Globalizacja rynków finansowych

• proces zachodzący we współczesnej GŚ pomiędzy instytucjami transnarodowymi (korporacje transnarodowe, organizacje o charakterze integracyjnym, finansowym, konsumenci i państwa)

• ma charakter wielopłaszczyznowy, wielostronny, jest określona w aspekcie technicznym, kulturowym, ekonomicznym i społecznym

• odbywa się między krajami, grupami krajów na płaszczyźnie międzynarodowej, doprowadzają do procesów integracji (gospodarki światowej i gospodarek krajowych) oraz dyferencjacji

• a jednej strony podlega procesom integracji (ujednolicenia) a z drugiej dyferencjacji (różnicowanie się - w sferze pomiaru dochodów i rozwarstwienia różnych grup krajów, podział na wysoko i nisko rozwinięte kraje)

Globalizacja wg KE oznacza zmniejszenie barier (fizycznych, technologicznych, ekonomicznych, politycznych) między krajami, wzmocnieniem ściślejszych powiązań międzynarodowych, jak też procesów do tworzenia się zintegrowanego rynku globalnego towarów, usług, kapitału i kształtowania się nowego międzynarodowego podziału pracy.

Globalizacja wg Anny Zorskiej stanowi wyższy, bardziej zaawansowany i złożony etap procesu umiędzynarodowienia działalności gospodarek (rozumiany jako rozszerzenie działalności krajowych przedsiębiorstw za granice - internacjonalizacja)

Proces zapoczątkowany został w XIV wieku wraz z rozwojem zamorskiej ekspansji kampanii handlowych, nowa wyższa forma msg.

W wielu początkowych opracowaniach globalizacja rozumiana jest jako trans nacjonalizacja globalizacji, internacjonalizacja gospodarki, czyli umiędzynarodowienie.

Za I etap globalizacji uznaje się okres 1870-1914. I i II wojna światowa zahamowały proces.

Na przełomie XIX-XX do dziś - powstanie kapitału finansowego (rozumianego jako kapitał łączących się przedsiębiorstw - powstały duże podmioty o zasięgu ponadkrajowym i charakterze monopolistycznym - podmiotów o charakterze finansowym, bankowym, funduszy emerytalnych).

W wyniku połączenia wielkich przedsiębiorstw finansowych z państwowymi nastąpiła globalizacja tych rynków.

Globalizacja wg grupy lizbońskiej:

• proces tworzący nową jakość w rozwoju ludzkości i gospodarki

• nowy proces gospodarczy - społeczno-polityczny, którego początki przypadają na ostatnie chwile dekady XX wieku

Globalizacja rozumiana jest także jako proces tworzenia światowej sieci gospodarczej - składa się z układów sieci sektorowej (układów branż - finansowego postępu technicznego.

Ważne zdarzenia, które zapoczątkowały proces globalizacji w gospodarce światowej:

1. rozpad systemu realnego socjalizmu pod koniec lat 80 (rozpad ZSRR)

2. rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych - komputeryzacja ludności świata (polowa lat 80-tych).

Milton Friedman - wg niego od upadku ZSRR rozpoczyna się globalizacja czyli:

• otworzenie wszystkich państw Europy Zachodniej i państw pozakontynentalnych

• odejście potęgi militarnej

• spowodowało ekspansje międzynarodowych korporacji na terytoria byłego ZSRR

• intensywny proces przekształcenia się gospodarki państw Europy Środkowo-Wschodniej również Azja (Chiny)

• przemieszczanie się kapitału, inwestycji bezpośrednich, portfelowych korporacji - zaczyna się proces globalizacji

• rozwój mikrotechnologii i biotechnologii, inżynierii genetycznej, innowacje to wszystko przyczyniło się do pogłębienia procesu globalizacji

• proces globalizacji był także możliwy dzięki rozwojowi transportu. Dzięki wielkim zmianom w transporcie międzynarodowym. większe szybkości, dalsze odległości

