Filogeneza i podział tkanek

Rośliny niższe

Najniższe formy - jednokomórkowe (bakterie, sinice, prymitywne glony)

W glonach:

• występuje kilka jąder (polienergidy)

• pojedyncze komórka kształtu: walcowatego, wrzecionowatego i inne.

• Ściany komórkowe zbudowane z pektyny, błonnika, chityny (grzyby)

• Komórki łączą się ze sobą luźno, tworząc grupy złożone z pojedynczych komórek w postaci prymitywnych kolonii - cenobów

Kolonie:

• ściślejsze połączenia komórek (bakterie, sinice)

• Dzielące się komórki nie rozłączają się całkowicie od siebie, lecz tworzą mniejsze lub większe nitkowate, blaszkowate lub bryłowate zespoły równowartościowych komórek

• Komórki te połączone są ze sobą galaretowatymi i spęczniałymi ścianami

W komórkach wegetatywnych odbywają się procesy:

• Fotosyntezy

• Odżywiania

• Magazynowania I przewodzenia substancji

Z komórek przeznaczonych do rozmnażania powstają:

• sporangia (zarodnie)

• gametangia, wytwarzające komórki płciowe

Plecha - thallus:

• Komórki ściśle połączone ze sobą

• Komórki słabo zróżnicowane morfologicznie

• Komórki te tworzą roślinę słabo zorganizowaną

• Mogą powstawać też przez skupienie się wolno żyjących komórek (zielenice)

• Powstaje przy rozmnażaniu wegetatywnym

• Pojedyncze, luźne komórki łączą się ze sobą w środowisku wodnym, tworząc wielokomórkowy organizm.

U glonów morskich, m.in. Brunatnic i krasnorostów pojawiają się plechy podobne do tkanek właściwych:

• Zbudowane z wielu warstw przypominających miękisz

• W nich odbywa się fotosynteza, gromadzenie substancji odżywczych i przewodzenie ich wewnątrz plechy odrębnymi elementami przewodzącymi (podobne do rurek sitowych).

• Obecna warstwa korowa, rdzeniowa oraz przyrost roczny.

U licznym wielokomórkowych glonów i grzybów:

• plecha ulga silnemu spłaszczeniu, co powiększa powierzchnię rośliny

• Powiększają ją również liczne rozgałęzienia (kształt krzaczasty, drzewiasty)

• Umożliwia to roślinie lepsze wykorzystanie środowiska wodnego i światła

• Zróżnicowanie biegunowe spowodowało pojawienie się organów chłonnych - chwytników (ryzoidy).

U grzybów:

• plecha skład się z swoistej tkanki tzw. Plektenchyma, tworząca się przez splot pojedynczych komórek - strzępek

• Pseudoparenchyma - tkanka rzekoma, powstaje przez ścisłe zrastanie się strzępków.

Rośliny wyższe:

Komórki:

• Połączenia między nimi ściślejsze

• Powiększanie się ich liczby i podziału ich czynności - wytworzenie tkanek

• Tkanka roślinna powstaje na skutek podziałów komórek merystematycznych

Tkanka - zespół ściśle połączonych ze sobą i podobnych pod względem budowy komórek wspólnego pochodzenia i spełniających określona funkcję fizjologiczna.

Tkanki:

• Ich rozwój sprzyja pobieraniu płynnych i gazowych substancji, procesowi fotosyntezy (u chlorofilowych)

• Różnicują się w miarę wzrostu biomasy

• U pierwotnych mszaków (wątrobowce) zewnętrzna i wewnętrzna budowa plechy

Mchów właściwe:

• Występuje u nich znaczne zróżnicowanie tkanek przewodzących, choć mogą pobierać H₂Ocałą powierzchnią ciała

• Mchy należą do oślin osiowych, gdyż wykształcają łodygę (oś główna) i liście. Nie ma korzeni, a są ryzoidy

• Ich tkanki stałe są zróżnicowane:

• W wewnętrznej budowie łodygi jest kora i skórka (epiderma), pokryta naskórkiem (kutykulą)

• Pod skórką jest tkanka mechaniczna, zaczątki wiązek sitowych (leptoidy) i wiązek naczyniowych (hydroidy)

Liczba tkanek i rodzaj komórek mogą stanowić obiektywne kryterium rozwoju filogenetycznego danego organizmu.

W roślinach odróżniamy:

• Tkanki twórcze (merystemy)

• Tkanki stałe

Tkanki twórcze:

• Dzieli się i rozrasta

• Różnicując się tworzy określone tkanki stałe

• Powiększa masę roślinną poprzez wytwarzanie nowych organów

Tkanka stała:

• Wykształca się z tkanki twórczej

• Ulega specjalizacji w określonym kierunku i przybiera różną budowę i wygląd w zależności od funkcji

• Brak podziałów komórkowych

• Komórki z dużymi wodniczkami, uboga protoplazma

• Ściany komórkowe zgrubiałe i sztywne, chemicznie zmienione

• W zależności od funkcji ich kształt jest różny

• Pomiędzy komórkami są przestwory międzykomórkowe wypełnione powietrzem

• 2 rodzaje:

• Stałe pierwotne - powstają z tkanki twórczej pierwotnej (epiderma, endoderma)

• Stałe wtórne - powstają z tkanki twórczej wtórnej (peryderma)

• Tkanki mogą być jednorodne (1 typ komórek; miękiszowe) i niejednorodne (kilka typów komórek; okrywające)

• Rodzaje tkanek: okrywające, miękiszowe, wzmacniające, wydzielniczo - wydalnicze, przewodzące.

---