CELE BADAŃ:W naukach humanistycznych, szczególnie w pedagogice powinniśmy zadać pytanie: „Czy badamy fakty, czy sądy o faktach?”To niepozorny problem lecz zasadnicza sprawa dla wartości teorii. Badanie faktów nakłada na nas konieczność oceny integracji w pewnym układzie subiektywnym.(*Poznanie sądów o faktach zasłania ich naturę orazrządzące nimi prawidłowości.* Przy poznaniu faktów ważną role odgrywa organizacja dnia np. dziecko na kolonii.)Jak jeszcze powinniśmy szukać odpowiedzi na to pytanie?(• Jak jest? Odpowiedź: stwierdzenie faktów• Dlaczego tak jest? Odpowiedź: wyjaśnienie faktów)Zasadniczym celem poznania naukowego jest zdobycie wiedzy :(• maksymalnie ścisłej, • maksymalnie prostej• maksymalnie pewnej• maksymalnie ogólnej• o maksymalnej zawartości informacji)Takie poznanie prowadzi do wyższych funkcjonowania wiedzy, a są nimi prawa i prawidłowości nauki. OPERACJONALIZACJA- dosłownie oznacza określenie dokładnych działań związanych z pomiarem zmiennej
STRUKTURA PROCESU BAD- 1zainteresowania,idea,teoria 2konceptualizacja(dochodzenie do formułowania problemu),3wybór metody badawczej, 4operacjonalizacja, 5populacja i dobór próby, 6obserwacje, 7przetwarzanie danych, 8analiza, 9raport/zastosowanie
FORMUOWANIE PROBLEMÓW/KONCEPTUALIZACJA-jest to proces w toku którego okreslamy co mamy na myśli używając danego terminu w badaniach. Nie możemy w sposób sensowny zbadać danego zagadnienia ani nawet zgodzić się co do odpowiedzi bez pewnych roboczych ustaleń. Nazywamy je tak gdyż pozwalaja nam one pracować nad danym zagadnieniem. W toku konceptualizacji powstaje zatem szczególnie uzgodnione dla celów badawczych znaczenie pojecia. Proces okreslania dokładnego znaczenia wymaga opisu wskaźników(to znak obecności lub nieobecności badanego pojęcia) których będziemy stosować dla pomiaru naszego pojęcia oraz rozmaitych jego aspektów zwanych wymiarami(okreslenie typu grupowania)
DOBÓR METOD BADAWCZYCH- każda metoda ma swoje mocne i słabe strony a do badania niektórych pojęć pewne metody nadają się bardziej niż inne. Zazwyczaj są najlepsze schematy badawcze które wykorzystuja wiecej niż jedną metodę i odnoszą korzyści z ich różnych zalet.
DOBÓR PRÓBY- dobieramy próbe spośród danych które w idealnych badaniach mogłyby zostać zebrane i przeanalizowane. Dobór próby informacji odbywa się oczywiście w życiu codziennym i często prowadzi do obciążonych obserwacji. Badacze społeczni z wiekszym rozmysłem dobieraja próbę tego co będzie podlegać obserwacji. Decyzje dotyczące populacji i doboru próby są związane z decyzjami dotyczącymi metod badawczych. Techniki probabilistycznego doboru próby są odpowiednie dla szeroko zakrojonych badań sondażowych lub dla analizy treści, badacz terenowy natomiast musi niekiedy dobrać tylko takich informatorów którzy zapewniają uzyskanie zrównowazonego obrazu badanej sytuacji. Eksperymentator zaś mógłby przypisać badanych do gr eksperymentalnej i kontrolnej w sposób zapewniający porównywalność.
