1. Skolioza- zwana bocznym skrzywieniem kręgosłupa to wada postawy polegająca na wielopłaszczyznowym odchyleniu linii kręgosłupa od stanu poprawnego. Odchylenie wyst. w trzech płaszczyznach:

• Czołowej- kręgosłup wygina się w bok w prawa lub lewą stronę.

• Strzałkowej- pogłębia się wygięcie kifotyczne lub lordotyczne.

• Poprzecznej- następuje rotacja (obrót) kręgów, co prowadzi do powstania garbu.

Stopnie skolioz w zależności od zaawansowania:

• Postawa skoliotyczna- to wstępne stadium wady. Występuje asymetria ustawienia barków i łopatek, niesymetryczne są duże trójkąty talii, ale nie ma jeszcze bocznego skrzywienia kręgosłupa lub jest ono niewielkie. Napięciem mm. Można uzyskać pełną korekcje postawy.

• Skolioza I ^o jest to skrzywienie, którego kąt dochodzi do 30 ^o ( wg. Cobba). Zmiany dotyczą ukł. więzadłowo- mięśniowego bez zniekształceń kostnych. Możliwa jest korekcja bierna skrzywienia i to całkowita.

• Nie występuje tu jeszcze garb żebrowy (powst. na skutek rotacji kręgów poprzez stawy żebrowo- kręgowe działają siły deformujące klatkę piersiową) i wał lędźwiowy (tworzą go zrotowane kręgi lędźwiowe oraz mm. przebiegające wzdłuż kręgosłupa) nie stosuje się ćwiczeń derotacyjnych, oraz intensywnych ćw. oddechowych.

• Skolioza II^o - to skrzywienie o wartościach kata 31-60^o wyst. zmiany strukturalne w kręgach i krążkach międzykręgowych kręgosłup ulega zrotowaniu, co objawia się garbem żebrowym. Korekcja czynna nie daje efektów a bierna niewielkie.

Objawy: Garb żebrowy tylny po stronie wypukłej i wygięcie żebrowe tylne po str. wklęsłej.

• Obniżenie kl. piersiowej w str. wypukłą

• Obniżenie i skrócenie ku przodowi talerza biodrowego.

• Skolioza III^o jest skrzywieniem przekraczającym kat 60^o z daleko posuniętymi zmianami strukturalnymi sklinowaniem i torsją (utrwalone zniekształcenie w ukł kostno- wiezadłowo-mięśniowym przebiegające najczęściej w 3 płaszczyznach) kręgów deformacjami żeber i miednicy. Chorzy z tym skrzywieniem są najczęściej operowani. Do zabiegów są przygotowywani przez ćwiczenia zwiększające ruchomość kręgosłupa i poprawę pojemności życiowej płuc.

Podział ze wzgl. na przyczyny powstawania skolioz:

Skoliozy strukturalne:

• Kostnopochodne- * wrodzone- kręgi klinowe zrosty międzykręgowe, torakopochodne zrosty żeber, układowe zaburzenia kostnienia- łamliwość kości.

• Nerwopochodne- * wrodzone- chor. Rechlinghousena- niedorozwój rdzenia

kręgowego

• Porażenie wiotkie- wiotkość skierowana w stronę porażenia

• Porażenie spastyczne- MPD- wypukłość skierowana w stronę

zdrową.

• Mięśniopochodne- * wrodzone- płodowe zbliznowacenie mięśni.

* Dystrofia mięśniowa.

Badanie:

Z tyłu

• Barki- czy wyrostki barkowe są na tym samym poziomie, czy odległość od barku do ucha jest równa.

• Łopatki- czy kąty łopatek są na tym samym poziomie, sprawdzamy czy jest garb żebrowy i wał lędźwiowy.

• Trójkąty talii- sprawdzamy czy miednica jest na tym samym poziomie

• Sprawdzamy kręgosłup poprzez skłon w przód patrzymy na patologie ułożenia kręgosłupa.

Z przodu:

• Barki- czy są na tym samym poziomie czy nie idą do przodu

• Sprawdzamy czy sutki są na równej linii

• Sprawdzamy czy klatka piersiowa jest fizjologiczna czy patologiczna.

