Zaburzenia w zachowaniu ICD - 10 / F91

G1

Powtarzający się utrwalony wzorzec zachowania, cechujący się gwałceniem albo podstawowych praw innych osób, albo norm i reguł społecznych właściwych dla wieku, trwający co najmniej 6 miesięcy, w czasie których występują niektóre z następujących przejawów.

Jednorazowe (11,13,15,16,20,21,23)

• Używanie broni (narzędzi), która może powodować u innych poważne uszkodzenia ciała;

• przejawy fizycznego okrucieństwa wobec innych osób;

• rozmyślne niszczenie własności (z wykluczeniem podpalenia);

• rozmyślne podkładanie ognia (ze stwarzaniem ryzyka lub zamiarem spowodowania poważnych zniszczeń);

• popełnianie przestępstw w konfrontacji z ofiarą;

• Zmuszanie do aktywności seksualnej;

• Włamanie do cudzego domu, budynku lub samochodu

Wielokrotne
(1-10,12,14,17-19,22)

• Wybuchy złości;

• częste kłótnie;

• aktywne odrzucanie wymagań i reguł;

• rozmyślne zachowania, które budzą gniew; oskarżanie innych za swoje pomyłki i niewłaściwe zachowania;

• „drażliwość” i wybuchowość, wpadanie w gniew lub rozżalenie;

• złośliwość i mściwość;

• inicjowanie starć fizycznych i bójek (poza rodzeństwem);

• pozostawanie poza domem po zapadnięciu zmroku, mimo zakazu rodziców (przed 13 rokiem życia);

• fizyczne okrucieństwo wobec zwierząt;

• kradzieże przedmiotów o niebanalnej wartości (bez konfrontacji z ofiarą);

• wagary (przed 13 rokiem życia);

• co najmniej dwukrotne ucieczki z domu (z wykluczeniem ucieczki „obronnej);

• terroryzowanie innych (zastraszanie, dręczenie, molestowanie).

G2

• Zaburzenie nie spełnia kryteriów osobowości dyssocjalnej (F60.2.); schizofrenii (F20.-); epizodu maniakalnego F30.-); epizodu depresyjnego (F32.-); całościowego zaburzenia rozwojowego (F84.-) ani zaburzenia hiperkinetycznego (F90.-)

• Jeśli spełnione są kryteria zaburzenia emocjonalnego (F93.-) należy rozpoznawać mieszane zaburzenia zachowania i emocji (F92.-)

Zaburzenia zachowania ograniczone do środowiska rodzinnego (F91.)

• A. Spełnione ogólne kryteria zaburzeń (F91);

• B. Trzy lub więcej objawów z kryterium G1 dla F91, w tym co najmniej trzy spośród (9-23);

• C. Co najmniej jeden objaw spośród (9-23) występował prze co najmniej 6 miesięcy.

• D. Zachowania zaburzone są ograniczone do środowiska rodzinnego.

Zaburzenia zachowania z nieprawidłowym procesem socjalizacji (F91.1)

• A. Spełnione ogólne kryteria zaburzeń (F91);

• B. Trzy lub więcej objawów z kryterium G1 dla F91, w tym co najmniej trzy spośród (9-23);

• C. Co najmniej jeden objaw spośród (9-23) występował prze co najmniej 6 miesięcy.

• Wyraźnie słabe związki z grupą rówieśniczą (izolacja, odrzucenie, niepopularność, brak trwałych, bliskich wzajemnych przyjaźni)

Zaburzenia zachowania z prawidłowym procesem socjalizacji (F91.2)

• Spełnione ogólne kryteria zaburzeń (F91);

• B. Trzy lub więcej objawów z kryterium G1 dla F91, w tym co najmniej trzy spośród (9-23);

• C. Co najmniej jeden objaw spośród (9-23) występował przez co najmniej 6 miesięcy;

• D. Zaburzenia zachowania występują w sytuacjach poza domem lub kontekstem rodzinnym;

• E. Relacje w grupie rówieśniczej w normie.

Zaburzenie opozycyjno-buntownicze (F91.3)

• A. Spełnione ogólne kryteria zaburzeń (F91);

• B. Cztery lub więcej objawów (G1 dla F91) lecz w tym nie więcej niż dwa spośród (9-23);

• C. Objawy kryterium B wiążą się z nieprzystosowaniem i są niezgodne z poziomem rozwojowym;

• D. Co najmniej cztery objawy występowały przez co najmniej 6 miesięcy.

Mieszane zaburzenia zachowania i emocji (F92.)

