Epidemiologia

• rocznie ok. 2,8 tyś urazów rdzenia

• przyczyny:

• wypadki komunikacyjne - w USA już nie

• upadki (w tym skoki do wody)

• urazy sportowe

• przemoc (pobicia)

• M : K = 3 : 1 (wiek 15 - 30 r.ż.)

Epidemiologia

• złamania - 45%

• złamania - podwichnięcia - 35%

• przepuklina dyskowa - 10%

• podwichnięcie bez zł. - 8%

• brak widocznych uszkodzeń - <2%

Postępowanie

• STABILIZACJA

Stabilizacja na desce „spineboard”

Postępowanie

• Ocena ABC

• Wywiad

• Badanie urazowe - ATLS

• 28% - inne urazy zagrażające życiu

• Badanie neurologiczne

gdy chory wymaga pilnej operacji chirurgicznej

ważniejsza jest stabilizacja niż pełna diagnostyka

Uszkodzenie rdzenia

• przejściowe

• całkowite - ASIA stopień A

brak czynności ruchowej i czuciowej w segmentach S4-S5.

• Częściowe - ASIA stopień B,C,D,E

Zespoły neurologiczne

• Wstrząśnienie rdzenia (Obersteiner 1979)

24 - 48h powrót funkcji

• Zespoły:

• a - całkowitej przerwy

• b - połowiczej przerwy

• c - przedni

• d - tylny

• e - środkowy

• f - stożka rdzeniowego

• g - ogona końskiego

Zespół Brown-Sequarda (b)

• tożstronne zaburzenia ruchowe i czucia głębokiego

• przeciwstronne zaburzenia czucia bólu i temperatury

• częściej spowodowane urazem drążącym

Zespół przedni rdzenia (c)

• zaburzenia ruchowe, czucia bólu i temperatury, oraz dotyku

• zachowane czucie głębokie

Zespół tylny rdzenia (d)

• zaburzenia ruchowe i czucia głębokiego

• jeżeli istnieje to występuje rzadko

Zespół środkowy rdzenia (e)

• zaburzenia ruchowe, bólu i temperatury

• często w odcinku szyjnym

• Mechanizm nożyc (nałożone zmiany zwyrodnieniowe tylne i przednie na mechanizm przeprostu)

Zespół stożka końcowego (f)

• zmienne zaburzenia zwieraczy

• zaburzenia ruchowe kończyn dolnych

Zespół ogona końskiego (g)

• zaburzenia zwieraczy

• ból kończyn

• obj. Babińskiego (-)

Postępowanie

• Leczenie wstrząsu neurogennego

• Utrzymać ciśnienie tętnicze ˇĂ 90 mmHg

• Jeżeli wymaga - respiratoroterapia

(uszkodzenie rdzenia powyżej C4)

• USG, RTG klatki piersiowej i miednicy,

cewnik Foley'a, sonda żołądkowa (?)

• Objawy uszkodzenia rdzenia - sterydy

Sterydoterapia (?)

• Protokół NASCIS:

• bolus dożylny 30 mg/kg przez 15 min.

• infuzja 5,4 mg/kg/godz. przez 23 godz.

• Obecne metaanalizy:

• brak efektu terapeutycznego ?, ŞŞ objawów ubocznych ?

Hurlbert RJ. 'The role of steroids in acute SCI: an evidence-based analysis.' Spine. 2001;26(24 Suppl):S39-46

Diagnostyka obrazowa

• Nie wymaga badania RTG gdy:

• przytomny i zorientowany

• bez urazu głowy

• alkohol i środki psychoaktywne ( - )

• bez bólu karku

• bez zaburzeń neurologicznych

• bez innych urazów (zaburzających ocenę bólu karku)

• Wówczas ocena aktywnych ruchów w odcinku szyjnym

Diagnostyka obrazowa

• RTG (C1 - C7/Th1):

• AP, boczne, ew. na ząb obrotnika (open mouth)

• czynnościowe gdy podejrzenie niestabilności (ruchy czynne)

• cały kręgosłup gdy w szyjnym uszkodzenia lub chory nieprzytomny

• MRI:

• zaburzenia neurologiczne bez ewidentnych uszkodzeń w badaniach poprzednich

Diagnostyka obrazowa

• KT:

• niewidoczne, słabo uwidocznione, podejrzane poziomy kręgosłupa

• obecnie częściej jako badanie z wyboru zwłaszcza gdy wykonuje się TK głowy ^1,2,3

• Umożliwia wczesne wykluczenie zmian pourazowych, a:

• utrzymanie kołnierza >72h zwiększa ryzyko powikłań

• kołnierz zwiększa ICP średnio o 4,6 mmHg⁴

Urazy kręgosłupa szyjnego
C1 - C2

Złamanie Jefferson'a

Urazy kręgosłupa szyjnego
C1 - C2

Złamanie zęba obrotnika

Leczenie zachowawcze

Urazy kręgosłupa szyjnego
C1 - C2

Złamanie wisielcze

(hangman's fracture)

Urazy kręgosłupa szyjnego

Złamanie wybuchowe

Leczenie operacyjne

Zasady:

• Odbarczenie struktur nerwowych

• Stabilizacja struktur kostnych

wyciąg przejściowo do odprowadzenia dużych przemieszczeń

Dostępy:

• przedni (szyja, klatka piersiowa, przez i zaotrzewnowo)

• tylny

• boczny

---