• Trójkąty taliowe czy są na równej linii

• Kolce biodrowe przednie czy są na tej samej wysokości.

Z boku:

• Sprawdzamy czy krzywizny kręgosłupa są prawidłowo ukształtowane

• Sprawdzamy garb żebrowy

• Przodo- lub tyłopochylenie miednicy

• Czy wyst. przeprost w st. kolanowych

Leczenie:

• Środki profilaktyczne, (gdy wyst. asymetrie i osłabienie mm) ćw. ogólnorozwojowe i ogólnokondycyjne.

• Leczenie ułożeniowe do kata 30^o: * leżenie na boku wklęsłym

• Wyciągi kosz miedniczy, Halo, Cotrela

• Celem jest uzyskanie jak największej korekcji elastyczności i ruchomości kręgosłupa. Dominują tu ćw. rozciągające.

• Przed zabiegiem operacyjnym stosujemy opatrunki gipsowe zakładane od mostka do talerzy biodrowych.

• Po operacji na 6-8 tyg. zakładany jest opatrunek gipsowy i stosujemy ćw. izometryczne mm. grzbietu i brzucha, ćw. czynne i czynne z oporem. Po zdjęciu gipsu ćw. ze skłonami i skrętami

2. Koślawość stóp- przy koślawości stopa ulega skręceniu na zewnątrz i opiera się o podłoże brzegiem przysrodkowym. Dziecko z tą wada zdziera obcas po str. wewnętrznej.

• Dziecko należy zaopatrzyć w odpowiednie obuwie- wysoki zapiętek trzymający kostkę but powinien być delikatnie wysklepiony przyśrodkowo.

• Ćwiczenia na miękkim podłożu

• Obcas Thomasa- wyżej przy str. przyśrodkowej

• Siad skrzyżny z supinacja stopy do środka

• Stosujemy ćw. w pozycjach niskich obciążające brzeg zewnętrzny np.: klaskanie stopami, branie piłki stopami, nauka prawidłowego obciążania zewnętrznego brzegu stopy.

• W pozycjach wyższych np. wstawanie z siadu po turecku, bocianki.

3. Szpotawość stóp- charakteryzuje się skręceniem pięty do wewnątrz i oparciem jej na krawędzi zewnętrznej. Przy tej wadzie dziecko zdziera obcas po str. zewnętrznej

• Stosowany jest odwrotny obcas Thomasa (but jest też podbijany)

• Ćwiczenia: siad z nogą na nodze

• Siad odwrócony

• Ciężko się prowadzi

• W miarę wzrostu oś pomału sama się ustawia

4. Płaskostopie poprzeczne- statyczne obniżenie lub spłaszczenie sklepienia poprzecznego stopy. Jest to jedna z najczęstszych dolegliwości stopy, częściej wyst. u kobiet. Przeciążenia przodostopia powodują rozchodzenie się wachlarzowato kości śródstopia. Obniżenie sklepienia poprzecznego doprowadza do nadmiernego rozstawu palców, co powoduje ich nadmierne ściskanie. Wyrośla kostne i kości śródstopia wyraźnie się odznaczają. Paluch ma tendencje do koślawości a II palec staje się młotkowaty

Przyczyny:

• Twarde podłoże

• Nadwaga

• Stojąca praca

• Chodzenie na wysokich obcasach

• Objawy

• Ból w okolicy podbicia

• Rogowacenie podeszwowej części śródstopia

• Pieczenie

• Wrażliwość w fazie odbicia

Leczenie

• Wygodne szerokie obuwie

• Wkładki ortopedyczne

• Ćw. mm. stopy

• Aparat korygujący paluch

5. Choroba Scheuermana- jest to jałowa martwica chrząstek nasadowych trzonów kręgów odc. piersiowego, inna nazwa to kifoza dziecięca. Dotyczy najczęściej dolnego odcinka piersiowego kręgosłupa dając obraz pleców okrągłych lub okrągło- wklęsłych. Uszkodzone są struktury kostne więzadła i mięśnie, daje objawy bólowe.

