Wiedeński System Testów (VTS) - wiodący na świecie komputerowy system diagnostyki psychologicznej
Rozwijany od 1978
od 1987 dostępny na komputerach osobistych (PC)
69 testów w 20 językach - w tym 38 po polsku
CORSI - Test Rozpiętości Pamięci
Test został opracowany przez Dietera Schellinga
(Schelling, Hättig, 1993)
Jest to narzędzi służące do pomiaru rozpiętości pamięci krótkotrwałej wizualno - przestrzennej oraz uczenia się wizualno - przestrzennego
Pamięć krótkotrwała obejmuje oprócz podsystemu werbalnego podsystem wizualno - przestrzenny
Uszkodzenie mózgu może powodować osłabienie funkcji każdego z podsystemów z osobna, co potwierdza daleko idącą niezależność obu podsystemów
Block Tapping Test dla blokowej rozpiętości pamięci (UBS) sprawdza graniczną pojemność podsystemu wizualno - przestrzennego w ramach pamięci krótkotrwałej. Podstawę teoretyczną stanowi koncepcja pamięci roboczej A. Baddeleys'a (1990)
Block Tapping Test dla blokowej rozpiętości pamięci supra (SBS) wykracza poza kontrolę pamięci krótkotrwałej. Stosowane są sekwencje
o długościach wykraczających poza wizualną rozpiętość spostrzegania,
a więc sekwencje wymagające procesu uczenia się. Osoba badana nie wie, że w ciągu prezentowanych sekwencji znajduje się taka, która często się powtarza - w ten sposób dochodzi do procesu ukrytego uczenia się. Zarejestrowana zostaje liczba powtórzeń, po których osoba badana prawidłowo powtarza sekwencję.
Test ten został zaprojektowany w kontekście badań nad funkcją prawego płata skroniowego
Przeznaczony dla osób od 6 roku życia
Czas badania 10 min.
Sposób odpowiedzi - Pióro świetlne
RT - Test Reakcji
RT (Reaction Test) jest narzędziem opracowanym przez Gernota Schuhfrieda i Jörga Prielara (2001)
Zastosowanie poszczególnych modułów test ten pozwala na:
Pomiar czasu reakcji (odrębnie określany jest czas reakcji
i czas motoryczny) na proste i złożone bodźce świetlne
i dźwiękowe
Pomiar zaburzeń uwagi
Określenie wahania stanu gotowości - w teście mierzony jest stopień wzrostu aktywności lub pobudzenia spowodowany prezentacją bodźca, co wyraża się skróceniem czasu reakcji w zadaniach z sygnałem ostrzegawczym, czego dowodzą badania EEG
Interpretacja wartości czasu reakcji odwołuje się do modelu Strenberga (1969), według którego porównanie aktualnie prezentowanego bodźca z listą wzorców przechowywanych w pamięci operacyjnej zachodzi w ściśle określonej kolejności
W nowszym modelu - znanym jako PDP (Parallel Distrubuted Processing - Model Równoczesności Procesów) - zakłada się nie tylko sekwencyjny, ale także równoległy przebieg procesów uczenia się, działania i wybiórczości uwagi. Pozwala to zatem na szerszą interpretację wartości czasu reakcji jako miary tych procesów
Dostępnych jest 10 standardowych form testu różniących się modalnością uzytych bodźców, kombinacją bodźców oraz ich wymagalnością
Czas badania 5-10 min.
Sposób odpowiedzi - Panel
DT - Test Decyzji
Procedura została zaprojektowana do pomiaru tolerancji na stres, do badania złożonej reakcji na długotrwałe obciążenie szybko zmieniającymi się, następujące po sobie bodźcami oraz do wykrywania osłabienia uwagi.
Metoda wykorzystywana w różnych badaniach zdolności
i umiejętności, a także w psychologii sportu, farmakologii psychologii oraz psychologii ruchu drogowego
Pomiar za pomocą Testu Decyzji koncentruje się na "tolerancji na stres reaktywny" i szybkości oraz stałości czasu reakcji
Jako poznawczy pojedynczy akt działania wymagany jest wybór kolorów i dźwięków oraz pojęciowe powiązanie ze sobą odpowiednich cech bodźców, a także elementów kontrolnych.
Dzięki instrukcji, a także w czasie rozwiązywania testu, badany uczy się wyboru cech spełniających odpowiednie kryteria i selekcji odpowiednich reakcji.
Test wymaga ciągłych i krótkotrwałych reakcji na szybko zmieniające się bodźce, co jest, jak pokazuje doświadczenie, bardzo stresogenne.