POZIOMY POMIARU-1NOMINALNY(zmienne których wartosci sa jedynie wzajemnie rozłączne i wyczerpujace to miary nominalne. Mierniki nominalne stanowia jedynie zbior nazw lub okreslen cech. W kategoriach zmiennej nominalnej możemy jedynie powiedziec o dwoch osobach ze sa takie same lub rozne 2PORZĄDKOWY(zmienne o wartosciach które możemy logicznie uporzadkowac to miary porzadkowe. W kategoriach zmiennej możemy okreslic czy dwie osoby sa takie same czy rozne ale również stwierdzic ze jedna z nich jest „bardziej” niż druga) 3INTERWAŁOWY(dla wartosci nie ktorych zmiennych faktyczne odleglosci miedzy nimi maja jednak znaczenie. Zmienne takie to miary interwałowe. W tym przypadku odległosci logicznie miedzy wartosciami mogą być wyrazane w postaci standarowych interwalow o okreslonym znaczeniu. Porownujac dwie osoby w kategoriach zmiennej interwalowej możemy stwierdzic ze sa one od siebie różne oraz ze jedna z nich jest „bardziej” niż druga. Oprócz tego zaś możemy jeszcze powiedziec „ o ile” bardziej. 4ILORAZOWY(wartosci skladajace się na zmienna maja wszystkie powyzej opisane własnosci strukturalne poza tym zas oparte sa na prawdziwym punkcie zerowym. Porownanie dwoch osob w kategoriach zmiennej ilorazowej pozwala nam wiec stwierdzic ze sa takie same czy rozne ale również stwierdzic ze jedna z nich jest „bardziej” niż druga, na ile się roznia i jaki jest stosunek ilosciowy jednej do drugiej)
DOBOR WSKAZNIKA- 1W. Definicyjne(Wskaźniki definicyjne wskazują na rodzaj powiązania wskaźnika z wartością wskazywaną. Za ich pomocą definiowana jest cecha mająca być przedmiotem badania. Dobór wskaźnika do określonego zjawiska polega na uprzednim zdefiniowaniu pojęcia tego zjawiska, które wskaźnik ma wyrażać.) 2 W. Empiryczne (Wskaźniki empiryczne są wtedy, gdy zarówno cecha wskazywana jak i wskaźnik dają się zaobserwować. Tym samym relacja zachodząca między wskaźnikiem a cechą wskazywaną ma charakter związku empirycznego, rozstrzygalnego bezpośrednio na podstawie dokonanych obserwacji.) 3 W. Inferencyjne (O wskaźniku inferencyjnym mówimy wtedy, gdy wskaźnik nie definiuje zjawiska wskaźnikowego i nie jest ono obserwowalne. O wystąpieniu danego zjawiska wnioskujemy w sposób pośredni, tzn., że dane zjawisko zaszło, choć ma ono charakter właściwości ukrytej. Np. występowanie podczas egzaminu wypieków na twarzy można przyjąć za wskaźnik inferencyjny stanu zdenerwowania studenta.)
WYKORZYSTYWANIE SKAL I INDEKSÓW- stosowane nieprecyzyjnie i zamiennie. Indeks- tworzymy przez proste zsumowanie wynikow przypisanych poszczegolnym wartosciom. Moglibysmy mierzyc np. uprzedzenia dodajac liczbe uznawanych przez respondenta twierdzen swiadczacych o uprzedzeniach. SKALE- natomiast tworzymy przypisujac ok. wynik ptk pewnym ukladom odpowiedzi przy zalozeniu ze niektóre pytania swiadcza o relatywnie nizszym inne zas o wyzszym poziomie danej zmiennej. Skale maja generalnie te wyzszosc nad indeksami ze uwzgledniaja intensywnosc obrazowania danej zmiennej przez różne pytania.
SKALA JAKO NARZEDZIE POMIARU- Jednymi są częściej spotykanych narzędzi pomiaru są skale złożone, do których zaliczyć można skalę Likerta, Thurstone'a, Guttmana, skalę dyferencjału semantycznego. Skala jest bowiem narzędziem pomiaru danego obiektu i jej rzetelność jest jednym z warunków poprawnego badania. Rzetelność skal szacunkowych można określić jako dokładność z jaką dana skala mierzy to, co mierzy. Pierwszym zagadnieniem, które należy poruszyć przy budowie skali złożonej jest jej wielowymiarowość.
