SOCJOLOGIA WY

Socjologia pozwala nam patrzeć na świat społeczny z innego (niż nasz własny) punktu widzenia (istnieje świadomość różnic kulturowych - pozbawiamy się swoich stereotypów, mamy możliwość poznania kogoś z innej strony).

Samopoznanie - Socjologia może nam pomóc w samopoznaniu. Lepsze zrozumienie siebie. Im więcej wiemy, dlaczego działamy tak, jak działamy, im więcej wiemy o funkcjonowaniu społeczeństwa w ogóle, tym większy mamy wpływ na własną przyszłość.

FUNKCJE SPOŁECZNE SOCJOLOGII:

• Humanistyczno - poznawcza - Jest to funkcja, która realizuje się poprzez wzbogacanie wiedzy o społeczeństwie i człowieku jako
  o istocie psychospołecznej.

• Inżynieryjno - organizatorska - Przejawia się w praktycznych działaniach opierających się na wiedzy socjologicznej mających na celu intencjonalną modyfikację zachowań jednostek
  i społeczeństwa.

SPOŁECZNE FUNKCJE SOCJOLOGII wg. A. Podgóreckiego:

• Diagnostyczna (stwierdzić stan) - Przejawia się wtedy, kiedy badacz śledząc pewne zjawiska i procesy społeczne stara się określić ich wymiar czasowo - przestrzenny, zasięg ich występowania i ustalić rządzące nimi prawidłowości (przedstawić jeden wybrany fragment rzeczywistości w taki sposób, żeby był autentyczny, rzeczywisty).

Diagnoza społeczna socjologii - cechuję ją to, że musi zbierać dane w sposób obiektywny, by mogli z niej korzystać inni.

• Apologetyczna - Funkcja ta zaznacza się, gdy badacz śledząc pewne cechy celowo pomija inne informacje, aby gromadzić tylko te, które mogą stanowić empiryczną postawę do wychwalania określonych celów społecznych, sytuacji społecznych, instytucji, postaci, kategorii, systemów.

• Demaskatorska - Polega na wykrywaniu i pokazywaniu ukrytych cech lub aspektów badanej rzeczywistości społecznej, a także na ustaleniu faktycznych motywacji ludzkiej aktywności lub jej braku (czy polityk rzeczywiście chce zmniejszyć bezrobocie, czy tylko zyskać głosy).

• Teoretyczna - Jest to konstruowanie koncepcji i modeli teoretycznych niezbędnych do uporządkowania i wzajemnego powiązania danych empirycznych oraz wyjaśnienia opisanych zależności występujących w wielokierunkowych układach życia społecznego.

• Socjotechniczna - Występuje, gdy badacz wykorzystuje różne teorie socjologiczne do formułowania zaleceń, zasad, podsuwanych zachowań, praktyką profesjonalnie zajmujących się kształtowaniem, modyfikacją postaw.

ŻYCIE SPOŁECZNE - To ogół zjawisk wynikających ze wzajemnego oddziaływania jednostek i zbiorowości przebywających na odpowiednio wyodrębnionej przestrzeni.

Oznacza to:

Życie społeczne jest tam, gdzie korzystamy ze wspólnej przestrzeni, na tym terenie chcemy zaspokoić pewne potrzeby. Musi modyfikować własne zachowania do zaspokojenia potrzeb.

ZJAWISKA WCHODZĄCE W ŻYCIE SPOŁĘCZNE:

• Życie w rodzinie

• Współpraca (szkoła, praca)

• Rywalizacja, adaptacja

• Zdawać sprawę z rywalizacji i konfliktu

PODSTAWY SPOŁECZNEGO ŻYCIA:

1. PRZYRODNICZE:

• Biologiczne - związane z biologicznym funkcjonowaniu człowieka. Wynika z budowy organizmu (procesy fizjologiczne, mechanizmy działania, popędy, potrzeby, skłonności. Najbardziej istotne czynniki biologiczne - wyprostowana postawa ciała, chwyt kciukiem, duży mózg, skomplikowany system nerwowy, stały popęd seksualny).

• Geograficzne - Czynniki: relacje między kulturowe, ukształtowany teren, klimat, gleba, dostęp do wody, świat roślinny i zwierzęcy. Klimat - więcej ludzi mieszka w klimacie umiarkowanym. Gorący klimat - mniejszy świat roślinny i zwierzęcy, mało wody, tracimy energie. Zimny klimat - tracimy energie na ogrzanie organizmu.