• wielka rewolucja poprzez systemy transportu, które można ze sobą łączyć - systemy kontenerowe (kontenery , pojemniki, które jednocześnie są opakowaniami to nie transport)

• zastosowano wszelkie transkontynentalne samoloty przewozowe - szybkość transportu, łatwość poprzez kontenery

• w tym także pomaga telekomunikacja i informatyzacja - wszystko lepiej i szybciej jest transportowane

Globalizacja wg K. Żygulskiego to proces zmian zachodzących w świecie i praktyczne mających coraz bardziej planetarny charakter, a więc obejmujący stopniowo wszystkie kontynenty, kraje i społeczeństwa. Zmiany te polegają na zbliżeniu się i skracaniu odległości, narastaniu ilości wielorakich więzi, kontaktów, na wzroście zależności wymiany społeczeństw we wszystkich niemal przejawach ich życia, od tego, co się dzieje w innych częściach świata

Globalizacja wg Budnikowskiego proces scalania gospodarek narodowych pospiesza umiędzynarodowienie procesu gospodarowania

Globalizacja wg B. Paskera - rosnąca przenikliwość wszelkiego rodzaju granic (fizycznych czas-przestrzeń; narodowo-państwowych gospodarek, branż, organizacji, kulturowych)

Globalny rynek finansowy:

• narodowy rynek pieniężny

• narodowy rynek walutowy narodowy rynek powiązany

• narodowy rynek kapitałowy ze sobą

• narodowy rynek instrumentów pozabilansowych

GRF - został poddany procesowi zespolenia współzależności rynków narodowych w jeden globalny rynek

Globalizacja rynkowa - oznacza rynek gdzie występują podobne potrzeby klientów krajowych z klientami globalnymi i globalnymi segmentami.

Globalizacja rynków:

• oznacza łączenie się różnych, początkowo niezależnych rynków w odrębnych państwach w ponadnarodowe tynki światowe

• jest wynikiem rozwoju technologii oraz dążenia firm do osiągnięcia korzyści dzięki standaryzacji produktów i procedur sprzedaży.

Rynki określają konsumenci i ich potrzeby.

Zakres w jakim rynek jest globalny zależeć będzie od tego, czy potrzeby konsumentów w odniesieniu do danego produktu lub danej usługi są podobne na całym świecie.

Uwarunkowanie GRF:

• powstanie elektronicznego pieniądza jako zapisu komputerowego stanowi fundament współczesnej gospodarki światowej

• GRF zdominowały współczesne procesy alokacji wyników wytwórczych

• Funkcjonowanie współczesnych rynków finansowych charakteryzuje się dużą niestabilności, spowodowana gwałtownymi zmianami w kierunkach przepływu kapitału

Procesy towarzyszące GRF:

• Wzrost przepływu kapitału w skali międzynarodowej

• Integracja rynków finansowych

• Wzrost inwestycji portfelowych, krajowych i zagranicznych

• Wzrost udziału instytucji finansowych i niefinansowych w pozyskiwaniu kapitału o charakterze strategicznym

• Wzrost udziału derywatyw (na skutek wzrostu ryzyka deprecjacji i aprecjacji walut)

Proces macdonalizacji - postępujący proces ujednolicenia się gustów, potrzeb, preferencji, wymagań i wzorów konsumpcji.

Czynniki globalizacji rynków finansowych:

• Liberalizacja rynków finansowych i związana z tym rosnąca konkurencja między instytucjami finansowymi

• Postępy technologiczne w dziedzinie informatyki i telekomunikacji

• Szybszy przepływ informacji oraz jej standaryzacja

• Globalizacja gospodarek światowych w różnych wymiarach (handlu, instytucje, struktura, własnościowa)

Czynniki globalizacji gospodarek - zewnętrzne

Czynniki polityczni-prawne:

• Integracja ekonomiczna olbrzymich rozmiarów i powstanie bloków gospodarek

• Liberalizacja handlu międzynarodowego

• Znoszenie barier taryfowych oraz pozaterytorialnych ograniczających wymianę dóbr i usług