BUDOWANIE INDEKSU- 1 wybor możliwych pytan (A trafnosc fasadowa-jest pierwszym kryterium, kazde z pytan powinno wskazywac na badane pojecie B jednowymiarowosc- ozn to ze zlozony miernik powinien odzwierciedlac tylko jeden wymiar danego pojecia C ogolnie czy szczegolowo- ostatecznie to charakter dobranych przez ciebie pytan zadecyduje o tym jak ogolnie czy szczegolowo dana zmienna będzie mierzona) 2 badanie zaleznosci empirycznych- polega na tym ze odp respondenta na jedno pytanie pozwala nam przewidziec jego odp na inne pytania (A zaleznosc dwuzmienna- to zaleznosc miedzy dwiema zmiennymi. Należy zabrac wszystkie możliwe zaleznosci dwuzmienne medzy pytaniami majacymi ewentualnie wchodzic w sklad indeksu. Pozwala to ok. wzgledna sile zwiazkow miedzy poszczegolnymi parami pytan. Można w tym celu wykorzystac tabele % lub wspolczynniki korelacji albo jedne i drugie. Należy uwazac na pytanie które nie sa ze soba powiazane empirycznie:jest malo prawdopodobne by mierzyly te sama zmienna. Powinno się prawdopodobnie usunac kazde pytanie które nie jest powiazane z kilkoma innymi pytaniami. Bardzo silna zaleznaosc miedzy dwoma pytaniami może stanowic inny problem. Jeśli dwa pytania sa doskonale zwiazane wystarczy jeśli tylko jedno z nich zostanie wlaczone do indeksu. Skoro jedno pytanie w pelni odtwarza odpowiedzi na drugie wlaczenie ich obu do indeksu nie wnosi nic nowego. B zaleznosci wielozmienne miedzy pytaniami - zachodzi ona miedzy wiecej niż dwoma zmiennymi. Jest to inny sposób na wyeliminowanie bezwartosciowych danych. Pozwala ono przy tym ok. calkowita moc pomiaru poszukiwanej zmiennej przez dany zbior pytan.) 3punktacja indeksu- glowna zaleta indeksu w porownianiu z jednym pytaniem jest wieksza gradacja stopni pomiaru zmiennej. Druga decyzja dotyczy faktycznego przypisywania wartosci ptk poszczegolnym odp. Przede wszystkim trzeba zadecydowac czy przeznajemy poszczegolnym pytaniom indeksu taka sama czy rozna wage. 4walidacja indeksu- czyli ok. trafnosci indeksu (A analiza pytan- czyli walidacja wew. W trakcie analizy badamy w jakim zakresie indeks jest powiazany z poszczegolnymi pytaniami w nim zawartymi. Mimo ze analiza jest pierwszym istotnym sprawdzanien trafnosci nie jest to sprawdzian wystarczajacy. Jeśli indeks adekwatnie mierz dama zmienna powinien skutecznie przewidywac inne wskazniki tej zmiennej. By to sprawdzic musimy przejsc do pytan nie wchodzacych w sklad indeksu B walidacja zew-wlasciwe uporzadkowanie gr respondentow wg indeksu powinno umozliwic przewidywanie porzdku tych gr wg odp na inne pytania. C zly indeks kontra zle wskazniki-jeśli wew analiza pytan wykazuje niespojne relacje miedzy pytaniami wchodzacymi w sklad indeksu a samym indeksem cos jest nie tak z tym indeksem. Jeśli jednak indeks nie umozliwia dobrego przewidywania odp na pytania uzywane do walidacji zew wnioski sa mniej jednoznaczne. Musimy w takiej sytuacji wybrac jedna z dwoch mozliwosci:indeks nie mierzy dokladnie badanej zmienneij lub pytanie uzyte do walidacji nie mierza adekwatnie owej zmiennej i nie stanowia tym samym wystarczajacego testu dla indeksu)
BUDOWA SKALI- skale zapewniaja wieksy stopien pewnosci uszeregowania od indeksu dzieki uwzglednianiu intensywnosci wskaznikow. DYFERENCJAŁ SEMANTYCZNY-respondenci musza wybrac miedzy dwoma pzeciwnymi postawami stosujac przy tym wyrazenia ok. stopien intensywnosci postawy miedzy przeciwnienstwami. Chrakt go wieksza scialosc i ustrukturyzowanie niż inne formaty pytan kwestionariuszowych. Formaty te przydaja się przy pozyskiwaniu danych zarówno dla celow skalowania jak i indeksowania.
TYPOLOGIA-czyli podsumowac skrzyzowanie dwoch lub wiecej zmiennych tworzac w ten sposób zbior kategorii lub typow-zmienna nominalna. Typologie mogą być skutecznie wykorzystywane jako zmiennej niezalezne lecz wykorzystywanie ich jako zmienne zalezne powoduje trudnosci w interpretacji. Typologia często stanowi najbardziej uzyteczne narzedzie wyjasniania danych.
