EPOKI HISTORYCZNE

2012

2 IV 2005

1 V 2004

2003

11 IX 2001

1999

1997

1993

1991

1990

1989

1986

1983

1981-1983

1980

1979-1989

16 X 1978

1970

1969

1968

1964-1975

1962

1961

1959

1957

1956

1953

1952

1951

1950

1950-1953

1949

1947

1946

1945

1944

1943

1942-1943

1941

1939

1938

1935

1933

1929

1926

1922

1921

1920

1919

1918-1919

1918

1917

1916

1914

1907

1904

1897

1895

1892

1882

1871

1870-1871

1864

1863-1864

1848-1849

1830-1831

1815

1814-1815

1813

1812

1805

1799

1797

1795

1794

1793

1792

1791

1789

1788-1792

1783

1776

1773

1772

1768- 1772

1717

1700-1721

1683

1655-1660

1649

1648- 1654

1618-1648

1605

1604-1606, 1607

1696

1573

1572

1569

1555

1525

1519-1521

1517

1505

1498

1493

1492

1454-1466

1453

1450

1414-1418

1413

1410

1385

1374

1370

1364

1348-1350

1337-1453

1320

1308

1302

1296

1291

1241

1226

1215

1204

1138

1122

1096-1099

1095

1077

1066

1054

1025

1000

997

988

987

966

965

962

843

800

754

751

732

622

496

476

451

410

406

395

381

325

313

284-305

212

79

64

43 n.e.

0

27 p.n.e.

31 p.n.e.

44 p.n.e.

48 p.n.e.

58-51 p.n.e.

60 p.n.e.

73-71 p.n.e.

146 p.n.e.

149-146

202 p.n.e.

216 p.n.e.

218-201 p.n.e.

241 p.n.e.

264-241 p.n.e.

264 p.n.e.

281-272 p.n.e.

321-301 p.n.e.

323- 30 p.n.e.

323 p.n.e.

331 p.n.e.

333 p.n.e.

334 p.n.e.

338 p.n.e.

431-404 p.n.e.

461-429 p.n.e.

479 p.n.e.

480 p.n.e.

490 p.n.e.

508/ 507 p.n.e.

509 p.n.e.

594 p.n.e.

621 p.n.e.

753 p.n.e.

VIII- VI w.p.n.e.

XII- VIII w.p.n.e.

XI/ X w.p.n.e.

XII w.p.n.e.

XVI- XII w.p.n.e.

XVIII w.p.n.e.

3- 2 tys. p.n.e.

ok. 2,5 tys. p.n.e.

ok. 3 tys.- 500 p.n.e.

IV tys. p.n.e.

ok. 9 tys.- 3 tys. p.n.e.

ok. 9 tys. p.n.e.

11- 7 tys.

ok. 45 tys. lat temu

130-60 tys.

2,5 mln- 11 tys.

ok. 5 mln

ok. 4,5 mld

ok. 15 mld

EURO w Polsce i na Ukrainie ???

śmierć papieża- Polaka Jana Pawła II

Polska członkiem UE

obalenie reżimu Saddama Husaina w Iraku

zamach Al.- Kaidy ( Osama bin Laden) na wieże WTC w Nowym Yorku

Polska członkiem NATO

uchwalenie konstytucji w Polsce

wejście w życie Traktatu z Maastricht ( z 1992) EWG zastępuje UE

rozpad ZSRR ( WNP), upadek apartheidu w RPA, „pustynna burza”- atak nas Irak, rozwiązanie RWPG i Układu Warszawskiego, początek wojny w byłej Jugosławii

Lech Wałęsa prezydentem, zjednoczenie Niemiec

Jesień Narodów ( Ludów)- upadek „żelaznej kurtyny”, upadek „muru berlińskiego”; demokratyzacja byłych krajów satelickich ZSRR- rozmowy „okrągłego stołu”, wybory do „sejmu kontraktowego”, „aksamitna rewolucja w Czechosłowacji ( Vaclav Havel), masakra studentów na placu Tiananmen ( Chiny)

katastrofa w elektrowni w Czarnobylu

Lech Wałęsa otrzymuje Nagrodę Nobla

stan wojenny w Polsce

strajk w Stoczni Gdańskiej- „porozumienia sierpniowe”, powstanie NSZZ Solidarność

interwencja radziecka w Afganistanie

kardynał Karol Wojtyła papieżem

wydarzenia grudniowe na Wybrzeżu- Edward Gierek I sekretarzem

Neil Armstrong na Księżycu

wydarzenia marcowe w Polsce, praska wiosna w Czechosłowacji

interwencja USA w Wietnamie

kryzys kubański

Jurij Gagarin w kosmosie, II kryzys berliński ( budowa muru)

rewolucja na Kubie- reżim Fidela Castro

traktaty rzymskie- powstanie EWG

wydarzenia czerwcowe w Poznaniu, rewolucja na Węgrzech, „polski październik- Władysław Gomułka