• Wzrost znaczenia siły i oddziaływania korporacji transnarodowych na politykę rządow poszczególnych gospodarek narodowych

• Malejący poziom i zakres kontroli narodowej

Czynniki rynkowe:

• Zmniejszanie się różnic w rozwoju gospodarki wielu krajów

• Wzrost dochodów per capita w krajach uprzemysłowionych

• Doskonalenie środków transportu

• Wzrost regionalnych i globalnych sieci dystrybucji

• Pojawienie się marek globalnych

• Oddziaływanie postępu technicznego i technologicznego

Czynniki globalizacji gospodarek - zewnętrzne

Czynniki kosztowe:

• Dążenie do osiągnięcia globalnych korzyści skali

• Wykorzystanie efektu synergii

• Obniżka kosztów w dziedzinie transportu

• Mobilność produkcji

• Zróżnicowane koszty krajów

Czynniki konkurencyjne:

• Nieustanny wzrost poziomu obrotu handlu światowego

• Wzrost udziału zagranicznych podmiotów w strukturze własności przedsiębiorstw krajowych

• Nasilająca się współzależność ekonomiczna krajów i kontynentów

Korporacje transnarodowe:

• Głowna siła napędzająca globalizację

• Napędzają gospodarkę przemieszczając towary

• Powiązania między krajami

• Realizuje politykę ekspansji

• Działają na wielu rynkach

• Potęgują kompleksowe działania

Zagraniczne inwestycje bezpośrednie - do przyspieszania globalizacji rynków towarowych, usług i rynków finansowych w znacznym stopniu przyczyniło się do dynamiki przepływu zagranicznych inwestycji bezpośrednich.

• Podmioty coraz częściej angażują kapitał i technologie w działalność poza granicami kraju macierzystego

• Kształtują procesy rozwojowe

• Podmioty coraz częściej podejmują globalne strategie działania

KONKURENCJA - procesy globalizacji gospodarki prowadzone do nasilenia się konkurencji międzynarodowej w wymiarze globalnym.

Konkurencja globalna wymaga presji na mega fuzje i przejęcia firm, aby zapewnić im długotrwałą przewagę konkurencyjną, a także wytycza kierunki restrukturyzacji produkcji i jej przestrzenną organizację oraz rozwój postępu technicznego i wybory w polityce państw.

Warunki globalizacji:

• Rozwój techniczny środków komunikacji infrastruktury technicznej

• Liberalizacja handlu międzynarodowego i przepływów międzynarodowych

• Redukcja barier przepływów towarów i kapitału

• Korzystne warunki polityczne, polityka państwowa

• Korzystne położenie graficzne, imigracja ludności

• Tworzenie ładu instytucjonalnego w formie działalności

Siłami sprawczymi rozwoju globalizacji we współczesnej globalizacji są przede wszystkim wysoko wykwalifikowane i twórczo ukierunkowanie przedsiębiorcy, innowatorzy, menadżerowie - realizatorzy, projektanci i wdrażający wysokiej klasy rozwiązania techniczne, głównie w takich obszarach jak:

• Mikroelektronika

• Rozwój produktów inżynierii materiałowej

• Informatyka, telekomunikacja

• Robotyzacja, elastyczne systemy produkcji, automatyka

• Nowe rozwiązania w organizacji i zarządzaniu procesami pracy i produkcji

Kierunki globalizacji:

• Integracja państw

• Wzrost roli nauki i edukacji, rozwój technologii informacyjnych, telekomunikacyjnych oraz kompleksowej automatyzacji

• Zapewnienie ciągłych procesów restrukturyzacji, ukierunkowanych na doskonalenie , wytwarzanie wyrobów, świadczenie usług i prowadzenie skutecznej działalności administracyjnej

• Przetwarzanie wiedzy w nowe konstrukcje, receptury, technologie

• Postępujące liberalizacje rynków dzięki likwidacji i ograniczeniom systemów protekcji ceł ochronnych, limitów i specjalnych licencji w dostępie do określonych rynków krajowych i zagranicznych (integracja)