DOBÓR CELOWY- niekiedy wlasciwe jest dobranie proby na podstawie wlasnej wiedzy o badanej populacji oraz celach badan.
METODA KULI SNIEZNEJ- uwazana przez niektórych za forme doboru przypadkowego. Ta procedura jest wlasciwa gdy trudno jest odszukac czlonkow jakiejs specyficznej populacji. W tej metodzie badacz zbiera dane o kilku czlonkach badanej populacji których da się odszukac a nastepnie prosi te osoby o dostarczenie inf potrzebnych do odszukania innych czlonkow tej populacji ktoprych akurat znaja. Okreslenie „kula sniezna” odnosi się do procesu akumulacji gdyz kazda odszukana osoba podaje inne osoby. Ta metoda jest uzywana do celow przede wszystkim eksploracyjnych.
DOBOR KWOTOWY-wychodzi się od macierzy lub tabeli opisujacej istotne dla badania cechy populacji. Gdy maciez jest już stworzona i dla kazdej kom tabeli ok. zostaly odpowiednie udzialy % należy nastepnie zebrac dane od os majace wszystkie cechy ok. w danej komorce tabeli.potem przypisujemy wszystkim os wage odpowiednia do ich udzialu w calej populacji
DOBOR LOSOWY-wybranie z populacji takiego zestawu elem aby opis tych elem trafnie oddawal obraz calej populacji z ktorej zostaly one dobrane. L.D.P zwieksza prawdopodobienstwo osiagniecia tego celu i dostarcza metod oceny stapnia tego prawdopodobnego sukcesu. Przyczyny dla których się stosuje MDL: procedura ta slozy kontroli swiadomego lub nie swiadomego obciazenia proby nastepujacego ze strony badacza. Badacz dobierajace przypadki na zasadzie intuicji moglby z powodzeniem dobierac je tak by uzasadnialy jego oczekiwania czy hipotezy zwiazane z badaniami.DL zapobiega temu niebezpieczenistwu. Daje on dostep do zasobow rachunku prawdopodobienstwa co stanowi podstawe do oszacowania cech populacji a także do oszacowania dokladnosci prob
DOBORU LOSOWEJ-1każdy element populacji generalnej ma dodatnie, znane prawdopodobieństwo znalezienia się w próbie losowej, 2istnieje możliwość ustalenia prawdopodobieństwa znalezienia się w próbie dla każdego zespołu elementów populacji.
METODY PROBABILISTYCZNE-sa znakomitym sposobem dobierania prob reprezentatywnych z duzych znanych populacji. Metody te sa w stanie zaradzic problemowi swiadomego lub nie swiadomego obciazenia proby. Kluczem do tej metody jes losowanie. Umozliwiaja one dla danej proby oszacowac oczekiwany blad poprzez przewidywanie rozkladu z proby ze wzg na dany parametr który ok. jest w kategoriach poziomow ufnosci i przedzialow ufnosci.
PRÓBA REPREZENTATYWNA - próba, której struktura pod względem badanej cechy nie różni się istotnie od struktury populacji generalnej. P. reprezentatywna daje podstawy do wysuwania prawidłowych wniosków na temat populacji generalnej. Uzyskanie prób reprezentatywnych sprzyja dobór właściwego schematu losowania próby.
OPERAT LOSOWANIA-jest to lista elem z których losuje się probe. Wlasciwie dobrana proba dostarcza inf nadajace się do opisania populacji elem tworzacych operat- nic ponadto. Operat musi być zatem zbiezny z populacja która chcemy badac. OP czyli baza danych zawierająca spis wszystkich osób należących do populacji, z której chcemy dobrać próbę, prawie nigdy nie zawiera wszystkich informacji o tych osobach, a tylko niektóre. Z pewnością jednak w operacie losowania znajdują się dane o płci i wieku. Okazuje się, że jeżeli próba jest reprezentatywna ze względu na wiek i płeć, to zazwyczaj jest także reprezentatywna ze względu na inne cechy społeczno-demograficzne. Rzadko mamy jednak możliwość wyróżniania warstw ze względu na stan rodzinny, poziom wykształcenia, a już na pewno nigdy nie możemy wyróżnić warstw ze względu na fakt używania pewnych kategorii produktu lub ich marek.