śmierć Józefa Stalina

konstytucja PRL

traktat paryski- powstanie EWWiS

plan Roberta Schumana- początek integracji Europy

wojna koreańska

powstanie NATO, podział Niemiec ( RFN i NRD), Rada Europy, powstanie Chińskiej Republiki Ludowej ( Mao Zedong), RWPG

„zimna wojna”, doktryna Trumana, niepodległość Indii, wybory w Polsce

referendum 3 x TAK w Polsce

zakończenie II wojny światowej, „proces szesnastu”, ONZ, proces norymberski, konferencje w Jałcie ( ład jałtański) i Poczdamie

bomby atomowe na Hiroszimę i Nagasaki,

Początek II wojny światowej

Zakończenie I wojny światowej

Wybuch Wielkiej Rewolucji Burżuazyjnej we Francji

Wystąpienie Marcina Lutra ( 95 tez w Wittemberdze)- reformacja

Odkrycie Nowego Świata ( Ameryki) przez Krzysztofa Kolumba

Upadek Bizancjum ( cesarstwa wschodniorzymskiego)- Turcy osmańscy

Wynalazek druku przez Jana Gutenberga

hidżra Mahometa - ucieczka z Mekki do Medyny

narodziny Jezusa Chrystusa

upadek cesarstwa zachodniorzymskiego ( Germanie- Odoaker pozbawił władzy Romulusa Augustulusa)

pismo ( klinowe- Sumerowie- Mezopotamia; hieroglify- Egipt)

Homo sapiens sapiens ( człowiek z Cro-Magnon)

homonidy- małpy człekokształtne ( driopiteki)

PREHISTOR

IA

STAROŻYTNOŚĆ

N

O

W

O

Ż

Y

T

N

O

Ś

Ć

W

S

P

Ó

Ł

C

Z

E

S

N

O

Ś

Ć

22 VII - utworzenie PKWN, 1 VIII- 2 VIII- Powstanie Warszawskie,

19 IV- 16 V 1943- powstanie w getcie warszawskim, 13 IV - odkrycie grobów oficerów polskich w Katyniu

bitwa pod Stalingradem ( „kocioł stalingradzki”- przełom w II wojnie światowej

22 VI - plan Barbarossa- atak III Rzeszy na ZSRR, 7 XII- atak japoński na amerykańską bazę w Pearl Harbor

1 IX- 2 -5 X- agresja III Rzeszy na Polskę, kampania wrześniowa; pakt Ribbentrop- Mołotow

konferencja w Monachium, „anschluss Austrii”,

konstytucja kwietniowa, śmierć Marszałka Józefa Piłsudskiego

Adolf Hitler kanclerzem Niemiec

24 X- „czarny czwartek”- wielki krach na Wall Street, kryzys gospodarczy

zamach majowy w Polsce- władza sanacji - Marszałek Piłsudski

„marsz czarnych koszul na Rzym- Benito Mussolini dyktatorem

III powstanie śląski, konstytucja marcowa, pokój ryski z Rosją

Wojna polsko-bolszewicka, bitwa warszawska- Cud nad Wisłą

Traktat wersalski

Powstanie wielkopolskie

Zakończenie I wojny światowej, odrodzenie Polski, Piłsudski Tymczasowym Naczelnikiem państwa

Rewolucje w Rosji- lutowa i październikowa- obalenie caratu; Somma

Bitwa pod Verdun

Zamach na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda- początek I w.ś. , Marna

Ententa - trójporozumienie ( Wielka Brytania, Francja, Rosja)

Entente cordiale- „serdeczne porozumienie”- Francja- Wielka Brytania

Powstanie endecji ( Roman Dmowski)

Powstanie SL ( od 1903- PSL)- Wincenty Witos

Powstanie PPS ( Józef Piłsudski)

Trójprzymierze ( Austro-Węgry, Niemcy, Włochy)

Zjednoczenie Niemiec i Włoch, Komuna Paryska

Wojna prusko-francuska

Uwłaszczenie chłopów w zaborze rosyjskim

Powstanie styczniowe

Wiosna Ludów ( powstanie na Węgrzech)

