Zespół Szkolno-Przedszkolny im. Jana Pawła II w Lidzbarku Warmińskim

Klasa: V a

Data: 20. 09. 2010 r.

Student: Magdalena Wierzbicka

Nauczyciel: mgr Wioletta Grudzińska

Metodyk: dr Renata Makarewicz

TEMAT: „Więc chodź, pomaluj mój świat”. Malujemy obrazy poetyckie.

1. Cele lekcji:

1. Poziom wiadomości:

• uczeń wie, kim był Vincent van Gogh,

• uczeń wie, czym jest obraz poetycki,

• uczeń zna kilka związków frazeologicznych związanych z wyrazem „słońce”.

1. Poziom umiejętności:

• uczeń potrafi wyodrębnić obrazy poetyckie,

• uczeń potrafi odnaleźć w tekście przenośnie,

• uczeń potrafi porównać obraz z wierszem,

• uczeń potrafi opisać obraz i jego kolorystykę.

1. Poziom postaw:

• uczeń doznaje uczuć estetycznych oraz świadomie obcuje ze sztuką,

• uczeń wyraża swoje uczucia.

1. Metody nauczania:

• pogadanka heurystyczna,

• metoda oglądowa

• praca z tekstem

1. Formy pracy:

• zbiorowa,

• indywidualna.

1. Środki dydaktyczne:

• Plansza z obrazem van Gogha „Słoneczniki”.

• Wiersz „Dwa słońca” J. Ratajczaka.

1. Literatura:

1. Merytoryczna:

- J. Ratajczak, Dwa słońca, [w:] Język polski „Między nami” Podręcznik dla klasy piątej szkoły podstawowej., wyd. Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 2010, str. 16-19.

2. Metodyczna:

• S. Bortnowski, Jak uczyć poezji?, wyd. Brictius, Warszawa 1991.