SYSTEMATYCZNY- do proby dobierany jest co k-ty elem listy. Aby uniknac wszelkich możliwych obciazen spowodowanych dzialaniem czynnika ludzkiego pierwszy elem powinien być wylosowany.
WARSTWOWY- jest metoda pozwalajaca na zwiekszenie reprezentatywnosci poprzez obnizenie możliwego bledu z proby. Badacz gwarantuje ze w probie znajdzie się odpowiednia liczba elem wylosowanych z homogenicznych podzbiorow tej populacji zamiast zdawac się na losowanie z calej popuacji.
WIELOSTOPNIOWY-wymaga powtarzania dwoch podst krokow: spisywania i losowania. Sporzadza się liste pierwotnych jed losowania i niekiedy dzieli się je na warstwy przed losowaniem.po losowaniu robi się spis elem tych wybranych pierwotnych jed losowania i niekeidy dzieli się je na warstwy. Kolejnym krokiem jest losowanie z owych list wtornych jed losowania itd. Umozliwia on badaczowi prowadzenie badan których w inny sposób nie można byloby zrealizowac.
PROPORCJONALNY-jak wynika z nazwy kazda gr ma szanse znalezienia się w probie proporcjonalna do swojej wielkosci.
NIEPROPORCJONALNY- przede wszystkim można wylosowac nieproporcjonalne proby z subpopulacji w celu zapewnienia wystarczajacej lizby przypadkow do analizy z kazdej z tych subpopulacji.
BADANIE ZALEZNOSCI W EKSPER- mierzy zaleznosci miedzy zjawiskami. istota eksp jest zmierzenie wplywu zmiennej niezaleznej na zmienna zalezna. Z reguly zmienna niezalezna przyjmuje forme bodzca eksperymentalnego który albo wystepuje albo nie. Znaczy to ze jest ona zmienna dychotomiczna przyjmujaca dwie możliwe wartosci: obecna i nieobecna. W tym typowym schemacie eksperymentator porownuje sytuacje w ktorej oddzialuje bodzcem z sytuacja w ktorej brak bodzca. Innymi slowy zmienna niezalezna to przyczyna a zalezna to skutek. Zarówno zmienna zalezna jak i niezalezna które chcemy wykorzystac w eksper musza zostac operacyjnie zdefiniowane. Uzyskanie def operacyjnych może wymagac roznych metod obserwacji. Ekspeyment umożliwia zbieranie danych w warunkach kontrolowanych , co pomaga w ustaleniu istnienia związku przyczynowo-skutkowego między odpowiednimi zmiennymi
realizacja kanonów Milla w badaniach statystycznych 1Zbieżność czasowa: zmienna niezależna wprowadzana jest przed pomiarem zmiennej zależnej (manipulacja eksperymentalna)2Kanon jednego podobieństwa: odpowiednio duża losowo dobrana próba uwzględnia (statystycznie) różne kombinacje potencjalnych zmiennych ubocznych. Możliwość dodatkowej kontroli niektórych zmiennych ubocznych.
Kanon jednej różnicy: stałe warunki badania zapewniają, że jedyną różnicą między grupami eksperymentalnymi jest wartość zmiennej niezależnej.
NAJPROSTRZY SCHEMAT EKRP WG Milla: przeprowadzamy pomiar zmiennej zaleznej (pretest) poddaje się uczestnikow wplywowi bodzca czyli zmiennej niezaleznej i ponownie mierzy się zmienna zalezna(postest)[5 kanonów Milla:1kanon jedynej zgodności2kanon jedynej różnicy3kanon połączonej różnicy i zgodności4kanon zmian towarzyszących5kanon resztek Nie ma metody eksperymentu kiedy nie stosuje się kanonów!!]
ZMIENNA ZALEZNA- jest tym co mierzymy aby ocenić skutki działania zmiennej niezależnej. Zmienna wyjaśniana którą uważamy za skutek,
ZMIENNA NIEZALEZNA- zmienna wyjaśniająca, którą uważamy za skutek, nazywamy tą której wpływ chcemy zbadać, gdy interesuje nas zależność przyczynowa, hipotetyczną przyczynę nazywamy zmienną niezależną, można ustalić jej wartość, manipulować nią. Jest ona niezależna od innych wpływów.