Mechanizm powstawania

Na skutek zmniejszenia odporności nasad i chrząstek pokrywających trzony dochodzi do wciskania zawartości krążka przez płytkę chrzestną do istoty gąbczastej, te wypuklenia wyst. w przedniej części trzonu w tych miejscach pojawiają się zaburzenia wzrostowe.

Objawy:

• Garbienie się

• Dolegliwości bólowe

• Pogłębienie kifozy Th₄-Th₈- typ górny, Th₈-Th₁₂- typ dolny

• Stopniowe ograniczenie ruchomości kręgosłupa

• Nieregularne obrysy trzonów w RTG

• Wyst. przepuklinki

• Zwężenie przestrzeni międzykręgowej

• Wystawanie krawędzi trzonów do przodu (obj. Knuttsona)

• Badanie:

• Ruchomość kręgosłupa

• Pomiary zgięciowe

• Ruchomość kl. piersiowej

• Test ścienny Degi

• Testowanie mm. Grzbietu.

Cele rehabilitacji

• Zapobieganie zniekształceniu odbudowujących trzonów

• Rozciągnięcie mm. Piersiowych

• Zwiększenie ruchomości kręgosłupa w stronę wyprostu

• Ćw. w niskich pozycjach w klęku podpartym

• Ćw. czynne w odciążeniu w poz. leżącej

• Celem jest nawyk trzymania prostej postawy i czynna praca mm. Prostujących

• Choroba utrwala się problem w utrzymaniu prawidłowej postawy stosujemy dużo ćw. pozwalających utrzymać prawidłowa postawę ciała i ćw. elągacyjne

6. Plecy okrągłe- wada ta charakteryzuje się zwiększonym wygięciem kręgosłupa ku tyłowi w odcinku piersiowym. Dziecko z tą wada ma głowę i barki wysunięte do przodu odstające łopatki tzw. skrzydełkowe. Osłabione są m. grzbietu, ściągające łopatki natomiast nadmiernie napięte i przykurczone są m. piersiowe, zwiększona jest lordoza szyjna lekkie ugięcie kolan, kat przodopochylenia miednicy jest zmniejszony

Cele rehabilit:

• Zmniejszenie kifozy piersiowej

• Wzmocnienie m. grzbietu i ściągające łopatki

• Rozciągniecie m kl. piersiowej

Przykładowe ćwiczenia

• Ćw. na brzuchu w kier. wyprostu

• Pod brzuch nie kładziemy kocyka, aby nie pogłębić spłyconej lordozy lędźwiowej

• Pozycja leżenie na plecach z ugiętymi nogami w st. kolanowych, aby nie pogłębiać lordozy szyjnej

• Ćw. mięśni brzucha

7. Plecy okrągłe a choroba Scheuermanna

• W Scheuermanie- uszkodzone są struktury kostne, więzadła mięsnie wyst. objawy bólowe. Choroba ta utrwala się i wyst. problem w utrzymaniu prawidłowej postawy. Stosuje się dużo ćwiczeń na utrzymanie prawidłowej postawy i ćw. elagacyjnych

• W plecach okrągłych- uszkodzone są mięśnie i więzadła. Pacjent lepiej się koryguje. Stosujemy ćw. rozciągające mm. kl. piersiowej, i wzmacniające mm grzbietu.

8. Bóle krzyża

Przyczyny bólowe na skutek uszkodzenia

• Krążka międzykręgowego- ciąża wady wrodzone, złamanie kompresyjne, nowotwory, osteoporoza.

• Zaburzenia statyczne i dynamiczne- chodzenie stanie

Ćwiczenia i profilaktyka:

Celem leczenia jest zarówno uwolnienie chorego od dokuczliwych dolegliwości ograniczających jak również zapobieganie wystąpieniom ostrych rzutów choroby i związanym z tym cierpieniem i przykuciem chorego do łóżka.