• Demograficzne - Dotyczy głównie gęstości zaludnienia.
  Wiek, płeć, płodność, przyrosty naturalny, zdrowotność.
  Gęstość - zaludnienie - w dużej mierze zależy od czynników demograficznych. Lepiej się żyje, gdzie liczba na 1m² jest nie za duża i nie za mała.

Socjolog dzięki wynikom demograficznym planuje i przewiduje, to,
co może wydarzyć się na danym terenie. Przekształcać pewne mechanizmy, które dokonują i funkcjonują w społeczeństwie.

2. EKONIMICZNE:

Występuje w procesach i zjawiskach, bo posiadamy pewne zespoły czynników ekonomicznych.

• Sposoby użytkowania zasobów świadomości

• Narzędzia i maszyny niezbędne do wykonywania pracy produkcyjnej

• Środki zaspokajania potrzeb

• Umiejętności i sprawności ludzi uczestniczących w procesach pracy produkcyjnej

• Organizowanie pracy

3. KULTUROWE:

Uprawa roli, ukształtowanie umysłu człowieka

WPŁYW KULTURY NA ŻYCIE SPOŁECZNE:

• Socjolizacja i kształtowanie osobowości - Wpajanie pewnych dyscyplin, rozdawanie zainteresowań, dostarczanie wiedzy, kultury w tej, w której żyjemy.

• Ustanowienie systemów wartości, oceny kryteriów - Ustanowienie wartości od kultury powszechnej do szczegółowej. Od oceny samego siebie do oceny innych.

• Zestawienie wzorców zachowań i postępowania - Cechy: pracowitość, mądrość, wiedza, kultura, umiejętność współżycia, grzeczność, zaradność.

• Konstruowanie typów zachowań wzorów instytucji systemów -
  W społeczeństwie istnieją typy i systemy, którymi się kierujemy.

Osobowość społeczna - Specyficzny twór kulturowy powiązany z życiem społecznym.

1. Jest produktem życia

2. Współwyznaczają przebieg zjawisk i procesów na nie składających się.

OSOBOWOŚĆ SPOŁECZNA - Czyli zinternalizowana (za nasze własne) kultura, silnie się odciska w zjawiskach i procesach zachodzących między ludźmi, o tym samym i na życiu społecznym. To dynamiczna organizacja idei, postaw, i nawyków nadbudowanych nad naturą biologiczną. Wpływ osobowości na życie społeczne jest bogatszy i wszechstronniejszy niż natury ludzkiej, wyznaczający pewne rodzaje zachowań, które są najbardziej istotne we wczesnym etapie rozwoju osobniczego.

Wg. Jana Szczepańskiego:

Osobowość społeczna to zespół trwałych cech jednostki, wpływających na jej postępowanie, wyrastających na budowie cech biologicznych i psychicznych pochodzących z wpływu kultury i struktury zbiorowości, w których jednostka została wychowana i w których uczestniczy.

NATURA LUDZKA - To zespół zdolności i sił motorycznych działających
w organizmie, które umożliwiają człowiekowi zaspokojenie potrzeb, aktywne przystosowanie się do środowiska i utrzymanie życia. Natura ludzka jest raczej niezmienna. Składa się z wielu czynników, najmniej dyskusyjnym są jednak instynkty, czyli wrodzone skłonności i umiejętności człowieka.

ELEMENTY OSOBOWOŚCI SPOŁECZNEJ:

Wg. J. Szczepańskiego:

1. Kulturowy ideał osobowości - Zespół cech mówiących o tym, jaki ideał wychowawczy należy propagować w danej epoce historycznej, aby młodą jednostkę wychować na dobrego człowieka społeczeństwa - kształtuje się ona w dzieciństwie.

2. Rola społeczna - Spójny system zachowań wynikających
   z przynależności jednostki do określonych grup i innych zbiorowości społecznych.

Zakres realizacji roli zależy od:

• Właściwości anatomiczno - psychicznych jednostki

• Wzoru osobowego akceptowanego w określonej grupie czy innego typu zbiorowości ludzkiej

• Sposoby zdefiniowane danej roli jak i zbiorowości, z którą dana rola się kojarzy

• Struktury organizacji grupy oraz sankcji jakami dysponuje wobec swoich członków zasługujących pozytywnie lub negatywnie wyróżnione

3 - 4. Jaźnie - (sumienie) Jednostka widzi się wg. Adama Podgóreckiego zależne od „społecznego zwierciadła” w 4 wersjach, czyli jaźniach:

• Pierwiastkowej - Najbardziej osobistym, wewnętrznie własnym poglądem na siebie bez względu na to, co sądzą o nas inni ludzie
  i nas traktują.