EKSP LABORATORYJNY/ klasyczny-glowna zaleta tego eksp jest izolacja zmiennej eksper i jej wplywu w czasie. A wada jest ich sztucznosc prowadzaca do artefaktow(to zachowania bedace wynikiem samego faktu badania lub tez konkretnie zastosowanej metody). Procesy spol w laboratorium nie koniecznie pojawiaja się w bardziej naturalnym kontekscie spol.
EKSP NATURALNY-czasem natura projektuje i przeprowadza eksp które możemy obserwowac i analizowac poza otoczeniem kontrolowanym
EKSP SYMULOWANY-
EKSP POST-FACTUM- oznacza „po fakcie” kiedy obserwujesz zaleznosc empiryczna miedzy dwiema zmiennymi i nastepnie proponujesz po prostu wyjasnienie dla tej zaleznosci wówczas stawiasz hipoteze post factum. Stworzyles hipoteze laczaca dwie zmienne po tym jak już poznales zaleznosc miedzy nimi
EKSP QUASI- roznia się od „prawdziwych” eksp przede wszystkim brakiem losowego przypisania badanych do gr. Eksperymentalnej i kontrolnej.
EKSP PODWOJNIE SLEPY- ani badani ani eksperymentator majacy kontakt z badanymi nie wiedza która gr jest eksperymentalna a która kontrolna
Typy wywiadów: ustne i pisemne,skategoryzowane i nieskategoryzowane,jawne i ukryte,indywidualne i zbiorowe,panelowe.
Typy ankiet: 1środowiskowe, czyli bezpośrednio rozprowadzane przez ankietera w danym środowisku, np. wśród uczniów klasy, pracowników określonego wydziału itp.2prasowe, tzn. zamieszczone na łamach gazety lub czasopism albo też dołączone do nich;3pocztowe, czyli takie, które badający rozsyła przez pocztę na adres poszczególnych osób wybranych do badań, jak to jest przy badaniach reprezentacyjnych.4Oprócz wymienionych wyzej typów możemy wyróżnić także ankiety: jawne i anonimowe.
Zasady budowy kwestionariusza:1pytania powinny dotyczyć faktów, które respondenci mogą sobie przypomnieć2 pytania zrozumiałe i jasne 3 nie należy wymagać uogólnień w odpowiedzi na pytania4 unikać pytań naprowadzających respondenta na oczekiwane przez organizatora badań odpowiedzi5unikać pytań kłopotliwych dla respondenta6 powinien dotyczyć faktów i opinii7 pytania powinny dotyczyć tylko jednej sprawy8 wszystkie pytania powinny być opatrzone w wariantowo różne odpowiedzi9 pytania powinny być podawane we właściwej kolejności z zasadą przechodzenia od pytań ogólnych do szczegółowych
10 układ, prezentacja graficzna pytań powinny ułatwić odpowiedzi
Reguły tworzenia pytań: 1 Używamy precyzyjnych określeń.2 Stosujemy słownictwo ułatwiające porównanie wyników badania z innymi danymi.3Formułujemy całe zdania, a nie
wyrażenia.4 Unikamy pytań poruszających jednocześnie dwa zagadnienia.5 Unikamy pytań zawierających podwójne przeczenie.6 Nie stosujemy pytań sugerujących odpowiedź.7 Korzystamy z prostych, zrozumiałych dla respondenta słów.
Pytanie metryczkowe - pytania używane min. w ankietach i wywiadach, mające na celu uzyskanie odpowiedzi dotyczących cech społeczno-demograficznych respondenta, np. wiek. Mają za zadanie m.in. ustalić pewne dane niezależne, mające później wpływ na inne dane, np. wykształcenie może mieć wpływ na opinię o systemie podatkowym.
