STRUKTURA DEMOGRAFICZNA I EKONOMICZNA
Struktura demograficzna - udział mężczyzn i kobiet w danej populacji oraz jej podział na grupy wieku. Ma wpływ na ruch naturalny i wędrówkowy, będąc podstawowym czynnikiem kształtującym natężenie i charakter tych ruchów.
Przyczyny i skutki eksplozji demograficznej:
a) państwa o największym (pow. 30%) wskaźniku przyrostu:
Irak, Kenia, Nigeria, Pakistan, Syria, Tanzania
b) przyczyny spadku wskaźnika śmiertelności:
-rozwój gosp. świata ,medycyny, higieny
c) konsekwencje bomby demograf.:
-wzrost średniej wieku życia (60-65l.:Eur.,Am.Pn.>70)
-odmłodzenie struktury wiekowej
-szybki roczny wzrost liczby ludności (Indie-25., Meksyk-1,7, Irak-0,5mln)
-szybszy wzrost l. lud. niż produkcji rolnej i przemysłowej
-dysproporcje gosp. poszcz. obszarów Ziemi
-problemy z zapewnieniem wyżywienia, wykształcenia, pracy
-wzrost przestępczości, nasilenie się zjawiska patologii społ.
W skali świata proporcje między liczbą kobiet a mężczyzn są mniej więcej wyrównane, z lekką jednak przewagą udziału mężczyzn. Str. dem. Jest uzależniona w dużym stopniu od przyr. nat., a w niektórych regionach zwłaszcza o dużej atrakcyjności osiedleńczej, także od przyrostu naturalnego.
Klasyfikacja migracji:
- kryterium przyczynowe: -ekonomiczne, polityczne, religijne, rodzi.
- kryt. trwałości migracji: stałe, okresowe
- kryt. kierunku: zewnętrzne, wewnętrzne
Główne kierunki migracji od czasów wielkich odkryć geograficznych:
Z Europy do Ameryki / z Europy do pd. Afryki / z Europy do Australii
- Chińczyków do Singapuru, Tajlandii
-ludność czarna po zniesieniu niewolnictwa z pd. na pn.
m. w Rosji: -zasiedlanie obszarów na wsch. od Uralu
Migr. współcześnie:
-fala migr. wywołana przez II w. św.
-duże przemieszczenia lud. na terenach objętych wojn.
(Grwanda- Burundi, dawna Jugosł.)
-m. ekon. z p. rozw. się do rozwin. gosp.
W 2000 r do grona państw o najwyższ. na świecie przeciętnej długości trwania życia należały:
- Japonia (81 l) - Szwecja (80 l) - Australia (80 l) - Kanada (79 l) - Francja (79 l) - Szwajcaria (79 l)
W krajach wysokorozwiniętych kobiety żyją dłużej. Najkrócej żyją mieszkańcy Afryki, gdzie na złe warunki życia i głód dodatkowo nakładają się różnego rodzaju walki zbrojne o podłożu etniczny. Najczęściej wydziela się 3 gr wieku (ekonomiczna struktura wieku):
wiek przedprodukcyjny (0-19 l)
wiek produkcyjny ( 20-64)
wiek poprodukcyjny (65-…)
W krajach słabo ekonomicznie rozwiniętych udział osób w wieku przedprodukcyjnym jest bardzo wysoki (40%). Mały jest natomiast udział osób w wieku poprodukcyjnym (śr. dł. Życia).
W krajach wysoko gospodarczo rozwiniętych piramida wieku ma wąską podstawę (dużo mniej dzieci niż w krajach rozwijających się, śr. dł. życia dużo wyższa).
W niektórych państwa wysokorozwiniętych jest jednak inaczej, co wiąże się z imigracją gł ludzi młodych. W kr wysokorozw. stale rośnie udział osób w wieku poprodukcyjnym.
W zalezności od struktury demograficznej przed poszczególnymi państwami stoją odmienne wyzwania społ-gosp. W krajach o „młodej” strukturze wieku najistotniejszymi problemami są: zapewnienie przedszkoli, szkół, miejsc pracy. W krajach, w których mamy do czynienia ze starzejącym się społeczeństwem rosną natomiast oczekiwania w zakresie opieki lekarskiej i świadczeń społecznych Polska
Bardzo niekorzystny wpływ na str. dem. Polski miała II w.św. i ogromne straty ludnościowe, szczególnie w grupie mężczyzn. Obecnie wskaźnik feminizacji ukształtował się na poziomie 105,7 kobiet na 100 mężczyzn. Wyższy wskaźnik feminizacji jest w miastach, niż na wsi. Jest to efekt migracji. Wśród państw Europejskich Polska należy do krajów o znaczącym udziale ludzi młodych, jakkolwiek stopniowo następują procesy starzenia się naszego społeczeństwa. Jest to efekt wysokiego jeszcze do niedawna przyrostu naturalnego.
Duży udział ludności w wieku produkcyjnym.
Aktywność zawodowa jest zróżnicowana w zależności od osiągniętego poziomu rozwoju społ-gosp danego kraju, płci, wieku.
Kraje wysoko rozwiniętych - więcej ofert pracy, stąd aktywność zawodowa na poz. 40-50 %
Kraje rozwijające się - aktywność zawodowa ok. 35-45%
Układ sektorowy_- agregacja poszczególnych działów gospodarki w trzy grupy :
zatrudnieni w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie
przemysł przetwórczy, budownictwo i górnictwo.
Pozostałe działy gospodarki (m.in. zatrudnieni w handlu, instytucjach finansowych, transporcie, oświacie, służbie zdrowia)