Pieniądz - siłą deprawującą ("Ojciec Goriot" H. Balzaka)

"Pieniądz". Słowo to towarzyszy ludziom kilka tysięcy lat. Papierki z wydrukowanymi liczbami, monety z nominałami - niby nic, ale bardzo wiele. Ludzie mówią, że pieniądze nie dają szczęścia. Nie mogę się z tym zgodzić do końca, ponieważ nie spotkałem naprawdę szczęśliwego człowieka, dla którego pieniądze nie odgrywałyby żadnej roli. Ciekawe czy istnieją tacy ludzie? ...

Powieść Honoriusza Balzaka "Ojciec Goriot" jest utworem, w którym pieniądz odgrywa bardzo ważną rolę. Ma on duży wpływ na życie bohaterów. Ich poczynania są lub były skierowane w kierunku zdobywania pieniędzy w celu osiągnięcia określonych korzyści i przyjemności. W powieści Balzaka mamy do czynienia z różnymi ludźmi. Są przedstawione postacie uczciwe, które zdobywają swój majątek uczciwą pracą rąk, są też przestępcy, którzy wybrali łatwiejszą, ale niebezpieczniejszą drogę bogacenia się.

Ojciec Goriot zdobył swój majątek na handlu mąką. Cechy jego charakteru pomogły mu wykorzystać panującą wówczas koniunkturę. Dzięki swojej pracowitości, sprytowi, przebiegłości w interesach oraz przede wszystkim dzięki temu, że był doskonałym fachowcem, dorobił się fortuny, i nawet wtedy nie oszczędzał się, dążąc do kolejnych zysków. Potrafił być oszczędny po zdobyciu majątku. Posiadał silną wolę i zdrowy rozsądek, gdyż nie wydawał bezsensownie swoich pieniędzy. Jednak nie był on człowiekiem szczęśliwym. Po siedmiu latach małżeństwa stracił soją ukochaną żonę. Poprzysiągł jej być wiernym do końca. Swe uczucia skupił na dwóch córkach, które wręcz ubóstwiał i wychowywał jak księżniczki. Zbytek, którymi je otaczał stał się dla niego później zgubny. Chciał, jak każdy dobry ojciec, aby jego dzieciom było dobrze. Jego córki powychodziły dobrze za mąż, za bogatych mężczyzn. Jednak zięciowie okazali się bezwzględni wobec Goriota. Pragnęli zagarnąć tylko jego majątek. Nie pozwolili mu spotykać się z jego najdroższymi osobami. Z resztą same córki nie zabiegały o to zbyt mocno. Goriot, zaślepiony miłością do swych pociech, zamieszkał w pensjonacie pani Vaquer. Zaczął skromniejsze życie. Z biegiem lat ubierał się i jadł niczym żebrak. Nie wzruszyło to jednak jego córek, które opływały w dobrobycie. Odwiedzały go rzadko i tylko wtedy, kiedy potrzebowały pieniędzy. Wykorzystywały jego miłość, aby ograbić go do końca. Wyrachowane, obojętne i złe, wstydzą się ojca, bo jest symbolem ich niskiego pochodzenia. Same pogrążyły się w skomplikowanym i zepsutym świecie paryskich układów, zakłamania i bagna moralnego. Dzięki pieniądzom, które posiadają, mają pewną pozycję, którą za wszelką cenę chcą poprawić. Dotyczy to przede wszystkim młodszej córki Goriota - Delfiny, która poprzez swoje małżeństwo osiągnęła tylko pieniądze. Nie trafiła do salonów i chce to osiągnąć dzięki Rastignacowi - młodemu studentowi prawa, mieszkającemu również w pensjonacie pani Vauqer.

Eugeniusz Rastingnac - przybywa do Paryża z prowincji w celu zdobycia wykształcenia, ukończenia studiów prawniczych. Pochodzi on ze zubożałej rodziny szlacheckiej, dlatego mieszka u pani Vauqer. Ma on swoje zasady, których stara się trzymać w życiu. Wychowany został na człowieka uczciwego, prawego, pełnego ideałów. W przyszłości chciałby osiągnąć majątek i pozycję, dzięki którym mógłby pomóc swoim rodzicom i rodzeństwu. Jednak po kilku miesiącach pobytu w Paryżu zmienia się. Zaczyna marzyć o lepszym życiu, arystokrackich salonach, nęci go świat dobrobytu i zbytku. Postanawia wykorzystać swoje szlacheckie położenie i skalda wizytę dalekiej kuzynce, wicehrabinie de Beaus'eant. Od niej otrzymuje pierwsze lekcje o paryskim, "wielkim świecie". Jest to początek zepsucia Rastignaca, upadek jego ideałów. Eugeniusz wpada w pewnego rodzaju trans. Wykorzystuje dobroć swojej matki i rodzeństwa, którzy przysyłają mu, zdobyte z wielkim trudem, pieniądze. Dzięki nim dostaje przepustkę do "wielkiego świata". W Eugeniuszu pozostały jeszcze resztki jego wcześniejszej uczciwości, wrażliwości. Czuje się winny, że zmusił swą rodzinę do wielkich wyrzeczeń w celu zdobycia dla niego pieniędzy. Jednak zaczyna rozumieć, że dzięki pieniądzom, odpowiednim znajomościom, również fałszowi można osiągnąć pozycję i szacunek. Rastingnac stopniowo wnika do paryskiego świata. Demoralizuje się, jest zaślepiony dążeniem do zdobycia pieniędzy i pozycji.

Pieniądz rządzi losem bohaterów "Ojca Goriota". Określa on drogę życiową Eugeniusza, postępowanie Delfiny i Anastazji, które nie przyszły nawet na pogrzeb swojego ojca. Pieniądz jest jedynym miernikiem i jedyną wartością w stosunkach ludzkich. Jak powiedział Goriot: "Pieniądz to życie, pieniądz może wszystko".

---