Badanie pilotażowe - stanowi weryfikację naszej wstępnej wiedzy o środowisku, o jego charakterze, zróżnicowaniu, procesach w nim zachodzących. Jest także okazją do sprawdzenia sprawności narzędzi badawczych jakie wybraliśmy i opracowaliśmy dla naszych zamierzeń poznawczych. Badania pilotażowe mają dać nam obraz badanego środowiska w głównych jego zarysach.
błędy strukturalne pytańa) zdobywanie kilku informacji poprzez jedno pytanieb) błędy logiczne (niewyczerpujący charakter skali, nierozłączność skali)c) nieporządne sformułowanie pytania (kafeterii)d) równoległe używanie w jednej odpowiedzi dwóch różnych określeńe) błędy multiplikacji
f) uzywanie wyrazow dajacych wydzwiek spoleczny
KARTA RESPONDENTA- zawiera(pytania) odpowiedzi których jest duzo by respondent mogl wybrac jedna z nich. Nie umieszczemy w niej zwykle „inne” lub „nie wiem” :trudno powiedziec” bo nie uzyskamy odpowiedniej odpowiedzi- wszyscy wybieraja ostatnie.
Instrukcje dla ankietera:Należy zwracać szczególną uwagę na wszystkie polecenia i wyjaśnienia zawarte zarówno w ankiecie, jak i instrukcji, a w szczególności na:filtry - wskazujące czy wywiad z danym respondentem nadal prowadzimy, czy też nie.reguły przejść - polecenia które pytanie należy zadać jako następne w zależności od uzyskanej odpowiedzi.Niepotrzebne zadanie pytania - złamanie reguły przejścia - jest też błędem.polecenia przeczytać lub nie czytać - nie podpowiadać,pokazać karty itp. są istotnym elementem zasad prowadzenia wywiadu. Nie wolno ich zmieniać lub się do nich nie stosować. Szczególnie jest to ważne w przypadku konieczności uzyskania tzw. odpowiedzi spontanicznych - podanych przez respondenta, bez pomocy i sugerowania ankietera.zasady logiczności, zgodności/ spójności odpowiedzi - trudne, ale konieczne panowanie nad przebiegiem wywiadu, polegające na sprawdzaniu jaką uzyskano w poprzednich pytaniach odpowiedź i w związku z nią odpowiednio zadano kolejne pytanie. Zawsze po zakończeniu wywiadu ankieter powinien skontrolować na bieżącoczy, któreś z pytań nie zostało niepotrzebnie zadane lub co gorsza zostało pominięte albo dotyczyło odpowiedzi respondenta nie na temat.polecenie wyboru jednego kodu czy też możliwość jednej odpowiedzi oznacza tylko i wyłącznie taki jeden wybór. Tego nie da się poprawić - utrata informacji !pytania otwarte wymagające słuchania i dokładnego zapisu konkretnej, a nie lakonicznej, pozorowanej odpowiedzi. Jest to zadanie przeszkolonego ankietera, aby nie sugerując, nie podpowiadając potrafił uzyskać od respondenta jak najwięcej informacji dotyczącej wyłącznie danego pytania. Przy tych pytaniach otwartych należy „przyłożyć” się do uzyskania odpowiedzi, dokładnie dopytywać ! Nie może być braku zapisu odpowiedzi.wszelkie podliczenia, sumowania liczb lub procentów muszą odpowiednio się zgadzać - to sprawdzenie należy do ankietera ! Błąd powoduje utratę informacji !rotacje - miejsce, od którego rozpoczyna się czytanie jest istotnym zabiegiem i musi być przestrzegane, jak i rankingi - ustawianie w kolejności wyboru, bez powtórzeń wybranych już liczb/ miejsc.system zapisu musi być zawsze czytelny w przypadku tekstu i dokładny w przypadku zakreślania kodu odpowiedzi - oczywiście tylko kółkiem lub znakiem wskazanym w instrukcji.dopisywać do ankiety można ewentualnie tylko w przypadkach odpowiedzi trudnych do zakwalifikowania,Nie można przekreślać pytań, dopisywać dowolnie kafeterii
w pytaniach zamkniętych , a w pytaniach otwartych - „jak wyżej”,Nie wolno zastawiać „pustych” pytań bez wyjaśnienia braku odpowiedzi obowiązkiem każdego ankietera jest dokładne wypełnienie „karty realizacji badań” - KRB. Karty te z adresem każdego respondenta/ firmy oraz podliczonymi powodami niezrealizowania wywiadu należy odesłać do firmy. Są one podstawą do prowadzenia losowej kontroli, jak i stanowią materiał potrzebny do wyszukiwania konkretnego respondenta.