OCHRONA ŚRODOWISKA WYKŁAD NR 2 Z DNIA 18.10.2009 r.
Monitoring - badanie, analiza i ocena stanu środowiska w celu obserwacji zachodzących w nim zmian; niekiedy obejmuje także prognozowanie zmian środowiska. Monitoring może być prowadzony w skali globalnej, kontynentalnej, ogólnokrajowej i lokalnej może dotyczyć powietrza atmosferycznego, wód powierzchniowych i podziemnych, gleby i hałasu oraz przyrody ożywionej. Ważnym uzupełnieniem monitoringu środowiska są pomiary ilości zanieczyszczeń wprowadzanych do środowiska.
Główne cele monitoringu (atmosfery) to: kontrola zgodności jakości powietrza z wymogami normatywnymi, wykrywanie i określenie udziału poszczególnych emitorów, badania efektów oddziaływania skażenia na środowisko, badania tła i jego trendów, badania procesów zachodzących w atmosferze.
Monitor - każdy analizator automatyczny ciągły lub periodyczny spełniający wymagania wynikające z celów monitoringu zdolny do długotrwałej pracy bez nadzoru ze strony obsługi.
Rodzaje zanieczyszczeń powietrza: stałe (pyły, sadze, nawozy sztuczne), ciekłe (środki ochrony roślin), gazowe (dwutlenki siarki, dwutlenek węgla, tlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory, metan)
Źródła zanieczyszczeń powietrza: naturalne : wybuchy wulkanów (gazy , dwutlenek węgla, dwutlenek siarki, i inne) pożary lasów, stepów; cząsteczki gleb i skał, bakterie, drobnoustroje,
antropogeniczne (sztuczne) : przemysł (zwłaszcza wydobywczy, chemiczny, spożywczy, papierniczy, rafineryjny); komunikacja, rolnictwo ;gospodarka komunalna
Formy skażenia to:
emisja substancji toksycznych (pomiary u źródła)
imisja czyli ich zawartość w powietrzu we względnym oddaleniu od źródła
transmisja czyli ilość zanieczyszczeń przenoszonych w powietrzu nad pewnymi obszarami
dyspozycja czyli opad czynników skażających na dane terytorium.
Opady atmosferyczne - woda w stanie ciekłym lub stałym spadająca z chmur i dochodzącą do powierzchni ziemi. Wyróżniamy następujące rodzaje opadów atmosferycznych: deszcz grad mżawka śnieg z deszczem, śnieg.
Odpady - to wszystkie przedmioty oraz substancje stałe, również te nie będące ściekami substancje ciekłe, powstałe w wyniku działalności przemysłowej, gospodarczej lub bytowania człowieka i nieprzydatne w miejscu lub czasie, w którym powstały.
Ochrona przed odpadami - polega w szczególności na zapobieganiu powstawaniu odpadów lub minimalizacji ich ilości, usuwaniu z miejsc powstawania, a także wykorzystaniu lub unieszkodliwianiu odpadów w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska.
Czynniki wpływające na ilość odpadów: produkcja globalna w danym kraju, stopień rozwoju i stopa życiowa danego kraju
Odpady dzielimy na:
- według encyklopedii:
użytkowe - nadają się do ponownego wykorzystania jako wyjściowy materiał do produkcji różnych innych wyrobów;
nieużytkowe - nie nadają się do zastosowania przy produkcji, tylko jako wtórne surowce do przeróbki, bądź unieszkodliwienia.
- według możliwości wykorzystania ich:
przejściowe - są to poprodukcyjne pozostałości, można je ponownie użyć w obiegu produkcyjnym, jeśli zostaną poddane nieznacznym procesom przetwórczym;
końcowe - nadają się wyłącznie do unieszkodliwienia.
- według pochodzenia:
komunalne - pochodzą z domowych gospodarstw, zakładów rzemieślniczych i usługowych, ulic, placów;
przemysłowe - pochodzą z procesów produkcyjnych (technologicznych) oraz należą tu też odpady bytowo-gospodarcze z terenu przemysłowego zakładu;
rolnicze - pochodzą z rolniczych zakładów, zwłaszcza ferm hodowlanych.
- według składnika dominującego:
metaliczne
niemetaliczne
komunalne
mineralne
- według szkodliwości:
nieszkodliwe - około 80%; szkodliwe częściowo - około 18%;
specjalne - czyli szczególnie groźne oraz niebezpieczne dla środowiska - około 0,5%.
Gospodarowanie odpadami - przez gospodarkę odpadami należy rozumieć: zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów, w tym również nadzór nad takimi działaniami oraz nad miejscami unieszkodliwiania odpadów.
Odpady komunalne - odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady nie
zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych.
Jakie ilości globalnych odpadów zostały wyprodukowane w roku 2008 lub 2007 z podziałem na odpady przemysłowe i komunalne w Polsce?
W Polsce w 2008 r. wytworzono 115 mln. ton odpadów przemysłowych. Głównym źródłem odpadów jest górnictwo (27%) przetwórstwo przemysłowe- produkcja metali (głównie miedzi 25%), art. spożywczych i napojów (ok.6%) oraz produkcja wyrobów chemicznych (ok.5%), a także wytwarzanie i dystrybucja energii elektrycznej (prawie 13%). Największy udział w odpadach wyprodukowanych stanowią odpady z flotacyjnego wzbogacania rud metali niezależnych (ok.26%) oraz mieszanki popiołowo-żużlowe z mokrego odprowadzania odpadów paleniskowych (ponad 6%). Z ogólnej ilości wyprodukowanych w 2008 r. odpadów 75% z nich poddano odzyskowi ok. 18% unieszkodliwiono przez składowanie, 4% unieszkodliwiono w inny sposób niż składowanie, a ponad 3% poddano czasowemu magazynowaniu. Odpady deportowane na składowiskach ulegają niekontrolowanym procesom fizycznym, chemicznym i biologicznym przez co mogą stanowić zagrożenie dla środowiska. W 2008 r. w Polsce zebrano 10036,4 tys. ton odpadów komunalnych, które procentowo przedstawia w następujący sposób: 68,7% powodzą z gospodarstw domowych, ok. 25,7% z handlu, małego biznesu, biur i inwestycji, odpady z usług komunalnych tj. czyszczenie ulic, utrzymanie cmentarzy czy parków stanowiły 5,6% ogólnej masy zebranych odpadów. Podstawowym sposobem postępowania z odpadami komunalnymi jest ich składowanie na wysypiskach. W 2008 r. unieszkodliwiono przez składowanie 87% odpadów zebranych (8,7 mln. ton), unieszkodliwieniu termicznemu (w spalarniach poddano jedynie 0,6% a biologicznemu niecałe 3%). Poważnym problemem gospodarki odpadami są tzn. dzikie wysypiska, które są zagrożeniem dla środowiska naturalnego i wpływają niekorzystnie na estetykę otoczenia. Na koniec 2008 r. funkcjonowało 879 kontrolowanych składowisk, a dzikich wysypisk było 3481.