F92.0. Depresyjne zaburzenie zachowania:

• A. Spełnione ogólne kryteria zaburzeń (F91);

• B. Spełnione kryteria jednego z zaburzeń nastroju (afektywnych) F30-F39;

F92.8. Inne:

• A. Spełnione ogólne kryteria zaburzeń (F91);

• B. Spełnione kryteria jednego z zaburzeń nerwicowych związanych ze stresem i pod postacią somatyczną (F40-F48) lub zaburzeń emocjonalnych wieku dziecięcego (F93.-)

Zaburzenia emocjonalne rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie (F93)

• F93.0. Lęk przed separacją

1. (zamartwianie możliwością utraty kochanych osób, rozdzielenia; chęć bliskości, stąd odmowa lub niechęć chodzenia do szkoły, obawa przed osamotnieniem, ciągłe sprawdzanie czy osoby bliskie są w pobliżu; powtarzające się objawy somatyczne: nudności, bóle żołądka, głowy, wymioty; wyraźnie złe samopoczucie: płacz, apatia, społeczne wycofywanie się)

2. Nie spełnione kryteria uogólnionego zaburzenia lekowego w dzieciństwie (F93.80)

3. Początek przed 6 rokiem życia;

4. Zaburzenie nie jest częścią szerszego zaburzenia emocji, zachowania lub osobowości, całościowego zaburzenia rozwojowego, zaburzenia psychotycznego ani związanego z zażywaniem substancji psychoaktywnych;

5. Czas trwania co najmniej 4 tygodnie.

F93.1 Zaburzenia lękowe w postaci fobii dzieciństwie

F93.2 Lęk społeczny w dzieciństwie

F93.3 Zaburzenie związane z rywalizacją w rodzeństwie

F93.8 Inne zaburzenia emocjonalne okresu dzieciństwa: niepokój, napięcie psychiczne, poczucie zmęczenia, trudności koncentracji, drażliwość, napięcie mięśniowe, zaburzenia snu;

F93.9 Inne nie określone

Zaburzenia funkcjonowania społecznego rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie lub wieku młodzieńczym (F94)

• F94.0 Mutyzm wybiórczy

• F94.1 Reaktywne zaburzenia przywiązania (reactive attachment disorder) dzieciństwie- początek przed 15 rokiem życia;

• F94.2 Zaburzenia selektywności (disinhibited attachment disorder) przywiązania w dzieciństwie;

• F94.8 Inne dziecięce zaburzenia funkcjonowania społecznego.

Tiki (F95)

• F95.0 Tiki przemijające;

• F95.1 Przewlekłe tiki ruchowe lub głosowe (wokalne);

• F95.2 Zespół tików głosowych i ruchowych (zespół Gilles de la Tourette'a - początek przed 18 rokiem życia);

• F95.8 Inne tiki.

Inne zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym (F98)

• F98.0 Moczenie mimowolne (enuresis) nieorganiczne: wyłącznie nocne, wyłącznie dzienne, nocne i dzienne (kalendarzowy i umysłowy wiek dziecka wynosi co najmniej 5 lat)

• F98.1 Zanieczyszczanie się kałem (encopresis) nieorganiczne: słabo wykształcona kontrola fizjologii wydalania stolca, wydalanie w niewłaściwych miejscach, towarzyszące nadmiernej płynności stolca (kalendarzowy i umysłowy wiek dziecka wynosi co najmniej 4 lata)

• F98.2 Zaburzenie odżywiania się w niemowlęctwie i dzieciństwie (przed 6 rokiem)

• F98.3 Pica utrwalone lub powtarzające się zjadanie substancji niejadalnych (kalendarzowy i umysłowy wiek dziecka wynosi co najmniej 2 lata);

• F98.4 Stereotypie ruchowe : bez samouszkodzeń,
  z samouszkodzeniami, mieszane;

• F98.5 Jąkanie (czas trwania co najmniej trzy miesiące);

• F98.6 Mowa bezładna (czas trwania co najmniej trzy miesiące);

Zaburzenia hiperkinetyczne - zespół nadpobudliwości ruchowej (F90)

• G1 Brak uwagi

• G2 Nadmierna aktywność

• G3 Impulsywność

• G4 Początek zaburzenia nie później niż w wieku 7 lat

• G5 Całościowość

• G6 Objawy G1-G3 powodują istotne kliniczne cierpienie lub upośledzenie w zakresie funkcjonowania społecznego, szkolnego, zawodowego;

• G7 Zaburzenie nie spełnia kryteriów całościowych zaburzeń rozwojowych (F84.-) epizodu maniakalnego (F30.-) epizodu depresyjnego (F32.-) ani zaburzeń lekowych (F41.-)

• F90.0 Zaburzenie aktywności i uwagi

• F90.1 Hiperkinetyczne zaburzenie zachowania

• F90.8 i 9 Inne i nie określone

1

---