• Fasadowej - To reklamowanie własnej osoby

• Odzwierciedlonej - Zawierający w sobie elementy opisowe, które dotyczą wyobrażeń jednostki o tym, co sądzą o niej inni.

• Zobiektywizowanej - Rozumianej jako suma wiedzy, mądrości
  i doświadczenia, które dana jednostka zdobyła w procesie socjalizacji i dobrego rozwoju osobniczego. To najbardziej trafne spojrzenie na samego siebie i swoją ogólną ocenę.

TYPY OSOBOWOŚCI:

1. Hipokrates - temperament:

• Sangwinik - Człowiek z osobowością o żywym i zmiennym usposobieniu.

• Melancholik - Osoba mało uczuciowa i mało aktywna

• Choleryk - Osoba pobudliwa i mało wytrwała w swoim działaniu

• Flegmatyk - Człowiek mało pobudliwy, lecz wytrwały
  i konsekwentny w działaniu

2. Typologia E. Kretschmera - budowa a osobowość:

• Pyknik - Człowiek niski o okrągłych kształtach i raczej łagodnym usposobieniu.

• Astenik - Wysoki, chudy o wystających kościach i mało życzliwy dla innych psychicznie

• Dysplastyk - Niekształtny ze względu na różne anomalia
  w budowie fizycznej, które zwykle wpływają na jego usposobienie

• Atletyk - Pięknie zbudowany, raczej zrównoważony psychicznie

3. Typologia Junga:

• Introwertyk - Ukierunkowujący własne działania na siebie, oszczędny w uzewnętrznianiu swoich przeżyć, o hermetycznej postawie życiowej

• Ekstrawertyk - Cechy odwrotne niż u introwertyka

4. Typologia Sprangera - uosobienie:

• Teoretyczny - Interesujący się zwłaszcza prawami nauki
  i poszukujący teorii wyjaśniających świat

• Ekonomiczny - Dążący do bogactwa i zdobycia dóbr materialnych

• Estetyczny - Pragnący przeżywania piękna i jego przejawów

• Społeczny - Śpieszący z pomocą innym ludziom

• Polityczny - Zabiegający o władzę i panowanie nad innymi jednostkami i zbiorowościami

• Religijny - Zainteresowany poznawaniem Boga i propagowaniem jego nauki.

5. Typologia Floriana Znanieckiego - dorosłych członków społeczeństwa:

• Ludzie dobrze wychowani - Osoby ukształtowane, wychowawcy propagujący ideały zachowania wykorzystują gotowe schematy

• Ludzie pracy - propagujący warsztat pracy i zespoły pracownicze

• Ludzie zabawy - Grupy zabawowe i rówieśnicze

• Ludzie zboczeńcy - Różne środowiska wychowawcze

1. nonkomfornista - blokują rozwój i postęp społeczny

2. ludzie marginesu społecznego - działają destrukcyjnie i dezorganizująco na społeczeństwo

• Ludzie dobrzy a mądrzy - Ludzie kreatywni, grupa potencjalna

6. Typy Szczepańskiego - styl życia:

• Twórcy - Wnoszą coś nowego do społeczeństwa

• Przeciętni - Wykorzystują schematy dobrze preferujący

• Aktywni negatywnie - Złodzieje, wandale, pasożyci społeczni, margines społeczny

• Zdani na pomoc i opiekę innych - dzieci, ludzie starsi, inwalidzi

Nonkomfornista Przestępca

• Działa jawnie w ukryciu

• Nadaje rozgłos po cichu

• Pragnie korzyści dla społeczeństwa pragnie korzyści dla siebie

• Przestrzega prawo nie przestrzega prawa

ZJAWISKA PRACY W GRUPIE:

• Asymilacja

• Integracja

• Dezintegracja

• Działania różnicujące

CECHY POSTAWY

• Treść przedmiotowa - wskazuje, czego postawa dotyczy

• Zakres postawy - Liczebność osób o danej postawie

• Kierunek postawy - pozytywny czy negatywny

• Siła postawy - krańcowo pozytywna czy negatywna

• Złożoność i zwartość

• Trwałość - postawy ulegają zmianom

KLASYFIKACJA POSTAW:

• Pozytywne i negatywne

• Ogólne i specyficzne

• Publiczne i prywatne

• Indywidualne i zbiorowe

SPOŁECZEŃSTWO - Jest to zbiór ludzi o wspólnej kulturze (ta kultura przekazywana jest zawsze z pokolenia na pokolenie), terytorium i wspólnej tożsamości. Ludzie oddziaływują na siebie w społeczeństwie ustrukturalizowanej w sieci wzajemnych stosunków

---