• Handel międzynarodowy

• Konkurencyjność i innowacyjność

• Likwidacja nadmiaru zatrudnienia oraz opóźnienia cywilizacyjnych, modernizacja linii produkcyjnych

• Rozproszenie się zjawisk procesów poza granice lokalne i kontynentalne, korporacje ponadnarodowe

• Zagęszczenie wzajemnych związków i zależności w skali światowej

• „Poszerzenie przestrzeni” i stwarzanie warunków dla przyjmowania wytworów kultury materialnej i duchowej innych regionów

• Szeroki dostęp do informacji

• Poszerzenie rynku zbytu, poszerzenie oferty produktów na większą skalę, pobudzenie eksportu

• W pewnym momencie podnoszenie poziomu życia

Międzynarodowy rynek finansowy to miejsce, w którym przedmiotem wymiany jest kapitał w formie finansowej, czyli ogół transakcji instrumentami finansowymi, które są instrumentami udzielania kredytów krótko-, średnio- i długoterminowych

Międzynarodowy rynek finansowy jest miejscem o wysokim stopniu zdecentralizowania geograficznego, ekonomicznego, technicznego, na którym dochodzi do kojarzenia popytu i podaży funduszy pożyczkowych

Na rynku finansowym podmioty gospodarcze posiadające wolne środki pieniężne, zwane inwestorami finansowymi, udostępniają ją innym podmiotom gospodarczym w zamian za papiery wartościowe zapewniające im uzyskanie w przyszłości określonego dochodu.

Międzynarodowy rynek finansowy - charakterystyka

Transakcje pomiędzy podmiotami gospodarczy wywołują ciągły ruch pieniądza. W gospodarkach wolno rynkowych ruch pieniądza odbywa się przez systemy finansowe. Owe systemy nie tylko rozliczają zawierane transakcje, ale umożliwiają także finansowanie działalności gospodarczej i pozostałych deficytów

Podstawowe cechy rynku międzynarodowego:

• wymóg wyższej jakości za mniejszą cenę

• ewolucja techniczna ułatwiająca penetracje rynków

• wzrost konkurencji

• obniżenie barier wejścia na rynek

geneza: Do powstawania systemu finansowego jako całości doprowadził rozwój pieniądza oraz fakt pojawienia się w gospodarce podmiotów dysponujących nadmiarem środków pieniężnych, które mogłyby zostać udostępnione odpłatnie innym.

Rynki finansowe, a globalizacja

Rynki finansowe są szczególnie podatne na globalizację o czym decyduje zarówno podmiot obrotu - pieniądz i kapitał, reprezentowane przez instrumenty tych rynków jak i systemy ich funkcjonowania

Pojęcie międzynarodowych rynków finansowych obejmuje rynki pieniężne, kapitałowe, walutowe oraz instrumentów pochodnych. Wszystkie one podlegają procesom integrowania się w szybkim tempie

Mobilność rynków finansowych

od 1980 roku rynki światowe stają się najbardziej otwartymi systemami gospodarki światowej. Sprzyja temu:

1. Wysoka mobilność pieniądza i kapitału pobudzona znoszeniem barier międzynarodowych.

2. Niesłychanie szybki postęp technologiczny.

Procesom tym towarzyszy transformacja i pogłębianie rynków finansowych związanych z makroekonomią gospodarki światowej, a głównie z niestabilnością kursów walut i stóp procentowych po odejściu od systemu Bretton Woods.

Wzajemnie przenikanie się rynków finansowych wiodące ku uch globalizacji sprawia, że zatracają się one swoją odrębność wynikającą z wytwarzania w granicach poszczególnych państw i formalnego, bezpośrednio podporządkowania widzom krajowym.

Międzynarodowe rynki finansowe nieustannie testują politykę monetarną i fiskalną poszczególnych krajów.