Etapy budowy lekcji	Czynności nauczyciela	Czynności uczniów	Uwagi
Część wstępna	Wita się z uczniami. Sprawdza listę obecności. Prosi jednego z uczniów o zapisanie tematu lekcji na tablicy.	Witają się z nauczycielem. Chętny zapisuje na tablicy temat lekcji.
Część właściwa	Prosi uczniów o przypomnienie sobie znanych im związków frazeologicznych związanych z wyrazem słońce. Prosi uczniów o wyjaśnienie pojęcia związek frazeologiczny własnymi słowami. Prosi o wymyślenie oraz zapisanie po jednym zdaniu z każdym z wymienionych związków frazeolo- gicznych. Prosi kilka osób o przeczytanie zdań, które napisały. Prosi o otworzenie podręcznika na str.16. Prosi uczniów o głośne przeczytanie wiersza. Czyta jeszcze raz wiersz. Zadaje pytania do wiersza: 1. jakie znacie typy wierszy i do którego z nich należy ten wiersz? 2. jakie rymy możemy w tym utworze odnaleźć? 3. jakie rysunki moglibyście narysować, by zobrazować każdą ze strof? Mówi, że rysunki, które dzieci chciałyby narysować do każdej strofy, to ich wyobrażenie o treści wiersza, a więc obrazy poetyckie. Takie obrazy poeci tworzą słowami przy pomocy przenośni, epitetów lub porównań. Prosi o przypomnienie czym są poszczególne z wymienionych środków poetyckich. Prosi o zapisanie w zeszytach krótkiej definicji obrazu poetyckiego: Prosi o otworzenie podręcznika na str. 16 i przeczytanie polecenia do zadania nr2: wpisz do tabeli cytaty wiersza, które z nich mają sens przenośny? Pyta, czy znają inne obrazy nawiązujące do omówionego wiersza? Podpowiada, że chodzi o takie, które związane są ze słońcem albo słonecznikami. Prosi o otworzenie podręcznika na str. 17 i przyjrzenie się obrazowi. Opowiada o autorze tego obrazu i prosi o zapisanie kilku informacji do zeszytów. Wspólnie z uczniami tworzy notatkę: Vincent van Gogh (30 marca 1853r. - 27 lipca 1890r. ) był holenderskim malarzem. Malować zaczął w wieku 27 lat i stworzył około 800 obrazów. Był człowiekiem wrażliwym na kolorystykę otaczającego go świata. Szczególnym upodobaniem darzył kolor żółty i wszelkie jego odcienie. Jest autorem serii obrazów pt. „Słoneczniki”. Prosi jedną osobę, aby opisała obraz zamieszczony w podręczniku. Zadaje dodatkowe pytania umożliwiające prawidłową interpretację obrazu: - Co znajduje się na pierwszym planie? - Jaki kolor przeważa na obrazie? - Jak określisz kolorystykę tła i pierwszego planu? - Czym charakteryzują się słoneczniki? Ile ich jest? Jakie one są? - Z czym kojarzą wam się słoneczniki, co mogą przypominać kształtem, kolorem? Dziękuje za odpowiedzi i opisanie obrazu. Prosi o przypomnienie zasad pisowni opisu.	Wymieniają kilka związków frazeologicznych, np.: jasne jak słońce, słoneczny uśmiech, porywać się z motyką na słońce. Chętny wyjaśnia czym jest związek frazeologiczny: jest to? Zapisują w zeszytach zdania. Chętni czytają swoje zdania. Otwierają podręczniki na wskazanej stronie. Wskazani uczniowie czytają odpowiednie fragmenty. Słuchają czytania. Odpowiadają: 1. wiersze są rymowane i nierymowane, czyli białe. Ten wiersz jest rymowany. 2. w tym wierszu mamy rymy krzyżowe i sąsiadujące. 3. Pierwsza strofa to słońce rosnące w ogrodzie na łodydze słonecznika i słońce widoczne na niebie. Druga strofa to: słonecznik widoczny na niebie i słońce na łodydze rośliny w ogrodzie za płotem. Trzecia strofa: słońce na niebie, a wokół niego stado wróbli i słonecznik, z którego wypadają ziarna. Uczniowie odpowiadają, że: Przenośnia to: jest to taki środek poetycki, który zmienia dosłowne znaczenie zwrotu. Epitet to: : wyraz określający rzeczownik w wierszu, nadający plastyczności obrazowi. Porównanie to: jest to zestawienie ze sobą dwóch wartości o wspólnej cesze. Wartość określająca podkreśla cechy wartości określanej. Zapisują definicję w zeszytach. Czytają polecenie i wykonują je według instrukcji nauczyciela. Odpowiadają, że znają obraz Vincenta van Gogha lub odpowiadają, ze nie znają takich obrazów. Otwierają podręczniki i oglądają obraz pt. „Słoneczniki”. Słuchają informacji i zapisują je do zeszytów. Chętny uczeń opisuje własnymi słowami obraz. Korzystają z podpowiedzi i odpowiadają na pytania: - Na pierwszym planie widoczny jest wazon ze słonecznikami. - Na obrazie przeważa kolor żółty, czyli ulubiony kolor malarza. - Tło obrazu jest zimne - błękitne, a pierwszy plan jest ciepły, słoneczny, rozżarzony. - Słoneczniki są bardzo wiernie oddane, jest ich 12 i są powykręcane w różne strony. Część z nich odkręca się w jaśniejszą stronę obrazu - w stronę słońca. - Kwiaty van Gogha przypominają słońca włożone do wazonu. Odpowiadają, że potrzebne jest słownictwo związane z położeniem przedmiotu, z kolorystyką, z kształtem. Trzeba zwrócić uwagę na plany: pierwszy, drugi, tło. Należy pamiętać o trójdzielnej budowie wypowiedzi.
Część końcowa	Prosi o porównanie słoneczników z obrazu z tymi z wiersza, który wcześniej poznali. Prosi o zapisanie spostrzeżeń własnymi słowami do zeszytu. Podaje polecenie do domu, czyli napisanie na kartach krótkiego opisu widoku z okna swojego pokoju (na następną lekcję). Żegna się z uczniami i dziękuje im za udział w lekcji.	Mówią, że słonecznik z wiersza był porównany do słońca i miał jego cechy, rósł w ogrodzie za płotem, był pełen życia. Natomiast słoneczniki z obrazu van Gogha stoją w wazonie, są statyczne, zwrócone w stronę słońca i umieszczone na tle zimnej, błękitnej ściany. Zapisują swoje spostrzeżenia w zeszycie: Słoneczniki na obrazie Vincenta van Gogha są nieruchome i podobne w swej kolorystyce oraz kształcie do słońca. Natomiast kwiat przedstawiony w wierszu jest ruchomy, ożywiony i określony w sposób przenośny jako słońce. Zapisują pracę domową. Żegnają nauczyciela.

1

---