sk wyklad6, PSC (Porownawcze Studia Cywilizacji - kulturoznawstwo), Socjologia kultury


Dr Andrzej Bukowski Porównawcze studia cywilizacji

Kurs: Socjologia kultury

Instytucje a kultura

  1. Instytucje w naukach społecznych - jedno z podstawowych pojęć. Różne rozumienia instytucji i historyczne precedencje.

  1. Pytanie o instytucje to pytanie o źródła i przyczyny społecznego consensusu, equilibrium, integracji, trwałości, stabilności, więzi i organizacji. Definicje: Durkheim: „zespół ustalonych działań oraz idei, które jednostki zastają jako coś gotowego i narzucającego się im mniej lub bardziej nieodparcie (prawo, religia - fakty społeczne)”; G. H. Mead „zorganizowane interakcje pomiędzy jednostkami zachodzące wg. określonych wzorów (ślub, pogrzeb, transakcja handlowa - działania połączone); B. Malinowski „grupa ludzi zjednoczonych dla dokonania prostych lub złożonych czynności, posiadających zawsze zasoby materialne i wyposażenie techniczne, zorganizowaną zgodnie z określonym przepisem prawnym bądź zwyczajowym, ujętą jako mit, legenda, prawo, zasada oraz ćwiczoną i przygotowywaną do pełnienia stojących przed nią zadań. Na instytucje składają się karta instytucji, personel, norm, wyposażenie materialne, działalność, rezultaty działania czyli funkcje; T. Parsons „instytucje to systemy oparte na pewnych wzorach oczekiwań, rozpatrywane z punktu widzenia ich miejsca w globalnym systemie społecznym i dostatecznie mocno utrwalone w działaniu, by można ich zasadność uznać za oczywistą”. Podstawowe sposoby rozumienia instytucji: behawioralny - powtarzalne, odtwarzane wg podobnych schematów zachowania; aksjo-normatywny - utrwalone wzory postępowania, normy postępowania i wartości; funkcjonalny - instytucje to role i wiązki ról powiązanych ze sobą, role odgrywane i oczekiwane, czyli zarówno zespół działań, jak i zespół norm i reguł dotyczących tych działań na rzecz grupy, czy szerszego środowiska; organizacyjny - instytucje to organizacje formalne o charakterze rzeczowym: zespoły ludzi wyposażone w środki o charakterze materialnym i niematerialnym, powołane do wykonywania w sposób regularny określonych czynności - pomija się tu otoczenie zewnętrzne i np. klientów instytucji; formalnoprawny - powoływane i

  1. Instytucjonalizacja (M. Malikowski, A. Giddens, P. Sztompka - utrwalanie się w czasie i przestrzeni). Instytucjonalizacja jako morfogeneza czyli krystalizujący się, utrwalający i kumulujący efekt działań ludzkich, który wówczas, gdy zostaje utrwalony przez odpowiednią liczbę ludzi na określonej przestrzeni - staje się ramą dla kolejnych działań. Sposoby rozumienia instytucjonalizacji:

      1. wzrost stopnia ciągłości, trwałości zachowań ludzkich (petryfikacja)

      2. wzrost zakresu normatywnej regulacji ludzkich działań lub wzrost kontroli tych działań, pozbawienie ich indywidualności, dowolności, spontaniczności,

      3. internalizacja powszechnie uznanych wartości, wzorów, reguł, i standardów postępowania (internalizacja instytucji demokratycznych na Ukrainie);

      4. wzrost liczby i zakresu działania grup o organizacji formalnej, wzrost stopnia zorganizowania działań;

      5. wzrost liczby, zakresu i stopnia działania urządzeń społecznych (instytucji publicznych, państwowych, prywatnych) pełniących rozmaite funkcje sankcjonowane

  1. Zmiana instytucjonalna: jest w gruncie rzeczy odmianą instytucjonalizacji może z jednej strony być innowacją, czyli propozycją nowych rozwiązań, z otwartym zanegowaniem istniejących rozwiązań czyli dewiacją.

  1. Stary i nowy instytucjonalizm. W starym na instytucje nieformalne spoglądano często jako na dewiację instytucji formalnych (grypsera a reguły więzienne, mafia i oficjalne prawo) - w nowym podkreśla się związek pomiędzy jednymi a drugimi; w starym środowisko instytucjonalne wyraźnie oddzielano od instytucji, w nowym, to środowisko często decyduje o kształcie instytucji; instytucjonalizacja nie sprowadza się do pewnych organicznych całości (prawo, religia), ale ma szerszy charakter odnosi się do reguł i form organizacyjnych (klientelizm czy korupcja jako zjawisko charakterystyczne dla wielu organizacji, krajów, kultur), instytucjonalizacja jest więc procesem raczej sektoralnym, dokonującym się w poprzek organizacji i tradycyjnie rozumianych instytucji; dotyczy nie tyle norm i wartości przyswojonych w trakcie socjalizacji, lecz pewnych skryptów zachowań, wyuczonych reakcji i sposobów zachowania.

  1. Nowy instytucjonalizm i rozróżnienie organizacji, instytucji formalnych i nieformalnych, koncepcja D. Northa (D. North, V. Nee & P. Ingram), koncepcja nowego instytucjonalizmu na terenie socjologii.

  1. Przykłady: CLEO, kolczykowanie dziewcząt w plemieniu Orma (Sudan).



Wyszukiwarka