Pozytywne zjawiska płynące z istnienia międzynarodowych rynków finansowych:

- dyscyplinujący wpływ na odpowiedzialnych za politykę ekonomiczną w poszczególnych krajach

- korzystna redystrybucja środków sprzyjająca efektywniejszemu ich wykorzystaniu

- zwiększenie możliwości zabezpieczenia się przed różnego rodzaju ryzykiem

Negatywne zjawiska płynące z istnienia międzynarodowych rynków finansowych:

- ograniczenia prowadzenia polityki makroekonomicznej

- zmniejszenie skuteczności prowadzenia polityki makroekonomicznej

Międzynarodowy rynek finansowy - funkcje i segmenty oraz uczestnicy i instrumenty

Międzynarodowy rynek pieniężny - jest rynkiem płynnych aktywów finansowych obejmującym transakcje pieniężne funduszami pożyczkowymi o okresie finansowania do jednego roku. Rynek pieniężny dzieli się na:

- rynek lokat międzybankowych, - bony skarbowe, - rynek krótkoterminowych papierów komercyjnych

Instrumenty rynku pieniężnego:

Instrumenty finansowe - zobowiązania finansowe w wyniku, którym powstaje roszczenie dawcy w stosunku do biorcy

Rynek pieniężny tworzą transakcje instrumentów charakteryzujące się najwyższym stopniem bezpieczeństwa (okres finansowania do 1 roku), zaliczamy do nich: - lokaty międzybankowe, - bony pieniężne, - bony skarbowe, - papiery komercyjne, - weksle, - czeki, -akcepty bankowe, - certyfikaty

Uczestnicy rynku pieniężnego:

Transakcje na rynku pieniężnym przeprowadzane są przez: banki, Skarb Państwa, Towarzystwa Ubezpieczeniowe, Fundusze Inwestycyjne, Przedsiębiorstwa i osoby fizyczne/

Międzynarodowy rynek walutowy - to rynek międzynarodowy, na którym dokonuje się kupna i sprzedaży walut, na którym kształtują się kursy walut pod wpływem podaży i popytu na waluty.

Do głównych funkcji rynku walutowego należy przede wszystkim:

- nieustanna wycena walut obcych

- transfer siły nabywczej w formie pieniężnej między krajami w związku z obrotem towarowym, usługowym i kapitałowym.

Międzynarodowy rynek walutowy dzieli się na:

- kryterium ze względu na uczestników:

• rynek krajowy (narodowy) - jego uczestnicy to podmioty z tego samego kraju, które nabywają lub zbywają waluty obce

• rynek międzynarodowy - transakcje dewizowe są zawierane przez podmioty różnych krajów

- z punktu widzenia swobody dokonywania wymiany walut:

• wolny rynek dewizowy - waluta w pełni wymienialna

• rynek reglamentowy - nie istnieje swobodna wymiany waluty krajowejna obce. wszelkie płatności w stosunku z zagranicą podlegają regulowaniu administracyjnemu,

• typ pośredni - państwo reglamentuje pewne sfery obrotu dewizowego, pozostawiając inne poza zakresem bezpośrednich ograniczeń dewizowych.

- ze względu na sposób zorganizowania rynku:

• rynki formalne - uczestnicy rynku ograniczenie regulaminami np. giełdy dewizowe, giełdy terminowe., strony transakcji kontaktują się w okresowym miejscu i czasie

• rynki nieformalne - nie ma ograniczeń w dostępie do rynku - transakcje zawierane są w sposób dowolny ale muszą być przestrzegane przepisy prawa i zwyczajów handlowych.

- kryterium terminu przepływu strumieni walut:

• Rynek kasowy (natychmiastowy) - walutą są stawiane d dyspozycji nabywcy w ciągu dwóch dni roboczych od zawarcia transakcji.

• Rynek terminowy - waluty są dostarczane w określonym terminie przyszłym, dłuższym niż dwa dni robocze.