W zależności od rodzaju bodźców mierzymy następujące zmienne:
Mediana czasu reakcji
Ilość poprawnych, niepoprawnych i pominiętych reakcji (mieszczących się w czasie i opóźnionych)
Ilość bodźców
Pomiar rzetelności (metodą wewnętrznej zgodności) dał zadowalające wyniki. Współczynnik rzetelności wynosi r=0.99 dla zmiennych: mediana czasu reakcji, ilość bodźców, poprawne reakcje, niepoprawne reakcje, reakcje pominięte.
Dostępnych jest 7 standardowych form testu oraz kilka form zdefiniowanych do celów klinicznych
Czas badania 6-10 min.
Sposób odpowiedzi - Panel, pedały, słuchawki
DTKI - Test Decyzji dla Dzieci
Wiek 6-14 lat
Dostępna jest 1 forma standardowa
Czas badania 6-8 min.
Sposób odpowiedzi - Panel, pedały, słuchawki
COG - Test uwagi
Autorami testu COG są Mechael Wagner i Tomas Karner (1999)
Test ten służy do pomiaru procesów uwagi
Założenia teoretyczne opierają się na teorii Accumulator Vickersa (1970)
Według tego modelu przetwarzanie informacji zależy od kolejnych tzw. aktów uwagi
W trakcie scaningu (przeszukiwania) strumienia informacji docierających do człowieka, czyli tzw. rozkład momentów fiksacji uwagi, następuje wyodrębnienie informacji istotnych dla systemu. Wszystkie informacje są
w sposób ciągły oceniane przez tzw. Inspekcje. Proces ten trwa tak długo, aż zostanie osiągnięty optymalny dla danego człowieka poziom, tzw. stopień uwagi. Dopiero wówczas dochodzi do kodowania informacji
Model gromadzenia informacji Vicersa jest stosowany głównie w sytuacjach wymagających stwierdzenia obecności bodźców spełniających określone warunki bądź ich braku
Test COG stosowany jest w psychologii klinicznej i pracy do pomiaru selektywnej funkcji uwagi
Czas badania 7-15 min.
Sposób odpowiedzi - Panel
SIGNAL - Test Wykrywania Sygnału
Test używany jest w psychologii stosowanej i klinicznej, w badaniach dzieci i dorosłych, do pomiaru zdolności wizualnego odróżniania i diagnozowania stronności spostrzegania - osłabionej zdolności spostrzegania w jednej połowie pola percepcji (np. w celu diagnozy w jakich warunkach i u kogo zachodzi przeoczenie sygnału)
Podstawą testu jest Teoria wykrywania sygnału, stworzona przez Greena
i Swetsa (1966), która opisuje spostrzeganie słabych sygnałów pośród ciągle zmieniającego się tła/otoczenia ("szum tła")
Teoria ta nie ogranicza się do wizualnego różnicowania specyficznych typów sygnałów na progu wrażliwości, ale dotyczy kwestii warunków,
w których występowanie słabego sygnału jest ciągle jeszcze wykrywalne, pomimo szumu tła
Istnieje tutaj bliski związek ze statystyczną teorią decyzji, jako że reakcja "sygnał obecny" albo "brak sygnału" jest tłumaczona tutaj nie jako uzależniona w dużym stopniu od wrażliwości na różnice, ale raczej jako pewna decyzja, która musi zostać podjęta, jako wybór pomiędzy dwoma alternatywnymi możliwościami, z różnym prawdopodobieństwem.
Test używany jest w psychologii stosowanej i klinicznej, w badaniach dzieci i dorosłych, do pomiaru zdolności wizualnego odróżniania i diagnozowania stronności spostrzegania - osłabionej zdolności spostrzegania w jednej połowie pola percepcji (np. w celu diagnozy w jakich warunkach i u kogo zachodzi przeoczenie sygnału)
Podstawą testu jest Teoria wykrywania sygnału, stworzona przez Greena
i Swetsa (1966), która opisuje spostrzeganie słabych sygnałów pośród ciągle zmieniającego się tła/otoczenia ("szum tła")
Teoria ta nie ogranicza się do wizualnego różnicowania specyficznych typów sygnałów na progu wrażliwości, ale dotyczy kwestii warunków,
w których występowanie słabego sygnału jest ciągle jeszcze wykrywalne, pomimo szumu tła
Istnieje tutaj bliski związek ze statystyczną teorią decyzji, jako że reakcja "sygnał obecny" albo "brak sygnału" jest tłumaczona tutaj nie jako uzależniona w dużym stopniu od wrażliwości na różnice, ale raczej jako pewna decyzja, która musi zostać podjęta, jako wybór pomiędzy dwoma alternatywnymi możliwościami, z różnym prawdopodobieństwem.