Dolegliwości bólowe mogą ustąpić po:

• Stosowanie miejscowo ciepła lub ciepła i zimna naprzemiennie

• Ułożenie w pozycji odbarczenia korzeni- na boku lub na plecach z przykurczonymi nogami

• Po ustąpieniu objawów bólowych należy zmniejszyć zgięcie k.g. w stawach kolanowych i biodrowych w celu przywrócenia fizjologicznej lordozy- komfort zapewnia podłożenie małej poduszki pod odcinek lędźwiowy.

• Stosowanie wyciągów, co pozwala na unieruchomienie chorego i rozciągniecie jego kręgów lędźwiowych a tym samym poszerzenie od tyłu szpar międzykręgowych

• Należy zapewnić stabilność kręgosłupa lędźwiowego w okresie wstawania czy wykonywania zajęć przez tzw. niskie gorsety, prostotrzymacze i sznurówki półgorsetowe.

• Codzienne ćwiczenia mięśni wykonywane w większości w poz. leżącej. Ponadto w poz. siedzącej czy stojącej chory musi trzymać plecy prosto

• Należy ćwiczyć mm. prostowniki i zginacze grzbietu a także m. antygrawitacyjne

• Korygowanie nieprawidłowej postawy ciała- pomocne są tu ćwiczenia z ciężarkiem położonym na głowie np. książka

• Korzystanie z odpowiednich krzeseł i przybieranie odpowiedniej poz. ciała

• Odpowiednia pozycja ciała przy podnoszeniu jakiegoś ciężaru przy zgiętych st. biodrowych i kolanowych a także st. łokciowych, aby skrócić ramię dzwigni.

• Należy rozciągać przykurcz m. biodrowo- lędźwiowego np. w poz. klęku (tzw. pompowanie) w poz. leżącej- naprzemienne przyciąganie ugiętych nóg do tułowia, aby usunąć przyczynę nieprawidłowego ułożenia miednicy.

• Przyczyna bólu może być też przykurcz prostowników uda ćw. rozciągające ten miesień należy wykonywać przy zgięciu jednej nogi, aby nie nasilać bólu

• Stosowanie m. rozluźniających m. grzbietu połączonych z jednoczesnym napinaniem m brzucha

• Ćw. wzmacniające m brzucha i m pośladkowe

Nie wolno!!!

• Max zgięcia i wyprostu

• Ćw. w poz. wysokich

• Nie stosujemy długich dzwigni

• Ćw. gdzie wyst. opór własnego ciała

• Skrętów, rotacji

Pacjent przyjmuje pozycje wymuszona kurczową, która powoduje patologiczne ustawienie ciała i zaburzenia.

Wyst. przykurcz biodrowo- lędźwiowy, goleniowy, następuje kompensacyjne zwiększenie lordozy. Pozycja przeciwbólowa odciążająca kręgosłup.

Grupę ćwiczącą dobieramy: pod wzgl. długotrwałości ćwiczeń, rodzaju bólu,

wydolności organizmu.

9. Usprawnianie chorych po urazach pnia mózgu

Rehabilitacja powinna być prowadzona nie tylko w stanach wegetatywnych, ale także ze śpiączką, żeby pacjent w razie wybudzenia był gotowy do życia

Rehabilitacje dzielimy na:

I faza ostra- na OJOM

• Pozycje ułożeniowe

• Ćw. bierne

II faza- śpiączki

• Ćw. rehabilitacyjne + profilaktyka przeciwodlezynowa i przeciwprzykurczowa

III faza wybudzenia

• Wraca przytomność dopiero później świadomość

• Usprawnianie

IV faza reintegracji

• Współpraca z psychologiem logopedą

• Powrót do życia w społeczeństwie

• Przekwalifikowanie zawodowe

Globalne całościowe podejście do pacjenta

• Stymulacja czuciowa typu ciepło, zimno, dotyk, ucisk

• Czucie głębokie- przez docisk stawowy odciąganie przyciąganie pow. Stawowych

• Stymulacja kolorami, dźwiękami, światłem, bodźce zapachowe, bodźce smakowe

• Stymulacja wzrokowa dotykowa

• Ruchy bierne wszystko połączone z wibracją

• Metody Denisona, naprzemienne skośne ruchy leniwe ósemki

• Metoda Bobathów- zmienny pozycji siady obroty podpory

• Metoda PNF

• Pionizacja etapami: mała, duża

10. Metoda SI integracji sensorycznej

• Jest to proces, dzięki któremu nasz mózg otrzymuje informacje ze wszystkich zmysłów segregując je interpretując oraz integrując ze wcześniejszymi doświadczeniami- odpowiada odpowiednią reakcja