Instrumenty rynku walutowego: waluty mocne - dolary, euro, funty; waluty słabe - nie wymieniane międzynarodowo

Uczestnicy rynku walutowego: 1. Wyspecjalizowane banki komercyjne, które na wolnym rynku skupiają i sprzedają waluty obce (dewizy) 2. Bank Centralny, który prowadzi określoną politykę pieniężno-kredytową i walutową określająca reguły działania tego rynku 3. Podmioty gospodarcze 4. Gospodarstwa domowe 5.Domy maklerskie 6. Firmy brokerskie

Pozycja walutowa - uczestnicy rynku walutowego zajmują na nim tzw. pozycję walutową. Jest ona zestawieniem należności i zobowiązań w walutach obcych bez względu na termin ich realizacji. Pozycja walutowa może być:

1. zamknięta (gdy należności w danej walucie są równe zobowiązaniom)

2. otwarta (gdy nie ma równowagi): - krótka - zobowiązania przewyższają należności

- długa - należności przewyższają zobowiązania

Międzynarodowy rynek kapitałowy - jest rynkiem międzynarodowym, którego tworzą transakcje instrumentami charakteryzujące się dużą płynnością i bezpieczeństwem o terminie spłaty > jednego roku.

Do podstawowych funkcji międzynarodowego rynku kapitałowego zalicza się:

- pozyskiwanie na długi okres kapitału przez emitentów i powiększanie ich majątku

- uzyskanie dochodów przez inwestorów nabywających instrumenty finansowe

- efektywna alokacja kapitału

- wycena instrumentów finansowych

Międzynarodowy rynek kapitałowy dzieli się na:

- rynek pierwotny - obejmuje transakcje pomiędzy emitentem papierów wartościowych i ich nabywcami

- rynek wtórny - obejmuje on obrót wprowadzony na rynku pierwotnym instrumentami finansowymi pomiędzy inwestorami

instrumenty rynku kapitałowego:

Podmiotem transakcji są instrumenty średnio i długoterminowe (powyżej roku bądź o nieokreślonym okresie istnienia, np. akcje)

Transakcje zawierane na tym rynku dotyczą głównie kupna i sprzedaży instrumentów finansowych, w tym przede wszystkim papierów wartościowych. Mogą one potwierdzać wierzytelność (papiery wartościowe dłużne - obligacje) lub ich współwłasność (papiery wartościowe udziałowe - akcje).

Uczestnicy rynku kapitałowego:

- inwestorzy instytucjonalni (bank, instytucje finansowe)

- indywidualni inwestorzy (osoby fizyczne)

- instytucje prowadzące i wspierające obrót papierami wartościowymi (giełdy)

- firmy inwestycyjne (biura, domy maklerskie, maklerzy papierów wartościowych, doradcy inwestycyjni)

- nadzwyczajny rynek (np. KNF)

Międzynarodowy rynek kredytowy - to rynek międzynarodowy obejmujący swoim zakresem narodowe rynku kredytowe, a jego tworem jest kapitał pożyczkowy. W jego skład wchodzi rynek pożyczkowy i kapitałowy. Rodzajem działań na tym rynku pieniądza są krótkoterminowe operacje depozytowo kredytowe banków komercyjnych. O danym rynku kredytowym decyduje popyt i podaż.

Znaczenie międzynarodowego rynku kredytowego:

• ważne źródło finansowania przebiegu procesów gospodarczych

• ważne źródło finansowania inwestycji w gospodarce rynkowej

• instrument transformacji oszczędności w inwestycje w skali narodowej, regionalnej i międzynarodowej.

Instrumenty rynku kredytowego:

Występują różnego rodzaju transakcje kredytowe oraz kredyty o szerokim wachlarzu rodzajowym.

Do instrumentów zalicza się: - weksle handlowe, - weksle skarbowe, - akcepty bankowe, - zbywalne certyfikaty depozytowe tzw. transakcje odkupu weksli, - lokaty i pożyczki międzybankowe

Uczestnicy rynku kredytowego:

1. Banki są głównymi uczestnikami. To one przetwarzają depozyty w kredyty. 2. Bank centralny odgrywa regulującą rolę na narodowym rynku kredytowym. 3. Przedsiębiorstwa 4. Gospodarstwa domowe

---