Temat: Przygoda z „ó”

1.Czas realizacji: 45 min.

2.Cele:

Ogólne:

• Rozszerzenie znajomości reguł ortograficznych

Operacyjne:

Uczeń:

• Zna zasady pisowni z „ó” wymiennym oraz w zakończeniach wyrazów -ów, - ówka, -ówna i poprawnie zapisuje w zakresie czynnego słownictwa

• Opanował zestawy wyrazów z „ó” niewymiennym i poprawnie je zapisuje.

3.Metody pracy:

• Podająca

• Pogadanka

• Aktywizująca ( praca z zeszytem ćwiczeń)

4.Formy pracy:

• Indywidualna

• Zbiorowa

• Grupowa

5. Pomoce dydaktyczne:

• Przygoda z pisaniem P. Zbróg- zeszyt ćwiczeń do klasy czwartej

• Słownik języka polskiego PWN pod. red. prof. E. Polańskiego

• Wiersz ułatwiający zapamiętanie reguł pisowni wyrazów z „ó” wymiennym

6. Tok lekcyjny:

Faza przygotowawcza:

• Przywitanie uczniów.

• Zapisanie tematu na tablicy.

Faza realizacyjna:

• Nauczyciel mówi o zasadach pisowni wyrazów z „ó” wymiennym oraz „ó” niewymiennym.

• Nauczyciel podaje uczniom krótką notatkę do zeszytu(załącznik nr 1).

• Uczniowie z pomocą nauczyciela wykonują ćwiczenie sprawdzające umiejętność pisania wyrazów z „ó” wymiennym(załącznik nr 2).

• Chętni uczniowie podają pięć wyrazów, w których „ó” wymienia się na „o”. Nauczyciel zapisuje te wyrazy na tablicy a uczniowie w zeszytach(załącznik nr 3).

• Uczniowie wykonują ćwiczenie sprawdzające znajomość zasad pisowni z „ó” wymiennym na „e”(załącznik nr 4)

• Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie sprawdzające znajomość zasad pisowni „ó” w wyrazach z zakończeniem „-ów”(załącznik nr 5)

• Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie sprawdzające umiejętność pisowni wyrazów z końcówką -ówka (załącznik nr 6)

• Uczniowie z pomocą nauczyciela wykonują ćwiczenie sprawdzające znajomość związków frazeologicznych oraz ich znaczenia( załącznik nr 7)

• Ruchome dyktando. Nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy, a następnie podaje wyrazy. Jeśli pada wyraz z „ó” niewymiennym rękę podnoszą dzieci z pierwszej grupy, a gdy z „ó” wymiennym rękę podnoszą dzieci z drugiej grupy (załącznik nr 8)

Faza podsumowująca:

• Nauczyciel przypomina dzieciom, że warto korzystać ze słownika ortograficznego i przypomina reguły korzystania z tego źródła informacji.

• Nauczyciel wręcza dzieciom wierszyk, który ma im ułatwić zapamiętanie zasad pisowni wyrazów z „ó” wymiennym.( załącznik nr 9)

Załącznik nr 1

Literę „ó” piszemy:

1. kiedy wymienia się na „o” , „e” lub „a” w innych formach danego wyrazu lub w wyrazach

pokrewnych, np. piórko- pierze; siódmy - siedem; pokój- pokoje, wrócił- wracał, Skrócił- skracał.

2. w zakończeniach -ów, -ówka , -ówna, np. chłopców, Kraków , złotówka, leśniczówka,

młynarzówna, Rysiówna.

3. na początku niektórych wyrazów, np. ósmy, ósemka, ówdzie, ówczesny, ów.

4. W niektórych wyrazach, które we współczesnej polszczyźnie nie wymieniają się na „o” , „e” ani „a” , a których pisownie należy

zapamiętać, np. chór, płótno, wkrótce, wójt, córka, próżno, źródło, żółw, krótki, różowy.

Wyjątki:

Skuwka, zasuwka, okuwka, zakuwka

Załącznik nr 2

Ćwiczenie:

Rozwiązaniami w krzyżówce są rzeczowniki w liczbie pojedynczej.

1.Pokój, bo pokoje

2.Wór, bo wory

3.Dół, bo doły

4.Wół, bo woły

5.Stół, bo stoły

6.Łów, bo łowy

7.Ogród, bo ogrody

8.Rów, bo rowy

9.Połów, bo połowy

Załącznik nr 3

Napisz pięć wyrazów, w których „ó” wymienia się na „o”.

Przykładowy zestaw wyrazów:

Lód- lody, mróz- mrozy, czółko- czoło, wóz- wozy ,połówka- połowa

Załącznik nr 4

Dlaczego napiszesz „ó”?

Ósmy, bo osiem; szósty, bo sześć; siódmy, bo siedem.

Załącznik nr 5

Ćwiczenie:

Czego nie przyniósł na urodziny zapominalski Jaś?

Miał przynieść: Nie przyniósł:

cukierki cukierków

owoce owoców

torciki torcików

soki soków

lizaki lizaków

Załącznik nr 6

Ćwiczenie :

Podane wyrażenia zastąp jednym wyrazem z cząstką -ówka.

Płytka do pokrycia dachu- dachówka

Zupa z grochem- grochówka

Kartka z widokiem- widokówka

Wycieczka w maju- majówka

Łódź motorowa- motorówka

Załącznik nr 7

Ćwiczenie:

Uzupełnij związki frazeologiczne wybranymi wyrazami z ramki w odpowiedniej formie. Wyjaśnij z pomocą dorosłych ich znaczenie.

skóra, płótno, nóż, wór, piórka, siódmy

porastać w piórka

mieć nóż na gardle

zaleźć komuś za skórę

być w siódmym niebie

Załącznik nr 8

Zestaw wyrazów:

Królewna, przód, pszczółka, królik, główka, sójka, strój, ołówek, kózka, kłótnia, źródło, wrócić.

Załącznik nr 9

Nikną wszelkie niepokoje,
kiedy stwierdzę: dwójka - dwoje.
Nie drży także ma stalówka
pisząc: -ówna, -ów i -ówka.
Zaokrąglam ó w dwu słowach
ósmy, ów, bo: osiem, owa.

Załącznik nr 10( ćwiczenie awaryjne)

Z podanego tekstu wypisz wyrazy z „ó”. Jest to „ó” wymienne czy niewymienne?

Uwielbiam swój sweter z różnokolorowej włóczki. Mam też płócienne spodnie. Niestety, jadłam jajko i żółtko upadło mi na nogawkę. Teraz jest na nich plama. Moją mamę, po tym jak ją zobaczyła, zaczęła boleć głowa. Również mojej babci ta plama nie ucieszyła. Za późno, nie udało się jej wyprać. Co za późno, to na próżno.

Załącznik nr 11(ćwiczenie awaryjne)

Uczniowie z pomocą nauczyciela rozwiązują krzyżówkę,

2

---