Jarosław Kaba

Epidemiologia weterynaryjna

Badania obserwacyjne I i II

Zadania

09, 10

Warszawa

2009

Badania obserwacyjne

Wzory i definicje

		Hipotetyczny czynnik chorobotwórczy		Razem
					obecny	nieobecny
Zwierzęta	Chore	a	b	a+b
		Zdrowe	c	d	c+d
Razem		a+c	b+d	a+c+b+d=n

Badania kliniczno - kontrolne

Obliczanie ryzyka względnego

Iloraz szans narażenia (odds ratio of exposure, OR_exp):

OR_exp = (A/C)/(B/D) = (A×D)/(B×C)

Obliczanie ryzyka przypisanego ekspozycji

Proporcja przypadków przypisanych ekspozycji w grupie zwierząt narażonych (atributable fraction atributable proportion, aetiological fraction)

AF=(ORexp-1)/ORexp

Proporcja przypadków przypisanych ekspozycji w całej populacji (population atributable fraction, atributable proportion)

PAF=[(ORexp-1)/ORexp] [A/(A+B)]=AF[A/(A+B)]

Proporcja przypadków, które nie wystąpiły dzięki ekspozycji (gdy ORexp< 1,0) (prevented feaction)

PF = 1 - ORexp

Badania przekrojowe

Obliczanie ryzyka względnego

Iloraz chorobowości (prevalence ratio) PR

PR= [A/(A+C)]/[B/(B+D)]=[A(B+D)]/[B(A+C)]

Obliczanie ryzyka przypisanego ekspozycji

Ryzyko przypisane ekspozycji (atributable risk)

AR=[A/(A+C)]-[B/(B+D)]

Proporcja przypadków przypisanych ekspozycji w grupie zwierząt narażonych (atributable fraction, aetiological fraction)

AF=(PR-1)/PR=AR/[A/(A+C)]

Proporcja przypadków przypisanych ekspozycji w całej populacji (population atributable fraction, atributable proportion)

PAF=AF[A/(A+B)]

Proporcja przypadków, które nie wystąpiły dzięki ekspozycji (gdy PR< 1,0) (prevented feaction)

PF = 1 - PR

Badania kohortowe

Obliczanie ryzyka względnego

Ryzyko względne (cumulative incidence ratio CIR, risk ratio, relative risk RR):

RR = [A/(A+C)]/[B/(B+D)]=[A(B+D)]/[B(A+C)]

Iloraz szans zachorowania (odds ratio of disease, OR_dis):

OR_dis = (A/C)/(B/D) = (A×D)/(B×C)

Obliczanie ryzyka przypisanego ekspozycji

Ryzyko przypisane ekspozycji (atributable risk)

AR=[A/(A+C)]-[B/(B+D)]

Proporcja przypadków przypisanych ekspozycji w grupie zwierząt narażonych (atributable fraction, aetiological fraction)

AF=(RR-1)/RR

Proporcja przypadków przypisanych ekspozycji w całej populacji (population atributable fraction, atributable proportion)

PAF=AF[A/(A+B)]

Proporcja przypadków, które nie wystąpiły dzięki ekspozycji (gdy RR< 1,0) (prevented feaction)

PF = 1 - RR

Badania obserwacyjne

Zadania

Zadanie 1

Zaproponuj sposób przeprowadzenia badań obserwacyjnych mających wykazać, że żywienie owiec kiszonką jest czynnikiem ryzyka mogącym wpłynąć na zwiększenie zachorowań na listeriozę.

Zadanie 2

Przebadano 180 przypadków listeriozy u owiec. Dane zebrano z kilku stad, w których w żywieniu stosowano kiszonki (ogólna liczba owiec w tych stadach wynosiła 980 zwierząt) i w których kiszonek nie podawano zwierzętom (ogólna liczba owiec w tych stadach wynosiła 812 zwierząt). W stadach żywionych kiszonkami zanotowano 148 przypadków listeriozy, a w stadach, w których kiszonek nie podawano jedynie 32 przypadki.

1. Jaki typ badań obserwacyjnych zastosowano?

2. Czy żywienie owiec kiszonkami zwiększa ryzyko wystąpienia listeriozy?

3. Jaki procent owiec chorych w stadach żywionych kiszonkami mógłby nie zachorować na listeriozę jeśli zrezygnuje się ze stosowania kiszonek?