• SI- jest to taka organizacja wrażeń, aby mogły być one użyte w celowym działaniu. Terapia długotrwała przekierowanie trwa ok. 2lata

Metoda ta daje:

• Regulacje zaburzeń napięcia mięsni i normalizuje odbiór bodźców dotykowych

• Poprawia równowagę i reakcje przystosowawczą w utrzymaniu równowagi

• Poprawia percepcje warunków przestrzennych i wyobrażenia o przestrzeni.

• Poprawa percepcji wzrokowej

• Poprawa planowania ruchu poprzez uczenie kierunku ruchu i koordynacji ciała w działaniu motorycznym

• Poprawia kontrolę słuchową dźwięków i szumów oraz zdolność izolowania dźwięków, naśladowanie rytmów

• Poprawia koncentracje, pamięć, logiczne myślenie.

• Ćwiczenia polegają na pobudzeniu czucia powierzchownego (stymulacja dotykowa, proprioreceptywna i przedsionkowa).

Ćwiczenia w SI

• Skoki na batucie; z batuty na worki sako

• Zawijanie w karimate, koc

• Bujanie hamakowe we wszystkich płaszczyznach

• Kładziemy dziecko na worki sako i masujemy piłkami z kolcami na całym ciele masujemy mocno, aby pobudzić proprioreceptory

• Ćw. równoważne pochylnie ruchome platformy

11.Złamanie kompresyjne kręgosłupa- jest to złamanie stabilne z mechanizmu zgięciowego siła urazu działa wzdłuż. Główne siły łamiące działają na przednie części trzonów kręgów jednocześnie na ich górne i dolne powierzchnie działają siły gwałtownie ściśniętych i rozprężających się jąder miażdżystych.

Usprawnianie

U dorosłych

• Gorset, który pacjent ma na sobie przez 23 godziny na dobę przez okres ok. pół roku

• Stosujemy ćwiczenia izometryczne elągacyjne czynne wolne kk.

• Czas bez gorsetu to czas na pielęgnacje i ćwiczenia

U dzieci:

• Terapia bez gorsetu -ułożeniowa

• Pierwsze 4tyg. dziecko przebywa w szpitalu stosowane są ćwiczenia 2x dziennie po 30min w łóżku na płasko na brzuchu i plecach

• Gorset stosujemy u dzieci, które są niesforne i nie potrafią wytrzymać w leżeniu w bezruchu

• I-II tydzień- ćwiczenia oddechowe izometryczne, wolne kończyn z dobrą stabilizacją (na plecach kończyny zgięte na brzuchu kocyk pod brzuch)

• III tydzień- zwiększamy intensywność ćwiczeń, ilość powtórzeń, zaczynamy dawać przybory: woreczki, laski, oraz wprowadzamy ćwiczenia w klęku na łóżku parę kroków do przodu i do tyłu, siad na piętach

• IV tydzień- pozycja siadu ćw. oddechowe na napiętych mm. brzucha ćw. czynne k. d. Ćw. ściągające mm. grzbietu. Pozycja siadu z podporem

• Przy ćw. w klęku podpartym musi być asekuracja

• Po 4tyg może dojść do zaburzeń ortostatycznych

• Po 4 tyg. pionizacja: wstawanie siadanie pacjent spionizowany wraca do domu.

Ćwiczenia w domu

• Ćw. 2x30 ruchów- wzmacniające mm przykręgosłupowe

• Po 3-6 miesiącach pacjent trafia do grup ćwiczących po złamaniu kręgosłupa

• Po 6 miesiącach wskazany basen ćw. w wodzie

Nie wolno!!!

Jeździć na rowerze, skakać, zwisać, biegać, dźwigać ciężarów

---