydaktyczne.

Gry dydaktyczne pierwszy uporządkował i przeniósł z zachodniej dydaktyki Kraszewski. Są to metody z grupy aktywizującej np. gry komputerowe.

Gry dydaktyczne to rodzaj metod nauczania - należących do grupy metod problemowych, które organizują treści kształcenia w modele rzeczywistych zjawisk, sytuacji, w celu zbliżenia procesu poznawczego ucznia do poznania bezpośredniego, dzięki dostarczeniu okazji do manipulowania modelem.

Podział gier dydaktycznych:

1. Burza mózgów - ta metoda przeznaczona jest do samodzielnego, szybkiego wymyślania przez uczniów zbioru hipotez przy wykorzystaniu myślenia intuicyjnego.

2. Metoda sytuacyjna - zwana metodą przypadków - polega na bardzo dokładnym rozpatrzeniu jakiegoś przypadku, tak skonstruowanego, że jest on typowy, często wykorzystujemy w szkolnictwie medycznym, wojskowym.

3. Metoda symulacyjna - inaczej inscenizacja - to udawanie kogoś np. nauczyciela, robi się wszystko tak jakby się nim było. Uczeń jest aktywny.

ZASADY KSZTAŁCENIA

Zasady to normy postępowania uznane za właściwe w celu osiągnięcia zamierzonych rezultatów.

Zasady kształcenia to normy postępowania dydaktycznego, których przestrzeganie pozwala nauczycielowi zaznajomić uczniów
z podstawami wiedzy, rozwijać zainteresowania i zdolności poznawcze oraz wdrażać do samokształcenia.

Zasady kształcenia wg. Półturzyckiego:

Zasada poglądowości - inaczej nazywana zasadą bezpośredniości. To najwcześniej sformułowana zasada. Wskazuje ona na konieczność zdobywania wiedzy poprzez bezpośrednie poznawanie rzeczy i zjawisk lub przez zetknięcie się z nimi przy pomocy środków dydaktycznych (tj. modele, obrazy, schematy, wykresy, tabele). Funkcją tej zasady jest ułatwienie zrozumienia i zapamiętywania.

Zasada przystępności - inaczej zwana zasadą stopniowania trudności. Wyraża ona konieczność dostosowania treści i metody nauczania do rozwoju i możliwości uczniów.

Zasada systematyczności - w dużej mierze odnosi się do ucznia. Mówi, że jeśli uczeń chce trwale i skutecznie coś zapamiętać to powinien systematycznie utrwalać wiedzę.

Zasada świadomego i aktywnego uczestnictwa - to jedna z nowych zasad. Polega ona na aktywnym stosunku ucznia do celów uczenia się. Nauczyciel powinien znać swojego ucznia, żeby wiedzieć , czym go zainteresować.

Zasada kształtowania umiejętności uczenia się - jest ważna z punktu widzenia przygotowania do samokształcenia. Wedle tej zasady nauczyciel ma doprowadzić do umiejętności organizowania pracy umysłowej, znajomości metod nabywania informacji, korzystania z komunikatów, wypowiedzi, umiejętność sporządzania notatek, schematów.

Zasada łączenia teorii z praktyką - zasada ta orientuje nauczyciela na konieczność harmonijnego wiązania ze sobą wiedzy naukowej z praktyką codziennego życia.

Argumenty przemawiające za tym by łączyć teorię z praktyką:

-Praktyka jest tak samo źródłem wiedzy o świecie jak teoria

-Praktyka sprawdza prawdziwość przekazywanej wiedzy

-Przygotowuje uczniów do działalności praktycznej

· Zasada indywidualizacji i zespołowości - kieruje uwagę na indywidualne możliwości osób kształcących się - pojedynczych osób i tym samym grup.

· Zasada trwałości wiedzy - wskazuje na konieczność podejmowania takich zabiegów, żeby uczeń trwale przyswoił sobie wiedzę. Lepiej i dłużej pamiętamy rzeczy, które mają prostą strukturę myśli, rzeczy przejrzyste, konkretne. Należy często odnosić się do praktycznych doświadczeń uczniów i zapewniać aktywny udział w procesie kształcenia, systematycznie kontrolować .

· Zasada ustawiczności kształcenia - każdemu człowiekowi powinna przyświecać idea kształcenia ustawicznego (ciągle od urodzenia do śmierci). Należy pamiętać , że wiedzę należy aktualizować , doskonalić się. Należy mieć to na myśli przy projektowaniu procesu kształcenia.