PATOFIZJOLOGIA ZABURZEŃ IMMUNOLOGICZNYCH

Nadwrażliwość - wystąpienie swoistej odpowiedzi w formie nadmiernej lub zaburzonej w odpowiedzi za powtórne zetknięcie z autogenem; z czasem doprowadza do zapalenia i uszkodzenia tkanek.

Typy reakcji nadwrażliwości:

1. Anafilaktyczna (natychmiastowa),

2. Cytotoksyczna,

3. Kompleksów immunologicznych,

4. Komórkowa.

Nadwrażliwość typu 1 - anafilaksja - nadmierna reakcja antygenu z przeciwciałami.

Alergia - zmienna odporność immunologiczna na powtórne wprowadzenie antygenu na obecnie synonim reakcji.

W reakcji uczestniczą komórki: tłuczne i bazofile.

Immunoglobina - IgE.

Mediatory:

• Preformowane przez reakcję komórkową: histamina,

• Syntezowanie po aktywacji komórek: Leukotrieny, Prostaglandyna, PAF.

Komórki przyciągane do reakcji:

• Eozynofile,

• Neutrofile.

Wpływ mediatorów na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych, oskrzeli, nabłonek:

• Poszerzenie światła naczyń krwionośnych i wzrost ich przepuszczalności,

• Wzmożenie wydzieliny ślinowej,

• Naciek z komórek głównie limfocytów, eozynofile,

• Skurcz mięśni gładkich oskrzeli,

• Uszkodzenie i złuszczanie nabłonka dróg oddechowych.

Kliniczne przykłady reakcji typu 1:

• Atiopia - dziedziczna skłonność do nadmiernej produkcji przeciwciał IgE w stosunku do powszechnie występujących w środowisku antygenów (katar sienny, astma).

• Anafilaksja - zespół objawów klinicznych, w których różne mechanizmy prowadzą do aktywacji komórek tłucznych, bazofilów, uwalnianie z nich mediatorów oraz odpowiedź narządów docelowych.

Nadwrażliwość typu 2 - uszkodzenie tkanek (narządów) związane z uśmierceniem komórek obcych lub własnych posiadających nowe antygeny w procesach:

• Cytotoksyczności komórkowej,

• Cytotoksyczności przeciwciał przy udziale dopełniacza,

• Zależne od przeciwciał, zmiana funkcji (tkanki) narządów.

W reakcji nadwrażliwości uczestniczą:

• Komórki: Monocyty, Makrofagi, NK.

• Ig: IgG1, IgG3, IgM,

• Mediatory - składowe dopełniacza.

Kliniczne przykłady reakcji typu 2:

• ADCC - infekcja wirusowa, nowotwory,

• Cytotoksyczne przeciwciała przy udziale dopełniacza:

• Reakcje potransfuzyjne,

• Konflikt serologiczny,

• Cytopenia polekowa,

• Zależne od przeciwciał zmiana funkcji narządu.

Nadwrażliwość typu 3 - reakcja pomiędzy swoistymi przeciwciałami typu IgG, IgM a antygenami, które przyczyniły się do powstania tych przeciwciał.

W reakcji uczestniczą:

• Komórki: niespecyficzne,

• Ig: IgG, IgM,

• Mediatory: składowe dopełniacza w kompleksach.

Kliniczne przykłady reakcji typu 3:

• Kompleksy tworzą się In situ - odczyn Antychusa, zewnątrzpochodne alergiczne, zapalenie pęcherzyków płucnych,

• Kompleksy w krążeniu - choroba posurowicza, układowa, toczeń trzewny.

Nadwrażliwość typu 4 - odmienna reakcja na eliminatory antygen ze swoiście uczulonymi limfocytami CD4⁺limfocytami.

W reakcjach uczestniczą:

• Komórki prezentujące antygen - monocyty, makrofagi,

• Limfocyty T,

• Immunoglobiny nie uczestniczą,

• Mediatory: cytokiny.

Kliniczne reakcje typu 4:

• Guzełek gruźlicy,

• Śródskórny odczyn tuberkulinowy.

Niedobory immunologiczne:

• Pierwotne - uwarunkowane genetycznie, defekt mechanizmów,

• Wtórne: wirusy, polekowe, niedożywienie.

Niedobory immunologiczne mogą dotyczyć:

• Limfocytów T lub B,

• Funkcji makrocytów,

• Granulocytów obojętnochłonnych,

• Układu dopełniacza.

Pierwotny niedobór immunoglobin:

• Niedobory immunoglobin z upośledzenia odpowiedzi komórkowej i humoralnej,

• Niedobory immunoglobin związane z zaburzeniem dojrzewania limfocytów B,

• Niedobory immunoglobin związane z przewagą zaburzeń czynnościowych limfocytów T,

• Zaburzenia czynności komórek żernych,

• Niedobór składników końcowej drogi aktywacji dopełniacza: Niedobór C3, Niedobór składników końcowej drogi dopełniacza.

Wtórne niedobory immunoglobin:

• Zespół nabytego niedoboru odporności (AIDS),

• Niedożywienie,

• Terapia środkami immunosupresyjnymi i cytostatykami,

• Niewydolność nerek,

• Choroby autoimmunologiczne,

• Obniżenie funkcji układu odpornościowego związanego z procesami starzenia organizmu.

Zjawiska autoimmunologiczne:

• Tolerancja immunoglobin - brak odpowiedzi komórkowej i humoralnej na określone antygeny,

• Autotolerancja,

• Mechanizmy zapewniające autotolerancję: Mechanizmy klonalne, Energia klonalna, Aktywna supresja.

Przyczyny:

• Czynniki immunologiczne:

• Zaburzenie supresji,

• Zaburzenie zależne od linfokin,

• Aktywacja poliklonalna limfocytów B,

• Zmieniona czynność limfocytów T,

• Czynniki genetyczne,

• Czynniki infekcyjne,

• Czynniki hormonalne (estrogeny).

Podział chorób immunologicznych:

• Choroby narządowo - swoiste: autoantygen - występuje w danym narządzie lub tkance,

• Choroby układowe:

• Autoantygen występujący powszechnie w ustroju w wielu narządach,

• Współistnienie różnych jednostek chorobowych tzw. zespół nakładania.

---