Ocenie podlegają główne zmienne : ilość trafnych reakcji i reakcji opóźnionych jako pomiar rzetelności procesu wykrywania sygnału oraz mediana czasu detekcji sygnału jako pomiar szybkości procesu detekcji
Tabela wyników zawiera ilość błędnych reakcji oraz ilość nie wykrytych (przeoczonych) sygnałów krytycznych. Wyniki prezentowane są niezależnie dla dwóch (lewej i prawej) połówek ekranu oraz dla czterech ćwiartek ekranu. Pozwala to zbadać preferencje lub występowanie osłabienia postrzegania określonych części pola widzenia
Ocena dla poszczególnych ćwiartek pozwala oszacować wyniki graniczne, wyznaczające zakres normalnego postrzegania.
Dostępne są 4 standardowe formy testu
Czas badania 14-20 min.
Sposób odpowiedzi - Panel
DAUF - Test Ciągłości Uwagi
Dla badania zdolności do utrzymywania ciągłości uwagi ważny jest fakt, że w sytuacji, gdy bodziec jest często powtarzany, w miarę upływu czasu coraz trudniejsze staje się ciągłe skupienie na nim uwagi
W przeciwieństwie do czujności, uwaga ciągła jest definiowana jako proces bezustannego aktualizowania w pamięci bodźców stale obecnych w polu obserwacji lub często powtarzających się
W badaniu czujności wymaga się natomiast reagowania na bodźce, które pojawiają się rzadko zarówno w czasie i przestrzeni. Pomiar uwagi ciągłej uwzględnia przede wszystkim aspekt "zdolności do wykonywania względnie gotowość do wykonania", który jest w znacznej mierze niezależny od inteligencji
Dostępne zmienne znormalizowane:
Liczba poprawnych,
Liczba niepoprawnych,
Średni czas poprawnych (s),
Średni czas poprawnych (na jedną część),
Średni czas niepoprawnych (na jedną część),
Odchylenie standardowe (na jedną część),
Odchylenie standardowe niepoprawnych (na jedną część).
Miarami poprawności wykonania testu są liczby poprawnych
i niepoprawnych reakcji. Mała liczba poprawnych reakcji lub częste reakcje błędne wskazują na obniżenie zdolności koncentracji, niską motywację lub niezdolność do ogarnięcia całego prezentowanego wzoru.
Aby określić zmiany zachodzące podczas wykonywania testu, należy obliczać średnie wartości i odchylenie standardowe pomiarów
w poszczególnych jego częściach.
Badanie osób od 15 roku życia
Dostępne są 3 formy testu
2 formy kliniczne przeznaczone dla osób
z podejrzeniem zaburzeń uwagi
1 forma ogólna
Czas badania 20-35 min.
Sposób odpowiedzi - Panel
VIGIL - Test Czujności
Test czujności znajduje zastosowanie w badaniu zdolności do utrzymywania uwagi, rozumianego jako "nieustanne czuwanie w sytuacjach, w których obserwowane zjawiska występują rzadko". Test ten również może być wykorzystywany w psychologii klinicznej, ułatwiając proces diagnostyczny i (lub) monitorowanie leczenia.
Obniżanie się czujności (pogorszenie sprawności) w czasie przeprowadzania testu można wyjaśnić obniżeniem poziomu pobudzenia osoby badanej, czemu towarzyszy opóźnienie reakcji (wydłużenie okresu latencji reakcji). Zgodnie z neurofizjologiczną teorią aktywacji, dzieje się tak dlatego, że obniża się aktywność układu siatkowatego i kora mózgowa jest niewystarczająco pobudzona, nie otrzymuje "budzących" ją bodźców, co powoduje uczucie psychicznego zmęczenia i obniżenie sprawności działania. Podobne wyjaśnienie daje teoria dezaktywacji: w sytuacji słabej stymulacji (brak nowych lub znaczących bodźców) obniża się aktywność układu siatkowatego. Powoduje to obniżenie czujności, a w konsekwencji "przegapianie" sygnałów podczas biernej obserwacji. W tym kontekście pojawiło się określenie "przeciążenie brakiem bodźców".
Dostępne są następujące zmienne:
"wzrost/spadek liczby poprawnych reakcji" (%/godz);
"wzrost/spadek czasy reakcji" (s/godz);
miary "dokładności" obliczane z funkcji regresji jako wskaźnik zmian czujności w czasie wykonywania testu.
Ponadto podawana jest łączna liczba reakcji poprawnych, łączna liczba reakcji błędnych, średnie wartości czasów reakcji (wartości znormalizowane)
Przedstawiony jest także raport postępów testu oraz szczegółowy protokół poszczególnych części testu, wyjaśniający i ułatwiający interpretację wyników.
W zależności od formy testu i próby porównawczej wyznaczony wskaźnik rzetelności metodą split-half (odd-even) wynosi:
dla liczby reakcji poprawnych: od .77 do .84
dla wartości średniej czasu reakcji: .97
Czas badania 30-35 min.
Sposób odpowiedzi - Panel