Powstanie listopadowe

100 dni Napoleona, Waterloo

kongres wiedeński ( Tańczący kongres)

bitwa narodów pod Lipskiem

wyprawa Wielkiej Armii Napoleona na Rosję

bitwa trzech cesarzy pod Austerlitz

zamach 18 brumaire`a- władzę przejmuje Napoleon

Legiony Polskie we Włoszech- Mazurek Dąbrowskiego

III rozbiór Polski

Przewrót 9 thermidora- obalenie dyktatury jakobinów- Robesspierre`a

Insurekcja ( powstanie) kościuszkowskie

II rozbiór Polski, egzekucja Ludwika XVI władcy Francji

Konfederacja Targowicka- obalenie Konstytucji 3 maja

Uchwalenie Konstytucji 3 maja

Zburzenie Bastylii ( 27 VII), początek Wielkiej Rewolucji Francuskiej

Sejm Wielki ( Czteroletni)

Konstytucja USA

Deklaracja Niepodległości USA ( 4 VII)

W

S

P

Ó

Ł

C

Z

E

S

N

O

Ś

Ć

Utworzenie KEN

I rozbiór Polski

Konfederacja barska

Sejm niemy

Wojna Północna

Odsiecz wiedeńska- Jan III Sobieski

Potop szwedzki

Rewolucja angielska- ścięcia Karola I

Powstanie kozackie ( Bohdana Chmielnickiego)

Wojna 30-letnia

Zwycięstwo nad Szwedami pod Kircholmem

Dymitriady w państwie moskiewskim

Unia brzeska- unici

Konfederacja warszawska, I wolna elekcja

Noc św. Bartłomieja- rzeź hugenotów

Unia polsko-litewska- unia lubelska

Pokój augsburski w Niemczech ( Cuius regio eius religio”)

Hołd pruski- sekularyzacja Zakonu Krzyżackiego

Wyprawa Ferdynanda Magellana dookoła świata

Wystąpienie Marcina Lutra- 95 tez- początek reformacji

Konstytucja Nihil novi

Vasco da Gamma- droga Indii

Polski parlament dwuizbowy

Odkrycie Ameryki - Krzysztof Kolumb

Wojna 13-letnia z Zakonem Krzyżackim

Upadek Konstantynopola, koniec cesarstwa bizantyjskiego ( Turcy osmańscy)

Wynalazek druku - Jan Gutenberg

Sobór w Konstancji- spalenie Jana Husa

Unia polsko-litewska w Horodle

Bitwa pod Grunwaldem z Krzyżakami

Unia polsko- litewska w Krewie

Przywilej koszycki

Umiera Kazimierz Wielki, koniec dynastii Piastów na tronie polskim

Powstaje Uniwersytet Jagielloński ( Kraków)

Epidemia dżumy- „czarna śmierć”

Wojna stuletnia między Francją i Anglią

Władysław Łokietek królem Polski

Krzyżacy zajmują Pomorze Gdańskie

Filip IV Piękny zwołuje Stany Generalne ( Francja)

Przemysł II królem Polski

Upadek Akki- koniec krucjat

Najazd Tatarów na Polkę- bitwa pod Legnicą- śmierć Henryka Pobożnego

Konrad Mazowiecki sprowadza Krzyżaków do Polski

Wielka Karta Swobód- Jan bez Ziemi ( Anglia)

IV krucjata- zdobycie Konstantynopola

Testament Bolesława Krzywoustego - podział Polski na dzielnice

Konkordat w Wormacji- koniec sporu o inwestyturę

I krucjata, zdobycie Jerozolimy

NOWOŻYTNOŚĆ

Ś

R

E

D

N

I

O

W

I

E

C

Z

E

Synod w Clermont- papież Urban II wzywa do krucjat

Apogeum sporu o inwestyturę- Canossa- cesarz Henryk IV upokarza się przed papieżem Grzegorzem VII

Wilhelm Zdobywca ( Normanowie) podbija Anglię ( Hastings)

Schizma w Kościele: podział na katolicyzm i prawosławie

Bolesław Krzywousty królem Polski ( także umiera)