4. Jaki procent owiec chorych w całej badanej populacji mógłby nie zachorować na listeriozę jeśli zrezygnuje się ze stosowania kiszonek?

Zadanie 3

W pewnym województwie przeprowadzono w 2008 roku badania przeglądowe występowania choroby meadi-visna u owiec.

1. Czy wyniki tych badań można wykorzystać do przeprowadzenia analizy epidemiologicznej w celu stwierdzenia, że ryzyko zakażenia wirusem meadi-visna jest zależne od płci zwierząt?

2. Sformułuj hipotezę badawczą.

3. Jaki typ badań obserwacyjnych zostanie wykorzystany?

Zadanie 4

Znane są wyniki serologicznych badań przeglądowych w kierunku choroby meadi-visna u owiec. Wiadomo, że zbadano 1040 maciorek i 68 tryków. Swoiste przeciwciała stwierdzono u 79 samic i 5 samców. Podjęto decyzję o wykorzystaniu tych danych w badaniach obserwacyjnych.

1. Jaki czynnik ryzyka można poddać analizie?

2. Jaki typ badań obserwacyjnych można zastosować?

3. Czy obecność przeciwciał jest zależna od płci zwierząt?

4. O ile ryzyko wystąpienia zakażenia jest większe u samic niż u samców?

Zadanie 5

Zakaźna kulawka jest chorobą bakteryjną racic występującą często u owiec utrzymywanych na wilgotnych pastwiskach. Na podmokłej hali w Beskidach wypasano dwa stada owiec. Jeno składało się z owiec rasy merynos, a drugie stanowiły owce rasy cakiel. Zaproponuj model badań tak, aby ocenić czy rasa owiec jest czynnikiem ryzyka sprzyjającym zachorowaniu na kulawkę zakaźną.

Zadanie 6

Zakaźna kulawka jest chorobą bakteryjną racic występującą często u owiec utrzymywanych na wilgotnych pastwiskach. Na jednej z hal w Beskidach wypasano stado owiec rasy merynos (295 zwierząt) i stado owiec rasy cakiel (414 zwierząt). W ciągu roku kulawiznę obserwowano u 174 zwierząt w stadzie merynosów i u 183 w stadzie cakli. Oceń czy rasa owiec jest czynnikiem ryzyka sprzyjającym zachorowaniom na kulawkę zakaźną.

Zadanie 7

W gospodarstwie istnieją dwa cielętniki - stary i nowy. W tym samym czasie wprowadzono do nich zwierzęta. Po roku obserwacji okazało się, że w starym cielętniku odchowano bez problemów zdrowotnych 70 cieląt, a u 30 zanotowano natomiast objawy bronchopneumonii. W nowym cielętniku zaobserwowano jedynie 10 takich przypadków, a bez problemów odchowano 290 zwierząt. Jaki procent zwierząt w starym cielętniku udało by się uchronić od zachorowania gdyby w obu cielętnikach panowały takie same warunki zoohigieniczne jak w nowym?

Zadanie 8

W stadzie krów mlecznych mimo właściwych metod odchowu notowano biegunki u cieląt. Postanowiono przeprowadzić badania skuteczności pewnej szczepionki w specyficznych warunkach danego gospodarstwa. Szczepionkę zastosowano u 81 ciężarnych krów. Biegunkę obserwowano w różnych okresach u 7 cieląt pochodzących od tych krów. W tym samym czasie 105 cieląt odchowano od matek, które nie były szczepione. W tej grupie zaobserwowano 11 przypadków biegunki. Zdecydowano się w przyszłości wprowadzić szczepienia dla całego stada.

1. Określ badany czynnik ryzyka.

2. Który z rodzajów badań obserwacyjnych może znaleźć zastosowanie w tym przypadku zastosowano?

3. Czy decyzja o podjęciu szczepień była słuszna?

4. O ile zmniejszyło się ryzyko pojawienia się biegunki w grupie cieląt pochodzących od szczepionych matek w porównaniu z drugą grupą?

5. O ile zmaleje liczba przypadków biegunki po wprowadzeniu programu profilaktycznego?

© J. Kaba

4

---