Zjazd gnieźnieński- do grobu św. Wojciecha przybywa cesarz Otton III

Misja i śmierć bp Wojciecha w Prusach

Chrzest Rusi- Włodzimierz Wielki

Hugo Kapet władcą Francji

Chrzest Polski

Małżeństwo Mieszka I z ks. Czeską Dobrawą

Koronacja cesarska Ottona I

Traktat w Verdun- podział monarchii Karola Wielkiego

Koronacja cesarska Karola Wielkiego

Utworzenie Państwa Kościelnego

Pepin Krótki ( Mały) władcą Franków

Karol Młot zwycięża Arabów pod Poitiers

Hidżra- początek ery muzułmańskiej- ucieczka Proroka Mahometa z Mekki do Medyny

Chrzest Franków- Chlodwig

Upadek imperium zachodniorzymskiego pod naporem plemion germańskich

Najazd Hunów pod wodzą Atylli- klęska Hunów na Polach Katalaunijskich

Wizygoci łupią Rzym

Germanie wkraczają w granice imperium rzymskiego - Wędrówka Ludów

Podział imperium ( Teodozjusz Wielki): zachodnio i wschodniorzymska

Chrześcijaństwo religią panującą - Teodozjusz

Sobór w Nicei

Edykt mediolański- równouprawnienie chrześcijan

Rządy Dioklecjana- wprowadzenie systemu dominatu

Edykt Karakalli - obywatelstwo rzymskie dla wszystkich wolnych

Wybuch Wezuwiusza - Pompeje

Pożar Rzymu- Neron

Podbój Brytanii przez Klaudiusza

Życie Jezusa Chrystusa datuje się na okres 8-4 p.n.e.- 30-33 n.e.

Początek cesarstwa rzymskiego ( pryncypat)- Oktawian August

Bitwa pod Akcjum- Marek Antoniu i Kleopatra przygrywają z Oktawianem Augustem

Śmierć Gajusz Juliusza Cezara- tzw. „idy marcowe”

Bitwa pod Farsalos- Cezar pokonuje Gnejusza Pompejusza

Podbój Galii przez Cezara

I triumwirat: Gajusz Juliusz Cezar, Gnejusz Pompejusz, Marek Krassus

Powstanie niewolników- Spartakus

Grecja prowincją Rzymu

III wojna punicka

Klęska Hannibala pod Zamą

Klęska Rzymian pod Kannami

II wojna punicka

Rzymianie zdobywają Sycylię

I wojna punicka

Ś

R

E

D

N

I

O

W

I

E

C

Z

E

Zdobycie przez Rzymian etruskiego miasta Volsinii- zakończenie podboju Italii

Wojna Rzymu z Tarentem ( 297- Askulum- „pyrrusowe zwycięstwo”)

Wojny diadochów- podział imperium Aleksandra Wielkiego

Epoka hellenistyczna

Śmierć Aleksandra Wielkiego

Zwycięstwo Aleksandra pod Gaugamelą

Zwycięstwo Aleksandra pod Issos

Zwycięstwo Aleksandra nad Granikiem

Zwycięstwo pod Cheroneą Macedończyków nad Grekami ( Filip II)

Wojna peloponeska między Atenami i Spartą

Rządy stratega Peryklesa w Atenach- złoty okres Aten

Zwycięstwo Greków pod Platejami nad Persami

Zwycięstwo floty greckiej nad perską pod Salaminą; bitwa pod Termopilami ( Leonidas)

Wyprawa króla królów Dariusza do Grecji, klęska pod Maratonem

Reformy Klejstenesa w Atenach

Rzym republiką- wygnanie Tarkwiniusza Pysznego

Reformy Solona w Atenach- tzw. „strząśnienie długów”

Prawa Drakona w Atenach

Założenie Rzymu ( obecnie badania świadczą o pochodzeniu miasta z X w. p.n.e. )

Okres wielkiej kolonizacji greckiej

Okres wieków ciemnych w Grecji

Potęga Izraela- panowanie Dawida i Salomona

Żydzi pod wodzą Mojżesza opuszczają Egipt ; epoka żelaza

Epoka mykeńska ( Agememnon)- Troja

Kodeks Hammurabiego- władcy Babilonii

Plemiona Achajów, Jonów i Dorów w Grecji

Piramida Cheopsa w Egipcie

Epoka brązu

Cywilizacja Sumerów ( pismo klinowe), zjednoczenie Egiptu ( hieroglify)

Epoka neolitu ( młodsza epoka kamienia)

Rewolucja neolityczna : tryb wędrowny- tryb osiadły, hodowla, uprawa

Mezolit ( środkowa epoka kamienia)

Homo sapiens sapiens zasiedla Europę

Homo sapiens sapiens - człowiek właściwy- człowiek z Cro-Magnon

Paleolit ( starsza epoka kamienia)

Australopiteki

Powstanie układu słonecznego

Wielki Wybuch

Opracował Michał Motała

S

T

A

R

O

Ż

Y

T

N

O

Ś

Ć

---